Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 47 - 56 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30767/diledeara.417656 İndeks Tarihi: 18-07-2019

Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı

Öz:
Yeni Türk edebiyatınınbaşlangıcından itibaren; Rasyonalist Şinasi’den, Romantik Namık Kemal’e ondan NatüralistNâbizâde Nâzım’a ve orta sınıfın sesi olan Ahmet Mithat’a kadar, sanat veedebiyatın etik, ahlakî bir vurgusu olması gerektiğine inanan ve bunu dilegetiren çok sayıda edebiyatçı saymak mümkündür. Söz konusu etik, ahlakî vurguServet-i Fünûn’a gelindiğinde hem daha cılızlaşır hem de daha da önemli olarak–en azından bize göre- farklı bir boyuta taşınıp, etik estetiğin içindeeritilir. Dolayısıyla Birinci ve İkinci dönem Tanzimat edebiyatçıları ileServet-i Fünûn topluluğu arasındaki ayrışmayı/mesafeyi aynı zamanda bu noktadanda temellendirmek olasıdır. Kabaca ve genel olarak belirtmek gerekirse bu ikitavır, günümüze dek izlerini belirgin yahut örtük biçimde bırakarak devam eder.Edebiyat/estetik ile etik arasında akrabalığı bir postüla olarak kabul edenlerve salt estetiğin dahi etiğe hizmet ettiğine inananlar. Bu yazı daha ziyadebirinci grubun zihin yapısına ilişkin kimi irdelemeleri içermekte, bu yapınınmesele ettiği ve etmediği bazı problematikleri ortaya koymayı ve bunlarüzerinde düşünmeyi amaçlamaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar Sanat

Turkish Man of Letters Between Ethics and Aesthetics or Novelist as a Mentor

Öz:
It is possible to mention numerous men of letters believing and uttering that art and literature should have an ethical and moral accent as from the beginning of New Turkish Literature; from Şinasi the rationalist to Namık Kemal the romantic, from Nabizade Nazim the naturalist to Ahmet Mithat who was the voice of the middle class. Aforesaid this ethical and moral accent both loses strength and is melted within ethics and aesthetics gaining a different dimension in Servet-i Fünun -at least according to us. Thereby, it is probable to found the divergence betwixt the first and the second term Tanzimat literature, and Servet-i Fünun community. Roughly and generally, these two attitudes continue leaving a trace distinctly or implicitly by now. The ones who admit the relationship between literature/aesthetics and ethics as a postulate or the ones believing that even only aesthetics serves ethics. This article is more concerned about some probes regarding the frame of mind of the first group. It aims to set forth some problematics which this frame make an issue of and not, and aims to think on them.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Kültürel Çalışmalar Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmet Mithat (2001), Letaif-i Rivayat, hzl. Fazıl Gökçek-Sabahattin Çağın, Çağrı yayınları.
  • Andı, Fatih (2010), Roman ve Hayat, Akademik Kitaplar, 3. bs.
  • Aytmatov, Cengiz (1991), Beyaz Gemi, çev. Refik Özdek, Ötüken yayınları, 62. bs.
  • Benda, Julien (2006), Aydınların İhaneti, çev. Cem Soydemir, Doğu-Batı yayınları.
  • Borges Sekseninde (2017), Editör: W. Barnstone, çev. Celâl Üster, Can yayınları.
  • Cenap Şahabettin (2011), “Büyük Hasta”, Yeni Türk Edebiyatı Metinleri 3, hzl. İnci Enginün-Zeynep Kerman, Dergah yayınları, 539-542.
  • Ersoy, Mehmet Akif (2007), Safahat Birinci Kitap, hzl. Fazıl Gökçek, Dergah yayınları.
  • Gökçek, Fazıl (2012), “Ahmet Mithat Efendi’nin Hikâye ve Roman Anlayışı” Küllerinden Doğan Anka, Dergah yayınları, 43-60.
  • Heaney, Seamus (2017), Kuzey, çev. Mustafa Bal, Hece yayınları.
  • İnam, Ahmet (2003), “Ebediyâtını Yitirmiş Edebiyât: Edebiyâtın Edebi Yatık mı?” Doğu Batı, S. 22, 21-36 Karakoç, Sezai (2017), Kıyamet Aşısı, Diriliş yayınları, 15. bs.
  • Kılıç, Savaş (2006), “Hazzın Geceye Sürgünü: Edebiyat ve Siyaset Üstüne Notlar” Notos Öykü, S. 59, 50-55.
  • Llosa, M. Vargas (2014), Genç Bir Romancıya Mektuplar, çev. Emrah İmre, Can yayınları.
  • Manguel, Alberto (2002), Okumanın Tarihi, çev. Füsun Elioğlu, YKY, 2. bs.
  • Mardin, Şerif (2001), “Genel Hatlarıyla Modernleşme” Modernleşme, İslam Dünyası ve Türkiye’nin içinde, Editör: Sabri Orman, Ensar Neşriyat.
  • Nâbizâde Nâzım (2014), “Roman ve Romancı”, Yeni Türk Edebiyatı Metinleri 3, hzl. İnci Enginün-Zeynep Kerman, Dergâh yayınları, 419-421.
  • Mauriac, François (2006), “Roman”, Din ve Sanat’ın içinde, çev. Burhan Toprak, Hece Yayınları, 2. bs.
  • Mizancı Murat (1994), “Üdebâmızın Nümune-i İmtisâlleri”, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi III’ün içinde, hzl. Mehmet Kaplan vd., Marmara Üniversitesi, 379-440.
  • Pamuk, Orhan (2011), Saf ve Düşünceli Romancı, İletişim yayınları.
  • R. Mahmut Ekrem (2014), Takdir-i Elhan, hzl. Hakan Sazyek vd., Umuttepe yay.
  • Rilke, R. M. (2007), Çünkü Zordur Sevgi, çev. Kâmuran Şipal, Cem yayınları.
  • Tevfik Fikret Dil ve Edebiyat Yazıları (2000), hzl. İsmail Parlatır, TDK.
  • René, Wellek (1971), “Genre Theory, the Lyric and Erlebnis”, Discriminations, Yale University Press, 225-252.
APA engin e (2018). Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. , 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
Chicago engin ertan Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. (2018): 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
MLA engin ertan Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. , 2018, ss.47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
AMA engin e Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. . 2018; 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
Vancouver engin e Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. . 2018; 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
IEEE engin e "Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı." , ss.47 - 56, 2018. 10.30767/diledeara.417656
ISNAD engin, ertan. "Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı". (2018), 47-56. https://doi.org/10.30767/diledeara.417656
APA engin e (2018). Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 17(17), 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
Chicago engin ertan Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. Dil ve Edebiyat Araştırmaları 17, no.17 (2018): 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
MLA engin ertan Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, vol.17, no.17, 2018, ss.47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
AMA engin e Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. Dil ve Edebiyat Araştırmaları. 2018; 17(17): 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
Vancouver engin e Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı. Dil ve Edebiyat Araştırmaları. 2018; 17(17): 47 - 56. 10.30767/diledeara.417656
IEEE engin e "Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı." Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 17, ss.47 - 56, 2018. 10.30767/diledeara.417656
ISNAD engin, ertan. "Etik İle Estetik Arasında Türk Edebiyatçısı Yahut Bir Mürşit Olarak Romancı". Dil ve Edebiyat Araştırmaları 17/17 (2018), 47-56. https://doi.org/10.30767/diledeara.417656