Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi

TÜRKOĞLU, İdil Eren; YAKAR, Pınar; DUMAN, Bilal; Yakar, Ali

Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi

Bilal DUMAN, (* Doç. Dr., Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Muğla--Türkiye,)

Ali YAKAR, (Uzman, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Muğla--Türkiye,)

İdil Eren TÜRKOĞLU, (Arş. Gör., Çukurova Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Adana-Türkiye.)

Pınar YAKAR (Fen ve Tek. Öğrt., Ula Gökova Salih Güneyman Ortaokulu, Muğla-Türkiye.)

Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

1 0

Yıl: 2013 Cilt: 2013 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 121 - 143 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmada öğretmen adaylarının problem çözme becerileri, kişilik tipleri ve öğretmen yetiştirme programlarında yer alan problem çözme becerileri üzerinde odaklanılmıştır. Çalışmanın genel amacı, öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ile kişilik tipleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu araştırmada nicel ve nitel araştırma tekniklerinin bir arada kullanıldığı karma yöntemden yararlanılmıştır. Çalışma, 2012-2013 eğitimöğretim yılı bahar döneminde, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) ve Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Eğitim Fakülteleri'nde öğrenim gören toplam 498 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanması amacıyla öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine ilişkin puanlarını belirlemede Heppner ve Peterson (1982) tarafından geliştirilen, Savaşır ve Şahin (1997) tarafından Türkçeye uyarlanan "Problem Çözme Envanteri" ve öğretmen adaylarının kişilik tipi özelliklerini belirlemek için Bacanlı, İlhan ve Aslan (2009) tarafından geliştirilen "Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi" kullanılmıştır. İki farklı veri toplama aracından elde edilen veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiş ve öğretmen adaylarının problem çözme becerileri ile kişilik tipleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın diğer amacı için ise öğretmen adaylarıyla çeşitli görüşmeler yapılmış ve öğretmen yetiştirme programlarında problem çözme becerilerinin geliştirilmesine yönelik etkinliklerin yapılıp yapılmadığına ilişkin sorular yöneltilmiştir. Yapılan görüşmelerden elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiş ve çalışmanın sonuçlarına ek olarak ayrıca belirtilmiştir. Örneklemde yer alan öğretmen adaylarından elde edilen verilere göre, duygusal dengesizliğe sahip olmadığını düşünen, dışadönük olmadığını düşünen, deneyime açık olduğunu düşünen ve sorumluluk sahibi olduğunu düşünen öğretmen adaylarının daha yüksek düzeyde problem çözme becerilerine sahip oldukları bulunmuştur. Araştırmada elde edilen tüm bulgulara yönelik çeşitli tartışma, yorum ve önerilere çalışma içerisinde yer verilmiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik

Investigation of Teacher Candidates’ Problem Solving Skills According to Their Personality Types Within Tte Scope of Teacher Training Programs in Turkey

Öz:

Problem solving skills and personality types of teacher candidates and teacher training curricula are focused on in this study. The main aim of the study is to investigate the relationship between the problem solving skills and personality types of teacher candidates. Research is designed as mixed type. The study is done in 2012-2013 academic year spring semester with the participation of 498 teacher candidates studying at education faculties of Muğla Sıtkı Koçman University (MSKÜ) and Çukurova University (ÇÜ). In order to collect data required for defining the problem solving skills of teacher candidates, “Problem Solving Inventory” designed by Heppner and Peterson (1982) adapted to Turkish by Savaşır and Şahin (1997) and in order to collect data required for defining the personality types of teacher candidates, “Adjective Based Personality Scale” designed by Bacanlı, İlhan and Aslan (2009) are used. Data collected with two different inventories are analyzed by SPSS program and the relationship between the problem solving skills and personality types of teacher candidates is examined. For the other aim of the study, teacher candidates are interviewed and questions related with whether activities are done to develop their problem solving skills or not are asked. Data obtained by interviews are analyzed as descriptive and indicated as an addition to the findings of study. According to data collected from sample, it is found that the teacher candidates who don’t think themselves neurotic; don’t think themselves extrovert; think themselves open-experienced and think themselves responsible have higher problem solving skills. Several discussions, comments and suggestions towards all findings of the research are stated throughout the study

