Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar
Yıl: 2016 Cilt: 10 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 169 - 182 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar
Öz: Ağız araştırmaları şimdiye kadar genellikle dil ve folklor araştırmacıları tarafından yapılagelmiştir. Bu yüzden araştırmalarda elde edilen verilerin değerlendirilmesi, söz konusu alanlarda yapılan çalışmalarla sınırlı kalmıştır. Oysa ağız metinlerinde tarih, sosyoloji, mutfak kültürü, antropoloji, eğitim bilimleri başta olmak üzere değişik sosyal bilim alanlarına katkı sağlayacak çok sayıda veriye rastlanmaktadır. Tarih araştırmalarında belgelerin yeterli olmadığı yakın dönem olayları konusunda bu metinler önemli başvuru kaynağı niteliğindedir. Ağız metinlerinde yer alan doğum, düğün, ölüm törenleri, toplumsal ilişkiler gibi konular sosyoloji araştırmalarına önemli katkılar sunmaktadır. Kaynak kişilerin tarif ettikleri yöresel yemekler mutfak kültürü hakkında uygulamalı bilgiler içermektedir. Yine bu metinlerde bireylerin olaylar karşısındaki tutum ve davranışları konusunda sosyal antropoloji çalışmalarını aydınlatacak anlatılar bulunmaktadır. Aile ve toplumun, bireyin eğitimindeki yeri ve rolü ile ilgili önemli bilgiler yer almaktadır. Makalede, bu konular, Türkiye Türkçesi ağızlarındaki verilerden hareketle ele alınacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
Dialects As Source Data Of Social Sciences
Öz: Generally dialect researches have been analyzed by linguists and folklore researchers up to now. Therefore, data that acquired from researches are limited by studies in these fields. However, there are many other data in texts of dialect which will contribute to different social sciences especially history, sociology, anthropology, cuisine culture and educational sciences. In history researches for which the documents are not enough about recent historical events, these texts are the important reference guides. The topics such as birth, marriage and death ceremonies and social relations in texts of dialect, make a significant contribution to sociology researches. The local meals that described by source people, have applied information about cuisine culture. In addition, attitudes and behaviors of individuals in complied texts include valuable information for social anthropology. There are important information about place and role of family and society in education of individual. In this article, these topics are discussed with reference from data of Turkey Turkish dialects.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKAR, Ali "Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları", Turkish Studies - Türkoloji Araştırmaları Dergisi 2: 2006, s. 43-51.
- AKAR, Ali, "Türkiye Türkçesi Ağızlarında Eski Bir Sıfat-Fiil Kalıntısı: {-cı}", Turkish Studies - Türkoloji Araştırmaları Dergisi 9, 2008, 1-7.
- AKAR, Ali, Muğla ve Yöresi Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları: 1076, ISBN: 978- 975-16-2579-3, Ankara 2013, 426 s.
- AKAR, Ali "Türkiye Türkçesi Ağızlarında Oğuzca Dışı Fonetik Öğeler", Prof. Dr. Leyla Karahan Armağanı, Akçağ Yayınları, Ankara 2013, s. 97-113.
- AKÇA, Hakan, Ankara İli Ağızları, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Dil Araştırmaları Dizisi, Ankara 2012.
- AKSAN, Doğan, Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, C. III. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1990.
- AY, Özgür, "Türkiye Türkçesi Ağızlarında Fiil Çekiminde Görülen Eskicil (Arkaik) Unsurlar Üzerine", Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri. Ankara 2009, s. 75-100.
- BRENDEMOEN, Bernt, The Turkish Dialects of Trabzon, Volum I-II, Oslo 2001.
- BURAN, Ahmet, "Konuşma Dili - Yazı Dili İlişkileri ve Cumhuriyet Devrinde Yazı Dilinin Ağızlardan Aldığı Kelimeler Üzerine Bir Değerlendirme", Zeynep Korkmaz Armağanı, Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara 2004, s. 80-102.
- DEMİR, Necati, Tokat İli ve Yöresi Ağızları, Niksar Belediyesi Yayınları, Niksar 2005.
- DEMİR, Nurettin, "Ağız Dokümantasyonu Niçin Gereklidir?", Türkiye Türkçesi Ağızları Çalıştayı Bildirileri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2009, s. 183-191.
- DİLAÇAR, A., "Türk Lehçelerinin Meydana Gelişinde Genel Temayüllerin Koyulaşması yahut Körlenmesi". Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1957, Ankara 1957, s. 83-93.
- ERCİLASUN, Ahmet B., Kars İli Ağızları -Ses Bilgisi-, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2002.
- ELÇİN, Şükrü, Halk Edebiyatına Giriş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986.
