ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER

Taylan DOĞAN (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Muğla, Türkiye)
TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi
9 0
Yıl: 2015 Cilt: 0 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 143 - 174 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER

Öz:
Antandros Nekropolisinde 2001-2009 yılları arasında yapılan kazı çalışmalarında açığa çıkartılan 329 mezarın 23 tanesinden 31 adet strigilis ele geçmiştir. Bunların haricinde, mezar dışından gelen 6 adet strigilis ile birlikte toplam strigilis sayısı 37ye ulaşır. Bu strigilislerden 8 tanesi bronzdan yapılırken, 29 tanesi demirden yapılmıştır. Strigilis buluntulu 23 mezarın tiplerine bakıldığında, bunların 20 tanesinin taş lahit, üç tanesinin ise kiremit mezar olduğu görülmektedir. Ayrıca, bu 23 mezardan 22 tanesi inhumasyon tarzındayken, yalnızca bir tanesi kremasyon tarzındadır. Strigilis buluntulu mezarlara bakıldığında, mezar sahiplerinin cinsiyet ve yaşlarında bir düzen arz etmediği gö- rülmektedir. Yapılan antropolojik analizler, mezarlardan 4 tanesinde hem erkek hem de kadın, 3 tanesinde erkek, 3 tanesinde kadın ve 1 tanesinde cinsiyetleri belirlenemeyen biri 3,3, diğeri 4,3 yaşlarında olan iki çocuk olduğunu ortaya koymuştur. Ele geçen strigilislere bakıldığında hepsinin klasik tipteki strigilisler olduğu görülse de ayrıntılarda birbirinden farklı oldukları gözlemlenmektedir. Bu farklılıklardan hareketle üç farklı tipin olduğu görülmüştür. Bunlar, kulp bitimindeki farklılıklara göre, kulp-kaşık birleşme yerlerindeki farklılıklara göre ve kulbun ön kısmından tepe noktasına geçişindeki farklı açılanmalara göre oluşturulan tipolojidir. Strigilisler üzerinde yapılan incelemeler ve aynı kontekst içinde yer alan diğer malzemeler yardımıyla, strigilislerin MÖ 5. yüzyılın ilk yarısından MÖ 1. yüzyılın sonralarına kadar düzenli bir kronolojik gelişim gösterdikleri saptanmıştır.Antandros örnekleri üzerinde yapılan incelemeler sonrasında strigilislerin kulpları temel alınarak bir kronoloji önerisinde bulunmanın mümkün olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Kulplardaki gözle görülebilen gelişimi daha net bir biçimde ortaya koyabilmek için sözel bir ifadeden ziyade matematiksel bir ifadenin zorunlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, strigilis kulbunun ön kısmından tepe noktasına geçişindeki açı farklılıklarını net ifadelerle belirtmek için farklı bölümlerden (özellikle mühendislik) akademisyenlerle görüş alış verişinde bulunulmuştur. Yapılan bu görüş alış verişi sonucunda en doğru yöntemin metnin devamında bahsi geçecek yöntemin olduğu sonucuna varılmıştır. Antandros Nekropolisinden ele geçen ve kulbu korunan bütün strigilisler değerlendirilerek, kulbun ön kısmından tepe noktasına geçişteki farklılıklar incelenmiştir. Kronolojik gelişimi ortaya koymak için birbiriyle dik olarak kesişen X ve Y doğruları çizilmiştir. Strigilisin tam olarak dik durmasını sağlamak amacıyla strigilis kulbunun ön kısmı X doğrusuna yaslandırılmış ve daha sonra strigilis kulbunun tepe noktası Y doğrusuna oturtulmuştur. X ve Y doğrularının kesiştiği Orijin (Sıfır) noktası ile strigilis kulbunun tepe noktası (Y doğrusu üzerinde kulbun değdiği ilk nokta.) arasındaki mesafenin ölçülmesi sonucu ortaya çıkan sayısal veriler strigilis kronolojisinin oluşturulmasında belirleyici olmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji

STRIGIL IN BURIAL CUSTOMS OF ANTANDROS: OBSERVATIONS ON THE TYPOLOGY AND CHRONOLOGY

Öz:
31 pieces of strigil were found in the 23 of the 329 tombs that were uncovered during the excavatios between 2001- 2009 in Antandros Necropolis. Apart from these, the number of the strigilai reaches up to 37 with the 6 pieces of strigilai that came from out of the tombs While 8 of those were made of bronze, 29 of them were made of iron. As we examine the 23 tombs with the strigilai finds, we observe that 20 of them are stone (sarcophagi) tombs and 3 of them are tile-tombs. The 22 of these 23 tombs have inhumation (stone sarcophagi) burial, cremation burial has been found in only 1 (one) of them. When we examine the tombs with the strigilai finds, we saw that there is no order in the gender and ages of the tomb owners. The anthropological analyses proved that there were both men and women in 4 (four) of the tombs, men in 3 (three) of the tombs and 2 children aged 3,4 and the other 4,3 with undefined gender. Although all the strigilai seem to be classical type when examined, it is observed that they are different from each other in details. With reference to these differences, it was seen that there are 3 different types. These form the typology according to differences in handle ends, differences in the joint parts of handle-spoon and different anglings in the passage from the front part of the handle to the top. Through the examinations made on the strigilai and other materials that existed within the same context, it was determined that strigilai showed a regular chronological development from the first half of the 5th century BC to the end of 1st century BC. An investigation on the Antandros material showed that a chronology based on the strigilai handles could be done. A mathematical, rather than verbal, statement for explaining more clearly the development of the strigilai handles is necessary. For this purpose we cosulted several scholars from different disciplines (especially engineering) to express the differences in the angle from the front to the top of the strigilai handle more clearly. As a result of these exchanges of views we decided on the method which will be explained in the article. All of the strigilai with a preserved handle found in the Necropolis of Antandros were considered and the differences in the transition between the front and the top were examined. The X and Y lines which perpendicularly intersect with each other were drawn to establish a chronological development. The front line of the strigil handle was rested to the X line to ensure that it stands upright, the top of the handle touched the Y line. The numeric data gained after measuring the distance between the top of the handle and the intersection of the X and Y lines the zero point- has been decisive for a strigil chronology
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AMANDRY, P/GRANDJEA, Y/HOLTZMANN, B/ MANFFRE, J.J/ROUGEMONT, G. 1972. “Collection de l’Ecole française d’Athenes”, Bulletin de Correspondance Hellenique 96: 5-115.
  • AMORE, M. G. 2005. Settlement and Burial in Apollonia and Its Area (Albania) (University of Torino Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Torino.
  • ANABOLU, M. U. 1989. “Anadolu ve Sicilya Arasındaki Mimarlık İlişkileri”, Türk Arkeoloji Dergisi XXVIII: 41-53.
  • ANGELIS, F. 2006. “Archaeology in Sicily 2001-2005”, Archaeological Reports 53: 123-190.
  • AYDIN TAVUKÇU, Z. 20005. Parion Nekropolü 2005 Yıllı Buluntuları (Atatürk Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erzurum.
  • BAYKAN, D. 2010. “Antik Çağ’da Strigilisin Ecza Amaçlı Kullanımı: Veriler ve Kanıt”, Colloquium Anatolicum IX: 141-153.
  • BLEGEN, C. W/PALMER, H/ RODNEY, S/ SOURCE, Y. 1964. The North Cemetery, Corinth XIII. New Jersey.
  • BOARDMAN, J. 1971. “Sickles and Strigils”, The Journal of Hellenic Studies LIXL: 136-137.
  • BOARDMAN, J. 1997. Athenian Red Figure Vases: The Archaic Period. London.
  • BRUNEAU, P. 1970. “Tombes d’Argos”, Bulletin de Correspondance Hellénique 94: 437-531.
  • CAMBITOGLOU, A/TRENDALL, A. D. 1969. “Addenda to Apulian Red-Figure Vase-Painters of the Plain Style”, American Journal of Archaeology 73: 423- 433.
  • CANTARELLA, F/GRASSI, M. R/TURNATURI, C. 2008. Sport e Culturanel Mando Antico: İl Contribut odella Sicilia. Catania.
  • CARTER, J. 1976. Excavation in the Territory of Metaponto 1976. Texas.
  • CASSIMATIS, H. 1991. “Le Strigile dans I’ iconographie italiote”, Nikephoros 4: 91-195.
  • COMSTOCK, M/VERMEULE, C. 1971. Greek, Etruscan and Roman bronzes in the Museum of Fine Arts, [catalogue]. Boston.
  • ÇELGİN, A. V. 1990. Termesos Kenti Nekropolleri (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul.
  • DAVIDSON, G. R. 1952. The Minor Objects, Corinth XII. New Jersey.
  • DE MIRO, E. 1989. La Necropoli Greca Di Pezzino. Messina. D’ERCOLE, V/COPERSINO, M. R. 2003. La Necropolidi Fossa IV. Pescara.
  • DOĞAN, T. 2012. Antandros Nekropolisi’nde Ele Geçen Strigilis Buluntuları (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla.
  • DORIGNY, S. 1963. “Strigilis,” Dictionnaire Des Antiquites Grecques et Romaines, Deuxième Partie R-S. 1532-1534. Graz/Austria: Akademische Druck-u. Verlagsanstalt.
