Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

GÜVEN, GÖKHAN; ÇELIK, CÜNEYD

Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Cüneyd ÇELİK, (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, Türkiye)

Gökhan GÜVEN (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, Türkiye)

Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

17 4

Yıl: 2015 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 504 - 521 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Öz:

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının kan bağışına ilişkin tutumlarınıölçen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın örneklemini, MuğlaSıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğre tim bölümünde öğrenim gören197si kız 86sı erkek olmak üzere toplam 283 öğretmen adayı ol uşturmaktadır.Katılımcılara ilk olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan kan bağışı tutumölçeğinin 58 maddelik taslak formu uygulanmıştır. Verilere uygulanan AçımlayıcıFaktör Analizi sonucu ölçeğin 3 faktörden oluştuğu ve toplam varyansın %52.59unu açıkladığı görülmüştür. Ayrıca ölçeğin faktör yapısının model uyumudoğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Ölçeğin Cronbach - alphagüvenilirlik katsayısı ise.83 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak, öğretmen adaylarının kanbağışına ilişkin tutuml arını ölçen,toplumsal ve sosyal sorumluluk ,endişevetoplumsal görüş ve anlayışalt boyutlarından oluşan 24 maddelik geçerli ve güv e- nilir bir ölçek geliştirilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Geçerlilik ve Güvenilirlik ÇalışmasıDevelopment of Blood Donation Attitude Scale: A Study of Validity And Reliability

Öz:

The purpose of the current study is to develop a reliable and valid scale to evaluate pre-service teachers attitudes towards blood donation. The sampling of the study consists of 197 female students and 86 male students, totally 283 students at- tending elementary education program at the Education Faculty of Muğla Sıtkı Koçman University. First 58-item draft form of the scale was administered to the participants. As a result of exploratory factor analysis of the data, it was found that he scale co nsists of 3 factors and explains 52.59 % of total variance. Moreover,model compliance of the factor structure of the scale was tested with confirmatoryfactor analysis. Cronbach - alpha reliability coefficient of the scale was calculated tobe .83. As a res ult, a 24 - item reliable and valid scale including three factorssoci e- tal and social responsibilityanxietyandsocietal perception and conceptionto evaluate pre - service teachers attitudes towards blood donation was developed.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Agrawal, A., Tiwari,A.K., Ahuja,A., &Kalra,R.(2013). Knowledge, attitude and practices of people towards voluntary blood donation in Uttarakhand. Asian J. Transfus Sci, 7(1), 59-62.
Akalın, S., Başkan, B., Saçar, S., Kutlu, S.S.,& Turgut, H. (2011). Denizlide kan donörlerinde HBsAg, anti-HCV ve RPR seroprevelansı-özgün araştırma.Klimik Dergisi, 24(2), 101-104.
Al-Drees,A. M. (2008). Attitude, belief and knowledge about blood donation and transfusion in Saudi population. Pakistan J Med Sci,24: 74-9.
Bostancı-Daştan, N., Daștan, M., & Kıranșal, N. (2013a). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin kan bağışına yönelik bilgi ve tutumları. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 3 (1),2732.
Bostancı-Daştan, N., Daștan, M., & Kıranșal, N. (2013b). Practices and attitudes towards blood donation in health high school students.International Jour-nal of Human Sciences, 1(10),293-306.
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademik Yayıncılık: Ankara.
Çokluk, Ö, Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. (2. Baskı) Ankara: Pegem Akademi.
Giri, P.A., & Phalke, D.B., (2012). Knowledge and attitude about blood donation amongst undergraduate students of Pravara Institute of Medical Sciences Deemed University of Central India. Annals of Tropical Medicine and Pub- lic Health, 5 (6), 569-573.
Güler, V., & Armağan, E. (2003). Kan ve kan ürünleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 12, 421-423.
Kaya, E., Sezek, F., & Doğan, S. (2007). Üniversite öğrencilerinin kan bağışına karşı tutumları ve kan bağışında alan bilgilerinin etkisinin incelenmesi. Journal of Arts and Sciences, 7, 97-114.
Katrancı, N. (2012). Türkiyede kan bağışı durumu ve kan bağışı durumunu etki- leyen faktörler. Fırat Saglık Hizmetleri Dergisi, 7 (21).
Kınalı-Bereketli, S. (2009). Kan bağışı yapan üniversite öğrencilerinin bağış neden- leri ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara ilişkin bilgi ve risklerinin belirlen- mesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
Kutlu, Ö., & Babadoğan, C. (2003). İlköğretim programları ve ders kitaplarında HIV/AIDS konularının yeri ve ele alınış biçimi. HIV/AIDS Dergisi, 6 (3), 65-66.
Martin, C.R., & Newell, R.J. (2004). Factor structure of the hospital anxiety and depression scale in individuals with facial disfigurement. Psychology, Health and Medicine, 3, 327-336.
Marantidou, O., Loukopoulou, L., Zervou, E., et al. (2007). Factors that motivate and hinder blood donation in Greece. Transfus Med. 17, 443450. Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2012). Ortaöğretim Biyoloji 9. sınıf Ders Kitabı, Milli Eğitim Yayınları, Ankara.
Osborne, J.W., & Costello, A.B. (2004). Sample size and subject to item ratio in principal components analysis. Practical Assessment, Research & Evalua- tion, 9 (11).
Pallant, J. (2005). SPSS Survival Manual: A Step by Step Guide to Data Analysis Using SPSS (12. Version). (Second Edition). Maidenhead: Open Univercity Press.
Şıhbaraklıoğlu, H. (2014). Kayseri ilinde toplumun kan bağışına karşı tutum ve dav- ranışları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş (Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları). Ankara: Ekinoks Yayınları.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Thompson, B. (2004). Exploratory and Confirmatory Factor Analysis: Understand- ing Concepts and Applications. (First Edition). Washington: American Psy- chological Association.
Tulunay, E.A., (2007). Kan bağışçılarının ve bir kamu kurumu çalışanlarının kan bağışına ilgisi, bilgi düzeyleri ve ulusal yeterliliğe ulaşma yöntemleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
Wiwanitkit, V. (2000). A study on attitude towards blood donation among people in a rural district, Thailand. The Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health, 31 (3), 609-611.
Yıldız, Ç., Emekdaş, G., Kanık, A., Tiftik, N., Solaz, N., Aslan, G., Tezcan, S., Ser- in, M. S., Erden, S., Helvacı, İ., & Otağ, F. (2006). Neden kan bağışlamıyoruz. Mersin ilinde yaşayanlarda kan bağışına genel bakış: An- ket çalışması. İnfeksiyon Dergisi, 20 (1): 41-55.

APA	ÇELIK C, GÜVEN G (2015). Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. , 504 - 521.
Chicago	ÇELIK CÜNEYD,GÜVEN GÖKHAN Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. (2015): 504 - 521.
MLA	ÇELIK CÜNEYD,GÜVEN GÖKHAN Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. , 2015, ss.504 - 521.
AMA	ÇELIK C,GÜVEN G Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. . 2015; 504 - 521.
Vancouver	ÇELIK C,GÜVEN G Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. . 2015; 504 - 521.
IEEE	ÇELIK C,GÜVEN G "Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması." , ss.504 - 521, 2015.
ISNAD	ÇELIK, CÜNEYD - GÜVEN, GÖKHAN. "Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması". (2015), 504-521.

APA	ÇELIK C, GÜVEN G (2015). Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 504 - 521.
Chicago	ÇELIK CÜNEYD,GÜVEN GÖKHAN Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17, no.2 (2015): 504 - 521.
MLA	ÇELIK CÜNEYD,GÜVEN GÖKHAN Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.17, no.2, 2015, ss.504 - 521.
AMA	ÇELIK C,GÜVEN G Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 17(2): 504 - 521.
Vancouver	ÇELIK C,GÜVEN G Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2015; 17(2): 504 - 521.
IEEE	ÇELIK C,GÜVEN G "Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması." Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, ss.504 - 521, 2015.
ISNAD	ÇELIK, CÜNEYD - GÜVEN, GÖKHAN. "Kan Bağışı Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması". Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17/2 (2015), 504-521.