Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi

ÇELIK, EYÜP; ARICI, Neslihan

Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi

Eyüp ÇELİK, (Sakarya Üniversitesi)

Neslihan ARICI (İstanbul Medipol Hastanesi)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

7 0

Yıl: 2014 Cilt: 14 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 1689 - 1708 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi

Öz:

Araştırmanın amacı cinsel farkındalığın ve cinsel cesaretin cinsel utangaçlık üzerindeki etkisini ve bu etkide cinsel açıdan kendini açığa vurmanın aracılık rolünü incelemektir. Araştırmanın verileri 336 evli bireyden toplanmıştır. Araştırma sonucunda cinsel açıdan kendini açığa vurmanın cinsel utangaçlığı doğrudan etki ile negatif bir şekilde yordadığı bulunmuştur. Cinsel cesaretin ve cinsel farkındalığın ise cinsel utangaçlığı cinsel açıdan kendini açığa vurma değişkeni aracılığıyla dolaylı etki ile yordadığı sonucu elde edilmiştir. Yapısal eşitlik modeline göre cinsel açıdan kendini açığa vurma değişkeni cinsel utangaçlığı doğrudan etki ile yordamasına rağmen cinsel cesaret ve cinsel farkındalık değişkenleri cinsel utangaçlığı dolaylı etki ile yordamaktadır. Analiz sonucunda Ki-kare değerinin (x² = 287.29, sd = 146, p = 0.00) anlamlı olduğu görülmüştür. Uyum indeksi değerleri ise RMSEA = .054, GFI = .92, AGFI = .89, CFI = .95, NFI = .91, NNFI = .95, SRMR = .05 ve CI = (0.045; 0.063) olarak bulunmuştur. Evli bireylerin utangaçlık düzeyleri cinsiyet açısından karşılaştırıldığında kadınların cinsel utangaçlık düzeylerinin erkeklerin ise cinsel cesaret düzeylerinin daha yüksek olduğu sonucu elde edilmiştir. Görücü usulü ile evlenen evli bireylerin anlaşarak evlenen bireylere göre daha fazla cinsel utangaçlık yaşadıkları bulunmuştur. Cinsel cesaret açısından karşılaştırıldığında ise anlaşarak evlenen bireylerin daha yüksek cinsel cesarete sahip oldukları görülmektedir. Ayrıca eğitim düzeyi yükseldikçe cinsel utangaçlık düzeyinin düştüğü, evlilik süresi arttıkça cinsel utangaçlık düzeyinin yükseldiği bulunmuştur

