Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması

NAKİPOĞLU, YAŞAR; İĞNAK, SEYDA; Gürler, Nezahat; GÜRLER, Bülent

Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması

Yaşar NAKİPOĞLU, (İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Seyda İĞNAK, (İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Nezahat GÜRLER, (İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Bülent GÜRLER (İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Mikrobiyoloji Bülteni

2 0

Yıl: 2012 Cilt: 46 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 180 - 189 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması

Öz:

Staphylococcus aureus deri ve yumuşak doku enfeksiyonları, bakteriyemi ve endokardit gibi ciddi klinik tablolara neden olan önemli bir patojendir. S.aureus suşlarında antiseptik ve dezenfektan maddeler olmak üzere çok sayıda antimikrobiyal ajana karşı artan düzeyde direnç gözlenmektedir. Kuaterner amon- yum bileşikleri bazlı dezenfektan maddeler, hastanelerde özellikle hastane enfeksiyonu kontrolünde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu maddelere karşı gelişen dirençten sorumlu genlerin, dünyanın belirli bölgelerinden izole edilen klinik stafilokok suşlarında hızla yayıldığı bildirilmiştir. Çalışmamızda, klinik S.au-reus suşlarında qacA/B ve smr antiseptik direnç genlerinin prevalansının araştırılması ve suşların çeşitli antibiyotiklere karşı direncinin saptanarak bu dirençler arasındaki olası ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya, klinik örneklerden (78 apse, 13 kan, üç balgam, üç trakeal aspirat, iki burun sürüntüsü, bir idrar) izole edilen 50 metisiline duyarlı S.aureus (MSSA) ve 50 metisiline dirençli S.aureus (MRSA) olmak üzere toplam 100 S.aureus suşu alınmış; qacA/B ve smr genleri multipleks polimeraz zincir reaksiyonu yöntemiyle araştırılmıştır. S.aureus suşlarının çeşitli antibiyotiklere (sefoksitin, eritromisin, klindamisin, ri- fampin, tetrasiklin, siprofloksasin, gentamisin, trimetoprim-sülfametoksazol, vankomisin, teikoplanin) karşı duyarlılıkları Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI) önerileri doğrultusunda disk difüzyon yöntemiyle belirlenmiştir. Çalışmamızda, 50 MRSA suşunun 18 (%36)inde smr, 50 MSSA suşunun 2 (%4)sinde qacA/B genleri saptanmıştır. smr geninin sadece MRSA suşlarında bulunması, MSSA suşlarında ise hiç saptanmaması istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p< 0.001). S.aureus suşlarındaki antibiyotik direnç oranları ise; gentamisine %89, tetrasikline %57, rifampin ve siprofloksasine %46, makrolid-lere (eritromisin ve klindamisin) %32 olarak belirlenmiştir. Trimetoprim-sülfametoksazol, vankomisin ve teikoplanine karşı herhangi bir direnç saptanmamıştır. İndüklenebilir makrolid-linkozamid-streptogramin B (iMLS B) direnci, 18 smr pozitif suşun 8 (%45.5)inde gözlenirken, 32 smr negatif suşun sadece 2 (%6.3)sinde saptanmış ve bu fark anlamlı bulunmuştur (p< 0.001). Sonuç olarak, klinik S.aureus suşları-mızdaki smr genlerinin qacA/B genlerinden daha yaygın olduğu belirlenmiş; smr genlerinin tamamının MRSA suşlarıyla taşındığı ve az sayıda qacA/B genlerinin ise sadece MSSA suşunda yer aldığı görülmüş-tür. MRSA suşlarında smr genlerinin iMLS B fenotipik direnci ile birlikte gözlenmesi ilgi çekici bulunmuştur. Çalışmamızda elde edilen verilerin, antiseptik ile antibiyotikler arasında görülen çapraz direnç konusunda ileride yapılacak araştırmalara yararlı olacağı düşünülmüştür.

