Yıl: 2016 Cilt: 41 Sayı: 185 Sayfa Aralığı: 123 - 145 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *

Öz:
Bu çalışmada, metafora dayalı öğretim etkinliklerinin ilköğretim 8. sınıf Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programı "Hak ve Özgürlüklerimiz" ile "Görev ve Sorumluluklarımız" temalarında yer alan "Hak, Özgürlük, Hoşgörü, Sorumluluk, Eşitlik, Onur, Dayanışma, Sevgi, Adil Olma, Uzlaşı, Barış, Vatanseverlik" gibi soyut kavram ve değerlerin öğrencilere kazandırılması üzerindeki etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Araştırma 2012-2013 öğretim yılında Konya il merkezinde yer alan bir ortaokuldaki sekizinci sınıf öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Karma araştırma yöntemine göre tasarlanan bu araştırma iki aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın birinci aşaması deneysel desene göre tasarlanmıştır. Bu amaçla deney ve kontrol grubu olmak üzere iki grup oluşturulmuştur. Deney grubunda 38, kontrol grubunda ise 36 öğrenci yer almıştır. Veri toplama amacıyla "Kavram Testi" kullanılmıştır. Araştırmanın ikinci aşaması ise durum çalışması desenine göre tasarlanmış, verilerin toplanmasında odak grup görüşmesinden faydalanılmıştır. Deney grubunda yer alan 36 öğrenci ile görüşme yapılmıştır. Toplanan verileri açıklayacak kavram ve ilişkilere ulaşmada içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda (nicel ve nitel araştırma bulgularına göre) metafora dayalı öğretim etkinliklerinin soyut kavram ve değerlerin öğretiminde etkili bir araç olduğu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Müzik Eğitim, Özel
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. ve Tarman, B. (2013). Değerler: Kim ne kadar değer veriyor?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 191-206.
  • Açıkgöz, K. Ü. (2003). Etkili öğrenme ve öğretme (4. bs.). İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
  • Anderson, S. V. (2009). Mental muscularity: Shaping implicit theories of intelligence via metaphor (Doctoral dissertation). ProQuest Dissertations and Theses veritabanından erişildi. (UMI No. 3391136)
  • Arslan, F. (2008, 19-21 Kasım). Metaforik tercihler bakımından Akif'i okuyabilmek. I. Uluslararası Mehmet Akif Sempozyumu Kitabı içinde (ss. 259-264). Burdur.
  • Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşım. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 41-61.
  • Arslan, M. M. ve Bayrakcı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 171, 100-108.
  • Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecazlar) yardımıyla analizi (Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Bekiroğlu, F. O. (2004). Ne kadar başarılı? Klasik ve alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemleri fizikte uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Beşkardeş, S. (2007). Üstün zekâlı ve özel yetenekli öğrencilerin yabancı dil (İngilizce) öğretiminde metafor sisteminin uygulanması (Yüksek lisans tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Bölükoğlu, H. İ. (2002). Bilgi çağında eğitim fakültelerinde resim-iş eğitiminin genel bir değerlendirmesi. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 247-259.
  • Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (17. bs.). Ankara: Pegem Yayınları.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
  • Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral science. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 269-283.
  • Dilaver, H. H. ve Tay, B. A. (2008). Sosyal bilgilerde yapılandırmacılık. B. Tay ve A. Öcal (Ed.). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 91-121). Ankara: Pegem Akademi.
  • Fosnot, C. T. (2007). Oluşturmacılık: Teori, perspektifler ve uygulama (S. Durmuş, Çev.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Genç, S. Z., Güner, F., Pala, P. ve Kocaoğlu, G. A. (2011). İlköğretim öğrencilerinin "demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi"ne yönelik görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim, 192, 26-42.
  • Gezer, A. (2006). Soyut kavramların öğretiminde hayvan masallarının yeri (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Gibbs, R. W. (Ed.). (2008). The Cambridge handbook of metaphor and thought. New York: Cambridge University Press.
  • Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları (Doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Gülpınar, M. A. (2005). Beyin/zihin temelli öğrenme ilkeleri ve eğitimde yapılandırmacı modeller. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(2), 271-306.
  • Gültekin, M., Karadağ, R. ve Yılmaz, F. (2007). Yapılandırmacılık ve öğretim uygulamalarına yansımaları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 503-528.
  • Güven, S. (2010). İlköğretim birinci kademede vatandaşlık eğitimi üzerine bir durum çalışması (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. bs.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kaya, M. (2006). İlköğretim 8. sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde yer alan kavramların kazanılmışlık düzeyi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Keskin, Y. (2008). Türkiye'de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Kıncal, R. Y. ve Uygun, S. (2006). "Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi" uygulamalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 171, 31-42.
  • Kınsız, M. (2011). Kültürel metaforlar aracılığıyla yabancı dil öğretimi. EKEV Akademi Dergisi, 15(47), 383-388.
  • Littlemore, J. ve Low, G. (2006). Figurative thinking and foreign language learning. New York: Palgrave Macmillan.
  • Lubart, T. I. ve Getz, I. (1997). Emotion, metaphor, and the creative process. Creativity Research Journal, 10(4), 285-301.
  • Lustie, S. J. D. (1998). Metaphorical thinking: Constructing cognitive classrooms (Doktora tezi). ProQuest Dissertations and Theses veritabanından erişildi. (UMI No. 9838197)
  • Marzano, R. J., Gaddy, B. B. ve Dean, C. (2000). What works in classroom instruction. Aurora, CO: Mid- continent Research for Education and Learning.
  • MEB. (2010). İlköğretim vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi (8.sınıf) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınevi.
  • MEB. (2012). İlköğretim vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabı 8. Ankara: MEB Yayınevi.
  • Merdivan, E. (2007). Farklı metafor kullanımlarının hipermetin öğrenimine etkileri (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Mulhan, M. (2007). İlköğretim 7. sınıf vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersi kavramlarının öğrenilmesinde sosyal, ekonomik ve kültürel faktörler ile eğitim-öğretim uygulamalarının etkileri (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Nas, R. (2006). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (3. bs.). Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
  • Nelson, E. M. M. (1992). The effect of metaphor on reminiscence in groups (Doktora tezi). ProQuest Dissertations and Theses veritabanından erişildi. (UMI No. 9229253)
  • Nelson, M. H. (1995). A study of metaphor as a mode of instruction (Doktora tezi). ProQuest Dissertations and Theses veritabanından erişildi. (UMI No. 9543459)
  • Ortony, A. (Ed.). (1993). Metaphor and thought. New York: Cambridge University Press.
  • Özgen, K., Narlı, S. ve Alkan H. (2013). Matematik öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgileri ve teknoloji kullanım sıklığı algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 31-51.
  • Özkılıç, R. (2011). Öğretim kuramları. S. Fer (Ed.). Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları içinde (ss. 67- 82). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Özşahin, Ö. C. (2008). Ortaöğretim tarih derslerinde yapılandırmacı öğretim yaklaşımıyla modellendirilmiş etkinliklerin öğrencilerin kavram kazanma düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Palmquist, R. A. (2001). Cognitive style and users' metaphors for the web: An exploratory study. The Journal of Academic Librarianship, 27(1), 24-32.
  • Perry, C. ve Cooper, M. (2001). Metaphors are good mirrors: Reflecting on change for teacher educators. Reflective Practice: International and Multidisciplinary Perspectives, 2(1), 41-52.
  • Piaget, J. (2000). Çocukta zihinsel gelişim (H. Portakal, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Rico, G. L. (1976). Metaphor and knowing: Analysis, synthesis, rationale (Doktora Tezi). ProQuest Dissertations and Theses veritabanından erişildi.
  • Riejos, A. M. R., Mansilla, P. Ú. ve Castillejos, A. M. M. (2001). The impact of visuals: Using a poster to present metaphor. European Journal of Engineering Education, 26(3), 301-310.
  • Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.
  • Saban, A. (2013). Öğrenme-öğretme süreci (6. Bs.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Sabancı, O. (2008). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde yer alan vatandaşlık konularıyla ilgili kavramsal anlamaları (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Sasaki, A. (2010). College freshman and ESL instructors' use of metaphor in classroom discourse (Doktora tezi). ProQuest Dissertations and Theses veritabanından erişildi. (UMI No. 3448962)
  • Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya (21. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
  • Swartz, R. J. ve Parks, S. (1994). Infusing the teaching of critical and creative thinking into content instruction a lesson design handbook for the elemantary grades. USA: The Critical Thinking Co.
  • Tarman, B. ve Acun, I. (2010). Social studies education and a new social studies movement. Journal of Social Studies Education Research, 1(1), 1-16.
  • Tarman, B. (2016). Innovation and education, Research in Social Science and Technology, 1 (1), 77-97.
  • Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Tay, B. (2004). Sosyal bilgiler dersinde anlamlandırma stratejilerinin yeri ve önemi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 5(2), 1-12.
  • Tekin, H. (1991). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6. bs.). Ankara: Yargı Yayınları.
  • Uyangör, N. (2007). İlköğretim 7. sınıf vatandaşlık ve insan eğitimi programının değerlendirilmesi (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Valiandes, S. ve Tarman, B. (2011). Differentiated teaching and constructive learning approach by the implementation of ICT in mixed ability classrooms. Ahi Evran University Journal of Education Faculty, 12(1), 169-184.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yiğit, M. F. ve Tarman, B. (2013). Değerler eğitimimin ilköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarındaki yeri ve önemi. Journal of Social Studies Education Research, 4 (2), 79-102.
  • Yüce, S. G. ve Demir, Ö. (2011). Polis adaylarının "demokrasi" kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 13(2), 147-178.
  • Yüksel, S. İ. (2006). İlköğretim vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde öyküleri kullanmanın duyuşsal özelliklerin kazandırılmasına etkisi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
APA TÜNKLER V, TARMAN B, GÜVEN C (2016). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. , 123 - 145.
Chicago TÜNKLER Vural,TARMAN Bülent,GÜVEN Cemal Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. (2016): 123 - 145.
MLA TÜNKLER Vural,TARMAN Bülent,GÜVEN Cemal Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. , 2016, ss.123 - 145.
AMA TÜNKLER V,TARMAN B,GÜVEN C Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. . 2016; 123 - 145.
Vancouver TÜNKLER V,TARMAN B,GÜVEN C Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. . 2016; 123 - 145.
IEEE TÜNKLER V,TARMAN B,GÜVEN C "Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *." , ss.123 - 145, 2016.
ISNAD TÜNKLER, Vural vd. "Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *". (2016), 123-145.
APA TÜNKLER V, TARMAN B, GÜVEN C (2016). Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. Eğitim ve Bilim, 41(185), 123 - 145.
Chicago TÜNKLER Vural,TARMAN Bülent,GÜVEN Cemal Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. Eğitim ve Bilim 41, no.185 (2016): 123 - 145.
MLA TÜNKLER Vural,TARMAN Bülent,GÜVEN Cemal Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. Eğitim ve Bilim, vol.41, no.185, 2016, ss.123 - 145.
AMA TÜNKLER V,TARMAN B,GÜVEN C Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. Eğitim ve Bilim. 2016; 41(185): 123 - 145.
Vancouver TÜNKLER V,TARMAN B,GÜVEN C Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *. Eğitim ve Bilim. 2016; 41(185): 123 - 145.
IEEE TÜNKLER V,TARMAN B,GÜVEN C "Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *." Eğitim ve Bilim, 41, ss.123 - 145, 2016.
ISNAD TÜNKLER, Vural vd. "Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Öğretim Programında Yer Alan Soyut Kavramların ve Değerlerin Öğrencilere Kazandırılmasına İlişkin Metaforik Bir Yaklaşım *". Eğitim ve Bilim 41/185 (2016), 123-145.