ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI

mert, osman; BOZKIRLI, Kürşad Çağrı

ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI

Osman MERT, (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, Erzurum, Türkiye)

Kürşad Çağrı BOZKIRLI (Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi Bölümü, Erzurum, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

22 4

Yıl: 2015 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 15 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI

Öz:

Türklerin yaşadığı engin coğrafya, bir taraftan Türk boylarının özgürkarakterini şekillendirirken, diğer taraftan da boyların bir araya gelme,millet kavramına ulaşma sürecini zorlaştırmıştır. Büyük Hun hükümdarıMeteden (MÖ 209-174) itibaren bölgede kurulmuş Türk devletlerinde ÇinSeddinin kuzeyinde yaşayan ve yay çeken bütün akraba toplulukları biraraya getirme, bir siyasi birlik oluşturma, millet kavramına ulaşma vedışarıya karşı güçlü olma çabası dikkati çeker. Modern anlamda millet ve milliyetçilik fikrinin doğuşu 18. yüzyıldaAvrupada yaşanan gelişmelere bağlanmaktadır. Ancak Türk dili ve tarihiaçısından büyük önem arz eden Orhun Yazıtları bu açıdan incelendiğindehedef kitlenin bir boy ya da birtakım boylar olmadığı görülmekte; ısrarlaboylar üstü bir kavram olan Türklük kavramının vurgulandığı dikkatiçekmektedir. Dolayısıyla devleti yönetenlerin uygulamaları, bize yöneticikesimde ciddi düzeyde bir Türklük bilincinin var olduğunu ve milletkavramına ulaşma yönünde önemli çabaların sarf edildiğini göstermektedir.Orhun Yazıtlarında boyları bir araya getirme çabalarıyla ilgili bu araştırmadatespit edilen veriler de bu görüşleri destekler niteliktedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar

EFFORTS TO UNITE THE TRIBES IN ORHON INSCRIPTIONS

Öz:

