OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI

AYKANAT, MEHMET; USLU, ABDÜSSAMET

OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI

Mehmet AYKANAT, (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye)

Abdüssamet USLU (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye)

Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 411 - 444 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-07-2019

OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI

Öz:

Başkası adına borçlanma manasına gelen istidane kurumu, Osmanlı dönemindeyoğun bir şekilde uygulanmıştır. Bu kurum, sosyal güvenliğin günümüzdekikadar kurumsallaşmadığı dönemlerde, insanlara sosyal güvence sağlamıştır.Ancak günümüzde bu kurumun içeriği, kapsamı ve şartları üzerindepek fazla durulmamıştır. Bu nedenle çalışmamız istidane kurumunu genel olarakaçıklamayı amaçlamaktadır.Çalışmamızda, bu kurumun kapsamını belirlemek için temel fıkıh eserlerinden,Osmanlı mahkeme kayıtlarından ve konuyla ilgili yazılmış eserlerdenfaydalanılmıştır. Günümüz hukuku açısındanda velayet, vesayet, vakıfların yönetimive evlilik birliğinin temsiline ilişkin konularda istidane kurumuna örneklerbulmak mümkündür. Ancak sayıları Osmanlı dönemi ile mukayese edildiğizaman oldukça sınırlıdır. Günümüzde de özellikle özel hukuk alanında ihtiyaçhalinde bu kurumun uygulanması, uyuşmazlıklara çözüm olabilecektir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar

Öz:

The istidane establishment, which means indebtedness on behalf of someone else, was heavily applied during the Ottoman period. This establishment has provided social security to people when social security is not as institutionalized as it is today. Today, however, the contens, covering and conditions of this establishment are not much emphasized. For this reason, our study aims to explain the establishment of istidane in general. Our work has benefited from basic fiqh books, Ottoman court records and relevant works on this subject to designated the covering of this establishment. In terms of present-day law, it is possible to find examples of this establishment in matters concerning curatorship, tutelage, management of foundatitons and representation of conjugal community. However, the numbers are quite limited when compared to Ottoman period. Nowadays, the implementation of this establishment in case of need, especially in the field of private law, may be a solution to disputes

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akgündüz, A. (1994). İslam Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, OSAV Yayınları, İstanbul.
Akıntürk, T.- Ateş, D. (2011). Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul.
Akipek, J.- Akıntürk, T.- Ateş, D. (2016). Türk Medeni Hukuku Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul.
Akyol, Ş. (2009). Türk Medeni Hukukunda Temsil, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
Ali Haydar. (1240). Tertibü’s Sunuf fi Ahkami’l Vukuf, Şirket-i Mürettibiye Matbaası, İstanbul.
Apaydın, H. Y. (1996). Hacir, DİA, TDV Yayınları, İstanbul.
Asoğlu, İ. (2014). 223 Numaralı Şanlıurfa Şeriyye Sicili’nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi (H.1304-H.1334 /M.1887-M.1916), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi SBE, Şanlıurfa.
Avcı, M. (2017). Türk Hukuk Tarihi, Atlas Yayınları, Konya.
Avcı, M. Ö. (2006). Türk Medeni Kanunu’na Göre Vakıf Yönetim Organı, Beta Yayınevi, İstanbul.
Ayan, M. (2016). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Ayan, N.- Ayan, M. (2016). Kişiler Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Aydın, M. A. (1986). Osmanlı Hukukunda Kazai Boşanma Tefrik, Osmanlı Araştırmaları, 5 (5).
Aydın, M. A. (1993). Çocuk, DİA, TDV Yayınları, İstanbul.
Aydın, M. A. (2001). İstidâne, DİA, TDV Yayınları, İstanbul.
Aykanat, M. (2016). Osmanlı Sosyal Güvenlik Hukuku, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, Ankara.
Ballar, S. (2010). Yeni Vakıflar Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul.
Bardakoğlu, A. (2013). Vesayet, DİA, TDV Yayınları, c.43, s.66-70, İstanbul.
Behcetü’l-Fetava (2011). Şeyhülislam Yenişehirli Abdullah Efendi, Haz. Süleyman Kaya vdi, Klasik Yayınları, İstanbul.
Bildik, F. (2010). 1837-1840 Tarihlerinde Konya’nın Sosyal ve Ekonomik Durumu (83 Numaralı Konya Şer’iyye Siciline Göre), SÜSBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Bilmen, Ö. N. (1967-70). Hukukı İslamiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, Bilmen Yayınevi, İstanbul.
Bragg, J. K. (2014). Ottoman Notables and Participatory Politics Tanzimat Reform in Tokat 1839-1876, Routledge, London and New York.
Bursa Kadı Sicili, 3097.
Ceride-i İlmiyye Fetvaları (2009). Haz. İsmail Cebeci, Klasik Yayınları, İstanbul.
Cihan, A.- Yılmaz F. (2004). Kırım Kadı Sicilleri, İslam Araştırmaları Dergisi, S.11.
Cin, H.- Akgündüz, A. (1996). Türk Hukuk Tarihi, OSAV Yayınları, İstanbul.
Dağlı, M. (2008). Türk Medeni Hukukunda Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
Dural, M.- Öğüz, T. (2016). Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul.
Dural, M.- Öğüz, T.- Gümüş, A. (2016). Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul.
Düzdağ, M. E. (1983). Ebussuud Efendi Fetvaları, Enderun Kitabevi, İstanbul.
Ekinci, E. B. (2014). Osmanlı Hukuku, Arı Sanat Yayınları, İstanbul.
Erdoğan, M. (2005). Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Neşriyat, İstanbul.
Eren, F. (2016). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara.
Ertürk, F. (2010). Türk Hukukunda Vesayeti Gerektiren Haller, Vasi Tayini ve Vesayetin Sona Ermesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, Ankara.
Hatemi H.- Kalkan Oğuztürk, B. (2014). Aile Hukuku Ders Kitabı, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
Helvacı, S.- Erlüle F. (2011). Medeni Hukuk, Legal Yayınevi, İstanbul.
Hukuk-ı Aile Kararnamesi.
İbn Abidin. (1983). Reddü’l Muhtar ale’dDürri’l Muhtar, Ter. Mehmet Savaş vdi, Şamil Yayıncılık, İstanbul.
İstanbul Kadı Sicilleri. www.kadisicilleri.org, E.T. 26.12.2017.
Karaman, H. (2007). Anahatlarıyla İslam Hukuku, Ensar Neşriyat, İstanbul.
Karaman, H. (2009). Mukayeseli İslam Hukuku, İz Yayıncılık, İstanbul.
Kayran, B. (2012). Türk Medeni Kanunu’nda Vesayet Hukuku, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE, Konya.
Kılıcer, M. E. (1973). Kemalpaşazade’nin Aile Hukuku İle İlgili Bazı Fetvaları, AÜİFD, Ankara.
Kılıçoğlu, M. (2012). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Turhan Kitabevi, Ankara.
Kılıçoğlu, M. (2015). Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara.
Koç, N. (2005). “Türk Medeni Kanunundaki Düzenlemeler Işığında Vesayet Hukukuna Genel Bir Bakış”, Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi, C.7, Özel Sayı, 2005, s.99-120.
Konya Kadı Sicili 10. Haz. İzzet Sak, KBB Kültür AŞ Yayını, Konya.
Konya Kadı Sicili 39. Haz. İbrahim Solak- İzzet Sak, KBB Kültür AŞ Yayını, Konya.
Kuduri. (1314). Kuduri-i Şerif, Osmanlı Türkçesine Çeviren: Emin Fehim Paşa, Matbaa-i Osmaniyye, Dersaadet.
Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye. Mehmet Selahi. (1910). Kamus-ı Osmani.
Mistanoğlu, N. (2009). Kırşehir’de XIX. Yüzyılın Sonlarında Sosyo-Kültürel Bakımdan Ailenin Genel Özellikleri (1875-1900), SÜSBE Dergisi, c.21.
Molla Hüsrev. (1292). Gurer ve Dürer, Osmanlı Türkçesine Çeviren: Süleyman b. Veli, Matbaa-i Amire, İstanbul.
Neticetü’l-Fetava. (2014). Der. es-SeyyidAhmed Efendi, es-Seyyid Hafız Mehmed b. Ahmed el-Gedusi, Haz. Süleyman Kaya vdi, Klasik Yayınları, İstanbul.
Oğuzman, K.- Öz, T. (2016). Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
Oğuzman, K.- Seliçi, Ö.- Oktay Özdemir, S. (2016). Kişiler Hukuku Gerçek ve Tüzel Kişiler, Filiz Kitabevi, İstanbul.
Ömer Hilmi. (ty). İthaf-ül Ahlaf fi Akham-il Evkaf, İkbal Matbaacılık, Ankara.
Öztan, B. (2015). Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara.
Öztürk, N. (2006). Mütevelli, DİA, TDV Yayınları, İstanbul.
Pakalın, M. Z. (1983). Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Razi, F. (1988). Tefsir-i Kebir Mefatihu’lGayb, Ed. Ahmet Hikmet Ünalmış, Akçağ Yayınları, Ankara.
Reisoğlu, S. (1999). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Beta Basım Yayın, İstanbul.
Serahsi, E. M. (2008). Ed. M. Cevat Akşit, Gümüşev Yayıncılık, İstanbul.
Tekalmaz, U. (2010). 2/351 Numaralı İstanbul Bab Mahkemesi Sicilinin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi (H.1231-1232 / M.1816-1817), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
Tekin, N. (2016). 228 Numaralı Urfa Şer’iyyeSicili’nin Transkripsiyon ve Değerlendirmesi, HÜSBE, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa.
Ülker, İ. (2017). Osmanlı Klasik Dönem Yargılama Hukukunda Yazılı Belge ve Kadıların Noterlik Görevi, Aybil Yayınları, Konya.
VonTuhr A. (1983). Borçlar Hukukun Umumi Kısmı, Çev. Cevat Edege, Olgaç Matbaası, Ankara.
Yaman, A. (2016). İslam Aile Hukuku, İFAV Yayınları, İstanbul.
Yıldırım, A. (2014). Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara.
Yılmaz, E. (1996). Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, Ankara.
Zeydan, A. (1995). İslam Hukukuna Giriş, Ter. Ali Şafak, Kayıhan Yayınları, İstanbul.
Zuhayli, V. (1992). İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Ter. Ahmet Efe vdi, Risale Yayınları, İstanbul

