Yıl: 2018 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 609 - 624 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18026/cbayarsos.411532 İndeks Tarihi: 05-09-2019

HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ

Öz:
Hüsn ü Aşk, temelde çok yönlü okumaya müsait bir aşk hikâyesidir.Mesneviyi 1783’te yazan Şeyh Galip’in kendisinin de ifade ettiği gibimesnevideki sır ve gizem, Mevlânâ’nın Mesnevî’sinden esinlenilerekyazılmıştır. Eser, Vahdet-i Vücud felsefesi içinde Mevlevi dervişliğinianlatmaktadır. Eserin bir başka yönü ise insani ve edebî yönüdür kibugünün bakış açısıyla, sembolik, masalsı, fantastik açılardandeğerlendirilmektedir. Bu çalışmada da kitonyen unsurlar ve buunsurların kurgudaki işlevselliği incelenmiştir. Kitonyen, yeraltı ileilgili tekinsiz şeyleri ve durumları ifade eder. Bu sözcük aynı zamandayeraltının tanrılarını, ruhlarını, cehennemî, cehenneme ait şeytani herşeyi kapsar. Kadının ve kadın doğurganlığının, kadın rahminin kültürelbağlamda edebiyat ve felsefe disiplini içinde doğa, karanlık, yertopraklailişkilendirilmesi, kitonyen düşüncenin ürünüdür. Kitonyenkavramı, batıdaki gotik anlayışın doğudaki karşılığıdır denilebilir.Hüsn ü Aşk, kitonyen unsurların yer aldığı bir mesnevi olup buunsurlarla örülü atmosfer içinde aşkı anlatmaktadır. Hikâye; kuyu,harabeler, yer altı, cehennem, içi devlerle dolu dağlar gibi kitonyenuzamlar; yer altı devleri, kuyu cinleri, şeytanlar, cadılar, gulyabanilergibi kitonyen tipler; ejderha, çıyan, akrep, yılan, fare gibi kitonyenhayvanlar ve zift, katran, ateş gibi kitonyen madde ve varlıklar içerir.Bu unsurlar eserde gizemli, tekinsiz, kitonyen bir hava yaratmakta veeseri çok yönlü okumaya açık bir hale getirmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Beşeri Bilimler

FUNCTIONALITY OF THE CHTONIAN ELEMENTS IN “HÜSN Ü AŞK”

Öz:
Hüsn ü Aşk (1783) is fundamentally a love story that is open to many different interpretations. As the writer of this mesnevi Seyh Galip also stated, the mystery in this Mesnevi was inspired by the Mesnevî of Mevlânâ Rumî. Hüsn ü Aşk describes the state and position of the Mevlevi dervish within the philosophy of unity of existence. Another part of this work is related with humanity and literature and as such, it incorporates various perspectives including inter alia symbolic, fantastic and fairy tale. This study focuses on the chthonian elements and their function in the text. Chthonian refers to uncanny things or situations related to the underground. The term also covers the deities and spirits of the underground, hell and everything devilish related to hell. The idea that female sexuality and female reproductive organs are connected to nature, darkness and ground is a product of chthonian thinking. We can say that the concept of chthonian in the East corresponds to the western concept of gothic. As a Mesnevi with chthonian elements, Hüsn ü Aşk conveys love in a chthonian atmosphere. The setting includes chthonian spaces such as wells, ruins, hell, underground, mountains full of giants, etc. There are chthonian figures such as underground giants, well genies, devils, witches, monsters and chthonian animals such as dragons, scorpions, snakes and rats, and chthonian elements such as tar and fire. All of these element create an uncanny and chthonian atmosphere which makes the story open to multiple readings.
Anahtar Kelime:

Konular: Beşeri Bilimler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AÇIKGÖZ, Namık (2013), “Hüsn’ü Aşk’ı “Gotik” Okumak”, Halil Açıkgöz’e Armağan, Haz. HayriAtaş, Birinci Baskı, Doğu Kitabevi-Tarih ve Uygarlık Dizisi:7, İstanbul, s.81-106.
  • LÉVİ-STRAUSS, Claude (1983), Din ve Büyü, Çev. Ahmet Güngören, Yol Yayınları, İstanbul.
  • MULL, Çiğdem Pala (2008), Gotik Romanın Kıtalararası Serüveni, Ankara.
  • PAGLİA, Camille (1996), Cinsellik ve Şiddet, ya da Doğa ve Sanat, Çev. Turgut Berkes, İyi Şeyler Yayıncılık, İstanbul.
  • PAGLİA, Camille (2014), Cinsel Kimlikler, Çev. Anahid Hazaryan-Fikriye Demirci, Epos Yayınları, İstanbul.
  • ŞEYH GALİP (1944). Hüsn ile Aşk,(Osmanlıcadan aktaran Vasfi Mahir Kocatürk), Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul
  • ŞEYH GALİP(2006). Hüsn ü Aşk, Haz.: Muhammet Nur Doğan, Yelkenli Kitabevi, İstanbul.
APA DEVECİ Ü (2018). HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. , 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
Chicago DEVECİ ÜMRAL HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. (2018): 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
MLA DEVECİ ÜMRAL HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. , 2018, ss.609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
AMA DEVECİ Ü HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. . 2018; 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
Vancouver DEVECİ Ü HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. . 2018; 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
IEEE DEVECİ Ü "HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ." , ss.609 - 624, 2018. 10.18026/cbayarsos.411532
ISNAD DEVECİ, ÜMRAL. "HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ". (2018), 609-624. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.411532
APA DEVECİ Ü (2018). HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
Chicago DEVECİ ÜMRAL HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, no.1 (2018): 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
MLA DEVECİ ÜMRAL HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.16, no.1, 2018, ss.609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
AMA DEVECİ Ü HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 16(1): 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
Vancouver DEVECİ Ü HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 16(1): 609 - 624. 10.18026/cbayarsos.411532
IEEE DEVECİ Ü "HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ." Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, ss.609 - 624, 2018. 10.18026/cbayarsos.411532
ISNAD DEVECİ, ÜMRAL. "HÜSN Ü AŞK’TAKİ KİTONYEN UNSURLARIN İŞLEVSELLİĞİ". Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/1 (2018), 609-624. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.411532