Anahtar Kelime: Bakteriyel proteinler İlaç direnci, bakteriyel Staphylococcus aureus İlaç direnci, çoklu Mikrobiyal duyarlılık testleri Yaygınlık Koagülaz

Konular: Mikrobiyoloji Biyoteknoloji ve Uygulamalı Mikrobiyoloji Farmakoloji ve Eczacılık

Investigation of the prevalence of antiseptic resistance genes (qacA/B and smr) and antibiotic resistance in clinical Staphylococcus aureus strains

Öz:

Staphylococcus aureus is an organism of major medical importance, leading to skin and soft tissue in-fections, bacteremia, and endocarditis. S.aureus isolates are becoming increasingly resistant to numerous antimicrobial agents including antiseptics and disinfectants. Quaternary ammonium compounds are di- sinfectants that play an important role in the control of nosocomial infections. Presence of genes confer-ring resistance to quaternary ammonium compounds is widely distributed among clinical staphylococci isolated from certain areas of the world. In this present study, we aimed to study the prevalence of anti-septic resistance genes (qac A/B,smr) and antibiotic resistance in clinical S.aureus strains, and also to de-tect the possible relationship between antiseptic and antibiotic resistance. For this purpose, the presence of qac A/B and smr genes in 50 methicillin-susceptible S.aureus (MSSA) and 50 methicillin-resistant S.au-reus (MRSA) clinical isolates (78 abscess, 13 blood, 3 sputum, 3 tracheal aspirate, 2 nostril swab, 1 urine) was detected by using multiplex polymerase chain reaction. The susceptibility of S.aureus strains to diffe-rent antibiotics (cefoxitin, erythromycin, clindamycin, rifampin, tetracycline, ciprofloxacin, gentamicin, trimethoprim-sulfamethoxazole, vancomycin, teicoplanin) was determined by disk diffusion method ac-cording to the recommendation of Clinical Laboratory Standards Institute (CLSI). smr genes were found in 18 (36%) of 50 MRSA and qacA/B genes in 2 (4%) of 50 MSSA strains. Presence of smr gene only in MRSA strains in comparison to MSSA strains was found to be statistically significant (p< 0.001). The rates of antibiotic resistance in S.aureus strains were as follows; gentamicin 89%, tetracycline 57%, rifampin and ciprofloxacin 46%, and macrolides (erythromycin and clindamycin) 32%. No resistance was detected against trimethoprim-sulfamethoxazole, vancomycin and teicoplanin. On the other hand, presence of in- ducible macrolid-lincosamide-streptogramin B (iMLS B) resistance phenotype in 8 (44.5%) out of 18 smr positive strains compared to 2 (6.25%) out of 32 smr negative strains was statistically significant (p< 0.001). We concluded that smr genes were detected to be more prevalent than qacA/B genes in our cli- nical S.aureus isolates. smr genes were found only in MRSA strains whereas low number of qacA/B genes were found only in MSSA strains. Presence of smr genes concomitantly with iMLS B type resistance in MRSA strains was recorded to be interesting. We believe that data of this preliminary study about antisep-tic and antibiotic cross resistance would be useful for the future related studies

Anahtar Kelime: Prevalence Coagulase Bacterial Proteins Drug Resistance, Bacterial Staphylococcus aureus Drug Resistance, Multiple Microbial Sensitivity Tests

Konular: Mikrobiyoloji Biyoteknoloji ve Uygulamalı Mikrobiyoloji Farmakoloji ve Eczacılık

