Türkiye’de yaşayan Suriyeli öğrencilerin eğitim ve öğretimlerini devam ettirebilmelerinde oldukça
önemli olan Türkçe derslerinin etkili ve kalıcı olmasında materyaller büyük rol üstlenirler.
Kullanılan materyallerin öğrenciye uygunluğu, pratikliği, çoklu öğrenmeye uygunluğu, kültür
aktarımını sağlaması, temel dil becerilerini geliştirmesi beklenmektedir. Beklenen bu niteliklerin
sağlanmasında da öğretmen önemlidir. Bu çalışmada Suriyeli öğrencilere Türkçe öğreten
öğretmenlerin materyal hazırlama, geliştirme ve kullanma durumlarına ilişkin görüşlerinin
belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretmenlerden görüş alınarak materyallerin
Türkçe öğretimine yansımaları ortaya konmuştur. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden
olgubilim kullanılmıştır. Çalışma, amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenen Kilis ilinde Suriyelilere
Türkçe öğreten 11 öğretmenle yürütülmüştür. Veri toplamak için yarı-yapılandırılmış görüşme
yöntemiyle gerçekleştirilen görüşmeler ses kayıt cihazıyla kaydedilmiş, bilgisayar ortamında yazılı
hâle getirilmiştir. Verileri analizinde içerik analiziyle betimsel analiz birlikte kullanılmış, yapılan
analizin güvenilirliği için iki kodlayıcı veriler üzerinde çalışmıştır. Çalışmanın sonuçları
değerlendirildiğinde öğrencinin ve öğretmenin olumlu düşüncelerine karşılık süreçte önemli
eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir.
|
Araştırmanın amacı, Hindistan Jamia Millîa İslamia Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde
yürütülen yabancı dil olarak Türkçe öğretimi dersi kitaplarını dil bilgisi yaklaşımı ve dil yanlışlıkları
açısından ele almak ve bunlara ilişkin çözüm önerileri sunmaktır. Araştırmada yöntem olarak, Türk
Dili ve Edebiyatı Bölümünde okutulan Türkçe ders kitaplarının Türkçe öğretimindeki etkinliğini ve
yeterliliğini değerlendirmek için nitel araştırma bağlamında doküman incelemesi ve içerik analizi
tekniği kullanılmıştır. Araştırmaya ait veriler, 2017-2018 akademik eğitim-öğretim yılında Yunus
Emre Enstitüsünün belirlemiş olduğu ilgili Türkçe seviyesindeki kitapların ünitelerinden
oluşmaktadır. Veriler, okutulan ders kitaplarında yer alan metin, dil bilgisi ve temel beceriler
bölümlerinin ünitelerinden elde edilmiştir. Verilerin analizinde ise, doküman incelemesi yöntemi ve
içerik analizi tekniği birlikte kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; okutulan
Türkçe ders kitaplarının özellikle metin seçimi ve metinlerin dil, yazım özellikleri bakımından bir
kısım eksikliklere ve yanlışlıklara sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu türden yanlışlık ve eksikliklere
çözüm önerileri sunulmuştur.
