Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri

Yıl: 2017 Cilt: 5 Sayı: Special Issue 2 Sayfa Aralığı: 37 - 49 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri

Öz:
Bu çalışmada amaç, dünyada uzmanların bir kısmına göre 20, diğer bir kısmına göre 40 tür olduğu savunulan ve bu türlerden yenilebilen 8 adet lavanta çiçeği arasında yer alan, Muğla'da Karabaş ve Karan isimleri ile bilinen, doğal olarak yetişen lavantanın (Lavandula Stoechas L.) ve kültürü yapılan türlerinin yiyecek ve içeceklerde değerlendirilmesini önermektir. Çalışmada nitel yöntem kullanılmıştır. İkincil verilerden derinlemesine yararlanıldıktan sonra bu veriler ışığında 4 adet yemek ve 1 adet içecek reçetesinin üretilmesinde sadece Muğla karabaşı kullanılmış ve yeni tatlar elde edilmiştir. Üretilen yemek ve içecek isimleri; Karabaşlı Pilav, Karabaşlı Kurabiye, Karabaşlı Panna Cotta, Karabaş Reçeli ve Buzlu Karabaş şeklindedir. Çalışmaya dahil edilen bu yemeklerde ve içecekte karabaşın kullanılmasının mümkün olduğu görülmüştür. Karabaşın, omlet, karabaş tanecikleri kullanılmadan üretilen pilav, pudra şekeri kullanılarak üretilen buzlu karabaş, viski, tekila gibi yiyecek ve içeceklerde kullanılmasının uygun olmadığı tespit edilmiştir. Lavantanın gıda olarak kullanılmasının başta sağlıklı beslenmeye, bunun yanında yemeğin sosyal ve ekonomik boyutlarına ayrıca ülke ve bölge ekonomilerine olumlu katkısının olabileceği öngörülmüş ve önerilerde bulunulmuştur
Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

(A Suggestion for evaluating of Muğla Karabaşı [Lavandula Stoechas L.] as Food and Beverage)

Öz:
The purpose of this study is to suggest using lavender (LavandulaStoechasL.) which is among the 8 types of culinary edible lavender (Lavandula), also known as Karabaş inMuğla, grown naturally and cultured in food and beverages. While some experts in the world claim that there are 20 species of lavender, some others argue that it has 40 species.The qualitative method was used in the study. After using the secondary data in detail, in the light of this data only karabaş from Muğla was used to make 4 food and 1 drink recipes and thus, new flavours were prepared. The names of the food and beverages produced can be given as follows: Rice with Karabaş, Cookies with Karabaş, Panna Cotta with Karabaş, Karabaş Jam and Iced Karabaş. It was found that the karabaş could beused in the food and beverages included in the study. It was revealed that the karabaş could not be used in some food and beverages like omelette, rice made without karabaşgrains, and iced karabaş made by using powdered sugar, whisky, and tequila.It was predicted that using lavender as food could make positive contributions to healthy diet, tosocial and economic dimensions of food and also to the country and region’s economies and suggestions were made.
Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS Uygulamalı), (7. Baskı), Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
  • Aslancan, H., Tınmaz, A. B. ve Sarıbaş, R. (2012). Bazı Lavanta Çeşit ve Tiplerinde Adaptasyon Çalışmaları, ss. 162-165. Tıbbı ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 13-15 Eylül, Tokat.
  • Ayanoğlu, F., Mert, A. ve Kaya, D. A. (2010). Hatay Florasında Yetişen Karabaş Lavantanın (Lavandula stoechas subsp stoechas L.) Çelikle Köklendirilmesi Üzerine Farklı Lokasyonların ve Hormon Dozlarının Etkisi, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, no. 24, ss. 607-610.
  • Bal, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri (Uygulamalı-Örnekli), İstanbul: Sentez Yayıncılık.
  • Benabdelkader, T., Zitounic, A. and Guitton, Y. (2011). Essential Oils from Wild Populations of Algerian Lavandula stoechas L.: Composition, Chemical Variability, and in vitro Biological Properties, Chemistry & Biodiversity, Vol. 8.
  • Bozkıran, S. ve Giray, F. H. (2014). Isparta’da Lavanta Üretimi ve Pazarlaması, ss. 1365-1368. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül, Samsun.
  • Brown, K. (2008). Edible Flowers, 25 recipes and an A-Z pictorial directory of culinary flora, London: Annes Publishing Ltd.
  • Cavicchi, A., and Ciampi Stancova, K. (2016). Food and gastronomy as elements of regional innovation strategies.
  • European Commission, Joint Research Centre, Institute for Prospective Technological Studies, Spain.
  • Demir, N. ve İspirli Doğaç, Y. (2016). Lavanta (lavandula sp) Uçucu Yağının Kimyasal Bileşimi ve Kozmetik Sektöründeki Önemi. TURKCHEM, Eylül-Ekim, Yıl: 9, Sayı: 54, ss. 20-24.
