İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ

Yıl: 2019 Cilt: 2019 Sayı: 141 Sayfa Aralığı: 9 - 42 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-04-2020

İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ

Öz:
Bireyleri, otoriter siyasi iktidarların baskıcı müdahalelerinden korumak açısından özel bir öneme sahip olan inancını ya dadüşüncesini açıklamama hakkı, 1982 Anayasası’nda güvence altınaalınmıştır ve olağanüstü hal rejimlerinde dokunulamayacak çekirdekhaklar arasında sayılmıştır. Fakat Anayasa Mahkemesi, gerek 1961Anayasası, gerekse 1982 Anayasası döneminde verdiği kararlarda,anayasaların açık normlarına rağmen, nüfus cüzdanlarında yer alandin hanesinin, inancını açıklamama hakkını ihlal etmediği sonucunaulaşmıştır. Öte yandan İHAM, yakın tarihli içtihadı ile inancını açıklamama hakkının inanç özgürlüğü tarafından korunduğunu belirterek,Türkiye’deki nüfus cüzdanlarında yer alan din hanesinin, inanç özgürlüğünü ihlal ettiğine karar vermiştir. Bu çalışmada ilk olarak, İHAM’ıninancını açıklamama hakkına dair içtihadının gelişimi incelenmiş,ardından AYM’nin nüfus cüzdanlarındaki din hanesine dair kararlarıtartışılmıştır. Son olarak, yakın zamanda kullanılmaya başlanan yenikimlik kartları, inancını açıklamama hakkı açısından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme çerçevesinde AYM’nin laiklik ilkesine dairiçtihat değişikliği ve inancını açıklamama hakkına dair yakın tarihlibireysel başvuru kararı da ele alınmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