APA	AYKANAT M, USLU A (2018). OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. , 411 - 444.
Chicago	AYKANAT MEHMET,USLU ABDÜSSAMET OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. (2018): 411 - 444.
MLA	AYKANAT MEHMET,USLU ABDÜSSAMET OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. , 2018, ss.411 - 444.
AMA	AYKANAT M,USLU A OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. . 2018; 411 - 444.
Vancouver	AYKANAT M,USLU A OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. . 2018; 411 - 444.
IEEE	AYKANAT M,USLU A "OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI." , ss.411 - 444, 2018.
ISNAD	AYKANAT, MEHMET - USLU, ABDÜSSAMET. "OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI". (2018), 411-444.

APA	AYKANAT M, USLU A (2018). OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), 411 - 444.
Chicago	AYKANAT MEHMET,USLU ABDÜSSAMET OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13, no.1 (2018): 411 - 444.
MLA	AYKANAT MEHMET,USLU ABDÜSSAMET OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.13, no.1, 2018, ss.411 - 444.
AMA	AYKANAT M,USLU A OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2018; 13(1): 411 - 444.
Vancouver	AYKANAT M,USLU A OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2018; 13(1): 411 - 444.
IEEE	AYKANAT M,USLU A "OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI." Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13, ss.411 - 444, 2018.
ISNAD	AYKANAT, MEHMET - USLU, ABDÜSSAMET. "OSMANLI HUKUKUNDA İSTİDANE İZNİ VE GÜNÜMÜZ HUKUKUNA YANSIMALARI". Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13/1 (2018), 411-444.