MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR
Yıl: 2013 Cilt: 0 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 437 - 456 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR
Öz: Marmaris Müzesi'nde altı adet ampulla bulunmaktadır. Bunlardan ikisi Knidos buluntusudur (Kat. Nr. 3.6), diğerleri satın alma yoluyla müzeye kazandırılmıştır (Kat. Nr. 1-2.4). Ampullalardan birinin müzeye satın alınmakla birlikte, fotoğrafının yayınlandığı makale aracılığıyla Knidos buluntusu olduğu belirlenmiştir (Kat. Nr. 5). Ampullaların yassı oval formlu gövdeleri, kısa-silindirik boyunları, boyunda taşınması için gövde üzerindeki omuz bölümü iki yanında birer ip deliği ya da küçük kulakçıkları vardır. İki ampullada figürlü tasvir yer alır . Yüzlerden birinde kemer içine alınmış aziz figürü, diğerinde ise sadece aziz figürüne yer verilmiştir. Diğer ampullalarda her iki yüzdeki tasvir aynıdır. Bunlardan ikisinde madalyon içinde haç , birinde kemer içinde altar/kaide üzerinde haç (Kat. Nr. 4), diğerinde ise stilize midye tasviri (Kat. Nr. 1) konu olarak seçilmiştir. Geç Antik-Bizans Dönemi'nde farklı malzemelerden üretilen ampullalar, Kutsal Topraklara ve hac merkezlerine giden hacılar tarafından içlerindeki koruyucu, şifa verdiğine inanılan kutsal sıvı için satın alınmış ve beraberlerinde yaşadıkları yerlere götürülmüştür. Marmaris Müzesi'ndeki ampullaların benzerleri, Anadolu'nun batısındaki kazılarda yoğun olarak bulunmuştur. Bu nedenle Batı Anadolu'daki Geç AntikBizans Dönemi'nin bazı önemli kentlerindeki atölyelerde birbirinin benzeri, bazen de aynısı ampullaların seri üretildikleri kabul edilir. Bu üretime neden olan talebin daha çok Kutsal Topraklara ya da hac merkezlerine gidemeyen inananlardan geldiği ve hacı olamayanların da bu kutsallıktan pay almak amacıyla ampullaları satın aldıkları düşünülebilir. Benzer örnekler ışığında Marmaris Müzesi'ndeki ampullalardan Kat. Nr. 1-2 6. yüzyıl ile 7. yüzyıl başları arasına, diğerleri ise 4. yüzyıl sonu ile 5. yüzyıl arasına tarihlendirilebilir
Anahtar Kelime: Konular:
The Ampullae at the Marmaris Museum
Öz: The Ampullae at the Marmaris MuseumThere are six ampullae at the Marmaris Museum. Two of them are finds of the Knidos excavations (Cat. No. 3.6), and the others are acquisitions of the museum (Cat. No. 1-2.4). One of the latter, though acquired to the museum, is defined as a Knidos find via the aid of its photograph published in an article (Cat. No. 5). The ampullae have flat-oval bodies, short-cylindrical necks and two string-holes on the shoulder on each side of the body. There are figured depictions on two of the ampullae . Saints standing under a vault have been depicted only on one side. The rest of the ampullae bear the same depiction on both sides; two of them have a cross within a medallion , on one there is a cross on an altar/base within a vault (Cat. No. 4), and the last one bears a stylized mussel form (Cat. No. 1).Ampullae produced from different materials during the Late Antique-Byzantine Period were bought by pilgrims who went to visit the Holy Land and other pilgrimage centers. Pilgrims bought these vessels for the healing and protecting power of the holy water in them and took those back to their homes. Similar examples of the ampullae at the Marmaris Museum have been unearthed extensively in the excavations carried out on the west coast of Anatolia. Therefore it is generally accepted that in the workshops of some major cities of the Late Antique-Byzantine Period, similar or exactly the same type of ampullae were serially produced. We may presume that the demand which provided means to the production came from the believers who could not visit the Holy Land or the pilgrimage centers. They could share the holiness by buying these ampullae. Under the light of similar examples, the ampullae with Cat. No. 1-2 at the Marmaris Museum can be dated to the 6th and the beginning of 7th centuries and the rest to the end of th-5th centuries AD
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Amiranashvili 1971 Amiranashvili, S., Kunstschätze Georgiens, Artia.
- Bakirtzis 1990 Bakirtzis, Ch., “Byzantine Ampullae from Thessaloniki”, R.G. Ousterhout (Ed.), The Blessings of Pilgrimage, 140-149.
- Baumstark 1998 Baumstark, R., Rom und Byzanz. Schatzkammerstücke aus bayerischen Sammlungen. Ausstellung im Bayerischen Nationalmuseum. München.
- Boyd 1992 Boyd, S.A., “A ‘Metropolitan’ Treasure from a Church in the Provinces: An Introduction to the Study of the Sion Treasure” S.A. Boyd – M. Mundell Mango (Ed.), Ecclesiastical Silver Plate in Sixth-Century Byzantium. Papers of the Symposium Held May 16-18, 1986, at the Walters Art Gallery, Baltimore and Dumbarton Oaks Washington, 5-37.
- D’Andria 2001 D’Andria, F., “Hierapolis of Phrygia: its evolution in Hellenistic and Roman times”, D. Parrish (Ed.), Urbanism in Western Asia Minor, New Studies on Aphrodisias, Ephesos, Hierapolis, Pergamon, Perge and Xanthos, JRA Sup. 45, 97-115.
- Deichmann 1958 Deichmann, F.W., Frühchristliche Bauten und Mosaiken von Ravenna, Wiesbaden.
- Deichmann 1969 Deichmann, F.W., Ravenna. Geschichte und Monumente, Wiesbaden.
- Doksanaltı 2010 Doksanaltı, E.M., “The Coarse Ware from a ‘Late Roman House’ in Knidos”, LRCW3, 769-780.
- Donati 2000 Donati, A., Pietro e Paolo: la storia, il culto, la memoria nei primi secoli, Milan.
- Duncan-Flowers 1990 Duncan-Flowers, M., “A Pilgrim’s Ampulla from the Shrine of St. John the Evangelist at Ephesus”, R.G. Ousterhout (Ed.), The Blessings of Pilgrimage, 125-139.
- Duyuran 1974 Duyuran, R., “Akhisar Tepe Mezarlığı Kazısı”, TAD XX-2, 17-27. Effenberger – Severin 1992
- Effenberger, A. – H.G. Severin, Das Museum für Spätantike und Byzantinische Kunst, Staatliche Museen zu Berlin, Berlin/Mainz.
- Grabar 1946 Grabar, A., Martyrium I, Architecture, Paris.
- Grabar 1958 Grabar, A., Les ampoules de Terre Sainte (Monza-Bobbio), L’art de la fin de l’Antiquité et du Moyen Age, 3 vols, Paris.
- Grabar 1972 Grabar, A., Martyrium II, Iconographie, Paris. Greenewalt – Rautmann 1998
- Greenewalt, C.H. – M.L. Rautmann, “The Sardis Campaigns of 1994 and 1995”, AJA 102-3, 469-505.
- Greenewalt 1997 Greenewalt, C.H., “Sardis: Archaeological Research in 1995”, KST 18-1, 513-527.
- Griffing 1938 Griffing, R.P., “An Early Christian Ivory Plaque in Cyprus and Notes on the Asiatic Ampullae”, The Art Bulletin Vol. 20 No. 3, 266-279.
- Hanfmann 1972 Hanfmann, G.M.A., “Excavations and Restoration At Sardis-1970” TAD XIX-1, 99-119.
- Hanfmann 1985 Hanfmann, G.M.A., “The Donkey and the King”, The Harward Theological Review 78.3/4, 421-430.
- Ihm 1960 Ihm, Ch., Die Programme der christlichen Apsismalerei vom 4. Jahrhundert bis zur Mitte des 8. Jahrhunderts, Studien zur Kunstgeschichte und christlichen Archaologie 4, Wiesbaden.
- Jašaeva 2010 Jašaeva, T., “Pilgerandenken im byzantinischen Cherson”, F. Daim – J. Drauschke (Hrsg.), Byzanz-das Römerreich im Mittelalter. Monographien des RGZM. Band 84, 2 Schauplätze, Verlag des Römisch-Germanischen Zentralmuseums, 479-491.
- Kirschbaum 1971 Kirschbaum, E. (Hrsg.), Lexikon der christlichen Ikonographie III, Freiburg.
- Kitzinger 1984 Kitzinger, E., Byzantinische Kunst im Werden: Stilentwicklungen in der Mittelmeerkunst vom 3. bis zum 7. Jahrhundert, Köln.
- Koch 2000 Koch, G., Frühchristliche Sarkophage. Handbuch der Archäologie, München.
- Leclercq 1924 Leclercq, H., “Ampoules (A Eulogies)”, DACL I.2, 1722-1747.
- Love 1972 Love, I.C., “A Preliminary Report of the Excavations at Knidos, 1970”, AJA 76.1, 61-76.
- MacCormack 1990 MacCormack, S., “Loca Sancta: The Organization of Sacred Topography in Late Antiquity”, R.G. Ousterhout (Ed.), The Blessings of Pilgrimage, 7-40.
- Metzger 1981 Metzger, C., Les ampoules à eulogie du Musée du Louvre, Notes et documents des musées de France, 3, Editions de la Réunion des musées nationaux, Paris.
- Mundell Mango 1986 Mundell Mango, M., Silver from Early Byzantium. The Kaper Koraon and Related Treasures, A Walters Art Gallery Publication in the History of Art, Baltimore.
- Ötüken 1999 Ötüken, Y., “1997 Yılı Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı”, KST 20-2, 481-503.
- Ötüken 2003 Ötüken, Y., “Likya Bölgesindeki Kazı ve Yüzey Araştırmaları Çerçevesinde Ortaçağ Seramikleri”, Adalya VI, 233-249.