- EREN, Hasan, "Yer Adlarımızın Dili", Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1965, Ankara 1965, s. 155-165.
- EREN, Hasan,Türklük Bilimi Sözlüğü, I. Yabancı Türkologlar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
- GEMALMAZ, Efrasiyap, Erzurum İli Ağızları (İnceleme - Metinler - Sözlük ve Dizinler). I. Cilt, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995.
- GEMALMAZ, Efrasiyap, Erzurum İli Ağızları (İnceleme - Metinler - Sözlük ve Dizinler). II. Cilt, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995b.
- GOOSSENS, Jan, Deutsche Dialektologie, Samlung Göschen, 1. Auf. de Gruyter, Berlin, New York 1977.
- GÜLLÜDAĞ, Nesrin, "Artvin Ağzındaki Gürcüce Kelimeler", Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri, Türk Dil Kurumu Yayınları Ankara 2009. s. 237-249.
- GÜNŞEN, Ahmet, Kırşehir ve Yöresi Ağızları, Türk Dil Kurumu Yayınları: 745, Ankara 2000.
- GÜRSOY-NASKALİ, Emine, "Ağız Çalışmalarının Diğer Disiplinlerle İlişkisi", Türkçenin Ağızları Çalıştay Bildirileri. Hazırlayanlar: A. Sumru Özsoy -Eser E. Taylan, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 2000, s. 17-20.
- KARAHAN, Leylâ, "Eski Anadolu Türkçesinin Kuruluşunda Yazı Dili-Ağız İlişkisi". Turkish Studies - Türkoloji Araştırmaları Dergisi 1: Ankara 2006, s. 9-18.
- KORKMAZ, Zeynep, "Anadolu Ağızları Üzerindeki Araştırmaların Bugünkü Durumu ve Karşılaştığı Sorunlar". TDAY-Belleten, 1975-76, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1976, s. 144-172.
- KURGUN, Levent (2002). Denizli İli Yer Adları. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli 2002 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
- OLCAY, Selâhattin-ERCİLASUN, A. Bican-ASLAN, Ensar, Arpaçay Köylerinden Derlemeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1976.
- ONG, J. Walter, Sözlü ve Yazılı Kültür - Sözün Teknolojileşmesi. (Çev. Sema Postacıoğlu Banon), Metis Yayınları, Ankara 2007.
- SANDERS, Barry, Öküzün A'sı, Elektronik Çağda Yazılı Kültürün Çöküşü ve Şiddetin Yükselişi. (Çev. Şehnaz Tahir), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2013.
- TEKİN, Talat, Orhon Türkçesi Grameri, Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi, Ankara 2000.
- TIETZE, Andreas, Wörterbuch der griechischen, slavischen, arabischen und persischen Lehnwörter im Anatolischen Türkisch (=Anadolu Türkçesindeki Yunanca, İslavca, Arapça ve Farsça Ödünçlemeler Sözlüğü), (Derleyen: Mehmet Ölmez), Simurg Yayınları, Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi, İstanbul 1990.
- Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü, C. I-XII, TDK Yay., Ankara 1963-1982
- YILDIZ, Hüseyin, "Türkiye Türkçesi Ağızlarında Lambdasizm Sigmatizm Meselesinin İzleri", Gazi Türkiyat Dergisi S. 15, Ankara 2014, s. 105-134.
| APA | AKAR A (2016). Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. , 169 - 182. |
| Chicago | AKAR ALİ Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. (2016): 169 - 182. |
| MLA | AKAR ALİ Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. , 2016, ss.169 - 182. |
| AMA | AKAR A Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. . 2016; 169 - 182. |
| Vancouver | AKAR A Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. . 2016; 169 - 182. |
| IEEE | AKAR A "Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar." , ss.169 - 182, 2016. |
| ISNAD | AKAR, ALİ. "Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar". (2016), 169-182. |
| APA | AKAR A (2016). Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. Gazi Akademik Bakış, 10(19), 169 - 182. |
| Chicago | AKAR ALİ Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. Gazi Akademik Bakış 10, no.19 (2016): 169 - 182. |
| MLA | AKAR ALİ Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. Gazi Akademik Bakış, vol.10, no.19, 2016, ss.169 - 182. |
| AMA | AKAR A Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. Gazi Akademik Bakış. 2016; 10(19): 169 - 182. |
| Vancouver | AKAR A Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar. Gazi Akademik Bakış. 2016; 10(19): 169 - 182. |
| IEEE | AKAR A "Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar." Gazi Akademik Bakış, 10, ss.169 - 182, 2016. |
| ISNAD | AKAR, ALİ. "Sosyal Bilimlerin Veri Kaynağı Olarak Ağızlar". Gazi Akademik Bakış 10/19 (2016), 169-182. |