|
Dilin asıl işlevini doğru bir şekilde yerine getirebilmesi, onu kurallarına uygun biçimde kullanmaya
bağlıdır. Son zamanlarda sezgiye dayalı anlaşmayla yetiniliyor. Konuya gereken duyarlılık
gösterilmiyor. Bunun gibi çeşitli sebeplerle dil yanlışlarına yenileri ekleniyor. Bunlar da özellikle
internet, televizyon, radyo, gazete, dergi, afiş, broşür, sosyal medya uygulamaları gibi araçlarla çok
hızlı bir şekilde yayılıyor ve gittikçe kanıksanmaya başlıyor. İnternetten alışverişin yaygınlaşmaya
başladığı günümüzde bu amaçla tasarlanan e-ticaret sitelerine de büyük sorumluluk düşüyor. Ağ
sayfalarındaki dil yanlışları ve dilin özensiz kullanımı hem bu web sitelerini örnek alarak tasarlanan
yenilerini hem de kullanıcıları olumsuz etkilemekte, yanlışların yayılmasına sebep olmaktadır. Dil
yanlışlarının çoğunlukla çeşitli tasarımlarla ve kompozisyonlarla ürün ambalajlarına serpiştirilen
bilgilerin ağ sayfasına aktarılmasında yapıldığı görüldü. Tamlama kurallarına, sıfatların sırasına,
yazım ve noktalama gibi hususlara dikkat edilmediği tespit edildi. Dil yanlışlarının önemli bir kısmı,
sıfat tamlamalarındaki tamlayanların yanlış sıralanmasından ve isim tamlamalarındaki iyelik ekinin
eksikliğinden kaynaklanmaktadır. a101.com.tr ağ sayfasıyla sınırlı bu çalışmada tespit edilen
olumsuzluklar; tamlama yanlışları, anlatım bozuklukları, yazım, noktalama ve kısaltma yanlışlıkları
alt başlıklarıyla gruplandı ve düzeltme önerileri verildi. Sabit bilgilendirmeler ve kategori başlıkları
bir uzmandan yardım alınarak bir defada kalıcı olarak düzeltilebilir. Ürün bilgileri, doğru yazımla
ve doğru sırayla veri tabanına girilebilir. Üreticiler, ürün görsellerini ve ürüne ait bilgileri kendi ağ
sayfalarından çekilebilecek uygulamalar geliştirebilirler.
|
Çocuk edebiyatı metinlerinde aranan temel özelliklerden biri olan “antiotoriter anlatım” kavramı,
kitabın anlatımına egemen olan yaklaşımı, olayların farklı bakış açılarıyla sorgulanmasına izin
veren anlatım biçimini ifade eder. Çalışmada, çocuk edebiyatının temel ilkelerinden olan
antiotoriter anlatım özelliği temel ölçüt olarak alınmış, metinden verilen örneklerle bu özelliği
ortaya koymak amaçlanmıştır. Çocuk edebiyatı metinlerinde antiotoriter anlatım özelliğine dayanan
çalışmaların sınırlı olması sebebiyle çalışmanın alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Bu yöntem,
araştırılması hedeflenen olgu veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar
( Yıldırım ve Şimşek, 2008: 187). Çalışmada, Türk çocuk edebiyatının önemli yazarlarından olan
Aytül Akal’ın “Güzel Kitaplarım” adlı öyküsü, doküman olarak incelenmiş; veriler betimsel analizle
elde edilmiştir. Metnin özelliğini yansıtmak için doğrudan alıntılara yer verilerek elde edilen
bulgular yorumlanmıştır. Çalışmada, incelenen eserin görselinde ve içeriğinde “otoriter” tavra sahip
kahramanların ve otoriteyi/baskıcı tutumu örnekleyen olayların yer aldığı buna karşın yazarın
anlatımında “otoriter” bir tavrın olmadığı belirlenmiştir. Yazarın eserde, çocukları olumlu tutum ve
davranış değişikliğine yönlendirebilecek, onlara değer kazandırabilecek, yaşantılarında
karşılaşabilecekleri birtakım durumlar için ön yargılarını kırabilecek olay ve durumlara yer verdiği
görülmüştür. Yazarın “antiotoriter anlatım” özelliğine uygun olarak okura açıkça mesaj vermediği,
yönlendirmede bulunmadığı, okuru farklı örnekler ve kişilerle karşılaştırarak onların konu üzerinde
düşünmelerini sağlayabilecek bir anlatım gerçekleştirdiği belirlenmiştir. Yazar, didaktik bir anlatım
yerine, okuru düşündürmeyi, doğruya yanlışa kendilerinin karar vermesini sağlayan bir anlayışla
hareket etmiştir. Tüm bu verilere bağlı olarak çalışmada, metnin otoriter bir anlayışla yazılmadığı,
yazarın antiotoriter yaklaşımı benimsediği sonucuna varılmıştır. Ayrıca bu durum; otoriter üslup
kullanmadan da okuru bazı konularda düşündürmenin, değer, tutum ve davranış kazandırmanın
(yani çocuk kitaplarında eğitselliğin) mümkün olduğu sonucunu ortaya koymaktadır.
|
Teknoloji alanında son yıllarda yaşanan gelişmeler, birçok disiplin gibi eğitimi de etkilemektedir.