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aiken, L. R. (1999). Assessment ofpersonality. London: Allyn and Bacon. Aktaş, Y. (1997). Üniversite öğrencilerinin uyum düzeylerinin incelenmesi: Uzunlamasına bir çalışma. Hacettepe Universitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 13, S.S. 107—110 . Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York: Holt, Rinehart ve Winston.
Aslan, S. (2012). Türk geç ergenlerde beş faktör kişilik boyutlarının ergenlerin benlik saygılarıyla yordanması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 4, s.s. 25—40.
Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, T. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, s. 7, S.S. 261—279.
Bağçeci, B. ve Kinay, İ. (2013). Investigation of teachers’ problem solving skills according to some variables. Electronic Journal ofSocial Sciences, s. 12.
Bursalıoğlu, Z. (1999).Okül yönetiminde yeni yapı ve davranış. Pegem Yayınları: Ankara.
Büyüköztürk, Ş. Kılıç—Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
Chan, D. Y. Fong, K. N. (2011). The Effects of problem—solving skills training based on metacognitive principles for children with acquired brain injury attending mainstream schools: controlled clinical trial. Child assessment centre, Department of Health, Hong Kong, People's Republic of China.
Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. London: Sage publications.
Creswell, J. W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (2nd ed.). New Jersey: Pearson.
Dochy, F., SegerS, M., Van den Bossche, P. Gijbels, D. (2003). Effects of problem—based learning: meta— analysis. Learning and Instruction, s. 13, s.s. 533—568.
Dündar, S. (2009). Üniversite öğrencilerinin kişilik tipleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, c. 24, s. 2, s.s.l39—150.
D'Zurilla, T. ., Nezu, A. Maydeu—Olivares, A. (2002). "Social Problem—Solving Inventory—Revised (SPSI—R): Technical Manual. Multi—Health Systems." Inc., North Tonawanda, NY
Elliott, T. R. Herrick, S. M. (1995). Personality correlates of self—appraised problem solving abilities. Counselling Psychology Quarterly, 09515070, v. 8, n. 2.
Emran—Özbulak, B. ve Bulut—Serin, N. (2011). Examination of school counselors' level of problem solving and social skills. Hacettepe University, Journal ofEa'ucation, s. 4l, s.s. 302—312.
Erdoğan, S., Şanlı, H. S. ve Bekir, H. Ş. (2005). Gazi Üniversitesi eğitim fakültesi öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları. Kastamonu Universitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. s.s. 479—496.
Eryılmaz, A. ve Öğülmüş, S. (2010). Ergenlikte öznel iyi oluş ve beş faktörlü kişilik modeli. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c. 1], s. 3, S.S. 189—203.
Fuller, B., Jr. Marler, L. E. (2009). Change driven by nature: meta—analytic review of the proactive personality literature. Journal ofVocational Behavior, s. 75, s.s. 329—345.
Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2007). Öğretmen Adaylarının Demokratik Tutumları İle Problem Çözme Becerileri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c. 2, s.22., s.s. 10—22.
Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2010). Öğretmen Adaylarının Empatik Becerileri İle Problem Çözme Becerileri, Kuramsal Eğitimbilim, c.3,S. 2, s.s. 135—147.
Gündoğar, D., Gül, S., Uskun, E., Demirci, S. ve Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, s. 10, s.s. 14—27.
Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings. New York: State University of New York Press.
Heppner, P. Peterson, C. H., (1982). The Development and implications of personal problem solving inventory. Journal ofCounseling Psychology, s. 29, s.s. 66—75.
Hills, P. Argle, M. (2001). Happiness, introversion—extraversion and happy introverts. Personality and Individual Difi‘erences, s. 30, S.S. 595—608.
İnanç, B. ve Yerlikaya, E. (2008). Kişilik Kuramları. PeğemzAnkara
Karabulut, E. 0. ve Kuru, E. (2009). Ahi Evran Üniversitesi Beden Eğitimi Öğretmenliği bölümü öğrencilerinin problem çözme becerileri ile kişilik özelliklerinin çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt 10, sayı 3, ss. 119—127.
Karacaoğlu, Ö. C. (2011). Online eğitimde program geliştirme. Ankara: İhtiyaç Yayıncılık.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. 15. baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kavak, Y., Aydın, A. ve Akbaba—Altun, S. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982—2007) (Öğretmenin üniversitede yetiştirilmesinin değerlendirilmesı). Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayınları, No:5.
Lucas, R. E. Donnellan, M. B. (2009). Age differences in personality: evidence from nationality representative Australian sample. Developmental Psychology, s. 45, s.s. 1353—1363.
Maydeu—Olivares, A. D'Zurilla, J. (1996). Afactor—analytic study of the social problem—solving inventory: An integration oftheory and data. Cognitive Therapy and Research, s. 20, s.s. 115-133.
McAdams, D. P. (1992). The five-factor model in personality: critical appraisal, Journal of Personality, s. 60, s.s. 329—361.
Milli Eğitim Bakanlığı (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Ankara: Temel eğitime destek projesi “Öğretmen eğitimi bileşeni”. Milli Eğitim Bakanlığı (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Devlet Kitapları Birinci Baskı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey—Bass Publishers.
Morera, Osvaldo F., Maydeu—Olivares, A., Nygren, T. E., White, R. J., Fernandez, N. P. Skewes, M. C. (2006).
Social problem solving predicts decision making styles among US Hispanics. Personality and individual differences, 5.41, s.s 307—317.
Mumford, M. D., Zaccaro, S. J., Harding, F. D., Jacobs, T.O. Fleishman, E. A. (2000). Leadership skills for changing world: Solving complex social problems. The Leadership Quarterly, s. 11, s.s. 11—35.
Otacıoğlu, S. G. (2007). Eğitim fakültelerinin farklı branşlarında eğitim alan öğrencilerin problem çözme beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Eğitim Araştırmaları, s. 29, s.s. 73—83.
Özgen, K. ve Alkan, H. (2012). The Relationship between secondary school pre—service mathematics teachers’ skills in problem solving dimensions and their learning style personality types. Educational Sciences: Theory ve Practise, s. 12, s.s. ll73—ll9l.
Rodriguez—Fomells, A. Maydeu—Olivares, A. (2000). Impulsive/careless problem solving style as predictor of subsequent academic achievement. Personality and Individual Diflerences, s. 28, s.s. 639—645.
Rusting, C. L. Larsen, R. J. (1997). Extraversion, neuroticism, and susceptibility to positive and negative affect: test of two theoritical models. Personality and Individual Diflerences, s. 22, s.s. 607—612.
Saracaloğlu, A. S., Serin, O. ve Bozkurt, N. (2001). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü öğrencilerinin problem çözme becerileri ile başarıları arasındaki ilişki. Marmara Universitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, s. 14, s.s. 121—134.
Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel davranışçı terapilerde sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Senemoğlu, N. (2005). Gelişim, öğrenme ve öğretim (12. Baskı). Ankara: Gazi Kitapevi.
Thomas, J. D., Albert, M. 0. Gail, L. K. (1998). Age and gender differences in social problem—solving ability. Personality and Individual Difierences, s. 25, s.s. 241—252.
Tınar, M. Y. (1999). Çalışma yaşamı ve kişilik. Mercek Dergisi, s. 14, Mess Yayınları.
Tutkun, Ö. F. ve Aksoyalı, Y. (2010). 21. yüzyılda öğretmen yetiştirme eğitim programının boyutları. Selçuk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 24, s.s. 361—370.
Uluçınar—Sağır, Ş. (2011). Research on problem solving skills of teacher candidate. E—journal of new world sciences academy, c. 6, s. 4, Article Number: lCO455.
William, B. J. Thomas, J. D. (2003). Adolescent problem solving, parent problem solving, and externalizing behaviour in adolescents. Behavior Therapy, s. 34, s.s. 295—311.
Yanpar—Yelken, T., Çelikkaleli, Ö. ve Çapri, B. (2007). Eğitim fakültesi kalite standartlarının belirlenmesine yönelik öğretmen adayı görüşleri (Mersin Universitesi örneği). Mersin Universitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, c.3, s. 2, s.s. 191—215.
Yasin, R. M., Halim, L. Ishar, A. (2012). Effects of problem—solving strategies in the teaching and learning of engineering drawing subject. Asian Social Science; c. 8, s. 16, Published by Canadian Center of Science and Education.
Yenice, N. (2012). Investigating the self—efficacy and problem solving skills of preservice teachers. Electronic Journal ofSacial Sciences, c. ll,s. 39.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yüksek Öğretim Kurulu. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982—2007) (Öğretmenin üniversitede yetiştirilmesinin değerlendirilmesi). Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayını.
Zweig, D. Webster, D. (2004). What are we measuring? An examination of the relationships between the big—five personality traits, goal orientation, and performance intentions, Personality and Individual Dijferences, s.36, s.s. 1693—1708.