  • Fismer, K. L. and Pilkington, K. (2012). Lavender and sleep: A systematic review of the evidence, European Journal of Integrative Medicine, pp. e436-e447.
  • Gökduman, M. E. (2015). Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Harmanlama ve Ayırma Düzeni İçin Fiziko-Mekanik Özelliklerin Belirlenmesi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), FBE. Süleyman Demirel Enstitüsü: Isparta.
  • Gören, A. C., Topçu, G., Bilsel, G., Bilsel, M. et al., (2002). The chemical constituents and biological activity of essential oil of Lavandula stoechas ssp. stoechas. Zeitschrift für Naturforschung C: Journal of Biosciences. 57(9-10): pp. 797-800.
  • Gülçin, İ., Şat, İ. G., Beydemir, Ş. Elmastaş, M. ve Küfrevioğlu, Ö. İ. (2004). Comparison of antioxidant activity of clove (Eugenia caryophyllata Thunb) buds and lavender (Lavandula stoechas L.), Food Chemistry, 87 (3), pp. 393-400.
  • Güner, Ö. ve Selvi, S. (2016). Balıkesir Aktarlarında Satılan Yabani Tıbbi Bitkiler ve Kullanım Özellikleri, Biological Diversity and Conservation, 9/2, ss. 96-101.
  • Gürdal, B. ve Kültür, Ş. (2013). An Ethno Botanical Study of Medicinal Plants in Marmaris (Muğla, Turkey), Journal of Ethnopharmacology, 146, pp. 113-126.
  • Hergenç, H. (2014). En Son Bilimsel Veriler Işığında, Beslenme, Sağlık ve Hastalıkta- Bitkiler. Çapa, İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
  • Honda, G., Yeşilada, E. ve Tabata, M. (1996). Traditional medicine in Turkey VI. Folk medicine in West Anatolia: Afyon, Kütahya, Denizli, Muğla, Aydın provinces, Journal of Ethnopharmacology, 53, pp. 75-87.
  • İneceli, G. (2006). Yenilebilir Çiçekler, Akşam Gazetesi, 30 Nisan tarihli köşe yazısı.
  • Jacobs, M. (1999). Cooking With Edible Flowers, A Storey Country Wisdom Bulletin, Storey Books, VermontUSA: Pownal.
  • Kalafat, Y. (2012). Anadolu’da Çeçen Mutfağı, İçinde: Türk Halk İnançlarında Beslenme. Ankara: Türk Halk Bilimi Araştırmaları Merkezi Dizisi - XVIII.
  • Karaca, O. B., Yıldırım, O. ve Çakıcı, C. (2015). Gastronomi Turizminde Otlar, Ot Yemekleri ve Sağlıkla İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3/3, ss. 27-42.
  • Kılıç, B., Şahin, Ö., Kurnaz, A. ve Bekar, A. (2011). Destinasyon İmajı Oluşturmada Güdüleyici Bir Etken Olarak Gastro Turizm ve Kaz Dağları Yenilebilir Çiçeklerinin Kullanımı, May 5-7, Güre-Edremit/Balıkesir, ss. 176- 182.
  • Kılıçhan, R. ve Köşker, H. (2015). Destinasyon Markalaşmasında Gastronominin Önemi: Van Kahvaltısı Örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3/3, ss. 102-115.
  • Lim, T. K. (2014). Edible medicinal and non-medical plants, vol 8: Flowers, Dordrecht, New York: Springer.
  • Lis-balchin, M. (2002). Lavender, the Genus Lavadula, New York: Taylor & Francis.
  • Maranki, A. ve Maranki, E. (2008). Kozmik Bilim Işığında Şifalı Bitkiler, İstanbul: Mozaik Yayınları.
  • Mason, J. (2014). Growing and Knowing Lavender, Pub: ACS Distance Education http://dl.acsedu.com/ebook/Samples/Growing_Knowing_Lavender_Sample.pdf (Erişim: 09.06.2017).
  • Mill, R. R. (1982). Flora of Turkey and the East Aegean Islands (Davis, PH, ed.). Vol. 7. University Press, Edinburgh, pp. 77-79.
  • Öncel, S. (2015). Türk Mutfağı ve Geleceğine İlişkin Değerlendirmeler, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3/4, ss. 33-44.
  • Polat, R. and Satıl, F. (2012). An ethnobotanical survey of medicinal plants in Edremit Gulf (Balıkesir-Turkey), Journal of Ethnopharmacology, V: 139, pp. 626-641.
  • Poyraz K. N., Tümen, G. ve Polat, R. (2016). Manyas (Balıkesir) yöresi yararlı bitkileri üzerine etnobotanik araştırmalar, Biological Diversity and Conservation, 9/3, ss. 58-63.
  • Saraçoğlu, İ. (2008). Tıbbi Bitkiler Rehberi (4. Baskı), İstanbul: Gün Ofset.
  • Sargın, S. A. (2015). Ethnobotanical survey of medicinal plants in Bozyazi district of Mersin, Turkey, Journal of Ethnopharmacology, 173, pp. 105-126.
