Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi

GÖKALP, M. Faysal; BALDEMİR, Ercan; AKGÜN GÜNGÖR, GONCA

Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi

M. Faysal GÖKALP, (Muğla Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Muğla, Türkiye)

Ercan BALDEMİR, (Muğla Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Muğla, Türkiye)

GONCA AKGÜN GÜNGÖR (Muğla Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Muğla, Türkiye)

Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

11 1

Yıl: 2011 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 87 - 104 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi

Öz:

Ekonomi politikalarındaki her değişiklik, özellikle ekonomik yapıda değişmeleri amaçlıyorsa, gelirin yeniden dağıtıldığı bir süreçtir. Bu süreçten toplum kesimlerinin etkilenme derecesi de şüphesiz farklı olacaktır. İçe dönük ekonomi politikaları yerine uluslararası ekonomiyle bütünleşmeye yönelmek, ülke ekonomilerine statik ve dinamik avantajlar sağladığı gibi, gelir dağılımını da değiştirmektedir. Ticaretin liberalizasyonu olarak da tanımlanan bu sürecin gerek uluslararasında (Heckscher-Ohlin-Samuelson Hipotezi’nde belirtildiği gibi) gerekse ülke içerisinde (Stolper-Samuelson Teoremi’nde ileri sürüldüğü gibi) faktör fiyatlarında eşitlenme eğilimini desteklemesi beklenmektedir. Stolper-Samuelson Teoremi’ne göre, dışa açık ekonomi politikaları, ülke içerisinde bol bulunan üretim faktörlerinin gelirlerini arttırıp, az bulunan üretim faktörlerinin gelirlerini azaltarak gelir dağılımını etkileyecektir. Ancak, özellikle gelişmekte olan ülkeler üzerine yapılan çalışmalarda, teoremin aksine sonuçlara ulaşılmaktadır. Türkiye’nin 1980 sonrasında izlediği dışa açık ekonomi politikalarının, gelir dağılımı üzerindeki etkisi incelendiğinde de, dışa açılma sürecinin gerek vasıflı gerekse vasıfsız emek gelirlerini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç Stolper-Samuelson Teoremi’nin Türkiye için geçerliliğini tartışmalı hale getirmektedir.

Anahtar Kelime: gelir eşitsizliği gelir dağılımı Türkiye ekonomisi stolper-samuelsen teoremi Türkiye liberalleşme gelişmekte olan ülkeler

Konular: İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

The relationship between liberalization and income unequality in Turkey economy

Öz:

Every change, especially aims at changes in economic structure, in economy policies is a process which the income is redistributed. The effect level of this process on society segments is absolutely different. In stead of internal economic policies, going towards to international economic integration not only changes income distribution but also provides static and dynamic advantages to national economy. It is expected that this process, which is defined as liberalization of trade, either internationally (as stated in Heckscher-Ohlin-Samuelson Hypothesis) or nationally (as stated in Stolper-Samuelson Theory) supports the tendency of equalization on factor prices. According to Stolper-Samuelson Theory, liberal economy policies affect income distribution by increasing, decreasing incomes of production factors that is in deficit within country. However, especially in the studies on developing countries, opposite results of theory are found. When the effects of liberal economic policies that followed since 1980 in Turkey are analyzed on income distribution, it is founded out that the liberalization process decreased either skilled or unskilled wages. This result argues the validity of Stolper-Samuelson Theory for Turkey.

Anahtar Kelime: stolper-samuelsen theory Turkey liberalization developing countries income inequality income distribution Turkish economy