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

1. Vali L, Davies SE, Lai LL, Dave J, Amyes SG. Frequency of biocide resistance genes, antibiotic resistance and the effect of clorhexidine exposure on clinical methicillin resistant Staphylococcus aureus isolates. J Antimic- rob Chemother 2008; 61(3): 524-32.
2. Smith K, Gemmell CG, Hunter IS. The association between biocide tolerance and the presence or absence of qac genes among hospital-acquired and community-acquired MRSA isolates. J Antimicrob Chemother 2008; 61(1): 78-84.
3. Lyon BR, Skurray R. Antimicrobial resistance of Staphylococcus aureus: genetic basis. Microbiol Rev 1987; 51(1): 88-134.
4. Paulsen IT, Brown MH, Littlejohn TG, Mitchell BA, Skurray RA. Multidrug resistance proteins qacA and qacB from Staphylococcus aureus: membrane topology and identification of residues involved in substrate specificity. Proc Natl Acad Sci USA 1996; 93(8): 3630-5.
5. Tennent JM, Lyon BR, Midgley M, Jones IG, Purewal AS, Skurray RA. Physical and biochemical characterization of the qacA gene encoding antiseptic and disinfectant resistance in Staphylococcus aureus. J Gen Microbiol 1989; 135(1): 1-10.
6. Heir E, Sundheim G, Holck AL. Identification and characterization of quaternary ammonium compound resistant staphylococci from the food industry. Int J Food Microbiol 1999; 48(3): 211-9.
7. Mayer S, Boos M, Beyer A, Fluit AC, Schmitz FJ. Distribution of the antiseptic resistance genes qacA, qacB and qacC in 497 methicillin-resistant and -susceptible European isolates of Staphylococcus aureus. J Antimic- rob Chemother 2001; 47(6): 896-7.
8. Hassan KA, Skurray RA, Brown MH. Active export proteins mediating drug resistance in staphylococci. J Mol Microbiol Biotechnol 2007; 12(3-4): 180-96.
9. Kumar A, Schweizer HP. Bacterial resistance to antibiotics: active efflux and reduced uptake. Adv Drug De-liv Rev 2005; 57(10): 1486-513.
10. Leelaporn A, Paulsen IT, Tennent JM, Littlejohn TG. Multidrug resistance to antiseptics and disinfectants in coagulase-negative staphylococci. J Med Microbiol 1994; 40(3): 214-20.
11. Putman M, Veen HW, Konings N. Molecular properties of bacterial multidrug transporters. Microbiol Mol Biol Rev Dec 2000; 64(4): 672-93.
12. Paulsen IT, Brown MH, Skurray RA. Characterization of the earlist known Staphylococcus aureus plasmid en- coding a multidrug efflux system. J Bacteriol 1998; 180(13): 3477-9.
13. Sasatsu M, Shirai Y, Hase M, et al. The origin of the antiseptic-resistance gene ebr in Staphylococcus aureus. Microbios 1995; 84(340): 161-9.
14. Grinius L, Dreguniene G, Goldberg EB, Liao CH, Projan SJ. A staphylococcal multidrug resistance gene pro-duct is a member of a new protein family. Plasmid 1992; 27(2): 119-29.
15. Noguchi N, Suwa J, Narui K, et al. Susceptibilities to antiseptic agents and distrubution of antiseptic resis-tance genes qacA/B and smr methicillin-resistant Staphylococcus aureus isolated in Asia during 1998 and 1999. J Med Microbiol 2005; 54(6): 557-65.
16. Clinical and Laboratory Standards Institute. Performance standards for antimicrobial susceptibility testing. Approved Standard M100-S17, 2007. CLSI, Wayne, PA.
17. Miyazaki NH, Abreu AO, Marin VA, Rezende CA, Moraes MT, Villas Boas MH. The presence of qacA/B gene in Brazilian methicillin-resistant Staphylococcus aureus. Mem Inst Oswaldo Cruz 2007; 102(4): 539-40.
18. Aykan B. Hastane enfeksiyonu etkeni olarak izole edilen metisiline dirençli S.aureus suşlarında qacA/B dezen-fektan direnç genlerinin araştırılması. Doktora Tezi, 2006. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyolo- ji Anabilim Dalı, Ankara.
19. Opacic D, Lepsanovic Z, Sbutega-Milosevic G. Distribution of disinfectant resistance genes qacA/B in clini- cal isolates of meticillin-resistant and -susceptible Staphylococcus aureus in one Belgrade hospital. J Hosp In- fect 2010; 76(3): 266-7.
20. Wang C, Cai P, Zhan Q, Mi Z, Huang Z, Chen G. Distribution of antiseptic-resistance genes qacA/B in cli-nical isolates of meticillin-resistant Staphylococcus aureus in China. J Hosp Infect 2008; 69(4): 393-4.
21. Zhang M, ODonoghue MM, Ito T, Hiramatsu K, Boost MV. Prevalence of antiseptic-resistance genes in Staphylococcus aureus and coagulase-negative staphylococci colonising nurses and the general population in Hong Kong. J Hosp Infect 2011; 78(2): 113-7.
22. Zheng R, Wang M, He B, et al. Identification of active efflux system gene qacA/B in methicillin-resistant Staphylococcus aureus and its significance. Zhong Nan Da Xue Xue Bao Yi Xue Ban 2009; 34(6): 537-42.
23. Irizarry L, Merlin T, Rupp J, Griffith J. Reduced susceptibility of methicillin-resistant Staphylococcus aureus to cetylpyridinium chloride and chlorhexidine. Chemotherapy 1996; 42(4): 248-52.
24. Koljalg S, Naaber P, Mikelsaar M. Antibiotic resistance as an indicator of bacterial chlorhexidine susceptibi-lity. J Hosp Infect 2002; 51(2): 106-13.
25. Sidhu MS, Heir E, Leegaard T, Wiger K, Holck A. Frequency of disinfectant resistance genes and genetic lin-kage with beta-lactamase transposon Tn552 among clinical staphylococci. Antimicrob Agents Chemother 2002; 46(9): 2797-803.
26. Costa SS, Ntokou E, Martins A, et al. Identification of the plasmid-encoded qacA efflux pump gene in met-hicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) strain HPV107, a representative of the MRSA Iberian clone. Int J Antimicrob Agents 2010; 36(6): 557-61.
27. Lüthje P, Schwarz S. Antimicrobial resistance of coagulase-negative staphylococci from bovine subclinical mastitis with particular reference to macrolide-lincosamide resistance phenotypes and genotypes. J Antimicrob Chemother 2006; 57(5): 966-9.