  • Sargın, S. A., Selvi, S. and López, V. (2015). Ethnomedicinal plants of Sarigöl district (Manisa), Turkey, Journal of Ethnopharmacology, 171, pp. 64-84.
  • Sezik, E. (2017). Lavanta, Bizim Eczacı Dergisi, Yıl:10, Ocak Sayısı: 113, Maslak, Sarıyer: İstanbul: Novi Medya Merkezi İletişim ve Yayıncılık.
  • Şahin, Ö. ve Kılıç, B. (2009). Yiyecek İçecek İşletmeciliğinde Yenilebilir Çiçekler, 3. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler, 17-18 Nisan 2009, Divan Otel Kongre Merkezi: Antalya.
  • Şahin, Ö. ve Kılıç, B. (2014). Yenilebilir Çiçekler, (11. Bölüm), ss. 189-212. İçinde: Özdoğan, O. N. (Editör), Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler, Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Tanker, N., Şarer, E. ve Başaran, V. (1977). Lavandula stoechas L. Bitkisinin Uçucu Yağı Üzerinde Farmakognozik Araştırmalar, Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, Cilt: 7, ss. 61-66.
  • Tekin, E. (2007). Türkiye’nin En Güzel Yaban Çiçekleri (II. Cilt), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Tuzlacı, E. (2011). Türkiye’nin Yabani Besin Bitkileri ve Ot Yemekleri (1. Basım), Cağaloğlu, İstanbul: Alfa Yayınları.
  • Ulusoy, H. (2016). Muğla İli Av Turizminin İlin Ekonomisi ve Kırsal Kalkınması Üzerindeki Etkisinin İrdelenmesi, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 6 (2): ss. 52-57.
  • Upson, T. and Andrews, S. (2004). The Genus Lavandula. Portland, Oregon, USA: Timber Press.
  • Uysal, G. (2008). Köyceğiz (Muğla) İlçesinin Etnobotaniği, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Muğla Üniversitesi, FBE, Biyoloji Anabilim Dalı, Muğla.
  • Yenipınar, U., Köşker, H. ve Karacaoğlu, S. (2014). Turizmde Yerel Yiyeceklerin Önemi ve Coğrafi İşaretleme: Van Otlu Peyniri. Journal Of Tourism and Gastronomy Studies, 2, ss. 13-23.
  • Yeşilada, E. (2012). İyileştiren Bitkiler, (1. Baskı), İstanbul: Hayykitap. İnternet Kaynakları
  • Demir, N. (2014). Biyomedikal Bitkiler-VII, Lavanta (Lavandula spp.), http://blog.milliyet.com.tr/biyomedikalbitkiler--vii--lavanta--lavandula-spp-/Blog/?BlogNo=466860 (Erişim: 10.02.2017).
  • EGET Vakfı Sitesi, www.eget.org.tr/iktisadi-isletmemiz/eget-vakfi-iktisadi-isletmesi (Erişim: 16.06.2017
  • Girişmen, G. Karabaşotu Reçeli, www.fondazioneslowfood.com/en/ark-of-taste-slow-food/wild-lavender-jam/ (Erişim: 14.06.2017).
  • Hasad Organik Sitesi, www.hasadorganik.com/pinfo.asp?pid=1236 (Erişim: 16.06.2017).
  • Simus Gıda Sitesi, www.simusgida.com/tr/Karabas-Otu-Receli, (Erişim: 10.02.2017).
  • The Lavender Museum Sitesi, http://www.museedelalavande.com/en/le-musee-de-la-lavande-la-lavande-fine, (Erişim: 12.05.2017).
  • YÖK Akademik Arama Sitesi http://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/view/ searchResultview.jsp (Anahtar kelime: Lavanta, Erişim: 16.06.2017).
APA Sahin O (2017). Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. , 37 - 49.
Chicago Sahin Ozer Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. (2017): 37 - 49.
MLA Sahin Ozer Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. , 2017, ss.37 - 49.
AMA Sahin O Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. . 2017; 37 - 49.
Vancouver Sahin O Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. . 2017; 37 - 49.
IEEE Sahin O "Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri." , ss.37 - 49, 2017.
ISNAD Sahin, Ozer. "Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri". (2017), 37-49.
APA Sahin O (2017). Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(Special Issue 2), 37 - 49.
Chicago Sahin Ozer Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5, no.Special Issue 2 (2017): 37 - 49.
MLA Sahin Ozer Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, vol.5, no.Special Issue 2, 2017, ss.37 - 49.
AMA Sahin O Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2017; 5(Special Issue 2): 37 - 49.
Vancouver Sahin O Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2017; 5(Special Issue 2): 37 - 49.
IEEE Sahin O "Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri." Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5, ss.37 - 49, 2017.
ISNAD Sahin, Ozer. "Muğla Karabaşının (Lavandula Stoechas L.) Yiyecek ve İçecek Olarak Değerlendirilmesine Yönelik Bir Öneri". Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5/Special Issue 2 (2017), 37-49.