  • ELRIDGE, L. G. 1918. “A Third Century Etruscan Tomb”, American Journal of Archaeology 22/3: 251-294.
  • ELIOT, M. C. 1968. “The Lechaion Cemetery near Corinth”, Hesperia 37/4: 345-367.
  • ENCKEVORT, H. L. v/WILLEMS, W. 1994. “Roman Cavalry Helmets in Ritual hoards from the Kops Plateau at Nijmegen, The Netherlands”, Journal of Roman Military Equipment Studies 5: 125-141.
  • FAGAN, G. G. 2002. Bathing in Public in the Roman World. Michigan.
  • FISCHER, M. 2008. The Prostitute and Her Headdless: the Mitra, Sakkos and Keryphalos in Attik Red-figure Vase-painting ca. 550- 450 BCE. (Calgary Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Calgary
  • HAAG, H. 2008. Der agon in der darstellenden Kunst des klassischen Griechenlands -Untersuchungen zu Bewegungsformen im Pentathlon (GieBen Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi). GieBen.
  • HERBERT, S. 1977. The Red-Figure Pottery, Corinth VII/IV. New Jersey.
  • KARAGEORGHIS, V. 1965. “Chronique des fouilles et découvertes archéologiques à Chypre en 1964”, Bulletin de correspondance Hellénique 89/1: 231-300.
  • KARAGEORGHIS, V. 1985. “Chronique des fouilles et decouvertes arheologiques a Chypre en 1984”, Bulletin de correspondance Hellenique 109/2: 897-967.
  • KOTERA-FEYER, E. 1993. Die Strigilis. Frankfurt am Main. KOTERA-FEYER, E. 1998. “Die Strigilis in der attisch-rotfigurigen Vasenmalerei Bildformeln und ihre Deutung”, Nikephoros 11: 107-136.
  • LAMBRUGO, C. 2008. “Donne impossibili? I segreti femminili nello sguardo dell’uomo”, Vasi immagini e collezionismo: La Collezione di vasi Intesa Sanpaolo e i nuovi indirizzi di ricerca sulla ceramica greca e magnogreca: 159-184.
  • LAMPROS, S. P/POLITIS, N. G. 1896. The Olympic Games B.C. 776- A.D.1896 (I. Cilt). Kessinger.
  • MATTUSCH, C. C. 1982. Bronze Workers in the Athenian Agora. Princeton. Mc FADDEN, G. H. 1946. “A Tomb of the Necropolis of Ayios Ermoyenis at Kourion”, American Journal of Archaeology 50/4: 449-489.
  • MILNE, S. 1976. Surgical Instruments in Greek and Roman Times. Chicago.
  • NICHOLLS, R. V. 1965-1966. “Recent Acquisitions by the Fitzwilliam Museum, Cambridge”, Archaeological Reports 12: 44-51.
  • ORANSAY, B. S. 2006. Arykanda antik Kentinde 1971-2002 Kazı Sezonlarında Ele Geçen Madeni Buluntular ve Madencilik Faliyetleri (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara.
  • ÖZYİĞİT, Ö. 1989. “1988 Yıllı Erytrai Sondaj Çalışmaları”, 11. Kazı Sonuç- ları Toplantısı-1. Ankara: 125-151.
  • PAROVIĈ-PEŠIKAN, M. 2005. “Tipologija grćkih strigila iz Jugoslavije i Albanije”, Glasnik Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine u Sarajevu: Arheologija: 113-130.
  • PEMBERTON, E. 1985. “Ten Hellenistic Graves in Ancient Corinth”, Hesperia 54/3: 271-307.
  • POLAT, G. 2002. “Antandros 2001 Yılı Kazıları”, 24. Kazı Sonuçları Toplantısı-2. Ankara: 21-31.
  • POLAT, G. 2008. “Antandros Nekropolü Ölü Gömme Gelenekleri”, Ankara Üniversitesi DTCF Arkeoloji Dergisi II: 271-280.
  • POLAT, G/ POLAT, Y. 2003. “Antandros 2002 Yılı Kazıları”, 25. Kazı Sonuçları Toplantısı-1: 453-462.
  • POLAT, G/ POLAT, Y. 2007. “Antandros Nekropolü 2001-2006 Yılları Ön Raporu”, Arkeoloji Dergisi IX/1: 1-21.
  • POLAT, G/ POLAT, Y/YAĞIZ, K/ZUNAL, O/YILDIRIM, B. 2009. “Antandros 2007 Kazıları”, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı-4: 39-61.
  • POLAT, G/ POLAT, Y/YAĞIZ, K/ZUNAL, O. 2010. “Antandros 2008 Yılı Kazıları”, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı-4: 1-23.