APA	NAKİPOĞLU Y, İĞNAK S, Gürler N, GÜRLER B (2012). Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. , 180 - 189.
Chicago	NAKİPOĞLU YAŞAR,İĞNAK SEYDA,Gürler Nezahat,GÜRLER Bülent Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. (2012): 180 - 189.
MLA	NAKİPOĞLU YAŞAR,İĞNAK SEYDA,Gürler Nezahat,GÜRLER Bülent Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. , 2012, ss.180 - 189.
AMA	NAKİPOĞLU Y,İĞNAK S,Gürler N,GÜRLER B Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. . 2012; 180 - 189.
Vancouver	NAKİPOĞLU Y,İĞNAK S,Gürler N,GÜRLER B Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. . 2012; 180 - 189.
IEEE	NAKİPOĞLU Y,İĞNAK S,Gürler N,GÜRLER B "Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması." , ss.180 - 189, 2012.
ISNAD	NAKİPOĞLU, YAŞAR vd. "Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması". (2012), 180-189.

APA	NAKİPOĞLU Y, İĞNAK S, Gürler N, GÜRLER B (2012). Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. Mikrobiyoloji Bülteni, 46(2), 180 - 189.
Chicago	NAKİPOĞLU YAŞAR,İĞNAK SEYDA,Gürler Nezahat,GÜRLER Bülent Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. Mikrobiyoloji Bülteni 46, no.2 (2012): 180 - 189.
MLA	NAKİPOĞLU YAŞAR,İĞNAK SEYDA,Gürler Nezahat,GÜRLER Bülent Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. Mikrobiyoloji Bülteni, vol.46, no.2, 2012, ss.180 - 189.
AMA	NAKİPOĞLU Y,İĞNAK S,Gürler N,GÜRLER B Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. Mikrobiyoloji Bülteni. 2012; 46(2): 180 - 189.
Vancouver	NAKİPOĞLU Y,İĞNAK S,Gürler N,GÜRLER B Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması. Mikrobiyoloji Bülteni. 2012; 46(2): 180 - 189.
IEEE	NAKİPOĞLU Y,İĞNAK S,Gürler N,GÜRLER B "Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması." Mikrobiyoloji Bülteni, 46, ss.180 - 189, 2012.
ISNAD	NAKİPOĞLU, YAŞAR vd. "Klinik Staphylococcus aureus suşlarında antiseptik direnç genlerinin (qacA/B ve smr) ve antibiyotik maddelere direnç prevalansının araştırılması". Mikrobiyoloji Bülteni 46/2 (2012), 180-189.