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Abramson, P. R., Pinkerton, S. D. (1995). With pleasure: Thoughts on the nature of human sexuality. New York: Oxford University Press.
Altıok, S. (2011). Üniversite öğrencilerinin utangaçlık ve başa çıkma stratejileri ilişkilerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir). http:/ltez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Aydın, B. (2010). Motivasyonu etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile belirlenmesi: Bir tekstil işletmesi örneği (Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir). http:/ltez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Bandura, A., Pastorelli, C., Barhanelli, C., Caprara, G. V. (1999). Self-efficacy pathways to childhood depresssion. Journal Personality Social Psychology, 76(2), 258—269.
Beck, M. C., Rawlins, R. P., Williams, S. R., Louis, C. V. (1984). Mental health psychiatric nursing: holistic lifecycle approach. Toronto: Mosby.
Byers, E. S., Demmons, S. (1999). Sexual satisfaction and sexual self-disclosure within dating relationships. The Journal ofSex Research, 36, 180—189.
Cooper, A., Griffin-Shelley, E. (2002). The internet: The next sexual revolution. In A. Cooper (Ed.), Sex and The internet: guidebookfor clinicians (pp. 1—15). New York: Brunner-Routledge.
Cox, D., Hallam, R. S., O’Connor, K., Rachman, S. ]. (1983). An experimental analysis of fearfulness and courage. British Journal ofPsychology, 74(1), 107—117.
Cupach, W. R., Metts, S. (1991). Sexuality and communication in close relationships. In K. McKinney S. Sprecher (Eds.), Sexuality in close relationships (pp. 93— 110). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Cupach, R., Metts, S. (1995). The role of sexual attitude similarity in romantic heterosexual relationships. Personal Relationships, 2, 287—300.
Çelik, E. (2012, May). Sexual self-confidence: The study of scale development, reliability and validity. Paper session presented at the meeting of 4th International Congress of Educational Research, Istanbul.
Çelik, E. (2013). The validity and reliability of the Turkish version of the sexual self-consciousness scale. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History ofTurkish or Turkic, 8(8), 1703—1713.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010).
Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamalari. Ankara: PegemA Akademi Yayınevi.
Demirbaş, E. (2009). Lise öğrencilerinin utangaçlık ve benlik saygılarınınfonksiyonel olmayan tutumlar açisindan incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya). http:/ltez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Dunn, K. M., Croft, P. R., Hackett, G. I. (2000). Satisfaction in the sex life of general population sample. Journal ofSex and Marital Therapy, 26, 141— 151.
Epli Koç, H. (2006). Üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeylerinegöre stresle basa çikma stratejilerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun). http:/ltez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir. TP 1706
Flood, M. (2007). Exposure to pornography among youth in Australia. Journal ofSociology, 43, 45—60.
Geismar, L. L. (1984). Contextual aspects of sexual communication marriage. Journal of Comparative Family Studies, 15, 345—353.
Gruber, C. (2011). The psychology of courage: Modern research on an ancient virtue. Integrative Psychological and Behavioral Science, 45, 272-279. doi: 10.1007/512124-011— 9155—X
Hanem A. A., Ahmed, H. A. A., Elmasri, Y. M. (2011). Effect of self awareness education on the self-efficacy and sociotropy autonomy characteristics of nurses in psychiatry clinic. Life Science Journal, 8(2), 853-863.
Hannah, S. T., Avolio, B. I., Walumbwa, F. 0. (2011). Relationships between authentic leadership, moral courage, and ethical and pro—social behaviors. Business Ethics Quarterly, 21(4), 555-578.
Hasdemir, A. (2005). Sosyal beceri eğitiminin lise öğrencilerinin utangaçlık düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). http:/ltez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Herold, E. S., Way, L. (1988). Sexual self-disclosure among university women. The Journal ofSex Research, 24, 1—14.
Karafa, I. A., Cozzarelli, C. (1997). Shyness and reduced sexual arousal in males: The transference of cognitive interference. Basic and Applied Social Psychology, 79(3), 329—344.
Kozanoğlu, T. (2006). Utangaçlıkla baş edebilme sosyal beceri eğitim programının ergenlerin utangaçlık düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezi Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana). http://tez2.yok.govtr/ adresinden edinilmiştir. Lindh, I., da Silva, A. B., Berg, A., Severinsson, E. (2010).
Courage and nursing practice: theoretical analysis. Nursing Ethics, 17(5), 551—565.
Litzinger, S., Gordon, K. C. (2005). Exploring relationships among communication, sexual satisfaction, and marital satisfaction. Journal of Sex and A/Iarital Therapy, 31, 409-424.
MacNeil, S., Byers, E. S. (2005). Dyadic assessment of sexual self-disclosure and sexual satisfaction in heterosexual dating couples. Journal of Social and Personal Relationships, 22, 169—181.
Marks, I. M. (1987). Fears, phobias, and rituals. panic, anxiety, and their disorders. New York: Oxford University Press.
May, R. (1975/2008). Yaratma cesareti (Çev. A. Oysal). Istanbul: Metis Yayıncılık.
McNair, B. (2002). Striptease culture: Sex, media, and the democratization of desire. London: Routledge. Metts, S., Cupach, W. R. (1989). The role of communication in human sexuality. In K. McKinney, S. Sprecher (Eds.), Human sexuality: The societal and interpersonal context (pp. 139—161). Norwood, N]: Ablex Publishing Corporation.
Metts, S., Spitzberg, B. H. (1996). Sexual communication in interpersonal contexts: script-based approach. In B. R. Burleson (Ed.), Communication yearbook 19 (pp. 49—91). Thousand Oaks, CA: Sage.
Muris, P. (2009). Fear and courage in children: Two sides of the same coin? Journal of Child and Family Study, 18, 486—490.
Muris, P, Mayer, B., Schubert, T. (2010). “You might belong in Gryfhndor”: Children’s courage and its relationships to anxiety symptoms, big five personality traits, and sex roles. Child Psychiatry Human Development, 41, 204—213.
Norton, P. I., Weiss, B. I. (2009). The role of courage on behavioral approach in fear—eliciting situation: proofof-concept pilot study. Journal of Anxiety Disorders, 23, 212—217.
O’Connor, K., Hallam, R. S., Rachman, S. I. (1985). Fearlessness and courage: replication experiment. British Journal ofPsychology, 76(2), 187—197.
Özdemir, Z. (2010). Lise öğrencilerinin prososyal davranışlarının; Mizah, öfke ve utangaçlık düzeylerine göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). http:/ltez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Paul, P. (2005). Pornifîed: How pornography is transforming our lives, our relationships, and our families. New York: Times Books.
Peterson, C., Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: classification and handbook. Washington: American Psychological Association.
Petronio, S., Olson, C., Dollar, N. (1989). Privacy issues in relational embarrassment: Impact on relational quality and communication satisfaction. Communication Research Reports, 6(1), 21-27.
Poroy, A. (2000). Cinsel öğreti. Istanbul: Akpomed Tibbi Hizmetler Ltd. Şti.
Raffel, S. (2011). The interplay of courage and reason in moral action. History ofthe Human Sciences, 24(5), 89—102.
Rohrer, I. (2002). ABC of awareness: Personal development as the meaning of life (Trans.). In R. Curtis (Ed.), Utd.
media book series: Time for change (pp. 7—84). Switzerland: Oberurnen.
Salisbury, M. L. (2004). Sexual awareness, body image, and self-esteem of individuals who have ostomies (Master’s thesis). Available from ProOuest Dissertations and Theses database. (UMI No. 1431226)
Schermelleh—Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods ofPsychological Research Online, 8, 23—74.
Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Snell, E., Fisher, T. D., Miller, R. S. (1991). Development of the sexual awareness questionnaire: Components, reliability, and validity. Annals of Sex Research, 4, 65—92.
Sprecher, S., Cate, R. M. (2004). Sexual satisfaction and sexual expression as predictors of relationship satisfaction and stability. In I. H. Harvey, A. Wenzel, S. Sprecher (Eds.), The handbook ofsexuality in close relationships (pp.
235—256). Mahwah, NI: Lawrence Erlbaum Associates. Srivastva, S., Cooperrider, D. L. (1998). Organizational Wisdom and executive courage. San Francisco: The New Lexington Press.
Şentürk, G. E. (2006). Ortaöğretim kurumlarına devam eden öğrenciler ile bu kurumda çalışan öğretmenler ve yöneticilerin cinsellikle ilgili yanlış inanışla bilgi ve inanışlarının belirlenmesi ve bir uygulama (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). http:/ltez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks. Traen, B., Sorheim Nilsen, T., Stigum, H. (2006). Use of pornography in traditional media and on the Internet in Norway Journal of Sex Research, 43, 245—254.
Trudel, G. (2002). Sexuality and marital life: Results of survey. Journal ofSex and Marital Therapy, 28, 229-249.
van Lankveld, I. I. D. M., Geıjen, E. H., Sykora, H. (2008). The Sexual Self-consciousness Scale: Psychometric properties. Archives Sexual Behavior, 37, 925—933.
Verschoor, C. C. (2004). Toward corporation with conscience. Strategic Finance, 85(7), 20-21
Wolak, ]., Mitchell, K., Finkelhor, D. (2007). Unwanted and wanted exposure to online pornography in national sample of young internet users. Pediatrics, 119, 247—257.
Woodard, C. R. (2004). Hardiness and the concept of courage. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 56(3), 173—185.
Yildirim, M. (2006). Sosyal beceri eğitiminin lise 2. sınıf öğrencilerinin utangaçlık düzeylerine etkisi (Yüksek lisans tezsi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir. Young, M., Luguis, R., Denny, G., Young, T. (1998).
Correlates of sexual satisfaction in marriage. The Canadian Journal ofHuman Sexuality, 7(2), 115-130. Zimbardo, P. G. (1986). The Stanford shyness project. New York: Plenum.

