SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ

BAYRAKTAR, ŞULE; SERIN, Mehmet Koray

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ

Mehmet Koray SERİN, (Kastamonu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Kastamonu, Türkiye)

Şule BAYRAKTAR (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Konya, Türkiye)

Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

6 0

Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 16 Sayfa Aralığı: 51 - 71 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ

Öz:

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinin fen öğretimine yönelik öz yeterlik inanç düzeyleri ile denetim odaklılık durumlarını belirleyerek söz konusu öz yeterlik inançlarının denetim odaklılık durumlarına göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Araştırma verileri Necmettin Erbakan Üniversitesinden 109, Kastamonu Üniversitesinden 102 olmak üzere toplam 211 sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencisine Fen Öğretiminde Yeterlik İnancı Ölçeği ile Denetim Odağı Ölçeğinin uygulanması neticesinde elde edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 11.5 programı kullanılırken t testi ve aritmetik ortalama tekniklerinden faydalanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre her iki üniversite örnekleminde yer alan öğretmen adaylarının öz yeterlik inançlarının yüksek düzeyde gelişmiş olduğu; öz yeterlik inançlarının sonuç beklentisi inançlarına kıyasla az da olsa daha güçlü olduğu görülmüştür. Denetim odaklılık durumları incelendiğinde ise her iki örneklem grubunun da belirlenen iç-dış denetim odağı puan aralıklarında belirgin bir şekilde yer almadığı görülürken örneklemin çok az da olsa içten denetimli olma eğilimlerinin ön planda olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik yeterlik inançlarının iç denetim odaklı olanlar lehine olumlu yönde anlamlı bir farklılık gösterdiği görülmüştür

Anahtar Kelime:

An Examination of Candidate Classroom Teachers' Science Teaching Effica cyBeliefs According to Locus of Contro

Öz:

The aim of this study to examine science teaching efficacy beliefs (selfefficacy and outcome expectancy) of candidate classroom teachers according to their locus of control. In this study which is based on descriptive research model, a scale of self-efficacy beliefs of elementary school teachers in teaching science and Rotter's internal-external locus of control scale were implemented to 211 senior classroom teachers who training at Necmettin Erbakan University (109) and Kastamonu University (102) in 2011-2012 academic year. The findings obtained from this study were analyzed by using descriptive statistics (percentage and frequency) and independent samples t-test with SPSS 11.5 program. According to the findings it was seen that candidate classroom teachers' science teaching self efficacy beliefs has grown at high level and self efficacy beliefs stronger than outcome expectancy. When locus of control positions were examined it can be said that the sample has both internal and external locus of control but points close to internal points interval. Furthermore, candidate classroom teachers' science teaching efficacy beliefs differs by their locus of control states

