Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları

Tuncay ÖĞÜN (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Muğla, Türkiye)
Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı
6 0
Yıl: 2015 Cilt: 13 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 563 - 592 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları

Öz:
Bu çalışma, daha önce birçok açıdan ele alınmış olan Çanakkale DenizSavaşlarını Osmanlı mizahındaki yansımaları açısından incelemeyi amaçla-maktadır. Belirtilen dönemde Osmanlı basınının mizah içerikli tek yayın organıolan Karagöz gazetesi, çalışmanın temel kaynağı durumundadır. Savaş duru-munun olağan dışı koşullarında bu gazete de yayınlarını diğer basın organlarıgibi Osmanlı karargâhından yapılan resmî açıklamalar çerçevesinde sürdür-mek zorunda kalmıştır. Ancak diğerlerinden farklı olarak savaşla ilgili gelişme-leri kendi mizah anlayışı içerisinde yorumlayıp yoğurduktan sonra okuyucu-larına aktarmıştır. İngiliz-Fransız birleşik filosunun Çanakkale istihkâmlarınadüzenlediği ağır bombardımanları her defasında küçümseyip alaya alarakkamuoyuna moral ve güven duygusu aşılamaya çalışmıştır. Anlamlı mesajlariçeren karikatürlerini adeta bir psikolojik harp unsuru olarak kullanmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

Gallipoli naval campaign in Ottoman humour and cartooning in a sample of karagoz newspaper

Öz:
This study intends to analyse Dardanelles Maritime Campaign, which wasalready dealt in many aspects, in terms of reflections in Ottoman humour. Asbeing the only media organ with humorous content in Ottoman press at the specified period, Karagoz newspaper is the main source of the study. In the ex-traordinary circumstances of warfare the newspaper also had to keep publica-tion in the framework of official statements made by the Ottoman headquartersas other media organs did. But unlike the others, it submitted war-related de-velopments to followers after having them rendered in its own sense of humour.By underestimating and insulting the allied naval bombardments of heavy for-tifications in Dardanelles, it endeavored to engrain moral and confidence in thepublic, simply used ironic comics as an element of psychological warfare.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Gazeteler
  • Karagöz
  • Sabah
  • Tanin
  • Tasvir-i Efkâr
  • Turan
  • Kitap ve Makaleler
  • Akbaba,Bülent, “İnkılap Tarihi Öğretimi İçin Bir Kaynak: Karagöz Dergisi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, XXII/2 (Mayıs 2014), s. 731-742.
  • Alkan, Necmettin, “Alman, İngiliz ve Fransız Karikatürlerinde Sultan II. Abdülhamid ve Türk Algısı” Sultan II. Abdülhamid Sempozyumu (20-21 Şubat 2014, Selanik), III, Ankara: TTK Yayını, 2014, s. 333-348.
  • Atabey, Figen, “İngiliz Savaş Konseyi’nin Çanakkale Stratejisi”, Çanakkale Muharebelerinin İdaresi/Komutanlar ve Stratejiler , ed. Lokman Erdemir-Kürşat Solak, Çanakkale: Çanak- kale Valiliği Yayınları, 2015, s. 35-68.
  • Atabey, Figen, Çanakkale Savaşları’nın Deniz Cephesi,(Yayınlanmamış Doktora Tezi) Anka- ra Üniversitesi, Anakara 2010.
  • Avcı, Halil Ersin -Mehmet Ali Bingöl, Çanakkale Savaşı Karikatürleri, İstanbul: Truva Yayın- ları, 2006.
  • Çeviker, Turgut, “Tanzimat’tan Cumhuriyete Türk Karikatürü”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, IV, İstanbul: İletişim Yayınları, 1985, s. 1101-1108.
  • Çoruk, Ali Şükrü, “Çizgilerin Gücü Adına”, Derin Tarih , Özel Sayı: 1 (2014), s. 92-97.
  • Çulcu, Murat, İkdam Gazetesi’nde Çanakkale Cephesi, I, İstanbul: Kaptan Yayıncılık, 2004.
  • Erdemir, Lokman, Sebep ve Sonuçlarıyla Çanakkale Savaşları (Sosyal Tarih Açısından), (Ya- yınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi,İstanbul 2008.
  • Esenkaya, Ahmet, “Çanakkale Savaşları Sürecinde Türk Basını”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Sayı: 1 (2003), s. 36-63.
  • Eski Harfi Türkçe Yayınlar Kataloğu, I, Ankara: Milli Kütüphane Yayınları, 19187, s. 136-137.
  • Hatip, Murad, “Çanakkale Cephesinin Lojistik Desteklenmesi, Barbaros Zırhlısının Batırılışı, Güverte Albay Nevres Tümer’in Yayınlanmamış Beyanları”, Çanakkale Muharebelerinin İdaresi/Komutanlar ve Stratejiler , ed. Lokman Erdemir-Kürşat Solak, Çanakkale: Çanak- kale Valiliği Yayınları, 2015, s. 317-332.
  • Heinzelmann, Tobias, Osmanlı Karikatüründe Balkan Sorunu 1908-1914, İstanbul: Kitap Ya- yınevi, 2004.
  • Herbert, Aubery -Henry Morgenthau, Devler Ülkesinde Devler Savaşı/Çanakkale , çev. Seyf Say, İstanbul Ataç Yayınları, 2005.
  • İbar, Gazanfer, “Propaganda Haritalarında Büyük Savaş”, Atlas Tarih, Sayı: 30 (2014), s. 138- 143.
  • Karakaş, Nuri, “İtalyan Donanması’nın Çanakkale Boğazı Saldırısında Bir Kahraman: Topçu Onbaşı Yusuf (Erdil)”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi,XXXII//54 (20013), s. 79-106.
  • Kılıç, Sibel, “Contribution Of KaragozHumour Magazine (1908-1955) To Sociocultural Trans- formations Of Te Turkish Society Which Derives Its Sources From Te KaragozHu- mour Practices And Its Importance Trough Te Perspective Of Te Turkish Cultural Histor”,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, IV/16 (Kış, 2011), s. 238-247.
  • Kılınç, Aziz, “Üstünlük Kuramı Bağlamında Harp ve Mizah”, Milli Folklor, Yıl:19, Sayı:73 (2007) s. 55-60.
  • Koloğlu, Orhan, “Basın” , Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, II, İstanbul: Kültür Bakanlı- ğı-Tarih Vakfı ortak yayını, 1994, s. 69-73.
  • Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi, Devre: III, İçtima Senesi I, Cilt I, Ankara: TBMM Basımevi, 1991.
  • Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi, I, yay. haz. Kemal Gurulkan vd.,İstanbul: Başba- kanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, 2013.
  • Osmanlı Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri, I, yay. haz. Muzafer Albayrak vd.,Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, 2005.
  • Özen, Neslihan, Türk Basınında (Tanin, İkdam, Tercüman-ı Hakikat, Vakit, Servet-i Fünun) Çanakkale Savaşları (1914-1918), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Erciyes Üniversi- tesi, Kayseri 2004.
  • Pomiankowski, Joseph, Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküşü/1914-1918, I. Dünya Savaşı, çev. Kemal Turan, , İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1997.
  • Sanders, Liman von, Türkiye’de Beş Sene , yay. haz. Muzafer Albayrak, İstanbul: Yeditepe Ya- yınevi, 2007.
  • Selahaddin Adil Paşa, Çanakkale Cephesinden Mektuplar-Hatıralar, yay. haz. Muzafer Albay- rak, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2007.
  • Selçuk, Mustafa, “Çanakkale’ye Denizden İlk Bombardımanlar ve Başkent İstanbul”, Çanakka- le Muharebelerinin İdaresi/Komutanlar ve Stratejiler, ed. Lokman Erdemir-Kürşat Solak, Çanakkale: Çanakkale Valiliği Yayınları, 2015, s. 69-81.
  • Sevinçli, Efdal, “Cinsel Bilgileri Öğrenirken Sağdıcımız Karagöz: Karagöz Evleniyor (1913) Oyunu”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 27: 2009/1, s. 33-49.
  • Ulusoy, Belkıs, Çanakkale Savaşlarının Türk ve Dünya Basınındaki Yansımaları”, İstanbul Üni- versitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 21 (2005), s. 63-70.
  • Yeni Mecmua/Çanakkale Özel Sayısı, yay. haz. Muzafer Albayrak-Ayhan Özyurt, İstanbul. Yeditepe Yayınevi, 2006.
APA OGÜN T (2015). Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. , 563 - 592.
Chicago OGÜN TUNCAY Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. (2015): 563 - 592.
MLA OGÜN TUNCAY Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. , 2015, ss.563 - 592.
AMA OGÜN T Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. . 2015; 563 - 592.
Vancouver OGÜN T Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. . 2015; 563 - 592.
IEEE OGÜN T "Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları." , ss.563 - 592, 2015.
ISNAD OGÜN, TUNCAY. "Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları". (2015), 563-592.
APA OGÜN T (2015). Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13(18), 563 - 592.
Chicago OGÜN TUNCAY Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 13, no.18 (2015): 563 - 592.
MLA OGÜN TUNCAY Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, vol.13, no.18, 2015, ss.563 - 592.
AMA OGÜN T Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. 2015; 13(18): 563 - 592.
Vancouver OGÜN T Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. 2015; 13(18): 563 - 592.
IEEE OGÜN T "Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları." Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 13, ss.563 - 592, 2015.
ISNAD OGÜN, TUNCAY. "Karagöz gazetesi örneğinde osmanlı mizahında ve karikatüründe Çanakkale deniz savaşları". Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 13/18 (2015), 563-592.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 21:13

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları