Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi
Yıl: 2016 Cilt: 0 Sayı: 151 Sayfa Aralığı: 181 - 190 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi
Öz: Hüsamettin Efendi Türbesi, Muğla İli Ula İlçesi Ayazkıyı Mahallesi'ndedir. Muğla'daki Mevlevi şeyhlerinden Şahidi Efendi'nin (H.857/M.1470-H.957/M.1550) oğlu olan ve yaşadığı dönemde İslamiyetin geniş kitlelere yayılmasında önemli bir misyon üstlenen Hüsamettin Efendi, H.999/M.1590-1591 tarihinde yaptırdığı kendi adını taşıyan camisinin güneyinde inşa edilen türbeye defnedilmiştir.Türbe, dıştan ve içten sekizgen plana sahip olup, sekizgen kasnak üzerinde yer alan kırma çatıyla örtülüdür. Türbe kapısının yer aldığı cephe ve mihrap nişinin bulunduğu cephe hariç olmak üzere diğer altı cephede birer pencere açıklığı vardır. Kapı üzerindeki sağır sivri kemer içinde on altı satırdan oluşan kitabede Hüsamettin Efendi'nin H.1026/M.1617 tarihinde vefat ettiği yazılıdır. Bu cephedeki kasnak yüzeyinde ikinci bir kitabeye ait izlere de rastlanır. Türbede, biri yetişkine ve ikisi çocuğa ait olan doğu batı doğrultusunda toplam üç sanduka bulunmaktadır. Sandukalardan büyük olanın Hüsamettin Efendi'nin eşine, küçük olanların ise kızları/oğullarına ait olduğu kabul edilmektedir.Zaman içinde yapının bazı mimari unsurlarında değişiklikler olmuştur; Hüsamettin Efendi ve çocuklarından birine ait olan iki sanduka kaldırılmış, kubbe örtüsü de kırma çatıyla yenilenmiştir. Kasnakta bir kısmı bulunan kitabenin ise taç kapının yanında yer aldığına dair bilgiler mevcuttur.Kimin için yaptırıldığı ve kitabeleri dışında, daha önce herhangi bir çalışmaya konu edilmemiş olan bu türbe, plan özelliği, inşa malzemesi, mimari unsurları, kitabeleri ve süsleme özellikleri bakımından ele alınarak yapının özgün hali hakkında tespitler yapılacak hem Türk-İslam ve hem de bulunduğu bölgenin türbe mimarisindeki yeri belirlenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
HÜSAMETTİN EFENDİ TOMB IN ULA
Öz: Hüsamettin Efendi Tomb is in Ayazkıyı Street in Ula which is a district of Muğla. Hüsamettin Efendi, who is the son of an important Mevlevi sheikh called Şahidi Efendi had an important mission to spread Islam to masses. He was buried in a tomb built in the south of the mosque that was built by him and named after him in 1590/1591 A.D.The building having an octagonal plan both outside and inside is covered by a pitch roof which is situated on an octagonal pulley. Except for the facade that has the door on and the one which has the mihrab, there is a window on each of the other six facades. There is a sixteen-line inscription in the relieving arch on the door. The inscription includes the information that Hüsamettin Efendi passed away in 1617 A.D. On the facade of the pulley of this side there are traces of another inscription. There are three sarcophaguses in the tomb one of which belongs to an adult and the other two belong to two children. The bigger sarcophagus belongs to Hüsamettin Efendi's wife and the others belong to his sons/daughters.Some of the architectural components of the structure seem to have been changed in time. Two sarcophaguses belonging to Hüsamettin Efendi and one of his children were removed. The cover of the dome was replaced with a pitched roof. In addition, there is some information suggesting that the partly existing inscription on the pulley was on the side of the door previously.The aim of this study is to draw conclusions about the original condition of the tomb, which has not been subject to any study before, and also to determine its place in both Turkish Islamic and regional tomb architecture by dealing with the tomb in terms of its plan characteristics, construction material, architectural components, inscriptions, and decorative features.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Acun, H. 1999. Manisa'da Türk Devri Yapıları. Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Açık Önkaş, N. 2014. Mevlânâ Okyanusundan Muğlalı Şâhidî Denizine Şâhidî'nin Anlam Dünyası. Muğla Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara.
- Anonim 1973. Cumhuriyetin 50. Yılında Muğla 1973 İl Yıllığı. Muğla Valiliği, İzmir.
- Arık, M. O. 1967. "Erken Devir Anadolu-Türk Mimarisinde Türbe Biçimleri", Anadolu (Anatolia) XI: 57-100.
- Aslanapa, O. 2004. Osmanlı Mimarisi. İnkılap Kitapevi, İstanbul.
- Ayverdi, E. H. 1972. Osmanlı Mi'mârîsinde Çelebi ve Sultan II. Murad Devri 806-855 (1403- 1451). İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul.
- Ayverdi, E. H. 1989. Osmanlı Mimarisinde Fatih Devri 855-886/1451-1481, III. İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul.
- Çağlıtütüncügil, E. 2010. "Türk Türbe Mimarisinde Ender Bir Örnek: 'Milas Ortaköy'de İkiz Türbe'", XIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (Denizli, 14-16 Ekim 2009): 155-163. Ege Yayınları, İstanbul.
- Çaycı, A. 2008. Eşrefoğlu Dönemi Mimari Eserleri. Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Çeşmeli, İ. 2007. Antik Çağ'dan XIII. Yüzyıla Kadar Orta Asya ve Karahanlı Dönemi Mimarisi. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
- Daş, E. 2007. Erken Osmanlı Türbeleri. Gökkubbe, İstanbul.
- Daş, E. 2013. "Ödemiş Çoban Dede Türbesi", Ş. Ö. Yıldız (yay.) Prof. Dr. Hakkı Önkal'a Armağan: 49-59. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir.
- Demircan Aksoy, Z. 2015. "Diğer Yapılarla İlişkileri Bakımından Mezar Anıtları", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/38: 487-499.
- Duran, R. 1995. Menteşe Beyliği Mimârîsi, C.1. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Duran, R. 2002. "Menteşeoğulları Beyliği Mimarisi", Türkler 8: 133-142.
- Eroğlu, Z. 2011. Muğla Tarihi. Muğla Belediyesi Kültür Yayınları, Muğla.
- Hakses, A. R. 1999. Muğla Menteşe Büyükleri. Muğla Valiliği, Muğla.
- Kunduracı, O. 2007. Muğla-Yatağan Çevresindeki Türk Devri Mimarisi ve El Sanatları. Muğla Valiliği, Muğla.
- Kuran, A. 1988. "Mimar Sinan'ın Türbeleri", Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri C.I: 223-238. Vakıflar Genel Müdürlüğü, İstanbul.
- Öney, G. 1981. "İran ve Anadolu Selçukluları Türbelerinin Mukayesesi", Yıllık Araştırmaları Dergisi III: 41-66.
- Önkal, H. 1992. Osmanlı Hanedan Türbeleri. Kültür Bakanlığı, Ankara.
- Önkal, H. 1995. "Türk Türbe Mimarisinde Değişim", İ. A. Yüksel, K. Y. Aren ve Ö. Ergiydiren (yay.) Ekrem Hakkı Ayverdi Hatıra Kitabı: 400-409. İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul.
- Önkal, H. 1996. Anadolu Selçuklu Türbeleri. Atatürk Kültür Merkezi, Ankara.
- Öz, T. 1997. İstanbul Camileri, I-II. Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Sayan, Y. 1999. Türkmenistan'daki Mimari Eserler (XI-XVI. Yüzyıl). Kültür Bakanlığı, Ankara.
- Süreyya, M. 1996. Eski yazıdan Yeni Yazıya, Sicil-i Osman-î Osmanlı Ünlüleri, 3. (Çev. S. A. Kahraman), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Tuncer, O. C. 1986. Anadolu Kümbetleri Selçuklu Dönemi, 1. Kültür Bakanlığı, Ankara.
- Tuncer, O. C. 1992. Anadolu Kümbetleri 3 (Beylikler ve Osmanlı Dönemi). Adalet Matbaacılık, Ankara.
- Uykucu, E. 1983. İlçeleriyle Birlikte Muğla Tarihi (Coğrafi ve Sosyal Yapı). As Matbaası, İstanbul.
- Uysal, A. O. 1995. "Germiyanoğulları Beyliği Dönemi Türbeleri", 9. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi Bildiriler (İstanbul, 23-27 Eylül 1991), III: 397-412. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Uzunçarşılıoğlu, İ. H. 1929. Afyon Karahisar, Sandıklı, Bolvadin, Çay, İsaklı, Manisa, Birgi, Muğla, Milas, Peçin, Denizli, Isparta, Atabey ve Eğridir'deki Kitabeler ve Sahip, Saruhan, Aydın, Menteşe, İnanç, Hamit Oğulları Hakkında Malûmat. İstanbul Devlet Matbaası, İstanbul.
- Yazar, T. 2007. Nahçıvan'da Türk Devri Mimarisi (Başlangıçtan 19. Yüzyılın Sonuna Kadar). Türk Tarih Kurumu, Ankara.
| APA | Ayhan G (2016). Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. , 181 - 190. |
| Chicago | Ayhan Gökben Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. (2016): 181 - 190. |
| MLA | Ayhan Gökben Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. , 2016, ss.181 - 190. |
| AMA | Ayhan G Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. . 2016; 181 - 190. |
| Vancouver | Ayhan G Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. . 2016; 181 - 190. |
| IEEE | Ayhan G "Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi." , ss.181 - 190, 2016. |
| ISNAD | Ayhan, Gökben. "Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi". (2016), 181-190. |
| APA | Ayhan G (2016). Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. Arkeoloji ve Sanat, 0(151), 181 - 190. |
| Chicago | Ayhan Gökben Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. Arkeoloji ve Sanat 0, no.151 (2016): 181 - 190. |
| MLA | Ayhan Gökben Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. Arkeoloji ve Sanat, vol.0, no.151, 2016, ss.181 - 190. |
| AMA | Ayhan G Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. Arkeoloji ve Sanat. 2016; 0(151): 181 - 190. |
| Vancouver | Ayhan G Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi. Arkeoloji ve Sanat. 2016; 0(151): 181 - 190. |
| IEEE | Ayhan G "Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi." Arkeoloji ve Sanat, 0, ss.181 - 190, 2016. |
| ISNAD | Ayhan, Gökben. "Ula'da Hüsamettin Efendi Türbesi". Arkeoloji ve Sanat 151 (2016), 181-190. |