Konular: İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKYÜZ, Y., H. Flassbeck ve R. KOZUL-WRIGHT (2004), “Küreselleşme, Eşitsizlik ve İşgücü Piyasası”, Editörler: KÖSE, A.H., ŞENSES, F. ve E. YELDAN, Küresel Düzen:Birikim, Devlet ve Sınıflar, İstanbul: İletişim Yayınları.
ANSAL, H., KÜÇÜKÇİFTÇİ, S., ONARAN, Özlem ve Benan Z. ORBAY (2000), (K. Boratav, O. Türel ve N. Yentürk’ten aktaran) Türkiye Emek Piyasasının Yapısı ve İşsizlik, İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını.
ARADHYULA, S., RAHMAN, T. ve Kumaran SEENIVASAN (2007), “Impact of International Trade on Income and Income Inequality”, American Agricultural Economics Association Annual Meeting, Portland, OR.
BEYER, H., ROJAS, P. ve R. VERGARA (1999), “Trade Liberalization and Wage Inequality” Journal of Development Economics, 59 (1), 103–123.
BULUTAY, T., TİMUR, S. ve H. ERSEL (1971), Türkiye'de Gelir Dağılımı 1968, SBF, Ankara.
CALDERON, C. ve A. CHONG (2001), “External Sector and Income Inequality in Interdependent Economies Using a Dynamic Panel Data Approach”, Economic Letters, 71 (2), 225-231.
COHEN, Daniel (2007), Dünyanın Zenginliği Ulusların Fakirliği, İstanbul: İletişim Yayınları.
DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ (DİE) (1990), Hanehalkı Gelir ve Tüketim Harcamaları Anketi Gelir Dağılımı 1987, Ankara.
DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ (DİE) (1996), 1994 Hanehalkı Gelir Dağılımı Anketi Geçici Sonuçları, Haber Bülteni, Ankara.
DOLAR, David ve Aart KRAAY (2002), “Growth is Good for the Poor”, Journal of Economic Growth, 7 (3), 1-44.
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI (DPT) (1966), Gelir Dağılımı Araştırması 1963, Ankara: DPT Yayını.
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI (DPT) (1976), Gelir Dağılımı 1973, Ankara: DPT Yayını. DUMLU, Ufuk ve Özlem AYDIN (2008), “Ekonometrik Modellerle Türkiye için 2006 Yılı Gini Katsayısı Tahmini”, Ege Akademik Bakış, 8 (1), 373-393.
DUYGAN, Burcu ve Nezih GÜNER (2006), “Income and Consumption Inequality in Turkey: What Role Does Education Play”, Editörler: ALTUĞ, S. ve Alpay FİLİZTEKİN, The Turkish Economy, New York: Routledge, , 63–91.
ERLAT, Güzin ve Haluk ERLAT (1???), “Do Turkish Exports Have Comparative Advantage with Respect to the European Union Market, 1990-2000”, mimeo Middle East Technical University.
ERSEL, Y., FİŞEK, H. ve E. KALAYCIOĞLU (1986), Türkiye'de Sosyo-Ekonomik Öncelikler, Hane Gelirleri, Harcama ve Sosyo-Ekonomik İhtiyaçlar Üzerine Araştırma Dizisi, Cilt 2, İstanbul: TÜSİAD Yayını.
GUJARATI, Damodar N. (1999), Temel Ekonometri, Çev. Ümit Şenesen ve Gülay G. Şenesen, Birinci Basım, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
HANSON, Gordon ve Ann HARRISON (1999), “Trade, Technology and Wage Inequality,” Industrial and Labor Relations Review, 52 (2), 271–288.
HUFBAUER, Gary C. ve John C. CHILAS (1974), “Specialization by Industrial Countries: Extent and Consequence”, Ed. Herbert Hirsch, The International Division of Labour, Problems and Perspectives, International Symposium, Tübingen, 3-38.
KARACA, O. (2005), “Türkiye’de Faiz Oranı İle Döviz Kuru Arasında İlişki:Faizlerin Düşürülmesi Kurları Yükseltir mi?”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 14, 1-19.
KARAGÖL, E., ERBAYKAL, E. ve H. M. ERTUĞRUL (2007), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme İle Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8, 72-80.
KAYA, A. Ayşen (2006), “İmalat Sanayi İhracatında Uzmanlaşma: Türkiye-Avrupa Birliği Analizi
(1991–2003)”, Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler Ve Siyaset Bilimleri Dergisi, 6, (2), 73-82.
KIZILIRMAK, A. Burça (2003), “Explaining Wage Inequality: Evidence from Turkey”, AÜ SBF Gelişme ve Toplum Araştırmaları Merkezi Tartışma Metinleri, 57, 1-18.
KÖSE, Salih (2002), “24 Ocak 1980 ve 5 Nisan 1994 İstikrar Programlarının Karşılaştırılması”, Planlama Dergisi, 42.Yıl Özel Sayısı, Ankara, 119-128.
PAZARLIOĞLU, M. Vedat ve Hatice ÖZKOÇ (2007), “Türkiye’de Bilimsel Yayınların Ekonometrik Hikayesi”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, İnönü Üniversitesi, Malatya, 1-10.
PESARAN, M.H., SHIN, Y. ve R.J. SMITH (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, (3), 289-326.
RODRIK, Dani (1997), Küreselleşme Sınırı Aştı mı?, Ankara: Kızılelma Yayınları. SAATÇİOĞLU, Cem ve Bekir GÖVDERE (2000), “Küreselleşme, Teknoloji ve Ticaret ile İşsizlik Arasındaki İlişkiye Eleştirel Bir Yaklaşım”, İktisat Dergisi, 416, 40-44.
SLAUGHTER, Matthew J. ve Phillip SWAGEL (1997), “Does Globalization Lower Wages and Export Jobs?”, IMF Economic Issues 11.
STOLPER, Wolfgang ve Paul A. SAMUELSON (1974), “Protection and Real Wages”, Editör: Jadish Bhagwati, International Trade, England: Penguin Education, 245-268.
ŞİMŞEK, M. (2005), “Türkiye’de Bütçe Açıklarının Ulusal Tasarruflara Etkileri”, Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, 6, (2), 1-20.
TIAN, X., WANG, B. ve A. DAYANANDAN (2008), “The Impact of Economic Globalization on Income Distribution: Empirical Evidence in China”, Economics Bulletin, 4 (35), 1-8.
VOS, Rob (2007), “What We Do and Don’t Know About Trade Liberalization and Poverty Reduction”, DESA Working Paper, 50, 1-17.
WOOD, Adrian (1994), North-South Trade, Employment and Inequality: Changing Fortunes in a Skill-Driven World, UK: Clarendon Pres, Oxford.
WOOD, Adrian (1997), “Openness and Wage Inequality in Developing Countries: The Latin American Challenge to East Asian Conventional Wisdom”, World Bank Economic Review, 11 (1), 33–57.
YALINPALA, Jale (2002), Küreselleşmenin Emek Piyasası ve İstihdam Üzerindeki Etkileri, Der. Alkan Soyak, Küreselleşme, İktisadi Yönelimler ve Sosyopolitik Karşıtlıklar, İstanbul: Om Yayınevi, 266-267.
YILMAZ, Bahri (2003), “Turkey’s Competitiveness in The European Union: A Comparison With Five Candidate Countries- Bulgaria, The Czech republic, Hungary, Poland, Romania- And The EU15”, Ezoneplus Working Paper, 12, 1-20.