Bu gelişmeler sonucunda ortaya çıkan kavramlardan biri uzaktan eğitimdir. Televizyon, bilgisayar,
tablet, cep telefonu gibi araç gereçler vasıtasıyla, fiziki etkileşim olmadan eğitim öğretim
faaliyetlerinin yürütülmesi olarak tanımlanan uzaktan eğitim, geleneksel eğitimle kıyaslandığında
birtakım farklılıklara sahiptir. Her yaş ve meslekten geniş bir kitleye hitap edebilme, zaman ve
mekân yönünden sınırlamalara bağlı kalmaması, bireysel öğrenme niteliklerine göre
şekillenebilmesi ve çoklu ortam araçlarının kullanımına izin vermesi gibi özellikleri bakımından
uzaktan eğitim, yüz yüze yapılan eğitimden ayrışmaktadır. Birçok avantajı bulunmasına rağmen
dikkat dağınıklığı riskinin fazla olması, teknik aksaklıkların muhtemel olması, sistem için gerekli
altyapı ve teknik araç maliyetlerinin fazla olması gibi dezavantajları vardır. 2020 yılının ilk
aylarında görülmeye başlayan ve giderek tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs salgını, eğitimöğretim
faaliyetlerini büyük oranda değiştirmiştir. Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de
ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim olmak üzere bütün eğitim kademelerinde uzaktan eğitime
geçilmiştir. Bu noktada yeni uygulanmaya başlanan uzaktan eğitim yönteminin öğrenciler açısından
ne derece verimli olduğunun araştırılması önemli hâle gelmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkçe
eğitimi sürecinin uygulayıcı olmak üzere yetiştirilen Türkçe öğretmeni adaylarının uzaktan eğitim
sürecine ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Çevrimiçi ortamda Türkçe öğretmeni adaylarına
sunulan uzaktan eğitimin öğretmen adayların temel dil becerilerine katkısı, yaşanan teknik
sorunlar, bu eğitim yönteminin verimliliği vb. hususlarına ilişkin görüşler, tespit edilmek
istenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’da bulunan bir devlet üniversitesinin Türkçe
Öğretmenliği Ana Bilim Dalı’nda eğitim gören Türkçe öğretmen adayları oluşturmaktadır.
Araştırma verileri, araştırmacılar tarafından oluşturulan anket aracılığıyla Google Forms üzerinden toplanmıştır. Elde edilen veriler, içerik analiziyle çözümlenmiştir. Türkçe öğretmeni adaylarının
bakış açısıyla uzaktan eğitim sürecinin daha verimli kılınması adına birtakım öneriler
geliştirilmiştir.
|
Türkçenin başlangıçtan günümüze kadar geçirmiş olduğu merhalelerin ve tarihi dönemlerle bölgelere
göre gösterdiği dil özelliklerinin tespit edilmesinde Anadolu ağızları önemli bir veri kaynağı
durumundadır. Hâlihazırda Türkiye Türkçesi ağızlarından bazılarının yeteri kadar, bazılarının ise
henüz incelenmemiş durumda olması Türkiye Türkçesi ağız atlaslarının hazırlanmasını olumsuz
yönde etkilemektedir. Ağız atlasları, bir bölgede konuşulan ağzın ses, şekil ve söz dizimi özellikleri ile
birlikte söz varlığına dair önemli bilgiler sunmaktadır. Bu nedenle ağız atlaslarının içerdiği
malzemenin dil bilimsel yönü dışında halk bilimini ilgilendiren sosyo-kültürel bir niteliği de vardır.