  • RASMUSSEN, T. 1995-1996. “Archaeology in Etruria 1985-95”, Archaeological Reports 42: 48-58.
  • RAUBITSCHEK, I. K. 1998. The Metal Objects (1952-1989), Istmia VII. Princeton. RICHTER, G. M/LITT, D. 1915. Greek, Etruscan and Roman Bronzes. New York.
  • RIDGWAY, D. 1988-1989. “Archaeology in Sardinia and South Italy”, Archaeological Reports 1983-88: 35: 130-147. ROBINSON, D. M. 1941. Metal and Minor Miscellaneous Finds, Excavations at Olynthus X. Baltimore.
  • ROLLEY, C. 1983. Les Bronzes Grecs. Paris. SALTUK, S. 1993. Arkeoloji Sözlüğü. Ankara.
  • SEVİNÇ, N/TREISTER, M. 2003. “Metal work From The Dardanos Tumulus”, Studia Troica 13: 215-260. SHEAR, T. L. 1937. “The Campaign of 1936”, Hesperia 6/3: 333-381.
  • SOMERSAN, T. 2007. Antandros Korinth Seramikleri (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir.
  • SPARKES, B. A/TALCOTT, L. 1970. Black and Plain Pottery of the 6th, 5th and 4th centuries B. C., The Athenian Agora XII/2. SWADDLING, J. 2000. Antik Olimpiyat Oyunları (Çev. B. Gürün). İstanbul.
  • ŞİMŞEK, C. 2011. Laodikeia Nekropolü (2004-2010 Yılları) Laodikeia Çalışmaları 1.1- 1.2. İstanbul.
  • TECHNAU, W. 1929. Griechische Keramik im Samischen Heraion, Athenische Mitteilungen LIV. Berlin.
  • THUILLIER, J. P. 1989. “Les strigiles de l’Italie antique,” Revue Archeologıque 1989 (2): 339-342.
  • TOUCHAIS, G. 1980. “Chronique des fouilles et découvertes archéologiques en Grèce en 1979”, Bulletin de correspondance hellé- nique 104/2: 581-688.
  • TRACY, S/NEILS, J. 2003. The games at Athens. Princeton.
  • TRENDALL, A. D. 1972-1973. “Archaeology in South Italy and Sicily 1970-72”, Archaeological Reports 19: 33-49.
  • TRENDALL, A. D. 1969-1970. “Archaeology in South Italy and Sicily 1967-69”, Archaeological Reports 16: 32-51.
  • TRENDALL, A. D. 1963-1964. “Archaeology in South İtaly and Scily, 1961-63”, Archaeological Reports 10: 33-50.
  • ÜNEY, A. 2009. Antandros Örneğinde Podyumlu Mezarlar ve Mezarlık Yapıları (Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir.
  • VILSON, R. J. 1995-1996. “Archaeology in Sicily 1988-1995”, Archaeological Reports 42: 59-123.
  • YAĞIZ, K. 2009. “Antandros Nekropolisi Hellenistik Dönem Mezar Tipleri”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2: 136-144.
  • YAĞIZ, K. 2005. Antandros Urneleri (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir.
  • YALMAN, B. 1990. “Edincik-Zeytinbağı Levhalı Mezarları ve Buluntuları”, X. Türk Tarih kongresi. Cilt I. Ankara: 397-413.
  • YILDIRIM, B. 2009. Antandros Nekropolisi Sikke Kontekstli Mezarlar (Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir.
  • ZİSSU, B/GANOR, A. 2004. “Metal Utensils from the Time of the Bar Kokhba Revolt discovered in the Southern Judaean Foothills, Israel”, BABesch 29: 111-121.
APA doğan t (2015). ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. , 143 - 174.
Chicago doğan taylan ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. (2015): 143 - 174.
MLA doğan taylan ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. , 2015, ss.143 - 174.
AMA doğan t ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. . 2015; 143 - 174.
Vancouver doğan t ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. . 2015; 143 - 174.
IEEE doğan t "ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER." , ss.143 - 174, 2015.
ISNAD doğan, taylan. "ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER". (2015), 143-174.
APA doğan t (2015). ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 0(18), 143 - 174.
Chicago doğan taylan ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 0, no.18 (2015): 143 - 174.
MLA doğan taylan ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, vol.0, no.18, 2015, ss.143 - 174.
AMA doğan t ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi. 2015; 0(18): 143 - 174.
Vancouver doğan t ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER. TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi. 2015; 0(18): 143 - 174.
IEEE doğan t "ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER." TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 0, ss.143 - 174, 2015.
ISNAD doğan, taylan. "ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER". TÜBA-AR: Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 18 (2015), 143-174.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
25-04-2024 5:24

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları