Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri

eskiyurt, nurten; DÖNMEZ, Muhammed; ÇEŞME, Fatih; DEMİRCİ, Saime; BÖLÜKBAŞ, Nalan; ÜÇGÜLER, Başat Hande; YALIMAN, AYSE; VURAL, Meltem

Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri

Ayşe YALIMAN, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Nurten ESKİYURT, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Meltem VURAL, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Muhammed DÖNMEZ, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Fatih ÇEŞME, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Saime DEMİRCİ, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Nalan BÖLÜKBAŞ, (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Başat Hande ÜÇGÜLER (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Türk Geriatri Dergisi

4 2

Yıl: 2004 Cilt: 7 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 211 - 216 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri

Öz:

Orta yaş ve üzeri popülasyonda dünyada ilk sıradaki özürlülük nedeni olan serebrovasküler atak, gelişen motor fonksiyon bozukluğu yanısıra kognitif fonksiyonların gerilemesi, duygu-durum değişiklikleri ile hastaların günlük yaşam aktivitelerini önemli derecede etkilemektedir. Çalışmamızın amacı, inme sonrası hastaların bilişsel fonksiyon ve duygu-durum değişikliklerini değerlendirmek ve sağlıklı kişilerin değerlendirmeleri ile karşılaştırmaktı. Bu amaçla serebrovaskuler atak geçirmiş 43 hasta ile yaş, cins ve eğitim düzeyi eşleştirilmiş 39 sağlıklı kişinin kognitif fonksiyon ve depresyon düzeyleri “Mini Mental Durum Muayenesi (MMDM)” testi ve “Beck Depresyon Ölçütü (BDÖ)” ile değerlendirildi. Hastaların yaş ortalamaları 58.60±12.53 yıl olup MMDM puan ortalamaları 21.79±6.53’dür; inmeli 26 kişinin (%66.7) MMDM puanı 25 ve altındadır. Sağlıklı kişilerin MMDM ortalamaları 27.03±3.24 ve 8 kişinin (%21.1) MMDM puanı 25 ve altındadır; iki grubun MMDM ortalamaları arasındaki fark anlamlıdır (p<0.001). Dominant hemisfer lezyonu olan hastaların MMDM puan ortalamaları (20.26±7.07 ) ile non-dominant hemisfer lezyonu olan hastaların MMDM puan ortalamaları (23.25±5.78) arasında istatistiksel bir fark bulunmamıştır. Kognitif fonksiyon puanları ile yaş arasındaki ilişki değerlendirildiğinde artan yaş ile kognitif fonksiyon puanının hasta ve sağlıklı gruplarda düştüğü saptanmıştır. BDÖ puanları inmeli ve kontrol gruplarında sırasıyla 20.26±13.79 ve 7.39±5.10’dur ve fark anlamlıdır (p<0.001). İnmeli hastalarda depresyon puanları ile yaş arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Çalışma sonuçları ele alındığında orta yaş ve üzeri özürlülük nedeni olarak inme, hastaların kognitif fonksiyon ve duygu-durumlarında olumsuz değişikliklere neden olmakta, bu durum düşük seviyede olan fonksiyonel aktivite performansları üzerinde de olumsuz etkili olmaktadır. İnme geçiren hastaların motor fonksiyon ve fonksiyonel yeteneklerinin rehabilitasyonu ile birlikte duygusal durum ve kognitif fonksiyonlarının da dikkatle ele alınması ve multidisipliner, kapsamlı bir rehabilitasyon programı gerekliliğini vurgulamak istiyoruz.

Anahtar Kelime: Serebrovasküler olay Duygusal bozukluklar, psikotik Günlük yaşam etkinlikleri Depresyon Kavrama yeteneği

Konular: Rehabilitasyon Klinik Nöroloji Nörolojik Bilimler Geriatri ve Gerontoloji Odyoloji ve Konuşma-Dil Patolojisi

Cognitive function and depressive mood change after cerebrovascular attack

Öz:

Cognitive impairment, motor dysfunction and emotional changes after cerebrovascular attack are the major cause of disability at the middle age and older populations. The aim of this study was to assess and to compare the cognitive function and emotional status, depressive symptoms of the post-stroke patients with age, sex and education level matched healthy controls. 43 post-stroke patients and 39 healthy controls were evaluated by “Mini Mental State Examinations (MMSE)” test for cognitive functions and by “Beck Depression Index (BDI)” for depressive symptoms. The mean age of the patients was 58.60±12.53 years. The mean MMSE scores of the patients was 21.79±6.53 and of 26 (66.7%) patients were below 25; the mean MMSE scores of the controls was 27.03±3.24 and of 8 (21.1%) controls MMSE scores were below 25; the difference was significant (p<0.001). There was no statistical difference between the mean MMSE scores of the patients with dominant (20.26±7.07) and non-dominant (23.25±5.78) hemisphere lesions. Cognitive function scores decrease with increasing age at both post-stroke and control groups. The mean BDI scores of the patients and controls were 20.26±13.79 and 7.39±5.10 and the difference was statistically significant (p< 0.001). BDI scores of 15 patients were above 21, but there was no healthy control with BDI score above 21. There was no statistical difference between the mean BDI scores of the patients with dominant (22.27±15.55) and non-dominant (18.14±11.68) hemisphere lesions and there was no association between BDI scores and age of the post-stroke patients. In conclusion, post-stroke patients have cognitive impairments and depressive mood changes and these changes poor affect on functional daily performance of the patients. So, we, rehabilitation specialists need to emphasize on cognitive impairments and depressive mood changes as well as motor functions of stroke patients. Multidisciplinary, comprehensive rehabilitation programs are the essentials for good functional progression of post-stroke patients.

Anahtar Kelime: Activities of Daily Living Depression Cognition Cerebrovascular Accident Affective Disorders, Psychotic

Konular: Rehabilitasyon Klinik Nöroloji Nörolojik Bilimler Geriatri ve Gerontoloji Odyoloji ve Konuşma-Dil Patolojisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Hachinski VC, Lassen NA, Marshall J. Multi-infarct demantia: a cause of mental deteroration in the elderly. Lancet 1974;2:207-210
2. O'Brien JT, Erkinjuntti T, Reisberg B, Roman G, Sawada T, Pantoni L, Bowler JV, Ballard C, DeCarli C, Gorelick PB, Rockwood K, Burns A, Gauthier S, DeKosky ST. Vascular cognitive impairment. Lancet Neurol 2003; 2(2):89-98
3. Andersen G, Vestergaard K, Riis JO, Lauritzen L. Incidence of post-stroke depression during the first year in a large unselected stroke population determined using a valid standardized rating scale. Acta Psychiatr Scand 1994; 90: 190-195
4. Nicholl CR, Lincoln NB, Muncaster K, Thomas S. Cognitions and post-stroke depression. Br J Clin Psychol 2002 ; 41(Pt 3): 221-231
5. Verdelho A, Henon H, Lebert F, Pasquier F, Leys D. Depressive symptoms after stroke and relationship with dementia: A threeyear follow-up study. Neurology 2004 23; 62 (6): 905-911
6. Kase CS, Wolf PA, Kelly-Hayes M, Kannel WB, Beiser A, D�Agustino RB. Intellectual decline after stroke, The Framingham Study. Stroke 1998; 29: 805-812
7. Robinson RG. Neuropsychiatric consequences of stroke. Annu Rev Med 1997; 48: 217-229
8. House A, Dennis M, Moridge L, Worlow C, Hawton K, Jones L. Mood disorders in the year after first stroke. Br J Psychiatry 1991; 158: 83-92
9. Kellermann M, Fekete I, Gesztely R, Csiba L, Kollar J, Sikula J, Bereczki D. Screening for depressive symptoms in acute phase of stroke. General Hospital Psychiatry 1999; 21: 116-121
10. Chemerinski E, Robinson RG, Kosier JT. Improved recovery in activities of daily living associated with remission of poststroke depression. Stroke 2001; 32: 113-117
11. Patel MD, Coshall C, Rudd AG, Wolfe CD. Cognitive impairment after stroke: clinical determinants and its associatiations with long-term stroke outcomes. J Am Geriatr Soc 2002; 50: 700-706
12. Heruti RJ, Lusky A, Danker R, Ring H, Dolgopiat M, Barell V, Levenkrohn S, Adunsky A. Rehabilitation outcome of elderly patients after a first stroke: effect of cognitive status at admission on the functional outcome. Arch Phys Med Rehabil 2002; 83(6): 742- 749
13. Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaßar R, Engin F. Standardize Mini Mental Testt'in Türk Toplumunda Hafif Demans Tanısında Geçerlik ve Güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2002; 13(4): 273-281
14. Hisli N. Beck Depresyon Envanterinin Üniversite Ö¤rencileri için Geçerli Güvenilirliğ. Psikoloji Dergisi 1989; 7: 313
15. Pohjasvaara T, Leppävuori A, Siira I, Vataja R, Kaste M, Erkinjuntti. Frequency and Clinical Determinants of Poststroke Depression. Stroke 1998; 29: 2311-2317
16. Kotila M, Heikki N, Waltimo O, Kaste M. Depression after stroke; results of Finnstroke study. Stroke 1998; 29: 368-372
17. Kauhanen ML, Korpelainen JT, Hiltunen P, Brusin E, Mononen H, Maatta R, Nieminen P, Sotaniemi KA, Myllyla VV. Poststroke depression correlates with cognitive impairment and neurological deficits. Stroke 1999; 30; 1875-1880
18. Spalletta G, Guida G, DeAngelis D, Caltagirone C. Predictors of cognitive level and depression severity are different in patients with left and right hemispheric stroke within the first year of illness. J Neurol 2002; 249(11): 1541-1551
19. Kotila M, Waltimo O, Niemi ML, Laaksonen R, Lempinen M. The profile of recovery from stroke and factors influencing outcome. Stroke 1984; 15: 1039-1044
20. Wade DT, Leigh-Smith J, Hewer RA. Depressed mood after stroke: a community study of its frequency. Br J Psychiatry 1987; 151: 200-205
21. Madureira S, Guerreiro M, Ferro JM. Demantia and cognitive impairment three months after stroke. Eur J Neurol 2001; 8: 621-627
22. Fuh JL, Liu HC, Wang SJ, Liu CY, Wang PN. Poststroke deprression among Chinese elderly in a rural community. Stroke 1997; 28: 1126-1129
23. Robinson R, Price T. Post-stroke depressive disorders: a follow up study of 103 patients. Stroke 1982; 13: 635-640
24. Parikh RM, Lipsey JR, Robinson RG, Price TR. Two-year longitudinal study of post-stroke mood disorders: dynamic changes in correlates of depression at one and two years. Stroke 1987; 18: 579- 584
25. Morris PL, Robinson RG, Raphael B. Prevalence and course of depressive disorders in hospitalized stroke patients. Int J Psychiatry Med 1990; 20: 349-364

APA	YALIMAN A, eskiyurt n, VURAL M, DÖNMEZ M, ÇEŞME F, DEMİRCİ S, BÖLÜKBAŞ N, ÜÇGÜLER B (2004). Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. , 211 - 216.
Chicago	YALIMAN AYSE,eskiyurt nurten,VURAL Meltem,DÖNMEZ Muhammed,ÇEŞME Fatih,DEMİRCİ Saime,BÖLÜKBAŞ Nalan,ÜÇGÜLER Başat Hande Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. (2004): 211 - 216.
MLA	YALIMAN AYSE,eskiyurt nurten,VURAL Meltem,DÖNMEZ Muhammed,ÇEŞME Fatih,DEMİRCİ Saime,BÖLÜKBAŞ Nalan,ÜÇGÜLER Başat Hande Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. , 2004, ss.211 - 216.
AMA	YALIMAN A,eskiyurt n,VURAL M,DÖNMEZ M,ÇEŞME F,DEMİRCİ S,BÖLÜKBAŞ N,ÜÇGÜLER B Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. . 2004; 211 - 216.
Vancouver	YALIMAN A,eskiyurt n,VURAL M,DÖNMEZ M,ÇEŞME F,DEMİRCİ S,BÖLÜKBAŞ N,ÜÇGÜLER B Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. . 2004; 211 - 216.
IEEE	YALIMAN A,eskiyurt n,VURAL M,DÖNMEZ M,ÇEŞME F,DEMİRCİ S,BÖLÜKBAŞ N,ÜÇGÜLER B "Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri." , ss.211 - 216, 2004.
ISNAD	YALIMAN, AYSE vd. "Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri". (2004), 211-216.

APA	YALIMAN A, eskiyurt n, VURAL M, DÖNMEZ M, ÇEŞME F, DEMİRCİ S, BÖLÜKBAŞ N, ÜÇGÜLER B (2004). Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. Türk Geriatri Dergisi, 7(4), 211 - 216.
Chicago	YALIMAN AYSE,eskiyurt nurten,VURAL Meltem,DÖNMEZ Muhammed,ÇEŞME Fatih,DEMİRCİ Saime,BÖLÜKBAŞ Nalan,ÜÇGÜLER Başat Hande Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. Türk Geriatri Dergisi 7, no.4 (2004): 211 - 216.
MLA	YALIMAN AYSE,eskiyurt nurten,VURAL Meltem,DÖNMEZ Muhammed,ÇEŞME Fatih,DEMİRCİ Saime,BÖLÜKBAŞ Nalan,ÜÇGÜLER Başat Hande Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. Türk Geriatri Dergisi, vol.7, no.4, 2004, ss.211 - 216.
AMA	YALIMAN A,eskiyurt n,VURAL M,DÖNMEZ M,ÇEŞME F,DEMİRCİ S,BÖLÜKBAŞ N,ÜÇGÜLER B Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. Türk Geriatri Dergisi. 2004; 7(4): 211 - 216.
Vancouver	YALIMAN A,eskiyurt n,VURAL M,DÖNMEZ M,ÇEŞME F,DEMİRCİ S,BÖLÜKBAŞ N,ÜÇGÜLER B Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri. Türk Geriatri Dergisi. 2004; 7(4): 211 - 216.
IEEE	YALIMAN A,eskiyurt n,VURAL M,DÖNMEZ M,ÇEŞME F,DEMİRCİ S,BÖLÜKBAŞ N,ÜÇGÜLER B "Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri." Türk Geriatri Dergisi, 7, ss.211 - 216, 2004.
ISNAD	YALIMAN, AYSE vd. "Serebrovasküler atak sonrası kognitif fonksiyon ve duygu-durum değişiklikleri". Türk Geriatri Dergisi 7/4 (2004), 211-216.