Anadolu ağızlarının dil özelliklerinin ayrıntılı bir şekilde belirlenmesi bu bağlamda oldukça
önemlidir. Batı Türkçesinin doğu kolunu meydana getiren Azerbaycan Türkçesinin dil özellikleri,
Anadolu sahasında Azerbaycan’a nispeten daha yakın olan Doğu Anadolu bölgesinde de
görülmektedir. Urfa ağzı, Anadolu ağızlarının tasnifi çalışmalarında Doğu grubu ağızlarına dahil
edilmiştir. Dil özellikleri bakımından ülke sınırlarının ötesine uzanan Urfa ağzı, Azerbaycan ve Irak-
Türkmen Türkçeleriyle kesişmekte ve benzerlikler göstermektedir. Güneydoğu Anadolu bölgesinde
yer alan Urfa, aynı zamanda doğu grubu Anadolu ağızlarını Irak Türkmen ağızlarıyla birleştiren bir
geçiş noktasıdır. Bir ağız bölgesinin morfolojik ve fonetik açıdan analizinin yapılmasında o ağız
bölgesini etkileyen konuşma ve yazı dilleriyle yapılacak mukayeseli çalışmalar önem arz etmektedir.
Bu çalışmada Azerbaycan Türkçesi ile Urfa Merkez ağzı, morfolojik ve fonetik açıdan karşılaştırılarak
her iki dil bölgesinde tespit edilen ortak unsurlar ortaya konmuştur.
|
Edatlar, tek başlarına anlamı olmayan, fiil ya da isim soylu kelimelerle beraber kullanıldığında anlam
kazanan görevli sözcüklerdir. Edatlar yapıları yönünden; isim kökenli edatlar ve fiil kökenli edatlar
olmak üzere ikiye ayrılır. İsim kökenli edatlar, isimlere eklenen durum ve iyelik eklerinin zamanla
kalıplaşması sonucu oluşur. Fiil kökenli edatlar ise fiil köklerine zarf-fiil ekleri getirilerek oluşturulur.
Türk dilinin ilk yazılı kaynakları yoluyla tanıkladığımız edatlar, oluşum yönleri göz önüne
alındığında, yazılı kaynaklar öncesine giden dönemler içerisinde oluşturulmuş yapılar olarak
karşımıza çıkmaktadır. Köken olarak isim ya da fiil durumundaki bu görevli sözcükler, Türk dilinin
tarihî dönemlerinde çeşitli din ve öğreti temelinde gelişen metinler aracılığıyla cümle içerisinde isim,
sıfat, zarf ve bağlaç olarak kullanılmaktadır. Bu yönüyle, eldeki yazı Türk dilinin yazıtlar dönemi
olarak bilinen Orhon Türkçesi metinlerinde ilk kez tanıklanan tapa ifadesinin sahip olduğu
görünüme dayalı değerlendirmelerden hareketle oluşturulmuştur. Bu çalışmada, fiil kökenli, tap-
“bulmak” fiilinden türeyen tapa “-e doğru, -e karşı” edatı üzerinde durulmuştur. Öncelikle tapa edatı,
eski Türk yazıtlarından başlanarak tarihî ve çağdaş Türk lehçeleri özelinde incelenerek genel bir
tarama yapılmıştır. Daha sonra tapa edatının tarihî ve çağdaş Türk lehçelerindeki fonetik şekilleri ve
kullanım biçimleri ilgili örnekler verilerek sunulan örnekler doğrultusunda tapa edatının tarihî ve
çağdaş Türk lehçelerindeki durum ekleri ile beraber kullanım biçimleri ve geçirdiği fonetik şekiller
ortaya konmaya çalışılmıştır.