APA	DUMAN B, Yakar A, TÜRKOĞLU İ, YAKAR P (2013). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. , 121 - 143.
Chicago	DUMAN Bilal,Yakar Ali,TÜRKOĞLU İdil Eren,YAKAR Pınar Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. (2013): 121 - 143.
MLA	DUMAN Bilal,Yakar Ali,TÜRKOĞLU İdil Eren,YAKAR Pınar Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. , 2013, ss.121 - 143.
AMA	DUMAN B,Yakar A,TÜRKOĞLU İ,YAKAR P Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. . 2013; 121 - 143.
Vancouver	DUMAN B,Yakar A,TÜRKOĞLU İ,YAKAR P Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. . 2013; 121 - 143.
IEEE	DUMAN B,Yakar A,TÜRKOĞLU İ,YAKAR P "Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi." , ss.121 - 143, 2013.
ISNAD	DUMAN, Bilal vd. "Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi". (2013), 121-143.

APA	DUMAN B, Yakar A, TÜRKOĞLU İ, YAKAR P (2013). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2013(1), 121 - 143.
Chicago	DUMAN Bilal,Yakar Ali,TÜRKOĞLU İdil Eren,YAKAR Pınar Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2013, no.1 (2013): 121 - 143.
MLA	DUMAN Bilal,Yakar Ali,TÜRKOĞLU İdil Eren,YAKAR Pınar Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.2013, no.1, 2013, ss.121 - 143.
AMA	DUMAN B,Yakar A,TÜRKOĞLU İ,YAKAR P Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013; 2013(1): 121 - 143.
Vancouver	DUMAN B,Yakar A,TÜRKOĞLU İ,YAKAR P Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2013; 2013(1): 121 - 143.
IEEE	DUMAN B,Yakar A,TÜRKOĞLU İ,YAKAR P "Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi." Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2013, ss.121 - 143, 2013.
ISNAD	DUMAN, Bilal vd. "Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Programları Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Kişilik Tiplerine Göre Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi". Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2013/1 (2013), 121-143.