RELIGION BOX ON THE NATIONAL IDENTITY CARDS OF THE REPUBLIC OF TURKEY, AND THE RIGHT NOT TO DISCLOSE ONE’S BELIEF

Öz:
The right not to disclose one’s belief or tenet, which is of particular importance in protecting the individual from oppressive interventions by authoritative regimes, was secured in the Constitution of 1982, and was introduced as a core right that could not be touched in state of emergency regimes. That said, the Constitutional Court concluded in decisions issued during the periods of Constitution of 1961 and the Constitution of 1982 that the inclusion of the religion box on identity cards did not violate the rights of the individual not to disclose one’s belief, despite the clear wording of the Constitution. However, in a recent case, the ECtHR found that the inclusion of the religion box on identity cards in Turkey violated the right to freedom of belief, stating that the right not to disclose one’s beliefs was protected by the right to freedom of belief. In this study, first, the development of the ECtHR case law on the right not to disclose one’s belief is examined, after which the decision of the Constitutional Court regarding the religion box on identity cards is discussed. Finally, the new national identity cards that have recently entered into use are assessed in terms of the right not to disclose one’s belief. Within the framework of this assessment, the case law amendment of the Constitutional Court with regard to the principle of secularism and its recent individual application decision on the right not to reveal one’s belief are also discussed.
Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altıparmak Kerem, “Anayasa Mahkemesi ve 4+4+4: Özgürlük Hanesinde Elde Var 0”, Bianet, 24 Nisan 2013, www.bianet.org.
  • Arslan Zühtü, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Din Özgürlüğü, Liberte Düşünce Topluluğu, 2005. Doğan İlyas, İnsan Hakları Hukuku, Astana, 2015.
  • Doğru Osman; Nalbant Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi, Açıklama ve Önemli Kararlar, 2. Cilt, Yargıtay Başkanlığı, 2013. Genç Özge; Taşkan Demet; Tol Ulaş; Yıldırım Mine, Eğitimde Çoğulculuk ve İnanç Özgürlüğü: Yetişkinlerin ve Çocukların Gözünden Okullarda Din Dersleri ve Dinin Görünümler, Podem Yayınları, 2017.
  • Gözler Kemal, İnsan Hakları Hukuku, Ekin, 2017.
  • Grabenwarter Christoph; Papel Katharina, Europäische Menschenrechtskonvention, 5. bs, C. H. Beck, 2012.
  • Gülfidan O. Serkan, “Anayasa Mahkemesi’nin E. 2012/65, K. 2012/128 Sayı ve 20.09.2012 Tarihli Kararı (R.G. Tarih-Sayı: 18.04.2013-28622) Üzerine Kısa Bir Not/Anayasa Mahkemesi’nin Peygamberi ve Ayrımcılık Hususunda Yeni Bir Adım”, Anayasa Hukuku Dergisi, C. 2, S. 3, s. 183-204.
  • İnsan Hakları Komitesi, Genel Yorum No. 22: The right to freedom of thought, conscience and religion, (CCPR/C/21/Rev.1/Add.4), 1993.
  • Karan Ulaş, “Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağı”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, ed. Sibel İnceoğlu, Beta, 2013.
  • Klatt Matthias; Meister Moritz, “Der Grundsatz der Verhältnismäßigkeit, Ein Strukturelement des globalen Konstitutionalismus”, JuS, Heft 3, 2014, s. 193-199.
  • Metin Yüksel, “Temel Hakların Sınırlandırılması ve Ölçülülük İlkesi, Ölçülülük İlkesi Evrensel Bir İlke Midir?”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. 7, No. 1, 2017, s. 1-74.
  • Merten Detlef, “Verhältnismäßigkeitsgrundsatz”, Handbuch der Grundrechte in Deutschland und Europa, Band III, ed. Detlef Merten, Hans-Jürgen Papier, C. F. Müller Verlag, 2009, s. 517-568.
  • Meyer-Ladewig Jens, Europäische Menschenrechtskonvention, 3. bs, Nomos, 2011.
  • Schabas William A., The European Convention on Human Rights, Oxford University Press, 2015.
  • Steigman-Gall Richard, “Din ve Kiliseler”, Hitler Almanyası, 1933-1945, (çev. İdem Erman), ed. Jane Caplan, İnkilap, 2017, s. 135-154.
  • Şirin Tolga; Duymaz Erkan; Yıldız Deniz, Türkiye’de Din ve Vicdan Özgürlüğü: Sorunlar, Tespitler ve Çözüm Önerileri, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2016.
  • Tanör Bülent; Yüzbaşıoğlu Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Yapı Kredi Yayınları, 2001.
  • Taylor Paul M., Freedom of Religion, UN and European Human Rights Law and Practice, Cambridge University Press, 2005.
  • Alexandridis v. Yunanistan, No. 19516/06, 21 Şubat 2008.
  • Blumberg v. Almanya, No. 14618/03, 18 Mart 2008.
  • Buscarini v. San Marino, No. 24645/94, 18 Şubat 1999.
  • Dimitras ve Diğerleri v. Yunanistan, No. 42837/06, 3237/07, 3269/07, 35793/07, 6099/08, 3 Haziran 2010.
  • Folgerø ve diğerleri v. Norveç, No. 15472/02, 29 Haziran 2007.
  • Grzelak v. Polonya, No. 7710/02, 15 Haziran 2010.
  • Hasan and Chaush v. Bulgaristan, No. 30985/96, 26 Ekim 2000.
  • Hasan ve Eylem Zengin v. Türkiye, No. 1448/04, 9 Ekim 2007.
  • Manoussakis v. Yunanistan, No. 18748/91, 26 Eylül 1996.
  • Mansur Yalçın ve Diğerleri v. Türkiye, No. 21163/11, 16 Eylül 2014.
  • Sinan Işık v. Türkiye, No. 21924/05, 2 Şubat 2010.
  • Skugar ve Diğerleri v. Rusya, No. 40010/04, 3 Aralık 2009.
  • Sofianopoulos v. Yunanistan, No. 1988/02; 1997/02; 1977/02, 12 Aralık 2002.
  • Wasmuth v. Almanya, No. 12884/03, 17 Şubat 2011.
  • E: 1979/9, K: 1979/44, 27.11.1979, Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, C. 17, 1980, s. 332-348.
  • E: 1995/17, K: 1995/16, 21.6.1995, Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, S. 31, C. 2, 1996, s. 538-554.
  • E: 2012/65, K: 2012/128, 20.9.2012, Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi, S. 50, C. 2, 2013, 1341-1486.
  • Suat Özcan Başvurusu, 2014/12522, 8.11.2017, www.anayasa.gov.tr.
APA Özenç B (2019). İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. , 9 - 42.
Chicago Özenç Berke İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. (2019): 9 - 42.
MLA Özenç Berke İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. , 2019, ss.9 - 42.
AMA Özenç B İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. . 2019; 9 - 42.
Vancouver Özenç B İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. . 2019; 9 - 42.
IEEE Özenç B "İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ." , ss.9 - 42, 2019.
ISNAD Özenç, Berke. "İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ". (2019), 9-42.
APA Özenç B (2019). İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2019(141), 9 - 42.
Chicago Özenç Berke İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2019, no.141 (2019): 9 - 42.
MLA Özenç Berke İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol.2019, no.141, 2019, ss.9 - 42.
AMA Özenç B İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2019; 2019(141): 9 - 42.
Vancouver Özenç B İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2019; 2019(141): 9 - 42.
IEEE Özenç B "İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2019, ss.9 - 42, 2019.
ISNAD Özenç, Berke. "İNANCINI AÇIKLAMAMA HAKKI AÇISINDAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ KİMLİK KARTLARINDAKİ DİN HANESİ". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2019/141 (2019), 9-42.