- Piguet-Panayotova 1998 Piguet-Panayotova, D., “Three Hexagonal Decorated Silver Censers and Their Artistic Environment”, Münchner Jahrbuch der bildenden Kunst 3, 7-34.
- Rahmani 1996 Rahmani, L.Y., “Representations of the Seasons on a Christian Lead Coffin from Nirim”, ‘Atiqot XXVIII, 147-159.
- Reygers 1937 Reygers, L., “Ampulle”, O. Schmitt (Hrsg.), Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte I, 658-661.
- Robert 1984 Robert, L., “Ampoules Chretiennes”, BCH CVIII, 458–467.
- Sachs 2005 Sachs, H., Wörterbuch der christlichen Ikonographie, Wiesbaden.
- Schimmel 1959 Schimmel, A., Dinler Tarihine Giriş, Ankara. Skubiszewski 1982 Skubiszewski, P., “Die Bildprogramme der romanischen Kelche und Patenen”, A. Effenberger (Hrsg.), Metallkunst von der Spätantike bis zum ausgehenden Mittelalter, Staatliche Museen zu Berlin, 198-267.
- Stiegemann 2001 Stiegemann, Ch. (Hrsg.), Byzanz-Das Licht aus dem Osten: Kult und Alltag im Byzantinischen Reich vom 4. bis 15. Jahrhundert. Mainz.
- Şimşek – Duman 2007 Şimşek, C. – B. Duman, “Laodikeia’da Bulunan Ampullalar”, Olba XV, 73-101.
- Tuchelt 1980 Tuchelt, K. vd., “Didyma”, IstMitt 30, 99-163.
- Vikan 1982 Vikan, G., Byzantine Pilgrimage Art, Dumbarton Oaks Byzantine Collection Publications No. 5, Washington, D.C.
- Vikan 1998 Vikan, G., “Byzantine Pilgrim’s Art”, L. Safran (Ed.), Heaven on Earth: Art and the Church in Byzantium, 229-266.
- Volbach 1976 Volbach, W.F., Elfenbeinarbeiten der Spätantike und des frühen Mittelalters, Römisches-Germanisches Zentralmuseum zu Mainz, Forschungsinstitut Für Vor-und Frühgeschichte Altertümer 7, Mainz.
- Wamser 2004 Wamser, L. (Hrsg.), Die Welt von Byzanz- Europas östliches Erbe. Glanz, Krisen und Fortleben einer tausendjährigen Kultur, München. Wamser – Zahlhaas 1998 Wamser, L. – G. Zahlhaas (Hrsg.), Rom und Byzanz. Archäologische Kostbarkeiten aus Bayern. Prähistorische Staatssammlung München, München.
- Weitzmann 1979 Weitzmann, K., Age of Spirituality: Late Antique and Early Christian Art, Third to Seventh Century: Catalogue of the Exhibition at the Metropolitan Museum of Art, Eastern Press, New Haven, New York.
- Witt 2000 Witt, J., Staatliche Museen zu Berlin-Preußischer Kulturbesitz. Bestandskataloge, Band 2. Werke der Alltagskultur, Teil 1: Menasampullen, Berlin.
- Wulff 1909 Wulff, O., Beschreibung der Bildwerke der christlichen Epochen. 3, Altchristliche und mittelalterliche byzantinische und italienische Bildwerke 1, Berlin.
- Zalesskaja 1982 Zalesskaja, V., “Die byzantinische Toreutik des 6. Jhs. Einige Aspekte ihrer Erforschung”, A. Effenberger (Hrsg.), Metallkunst von der Spätantike bis zum ausgehenden Mittelalter, Staatliche Museen zu Berlin, 97-111.
| APA | Aydın A (2013). MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. , 437 - 456. |
| Chicago | Aydın Ayşe MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. (2013): 437 - 456. |
| MLA | Aydın Ayşe MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. , 2013, ss.437 - 456. |
| AMA | Aydın A MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. . 2013; 437 - 456. |
| Vancouver | Aydın A MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. . 2013; 437 - 456. |
| IEEE | Aydın A "MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR." , ss.437 - 456, 2013. |
| ISNAD | Aydın, Ayşe. "MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR". (2013), 437-456. |
| APA | Aydın A (2013). MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. OLBA, 0(21), 437 - 456. |
| Chicago | Aydın Ayşe MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. OLBA 0, no.21 (2013): 437 - 456. |
| MLA | Aydın Ayşe MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. OLBA, vol.0, no.21, 2013, ss.437 - 456. |
| AMA | Aydın A MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. OLBA. 2013; 0(21): 437 - 456. |
| Vancouver | Aydın A MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR. OLBA. 2013; 0(21): 437 - 456. |
| IEEE | Aydın A "MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR." OLBA, 0, ss.437 - 456, 2013. |
| ISNAD | Aydın, Ayşe. "MARMARİS MÜZESİ’NDEKİ AMPULLALAR". OLBA 21 (2013), 437-456. |