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKBAŞ, A. VE ÇELİKKALELİ, Ö. 2006: "Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi", Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
ASTON, P.T. 1984: "Teacher efficacy: A motivational paradigma for effective teacher education", Journal of Teacher Education, 35 (5), 28-32.
AŞKAR, P.-UMAY, A. 2001: "İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı", Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
BAL, H. F. 2010: "Öğretmenlerin fen öğretimi özyeterlik inançları ile bilgisayar kaygıları arasındaki ilişki", Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mersin.
BAYRAKTAR, Ş. 2009: "Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik yeterlik inançlarının incelenmesi", Milli Eğitim Dergisi, (182):58-71.
BERKANT, H. G. VE EKİCİ, G. 2007: "Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz-yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi", Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(16),113-132.
ÇAPRİ, B.-ÇELİKKALELİ, Ö. 2008: "Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi", İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33-53.
ÇOLAK, E. 2006: "Meslek lisesi makine bölümü öğretmenlerinin denetim odaklarının medeni durum, yaş, anne ve babanın eğitim düzeyi değişkenleri açısından incelenmesi", Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-14.
DAĞ, İ. 1991: "Rotter'in iç-dış kontrol odağı ölçeğinin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliliği", Psikoloji Dergisi, 26(7), Ankara.
DÖNMEZ, S. 2011: "Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi öz yeterlik inançlarının denetim odağına göre farklılığının incelenmesi üzerine bir araştırma", Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
DUBAN, N. VE GÖKÇAKAN, N. 2012: "Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları", Çukurova üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi. 21(1). 255-266.
DURNA, U.-ŞENTÜRK, K. F. 2012: "Üniversite öğrencilerinin denetim odaklarını çeşitli değişkenler yardımıyla tespit etmeye yönelik bir çalışma", Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8(15), 37-48.
ENOCH L. G.-RIGGS, I. M. 1990: "Further development of an elementary science teaching efficacy belief instrument: A preservice elementary scale", School Science and Mathematics. 90 (8), 694-706. (ERIC Document Reproduction Service No. ED319601).
ERDEN, E. 2007: "Sınıf öğretmenlerinin fen öğretim öz-yeterlilik inançlarının öğrencilerin fen tutumları ve akademik başarıları üzerindeki etkisi", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
FETTAHLIOĞLU, P.-GÜVEN, E.-AKA, E.-ÇIBIK, A.-AYDOĞDU, M. 2011: "Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarının akademik başarı üzerine etkisi", Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 12(3), 159-175.
FETTAHLIOĞLU, P.-MATYAR, F.-EKİCİ,G. 2015: "Öğretmen adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ile tutumlarının öğrenme stillerine göre analizi", Milli Eğitim Dergisi. 205, 125-149.
GAN, G.-SHANG, J.-ZHANG, Y. 2007: "Coping Flexibility and Locus of Control as Predictors of Burnout among Chinese College Students", Social Behavior and Personality, 35 (8), 1087-1098.
HAZIR-BIKMAZ, F. 2004: "Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması", Milli Eğitim Dergisi, 161.
JELOUDAR, S. Y.-GOODARZI, F. 2012: "Predicting teachers' Locus of control and job performance among MA and BA teachers senior secondary schools", International Journal of Humanities and Social Sciences. 1(1).
KAPIKIRAN, N. 2007: "İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinde denetim odağının yordayıcısı olarak öğretmenlerin öz-yetkinliklerinin incelenmesi", Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3(34). 50- 56.
KAPTAN, F.-KORKMAZ, H. 2002: "Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının hizmet öncesi fen öğretmenlerinin problem çözme becerileri ve öz yeterlik inanç düzeylerine etkisi", V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. ODTU Ankara.
KARADUMAN, B.-EMRAHOĞLU, N. 2012: "Sınıf öğretmeni adaylarının bazı değişkenler açısından fen öğretimi öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma", Türk Fen Eğitimi Dergisi. 8(3), 69- 79.
KORKMAZ, İ. 2011: "Sınıf öğretmenliği öğrencilerini denetim odaklılık durumuna göre incelenmesi", 10. Ulusal sınıf öğretmenliği sempozyumu, Sivas.
KUTLU, N. VE GÖKDERE, M. 2012: "Öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik tutumlarının ve öz yeterlik inançlarının incelenmesi", X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Niğde.
KÜÇÜKKARAGÖZ, H. 1998: "İlkokul öğretmenlerinde kontrol odağı ve öğrencilerin kontrol odağının oluşumuna etkileri", Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
KÜÇÜKKARAGÖZ, H., AKAY, Y. VE CANBULAT, T. 2013: "Rotter iç- dış kontrol odağı ölçeğinin öğretmen adaylarında geçerlik ve güvenirlik çalışması", Akademik Bakış Dergisi. 35.
KÜÇÜKYILMAZ, A., DUBAN , N. 2006: "Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz yeterlilik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri", Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3(2), 1-23.
MORREL, P. D.-CARROLL, J. B. 2003: "An extended examination of preservice elementary teachers' science teaching self-efficacy", School Science and Mathematics, 103 (5): 246-251.
ÖZENOĞLU-KİREMİT, H. 2006: "Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz- yeterlik inançlarının karşılaştırılması", Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
PAJARES, F. 2002: "Overwiev of social cognitive theory and self efficacy". [Online]: http://www.des.emory.edu/mfp/eff.html
PALMER, D. H. 2006: "Sources of Self-efficacy in a Science Methods Course for Primary Teacher Education Students", Researching Science Education, 36, 337-353.
SARACALOĞLU, A. S.-YILMAZ, S. 2011: "Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme tutumları ile denetim odaklarının incelenmesi",İlköğretim Online.10(2), 468-478.
SCHOLZ, U.-DONA, B.G.-SUD, A.-SCHWARZER, R. 2002: "Is General Self- Efficacy a Universal Construct?", European Journal of Psychological Assessment, 18(3), 242-251.
SERİN, N. B. VE DERİN, R. 2008: "İlköğretim öğrencilerinin kişilerarası problem çözme becerisi algıları ve denetim odağı düzeylerini etkileyen faktörler", Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (1), 1-18.
TERZİ, A. R. 2011: "Denetim odağı ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma", Eğitim ve Bilim. 36 (162), 3-15.
TSCHANNEN-MORAN, M.-WOOLFOLK-HOY, A. W. 2001: "Teacher efficacy: Capturing an elusive construct", Teaching and Teacher Education, 17 (7), 783-805.
TÜMKAYA, S. 2000: "İlkokul öğretmenlerindeki denetim odağı ve tükenmişlikle ilişkisi", Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 1-8.
YILMAZ, M.-KÖSEOĞLU, P.-GERÇEK, C.-SORAN, H. 2004: "Öğretmen öz- yeterlik inancı", Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 58, 1-10.

APA	SERIN M, BAYRAKTAR Ş (2015). SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. , 51 - 71.
Chicago	SERIN Mehmet Koray,BAYRAKTAR ŞULE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. (2015): 51 - 71.
MLA	SERIN Mehmet Koray,BAYRAKTAR ŞULE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. , 2015, ss.51 - 71.
AMA	SERIN M,BAYRAKTAR Ş SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. . 2015; 51 - 71.
Vancouver	SERIN M,BAYRAKTAR Ş SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. . 2015; 51 - 71.
IEEE	SERIN M,BAYRAKTAR Ş "SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ." , ss.51 - 71, 2015.
ISNAD	SERIN, Mehmet Koray - BAYRAKTAR, ŞULE. "SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ". (2015), 51-71.

APA	SERIN M, BAYRAKTAR Ş (2015). SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(16), 51 - 71.
Chicago	SERIN Mehmet Koray,BAYRAKTAR ŞULE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.16 (2015): 51 - 71.
MLA	SERIN Mehmet Koray,BAYRAKTAR ŞULE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.16, 2015, ss.51 - 71.
AMA	SERIN M,BAYRAKTAR Ş SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2015; 0(16): 51 - 71.
Vancouver	SERIN M,BAYRAKTAR Ş SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2015; 0(16): 51 - 71.
IEEE	SERIN M,BAYRAKTAR Ş "SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ." Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.51 - 71, 2015.
ISNAD	SERIN, Mehmet Koray - BAYRAKTAR, ŞULE. "SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ DENETİM ODAĞI DURUMLARINAGÖRE FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK YETERLİK İNANÇLARININİNCELENMESİ". Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16 (2015), 51-71.