Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 99 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-10-2019

AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ

Öz:
Tanzimat dönemi romancıları denince akla gelen ilk isimlerden biri muhakkakki Ahmet Mithat’tır. Sanatta “sosyal fayda” prensibini gözeterek roman türünügeniş halk kitlelerinin eğitilmesi için işlevsel bir araç olarak kullanan yazar, sahipolduğu bu pragmatik/pedagojik endişeyle “hâce-i evvel” kimliğini kazanmıştır.Yazar, sade bir dille kaleme aldığı romanlarında meddah ve tahkiye geleneğinisürdürmekle birlikte, içinde bulunduğu dönemin hâkim sorunsalı olan Batılılaşma-nın etkisiyle bazı modern anlatım tekniklerini de denemiştir. Sanatçının Henüz OnYedi Yaşında ile birlikle 1881’de yayımlanan iki romanından biri olan Karnavalda, bu bağlamda dikkat çekici metinlerden biridir. Metin, kurmacanın işlevsel birbileşeni olarak tasarlanan “Mukaddime” bölümü ve bu bölümde başlayıp anlatı-nın geneline yayılan özgün “anlatıcı-muhatap ilişkisi”ne dair sunduğu bilgilerleön plana çıkar. Romanda, yazarın yazma edimi süresince titizlikle yaklaştığı ikimesele olan “gerçeklik arayışı” ve “edep kaygısı” ile ilgili de kayda değer bilgilervardır. Ayrıca, sanatçının –Doğu ve Batı’yı temsil eden iki karşıt tip üzerindensunulan– Batılılaşma ile ilgili düşünceleri de dikkate değer noktalar arasındadır.Çalışmada, yazarın genel anlamda kurmaca yazarlığı hakkında önemli bilgilersunan bu romanı, bahsi geçen konular çerçevesinde ayrıntılı bir incelemeye tabitutulacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri

MISCELLANEOUS NOTES ON FICTION WRITING OF AHMET MİTHAT: THE SAMPLE OF KARNAVAL NOVEL

Öz:
Ahmet Mithat is one of the first names that comes to mind in respect of Tanzimat period novelists. The author used the novel as a functional tool for the education of large masses with the principle of “social benefit” in art. By means of this pragmatic/pedagogical concern, he gained the identiy of “first teacher”. While maintaining to follow the traces of meddah (public storyteller) and tahkiye (conventional narration form) tradition in his novels, which he wrote with a simple language, he also tried some modern narrative techniques under the influence of Westernization that was a dominant matter in his time. In this context, Karnaval, one of the two novels published in 1881 with Henüz On Yedi Yaşında, is one of the most remarkable texts. The work comes to the forefront with the “preface” part designed as a functional component of fiction, and the given information on the genuine “relationship between the narrator and the collocutor” starting in this part and spreading throughout the narrative. In the novel, there are also significant information about “seeking of reality” and “concern of decency”, two issues that the author meticulously approached during the writing process. Besides, the author’s thoughts about Westernizati- on, presented through two opposing types representing the East and the West, are among considerable points in the novel. In the study, the novel that gives important data related to the author’s general fiction writing will be scrutinized in detail within the frame of mentioned matters.
Anahtar Kelime:

Konular: Edebiyat Sanat Edebi Teori ve Eleştiri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik
  • Ahmet Mithat Efendi, Karnaval, haz. Kazım Yetiş, Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Boratav, N. Pertev, Folklor ve Edebiyat I, İstanbul: Adam Yayınları, 1982.
  • Boratav, N. Pertev,, Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, İstanbul: Tarih Vakfı, 2014.
  • Davis, J. Lennard, Factual Fictions: The Origins of the English Novel, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1996.
  • Demir, Yavuz, İlk Dönem Hikâyelerinde Anlatıcılar Tipolojisi, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2002.
  • Dervişcemaloğlu, Bahar, Anlatıbilime Giriş, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2014.
  • Enginün, İnci, Yeni Türk Edebiyatı: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923), İstanbul: Dergâh Yayınları, 2014.
  • Esen, Nüket, “Ahmet Mithat Efendi’yi Hatırlamak”, Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012a. Esen, Nüket, “Ahmet Mithat’ta Anlatıcı ve Muhatabı”, Modern Türk Edebiyatı Üzerine Okumalar, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012b. Esen, Nüket, Hikâye Anlatan Adam: Ahmet Mithat, haz. Belce Ünüvar, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
  • Genette, Gérard, Paratexts: Thresholds of Interpretation, Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
  • Gökçek, Fazıl, Küllerinden Doğan Anka: Ahmet Mithat Efendi Üzerine Yazılar, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2012.
  • Küçük Aktan, Deniz, “‘Kariîn ile Hasbihâl’: Mukaddimelerinin Işığında Ahmet Mithat Üzerine Bir Deneme”, Turkish Studies, 5/2, 2010, s. 603-620.
  • Moran, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış I, İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
  • Okay, Orhan, Batı Medeniyeti Karşısında Ahmed Mithat Efendi, Ankara: Baylan Matbaası, 1975.
  • Özdemir, Mehmet ve Yegen, Ümit, “Ahmet Mithat Efendi’nin Karnaval, Henüz 17 Yaşında ve Vah Romanlarında Batı Medeniyeti Eleştirisi”, Teke, 5/1, 2016, s. 324-350.
  • Parla, Jale, “Rakım Efendi’den Nurullah Bey’e, Cemaatçi Osmanlılıktan Cemiyetçi Türk Mil- liyetçiliğine Ahmet Mithat’ın Romancılığı”, Merhaba Ey Muharrir! Ahmet Mithat Üzerine Eleştirel Yazılar, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2006.
APA ASLAN A (2018). AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. , 99 - 110.
Chicago ASLAN Ahmet Duran AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. (2018): 99 - 110.
MLA ASLAN Ahmet Duran AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. , 2018, ss.99 - 110.
AMA ASLAN A AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. . 2018; 99 - 110.
Vancouver ASLAN A AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. . 2018; 99 - 110.
IEEE ASLAN A "AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ." , ss.99 - 110, 2018.
ISNAD ASLAN, Ahmet Duran. "AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ". (2018), 99-110.
APA ASLAN A (2018). AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. Yeni Türk Edebiyatı: Hakemli Altı Aylık İnceleme Dergisi, 0(17), 99 - 110.
Chicago ASLAN Ahmet Duran AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. Yeni Türk Edebiyatı: Hakemli Altı Aylık İnceleme Dergisi 0, no.17 (2018): 99 - 110.
MLA ASLAN Ahmet Duran AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. Yeni Türk Edebiyatı: Hakemli Altı Aylık İnceleme Dergisi, vol.0, no.17, 2018, ss.99 - 110.
AMA ASLAN A AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. Yeni Türk Edebiyatı: Hakemli Altı Aylık İnceleme Dergisi. 2018; 0(17): 99 - 110.
Vancouver ASLAN A AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ. Yeni Türk Edebiyatı: Hakemli Altı Aylık İnceleme Dergisi. 2018; 0(17): 99 - 110.
IEEE ASLAN A "AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ." Yeni Türk Edebiyatı: Hakemli Altı Aylık İnceleme Dergisi, 0, ss.99 - 110, 2018.
ISNAD ASLAN, Ahmet Duran. "AHMET MİTHAT’IN KURMACA YAZARLIĞI ÜZERİNE MUHTELİF NOTLAR: KARNAVAL ROMANI ÖRNEĞİ". Yeni Türk Edebiyatı: Hakemli Altı Aylık İnceleme Dergisi 17 (2018), 99-110.