APA	ÇELIK E, ARICI N (2014). Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. , 1689 - 1708.
Chicago	ÇELIK EYÜP,ARICI Neslihan Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. (2014): 1689 - 1708.
MLA	ÇELIK EYÜP,ARICI Neslihan Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. , 2014, ss.1689 - 1708.
AMA	ÇELIK E,ARICI N Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. . 2014; 1689 - 1708.
Vancouver	ÇELIK E,ARICI N Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. . 2014; 1689 - 1708.
IEEE	ÇELIK E,ARICI N "Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi." , ss.1689 - 1708, 2014.
ISNAD	ÇELIK, EYÜP - ARICI, Neslihan. "Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi". (2014), 1689-1708.

APA	ÇELIK E, ARICI N (2014). Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(5), 1689 - 1708.
Chicago	ÇELIK EYÜP,ARICI Neslihan Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 14, no.5 (2014): 1689 - 1708.
MLA	ÇELIK EYÜP,ARICI Neslihan Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.14, no.5, 2014, ss.1689 - 1708.
AMA	ÇELIK E,ARICI N Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2014; 14(5): 1689 - 1708.
Vancouver	ÇELIK E,ARICI N Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2014; 14(5): 1689 - 1708.
IEEE	ÇELIK E,ARICI N "Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14, ss.1689 - 1708, 2014.
ISNAD	ÇELIK, EYÜP - ARICI, Neslihan. "Evli Bireylerin Cinsel Utangaçlığını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 14/5 (2014), 1689-1708.