Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler

Abdulkadir BARAN (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Muğla, Türkiye)
Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi
10 4
Yıl: 2016 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 49 - 87 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.13114/MJH.2016.288 İndeks Tarihi: 20-11-2019

Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler

Öz:
Yozgat İli, Sorgun İlçe’si yakınında yer alan Kerkenes yerleşimi iyi belgelenmiş bir yerleşim olarak bi-linmesine karşın kazıların sınırlı olmasına bağlı olarak yerleşimle ilgili hemen her bilgi halen tartışılabilirdurumdadır. 2012-2013 yıllarında ekibimiz yerleşimde çalışma fırsatı edinmiştir. Hem çalışmalarımızın so-nuçları hem de yerleşimle ilgili değerlendirmelerimiz bu makalenin kapsamını oluşturmaktadır. Döneminegöre Anadolu’daki en büyük boyutlu yerleşim olan Kerkenes’in stratejik konumu, tahkimat sistemi ve yerle-şim sistemi yerleşimin askeri karakterine işaret etmektedir. Bu nedenle, Kerkenes’in Lydia krallığı tarafın-dan Samsun Akalan ve Niğde Göllüdağ ile birlikte kurulan üç askeri garnizondan biri olduğu önerilmekte-dir. Lydia Krallığın genişleme evresinde özellikle Kimmerlere karşı yürütülen savaşta güçlü bir ön hat oluş-turmak için tahkim edilmiş bu yerleşimler Medlerle yapılan antlaşma sonrasında Pers savaşlarına değin ağır-lıklı olarak ticari aktiviteler için bir sınır yerleşimi olarak kullanılmış olmalıdır. Yerleşimi tamamen kapla-yan yapıların yoğunluğu ve görülen farklılıklar ile yoğunlukla Phryg kültürüne işaret eden buluntuların var-lığı Lydia ordusunun egemenliği altındaki halklardan oluşturulmuş olmasıdır. Lydia Krallığı’nın yıkılmasın-dan sonra bölge halkı için oldukça büyük boyutlu olan bu yerleşim Pers İmparatorluğu için de kullanışsızhale geldiği için bir daha iskan edilmemiştir. Herodotos tarafından Pteria (kanat, sınır hattı ?) olarak adlandı-rılan bölgede yer alan yerleşim bir Lydia askeri garnizonu olduğu için normalde sivil halkın yaşamadığı veismi bulunmayan bir yerleşim olmalıdır. Bu durum da yerleşimin antik yazarlar tarafından bilinmemesininve diğer yazılı metinlerde bahsedilmeyişinin gerekçesi olarak anlaşılabilir.
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji Etnik Çalışmalar

The 2012-2013 Excavations at Kerkenes and Evaluations of the Settlement

Öz:
The site on Kerkenes Mountain near Sorgun, Yozgat is supposedly a well-documented site, but almost anything about the site is still discussable, because of insufficient excavations. Our team had the op- portunity to work in 2012 and 2013 on the site and the results of our works and some suggestions about the site’s history and function are the topics of this paper. We could excavate 100 m long part of fortification wall and part of a building block. The results of the excavations and site arrangements made the site more accessible and understandable. Kerkenes was the biggest and crowded site for its period in Anatolia and the strategic position of site together with the fortification and occupation arrangements is best explained with the military character of the site. Therefore, it seems suggestible that Kerkenes was a military foundation of Lydian Kingdom together with Akalan in Samsun and Göllüdağ in Niğde. It served as a stronghold for the Lydian Army during their expansion period and especially wars against Cimmerians in the VII th century and after the peace with Medes functioned as a border site functioned mainly for commercial activities together with Akalan and Göllüdağ till Persian wars. The differences in the building designs which cover almost all the enclosed area and the finds from different cultures, which are mostly Phrygian, were because the Lydian army was combined by all the nations under Lydian rule. After the fall of Lydia this destroyed site which was too big for any local community in the region and useless for Persian Empire, was not occupied again. Because, the site was actually a Lydian garrison in the region called as Pteria (wing, border line?) by Hero- todus should never had a civil population and a name. This must be the reason for being unknown to the an- cient writers and not being mentioned in any documents or inscriptions in the history.
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji Etnik Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Anderson J. G. C. (1903). Studia Pontica: I, A Journey of Exploration in Pontus. Bruxelles 1903.
  • Baran A. (2014). “Kerkenes (Sorgun-Yozgat) Kazı Çalışmaları 2012”. KST XXXV (2012) 76-92.
  • Baran A. (2015). “Kerkenes (Sorgun-Yozgat) Kazı Çalışmaları 2013”. KST XXXVI (2015) 1-22.
  • Berndt-Ersoz S. (2006). Phrygian Rock-cut Shrines Structure, Function, and Cult Practice Culture and History of the Ancient Near East. Leiden-Boston 2006.
  • Berndt-Ersoz S. (2009). “Sacred Space in Iron Age Phrygia”. Eds. C. Gates, J. Morin & T. Zimmerman. Sacred Landscapes in Anatolia and Neighboring Regions (2009) 11-19. Oxford.
  • Berndt-Ersoz S. (2012). “The Phrygian Kingdom: Origins, History and Political Development”. Ed. T. Tüfekçi-Sivas & H. Sivas, Frigler: Midas’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde/Phrygians in the Land of Midas: In the Shadow of Monument (2012) 16-41. İstanbul.
  • Bittel K. (1970). Hattusha: The Capital of the Hittites. Oxford 1970.
  • Bossert E. M. (2000). Die Keramik Phrygischer Zeit von Boğazköy. Funde aus den Grabungskampagnen 1906, 1907, 1911, 1912, 1931-1939, und 1952-1960. Mainz 2000.
  • Branting S. (2004). Iron Age Pedestrians at Kerkenes Dağ: an Archaeological GIS-T Approach to Move- ment and Transportation. Unpublished PhD Thesis. State University of New York, Buffalo 2004.
  • Branting S. (2016). “Kerkenes Dağı 2014” KST XXXVII (2016) 1-12.
  • Cobbe H. M. T. (1967). “Alyattes’ Median War”. Hermathena 105 (1967) 21-33.
  • De Boer J. G. (2006). “The Cimmerian Invasions in Anatolia and the Earliest Greek Colonies in the Black Sea Area”. Eirene 42 (2006) 62−74.
  • Dönmez Ş. (2004). “Akalan Hakkında Yeni Gözlemler”. Anadolu Araştırmaları 17 (2004) 67-91.
  • Dönmez Ş. (2007). “The Central Black Sea Region, Turkey, During the Iron Age: the Local Cultures and the Eurasian Horse-Riding Nomads”. Ed. D. V. Grammenos & E. K. Petropoulos, Ancient Greek Co- lonies in the Black Sea II/2 (2007) 1207-20.
  • Draycott C. M., Summers G. D. & Brixhe CL. (2008). Kerkenes Special Studies 1: Sculpture and Inscrip- tions from the Monumental Entrance to the Palatial Complex at Kerkenes Dag, Turkey. Chicago 2008.
  • Dusinberre E. R. M. (2002). “An Excavated Ivory from Kerkenes Dağ, Turkey: Transcultural Fluidities, Significations of Collective Identity, and the Problem of Median Art”. Ars Orientalis 32 (2002) 17-54.
  • Ersoy Y. (2007). “Notes on History and Archaeology of Early Clazomenae”. Ed. J. Cobet, V. von Graeve, W.-D. Niemeier & K. Zimmermann, Milesische Forschungen 5. Frühes Ionien: eine Bestandaufnah- me. Akten des Internationalen Kolloquiums zum einhundertjāhrigen Jubilāum der Ausgrabungen in Milet, Panionion/Güzelçamlı (2007) 149-178. Mainz.
  • French D. (1989). “Sinop: The So-Called Ceneviz Yolu”. Ed. K. Emre, B. Hrouda, M. Mellink & N. Ozgüç, Anatolia and The Ancient Near East: Studies in Honor of Tahsin Özgüç (1989) 143-147. Ankara.
  • Glendinning M. R. (1996). “A Mid-Sixth-century Tile Roof System at Gordion”. Hesperia 59/1 (1996) 99- 119.
  • Greenewalt C. H. Jr. (1970). “Orientalizing Pottery from Sardis: The Wild Goat Style”. California Studies in Classical Antiquity 3 (1970) 55-89.
  • Herodotos (1991). Herodot Tarihi. Çev. M. Gökmen. İstanbul 1991.
  • Herodotus (1920). Histories. Trans. A. D. Godley. Cambridge 1920.
  • Herodotus (2003). Histories. Trans. J. Marincola. (Anonymus) 2003.
  • Högemann P. (1999). “Kroisos”. Der Neue Pauly 6 (1999) 858-860.
  • Huntington E. (1901). “Weitere Berichte über Forschungen in Armenien und Commagene”. Zeitschrift für Ethnologie 33 (1901) 173-209.
  • Huxley G. (1997). “A Lydo-Median Treaty in Herodotus (1.74.3-4)”. Deltio XII (1997) 9-11.
  • Hürmüzlü B. (2005). “The Organization and Utilization of the Burial Grounds in Klazomenai”. OLBA XII (2005) 39-67.
  • Ivantchik A. (2010). “Un choc des civilisations au VIIe siècle av. J.-C. : les invasions des Cimmériens et des Scythes au Proche-Orient et les origines de la culture scythe”. Ed. R. Etienne, La Méditerranée au VIIème siècle av. J.-C. (Travaux de la Maison René Ginouvès, 7). (2010) 38-58. Paris.
  • Johnson P. (2010). Landscapes of Achaemenid Paphlagonia. Publicly Accessible Penn Dissertations. University of Pennsylvania, Pennsylvania 2010.
  • Kerschner M. (2006). “On the Provenance of Aiolian Pottery”. Ed. A. Villing & U. Schlotzhauer, Nauk- ratis: Greek Diversity in Egypt. Studies on East Greek Pottery and Exchange in the Eastern Mediter- ranean (2006) 109-126. London.
  • Khatchadourian L. (2016). Imperial Matter: Ancient Persia and the Archaeology of Empires. California 2016.
  • Kuhlmann P. (1994). Die Giessener literarischen Papyri. Giessen 1994
  • Langis-Barsetti D. (2013). “Results of the 2011 geophysical survey at Kerkenes Dağ, Central Anatolia”. Anatolia Antiqua 21 (2013) 69-86.
  • Liddell H. G. & Scott R. (1940). A Greek-English Lexicon. Ed. H. S. Jones & R. McKenzie. Oxford 1940.
  • Michels C. (2011). “Cyrus’ II campaigns against the Medes and the Lydians”. Ed. R. Rollinger, B. Truschnegg & R. Bichler, Herodot und das Persische Weltreich. Herodotus and the Persian Empire, Classica et Orientalia 3 (2011) 689-704. Wiesbaden.
  • Özyiğit Ö. (1994). “The City Walls of Phokaia”. REA 96 (1994) 77-109.
  • Polyaenus (1793). Polyaenus's Stratagems of War. Trans. R. Shepherd. London 1793.
  • Przeworski S. (1929). “Die Lage von Pteria”. Archiv Orientalni 1 (1929) 312-315.
  • Rollinger R. (2003a). “The Western Expansion of the Median ‘Empire’: A Re-Examination”. Ed. G. B. Lanfranchi, M. Roaf & R. Rollinger, Continuity of Empire (?). Assyria, Media, Persia (HANE/M V) (2003) 289-319. Padua.
  • Rollinger R. (2003b). “Kerkenes Dağ and the Median ‘Empire’”. Ed. G. B. Lanfranchi, M. Roaf & R. Rollinger, Continuity of Empire (?). Assyria, Media, Persia (HANE/MV) (2003) 321-326. Padua.
  • Rollinger R. (2008). “The Median “Empire”, the End of Urartu and Cyrus’ the Great Campaign in 547 BC (Nabonidus Chronicle II 16)”. Ancient West & East 7 (2008) 49-63.
  • Rollinger R. (2010). “Das medische Königtum und die medische Suprematie im sechsten Jahrhundert v. Chr.”. Ed. G. Lanfranchi & R. Rollinger, Concepts of Kingship in Antiquity (HANE/M X) (2010) 63-85.
  • Rose B. (2012). The Archaeology of Phrygian Gordion, Royal City of Midas, Gordion Special Studies. Pennsylvania 2012.
  • Schmidt E. F. (1929). “Test Excavations in the City on Kerkenes Dagh”. The American Journal of Semi- tic Languages and Literatures 45/4 (1929) 221-274.