|
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının velût şairlerinden biri olan Arif Nihat Asya, sadece ürettiği
eser sayısı ile değil, bu eserlerdeki tema çeşitliliği (Türk ve İslâm tarihi, din ve tasavvuf, insan, millî
kültür, tabiat, yurt manzaraları) ile öne çıkar. Şairin incelememize konu olan “Edirne Kasidesi” adlı
şiiri, onun tarih-mazi-hal ve yurt güzellikleri ekseninde yazdığı şiirlerindendir. Şair, Edirne’yi tarihî
zenginlikleri ve tabiî güzellikleri ile anlatırken onu geçmişteki güzellikleri ile hayal eder fakat tarihî
gerçeklerle yüzleşmekten de kendini alamaz. Şehrin tarihî eserlerini hayranlık, yıkılan ve kaybolup
giden güzelliklerini ise derin bir hüzün ve elemle anlatır. Bu makalede Arif Nihat Asya’nin “Edirne
Kasidesi” adlı şiirini, metindeki motifler ekseninde, çeşitli ilmî, edebî ve tarihî eserlerden de istifade
ederek tahlile çalıştık.
|
Şehrengizler bir yerleşim yerinin güzelliklerini anlatan eserlerdir. Bu eserler umumiyetle mesnevi
nazım şekliyle yazılmıştır. Az da olsa başka nazım şekilleriyle yazılan şehrengizler de mevcuttur.
Şehrengizler genel olarak münacat bölümüyle başlar, sebeb-i telif ve asıl konunun işlendiği bölüm
ile devam eder, hatime bölümüyle sona erer. Bu çalışmada muhteva olarak şehrengiz özellikleri
gösteren Yenişehirli Avnî, Örfî Mahmud Ağa ve Müştak Baba’nın şiirleri incelenmiştir. Bu üç şiir de
şairlerin divanlarında yer almaktadır. Şiir incelemelerinden önce ilgili şehirlerin bilgileri de
verilmiştir. Yenişehirli Avnî’nin şiiri mesnevi nazım şekliyle yazılmış, toplamda 57 beyittir. Örfî
Mahmud Ağa’nın şiiri kaside nazım şekliyle kaleme alınmış olup 16 beyittir. Müştak Baba’nın şiiri
ise gazel nazım şekliyle yazılmış, toplamda 10 beyittir. Müştak Baba’nın bu şiiri dışında Bitlis
övgüsü yaptığı başka bir şiiri de vardır. Bu şiir de gazel nazım şekliyle yazılmıştır, 5 beyittir ve şairin
Divan’ında yer almaktadır. Üç şair de şiirlerinde ilgili şehirlerin doğal güzelliklerinin yanında
coğrafi unsurlar ve şehrin öne çıkan bazı mahallerini de anlatmış ve şehirlerin güzellerini
methetmeyi ihmal etmemiştir. Yenişehirli Avnî Yenişehir’deki bazı kişileri isimleriyle zikretmiştir.
|
Researchers have promulgated the idea that the rapid and continuous changes in foreign language
teaching environment put new demands on language teacher education programs. Accordingly,
recent debates have centered on fundamental issues: testing, evaluation and assessment and have
been investigated by a burgeoning number of studies at tertiary level. Thus, the current study aimed
at revealing EFL student teachers’ perceptions of assessment and evaluation, touching upon their
expectations for better assessment, and scrutinizing their needs of assessment. A total of 39 senior
students in Ondokuz Mayıs University at the English Language Teaching (ELT) program
participated in the study. The research adopted a qualitative research design. Data were gathered
through semi-structured interviews, and analyzed using selective coding. The findings indicated
that student teachers perceived a great need of training in English language assessment, and lack of
deep insights into testing and evaluation process. Another noteworthy finding was the majority of
the participants agree that “English Language Testing and Evaluation” (henceforth ELTE) course
should be offered just before graduation in language education program. Further, it was ascertained
that almost all student teachers remarked the contribution of ELTE course for their own future
careers and they put suggestions about the content of the course by listing three topics to be taught
in the ELTE course. Lastly, the study offered suggestions for pre-service language teacher education
programs on English language assessment and evaluation in Turkish higher education setting.
|