APA	GÖKALP M, BALDEMİR E, AKGÜN GÜNGÖR G (2011). Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. , 87 - 104.
Chicago	GÖKALP M. Faysal,BALDEMİR Ercan,AKGÜN GÜNGÖR GONCA Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. (2011): 87 - 104.
MLA	GÖKALP M. Faysal,BALDEMİR Ercan,AKGÜN GÜNGÖR GONCA Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. , 2011, ss.87 - 104.
AMA	GÖKALP M,BALDEMİR E,AKGÜN GÜNGÖR G Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. . 2011; 87 - 104.
Vancouver	GÖKALP M,BALDEMİR E,AKGÜN GÜNGÖR G Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. . 2011; 87 - 104.
IEEE	GÖKALP M,BALDEMİR E,AKGÜN GÜNGÖR G "Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi." , ss.87 - 104, 2011.
ISNAD	GÖKALP, M. Faysal vd. "Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi". (2011), 87-104.

APA	GÖKALP M, BALDEMİR E, AKGÜN GÜNGÖR G (2011). Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 87 - 104.
Chicago	GÖKALP M. Faysal,BALDEMİR Ercan,AKGÜN GÜNGÖR GONCA Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18, no.1 (2011): 87 - 104.
MLA	GÖKALP M. Faysal,BALDEMİR Ercan,AKGÜN GÜNGÖR GONCA Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.18, no.1, 2011, ss.87 - 104.
AMA	GÖKALP M,BALDEMİR E,AKGÜN GÜNGÖR G Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2011; 18(1): 87 - 104.
Vancouver	GÖKALP M,BALDEMİR E,AKGÜN GÜNGÖR G Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2011; 18(1): 87 - 104.
IEEE	GÖKALP M,BALDEMİR E,AKGÜN GÜNGÖR G "Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi." Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18, ss.87 - 104, 2011.
ISNAD	GÖKALP, M. Faysal vd. "Türkiye ekonomisinde dışa açılma ve gelir eşitsizlikleri ilişkisi". Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18/1 (2011), 87-104.