  • Summerer L. (2008). “Indigenous Responses to Greek Encounters in Northern Anatolia. Reception of the Architectural Terracottas in the Iron Age Settlements in the Halys-Basin”. Ed. Pia Guldager Bilde, Meetings of Cultures in the Black Sea Region; Between Conflict and Coexistence. Black Sea Studies 8 (2008) 263-286. Aarhus.
  • Summers M. E. F., Ahmet K. & Summers G. D. (1995). “The Regional Survey at Kerkenes Dağ: An Inte- rim Report on the Seasons of 1993 and 1994”. Anatolian Studies 45 (1995) 43-68.
  • Summers G. D., Summers M. E. F., Baturayoğlu N., Harmanşah Ö. & McIntosh E. R. (1996). “The Ker- kenes Dağ Survey: An Interim Report”. Anatolian Studies 46 (1996) 201-234.
  • Summers G. D. (1997). “The Identification of the Iron Age City on the Kerkenes Dağ in Central Anato- lia”. Journal of Near Eastern Studies 56 (1997) 81–94.
  • Summers G. D. (2000). “The Median Empire Reconsidered: A View from Kerkenes Dağ”. Anatolian Studies 50 (2000) 55-73.
  • Summers G. D. (2001). “Keykavus Kale and Associated Remains on the Kerkenes Dağ in Cappadocia, Central Turkey”. Anatolia Antiqua 9 (2001) 39-60.
  • Summers G. D. & Summers, F. (2003). Kerkenes Projesi, 2003 Yılı Araştırma Sezonu Ön Raporu (2003). Kaynak:http://kerkenes.metu.edu.tr/kerk2/01reports/pdf/03reptrdjet.pdf
  • Summers G. D., Summers F. & Branting S. (2004). “Megarons and Associated Structures at Kerkenes Dag: an Interim Report”. Anatolia Antiqua 12 (2004) 7-41.
  • Summers G. D. (2006a). “Aspects of Material Culture at the Iron Age Capital on the Kerkenes Dağ in Central Anatolia”. Ancient Near Eastern Studies 43 (2006) 163-201.
  • Summers G. D. (2006b). “Phrygian Expansion to the East: Evidence of Cult from Kerkenes Dağ”. Bagh- dader Mitteilungen 37 (2006) 647-656.
  • Summers G. D. & Summers F. (2006c) “Aspects of Urban Design at the Iron Age City on the Kerkenes Dağ as revealed by Geophysical Survey”. Anatolia Antiqua 14 (2006) 71-88.
  • Summers G. D. (2007). “Public Spaces and Large Halls at Kerkenes”. Ed. A. Çilingiroğlu, A. Sagona. Anatolian Iron Ages 6: The Proceedings of the Sixth Anatolian Iron Ages Colloquium Held at Eskişe- hir, 16-20 August 2000 11 (2007) 241–259.
  • Summers G. D., Summers F. (2008) “A Preliminary Interpretation of Remote Sensing and Selective Excavation at the Palatial Complex, Kerkenes”. Anatolia Antiqua 16 (2008) 53–76.
  • Summers G. D. (2009). “Between Urartu and Phrygia: the North-Central Anatolian Plateau in the Iron Age”. Ed. H. Sağlamtimur, E. Abay, Z. Derin, A.Ü. Erdem, A. Batmaz, F. Dedeoğlu, M. Erdalkıran, M.B. Baştürk & E. Konakçı, Studies in Honour of Altan Çilingiroğlu: a life dedicated to Urartu on the shores of the Upper Sea, Arkeoloji ve Sanat (2009) 657-671. İstanbul.
  • Summers G. D., Summers F. (2011). Kerkenes News 14 (2011) Kaynak: http://www.kerkenes. metu.edu.tr/kerk1/12propub/kerknews/2011/Turkce/kn12s0607.html
  • Summers G. D. & Summers F. (2012a). “Kerkenes Dağ”. Ed. T. Tüfekçi Sivas & H. Sivas, Frigler: Mi- das’ın Ülkesinde, Anıtların Gölgesinde/ Phrygians in the Land of Midas: In the Shadow of Monu- ment, Yapı Kredi Kültür Sanat (2012) 162-183. İstanbul.
  • Summers G. D., Summers F. (2012b). “Kerkenes: 20 Years of Research and Exploration”. Heritage Tur- key, British Institute at Ankara Research Reports 2 (2012) 25-27.