While the vast geography, in which Turks live, shapes the freecharacter of Turkic tribes, it makes tribes process of coming together andreaching the notion of becoming a nation difficult, at the same time. Theattempts of Mete, the emperor of the Great Hun Empire, starting from 209- 174 BC to unite all the relative communities, which are combatant (bow- drawing) and living in the north side of the Great Wall; to build a politicalunity, to reach the notion of nation and the effort to be powerful against theexternal threats draw much attention. In modernist perspective, the rises of the nation and nationalism ideas areconnected to the events that were experienced in Europe in 18th century.However, when the Orhon Inscriptions, which are of a great importance interms of Turkish language and history, are analyzed from this point, it can beseen that the target group is neither a tribe nor some tribes, but it can be seenthat Turkishness, which is a supra-tribal notion, is emphasized insistently.Consequently, the practices of the state administrators show us that there is aTurkishness consciousness in the executive people in a serious level and that ignificant efforts are made in order to reach the notion of nation. The dataacquired in this study, which is about the efforts to unite the tribes in OrhonInscriptions, are such as to support these views.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKSOY, N. D. ve ARSLANTAŞ H. A. (2010). Ulus Ulusçuluk ve Ulus-Devlet. TÜBAR, XXVIII, 31-39.
ALYILMAZ, C. (2003). Türk Tengri Dini Edebî Çevresi (Orhun Türkçesi Dönemi), Türk Dünyası Edebiyatı Tarihi, C. 4, Ankara: 1-24.
ALYILMAZ, C. (2005). Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu. Ankara: Kurmay Yayınları.
ARAT, R. R. (1994). Kutadgu Bilig II Çeviri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
BARTHOLD, W. (1975). Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
BEDİRHAN, Y. (1999). Çin Tarihinde Hun-Çin Siyasi Mücadeleleri ve İpek Yolu. Türk Dünyası Araştırmaları, 118, 67-80.
ÇANDARLIOĞLU, G. (2002). Uygur Devletleri Tarihi ve Kültürü. Türkler Ansiklopedisi, C 2, Ankara.
DİVİTÇİOĞLU, S. (1987). Kök Türkler. İstanbul. ERKAL, M. E. (2008). Milletleşme Süreci ve Önündeki Engeller. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 37, 65-76.
GÖKALP, Z. (1989). Türk Medeniyeti Tarihi. İstanbul: Toker Yayınları. KAPLAN, M. (1985). Orhun Abidelerinde Mekân-İnsan Münasebeti. Türklük Araştırmaları, 1, 1-6.
KORKMAZ, A. (2013). Millet Olmanın Felsefi Temelleri. Türk Yurdu, 33(307).
KURAT, A. N. (2002). Göktürk Kağanlığı. Türkler Ansiklopedisi, C 2. Ankara.
MAUTSAI, L. (2006). Çin Kaynaklarına Göre Doğu Türkleri. (çev. KAYAOĞLU, E. ve BANOĞLU D.). İstanbul: Selenge Yayınları.
MERT, O. (2009). Ötüken Uygur Dönemi Yazıtlarından Tes - Tariat - Şine Us. Ankara: Belen Yayınları.
ORAZBAY, (1994). Tarihte Türkler ve "İpek Yolu". Türk Dünyası Araştırmaları, 92, 38-52.
ÖGEL, B. (1982). Türklerde Devlet Anlayışı 13. Yüzyıl Sonlarına Kadar. Ankara.
ÖGEL, B. (2001). Türk Kültürünün Gelişme Çağları. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
ÖRS, B. (2006). Uluslaşma Orduların Değişen Rolü ve Sivil Kontrol. Atatürk Dergisi, 5(1), 57- 79.
ÖZ, M. (2008). Tarih Perspektifinden Türk Kimliği Üzerine Bazı Düşünceler. Hacettepe Türkiyat Araştırmaları, 8, 219-226.
RÁSONYI, L. (1993). Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
SAKLI, A. R. (2012). Osmanlı Döneminde Türk Milliyetçiliği. Akademik Bakış Dergisi, 33, 1- 16.
TDK. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara:Türk Dil Kurumu Yayınları.
TEKİN, T. (2006). Orhon Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
TÜRKDOĞAN, O. (2011). Türk Tarihinin Sosyolojisi. (3. Baskı). İstanbul: IQ Yayınları.
YAVUZ, K. (2012). Hâcib Böyle Dedi Kutadgu Biligden Seçmeler. İstanbul: Mostar Yayınları.

APA	mert o, BOZKIRLI K (2015). ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. , 1 - 15.
Chicago	mert osman,BOZKIRLI Kürşad Çağrı ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. (2015): 1 - 15.
MLA	mert osman,BOZKIRLI Kürşad Çağrı ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. , 2015, ss.1 - 15.
AMA	mert o,BOZKIRLI K ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. . 2015; 1 - 15.
Vancouver	mert o,BOZKIRLI K ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. . 2015; 1 - 15.
IEEE	mert o,BOZKIRLI K "ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI." , ss.1 - 15, 2015.
ISNAD	mert, osman - BOZKIRLI, Kürşad Çağrı. "ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI". (2015), 1-15.

APA	mert o, BOZKIRLI K (2015). ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1), 1 - 15.
Chicago	mert osman,BOZKIRLI Kürşad Çağrı ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 4, no.1 (2015): 1 - 15.
MLA	mert osman,BOZKIRLI Kürşad Çağrı ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.4, no.1, 2015, ss.1 - 15.
AMA	mert o,BOZKIRLI K ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2015; 4(1): 1 - 15.
Vancouver	mert o,BOZKIRLI K ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2015; 4(1): 1 - 15.
IEEE	mert o,BOZKIRLI K "ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4, ss.1 - 15, 2015.
ISNAD	mert, osman - BOZKIRLI, Kürşad Çağrı. "ORHUN YAZITLARI'NDA BOYLARI BİR ARAYA GETİRME ÇABALARI". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 4/1 (2015), 1-15.