  • Summers G. D., Branting S., Baltalı Tırpan S., Baturayoğlu Yöney N. & Lehner J. (2012c) “Kerkenes 2010”. KST XXXIII 2012 535-558.
  • Summers G. D. & Summers F. (2013a). “The Kale at Kerkenes Dag: An Iron Age Capital in Central Ana- tolia”. Ed. S. Redford & N. Ergin, Cities and Citadels in Turkey: from the Iron Age to the Seljuks (2013) 137-159.
  • Summers G. D. (2013b). “Connectivity and Cultural Isolation at Kerkenes, an Iron Age Capital in Central Turkey”. Ed. L. Bombardieri, SOMA 2012 Identity and Connectivity: Proceedings of the 16th Sympo- sium on Mediterranean Archaeology 16 (2013) 225-232. Oxford.
  • Summers G. D. (2014). “East of the Halys: Thoughts on Settlement Patterns and Historical Geography in the Late 2nd Millennium and First Half of the First Millennium B.C.”. Ed. H. Bru & G. Labarre, L'Anatolie des peuples, des cités et des cultures (IIe millénaire av. J.-C. – Ve siècle ap. J.-C.) Col- loque international de Besançon - 26-27 novembre 2010 (2014) 41-51. Besançon.
  • Texier C. (1839). Description de l'Asie Mineure: faite par ordre du gouvernement français en 1833 - 1837; beaux-arts, monuments historiques, plans et topographie des cités antiques. Band 1. Paris 1839.
  • Tuplin C. (2004). “Medes in Media, Mesopotamia, and Anatolia Empire, Hegemony, Domination or Illu- sion”. Ancient West & East 3/2 (2004) 223-251.
  • Vergnaud B. (2012). Recherches sur les fortifications d'Anatolie occidentale et centrale au début du pre- mier millénaire av. J.-C. (Xe-VIe s.). Unpublished PhD Thesis. Université Michel de Montaigne, Bordeaux 2012.
  • Vergnaud B. (2013). “A Phrygian Identity in Fortifications?”. Ed. L. Bombardieri, SOMA 2012 Identity and Connectivity: Proceedings of the 16th Symposium on Mediterranean Archaeology, Florence, Ita- ly, 1-3 March 2012. (2013) 233-241. Oxford.
  • Van De Mieroop M. (2011). A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC. Wiley 2011.
  • von der Osten H. H. (1928). “An Unnoticed Ancient Metropolis of Asia Minor”. Geographical Review 28 (1928) 83-92.
  • Wittke A. M. (2014). “Überlegungen Zur Lage Von Pteria”. Ed. S. Gaspa, A. Greco, D. M. Bonacossi, S. Ponchia & R. Rollinger, From Source to History Studies on Ancient Near Eastern Worlds and Be- yond Dedicated to Giovanni Battista Lanfranchi on the Occasion of His 65th Birthday on June 23, 2014. (2014) 745-765. Münster.
APA BARAN A (2016). Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. , 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
Chicago BARAN Abdulkadir Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. (2016): 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
MLA BARAN Abdulkadir Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. , 2016, ss.49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
AMA BARAN A Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. . 2016; 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
Vancouver BARAN A Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. . 2016; 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
IEEE BARAN A "Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler." , ss.49 - 87, 2016. 10.13114/MJH.2016.288
ISNAD BARAN, Abdulkadir. "Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler". (2016), 49-87. https://doi.org/10.13114/MJH.2016.288
APA BARAN A (2016). Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 6(2), 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
Chicago BARAN Abdulkadir Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 6, no.2 (2016): 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
MLA BARAN Abdulkadir Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, vol.6, no.2, 2016, ss.49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
AMA BARAN A Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2016; 6(2): 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
Vancouver BARAN A Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi. 2016; 6(2): 49 - 87. 10.13114/MJH.2016.288
IEEE BARAN A "Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler." Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 6, ss.49 - 87, 2016. 10.13114/MJH.2016.288
ISNAD BARAN, Abdulkadir. "Kerkenes Kazısı 2012-2013 Yılları Çalışmaları ve Yerleşimin Tanımlanması Üzerine Değerlendirmeler". Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi 6/2 (2016), 49-87. https://doi.org/10.13114/MJH.2016.288
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 9:20

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları