Türk tarihinin erken devirlerinden itibaren ortaya konmuş her türlü eserin bitkiselmotifler, geometrik şekiller, çeşitli hatlar, figürlerle tezyin edildiği günümüze ulaşanörneklerden anlaşılmaktadır. Bu süslemeler arasında yer alan ve nesnel motifler grubundadeğerlendirilen unsurlardan biri perdedir. Perde ile ilgili kapsamlı bir çalışma yapılmamışolması, unsurun Batı etkisiyle Türk sanatında yer aldığına dair yanlış bir yaklaşımı daberaberinde getirmiştir. Bu çalışma, Batı sanatı vesilesiyle Türk tezyini sanatlarında kendineyer bulduğu söylenen perdenin; duvar resimleri, seramik, minyatür, resim ve mimari gibiunsurlar üzerinde bulunan örnekler eşliğinde, Hunlar döneminden itibaren Türk sanatındakullanım alanı bulduğunu ve kökeninin Orta Asya Türklerine dayandığını ortaya koymayıamaçlamaktadır.
|
Batı’da görünürlüğünü yitirdikten sonra Doğu’da gündem olmaya devam eden kadınhak ve özgürlükleriyle ilgili sorunlar, hâkim ideoloji tarafından Şark’a mahsus olarak lanseedildiği gibi otoriter rejimlerdeki demokrasi sorunundan beslendiği de göz ardı edilmiştir.Söz konusu bölgede kadın ve vatan olgusu, “namus” temelli bakış açısıyla ulusal tarihyazımında başat rol oynarken Mısır’da kadının ulusal direnişten beslenen özgürlük arayışı,zamanla bireysel bir tavra evrilir. Ülkede kadın hareketiyle ilgili tarihi akış yanında edebîliteratür de bu yönde bir birikime sahiptir. Bölge ülkeleri arasında Batı ile teması en erkengerçekleşen Mısır’da, o dönem meydana gelen yeni fikir akımlarından beslenen ilk Mısırromanı Zeynep’e konu olan kadın olgusu, direniş romanları başta olmak üzere edebiliteratürde yer almaya devam etmiştir. Latîfe ez-Zeyyât’ın kronolojik olarak Hür SubaylarDarbesinden hemen önce başlayıp on yıllık dilimde Mısır siyasi tarihindeki gelişmeleredeğindiği Açık Kapı (el-Bâbu’l-Meftûh, 1960) romanında bu mücadele oldukça barizdir.Roman; kadının toplumsal alanda milli direnişten beslenen görünürlüğü, özgürlüğüönündeki gelenek, norm gibi engellerle mücadelesi ve benlik arayışını konu edinmektedir.Söz konusu çalışma gündelik hayatın sıradan eylemleriyle normları esneterek kimliğini inşaeden kadının öznel tavrını genel kavramlarla açıklamayı hedeflemektedir.
|
Doğa ile insan arasındaki ilişki sanatın ortaya çıkışına kaynaklık etmiştir. Edebiyattadoğanın taklidi ile başlayan bu ilişki, mitolojik öykülerle devam etmiş, sonrasında daromantizm ve realizmin etkisi altında şekillenmiş, günümüze yaklaştıkça şehirleşme vemodernizm kavramlarıyla değerlendirilmeye başlamıştır. Türk edebiyatında da benzer birseyir izleyen doğa algısı, halk şiirlerinde pastoral bir bakış açısıyla kendisini göstermiş,Tanzimat Dönemi’nde romantizm etkisindeki betimlemelerde ortaya çıkmış, Servet-iFünûn’da ise realist bir tavır takınmıştır. Doğaya karşı geliştirilen bu gerçekçi tutum,şehirleşme ve modernleşmenin etkisini hissettirdiği 1970’li yıllara kadar devam eder. Buçalışmanın konusu, Yaman Koray’ın 1970’te kaleme aldığı Mola isimli romanındaki doğaalgısıdır. Erdek’in Narlıköy isimli köyünde geçen romandaki doğa algısı, hem doğa - kentçatışması üzerinden hem de insanların doğaya ait farkındalıkları üzerinden verilir.Çatışmanın çözümlenmesi ve farkındalıkların ortaya çıkarılması için edebiyat alanında90’lardan sonra yeni bir eleştiri yöntemi olarak ortaya çıkan ekoeleştiriden faydalanılmıştır.Böylelikle roman üzerinden kırsalda yaşayan insanların şehirleşmeye bakışı, modernizm ileşehirleşme arasındaki ilişki, bu ilişkinin insan ile doğa arasındaki mesafeyi ne yöndeetkilediği, insanların doğaya ve çevrenin korunmasına dair farkındalıklarının ne düzeydeolduğu sorgulanmıştır.
|
This paper examines how the servant Mopsa in Anna Weamys’ A Continuation of SirPhilip Sidney’s Arcadia provides a negative answer to Gayatri Chakravorty Spivak’s questionwhether the subaltern can speak. In accordance with Michel Foucault’s thoughts on powerand resistance, it intends to reveal that the subaltern, contrary to what Spivak proposes, isable to raise voice and demonstrate resistance. Mopsa has not been given the chance to speakamong the royals in Sir Philip Sidney’s The Countess of Pembroke’s Arcadia, but Weamysdeconstructs Sidney’s version and provides Mopsa the opportunity to transcend subalternityas she asserts her action and voice. Within this framework, Anna Weamys’ romance can beread, in the context of Foucault’s theory on power, as a challenge against Spivak’sassumption which contends that the subaltern is not recognizable.
|
Kadın dergilerinde ya da dergilerin kadına yönelik bölümlerinde üretici konumundançıkartılan kadınlar, toplumsal önyargılarla inşa edilmiş bir yaşam biçimi içinde tasviredilmiştir. Kadına yönelik dergilerde kadın, toplumsal sorunlar, adalet, eşitlik, yoksullukgibi kavramlar karşısındaki konumu ile değil; aşk, para, güzellik gibi kavramlarla sembolizeedilen bir konuma indirgenmiştir. 1954-1967 arasında yayımlanan Akis dergisi bir kadındergisi olmamakla birlikte “Kadınlar Arasında” bölümüyle dönemin kadın kimliğineyönelik eleştirel bir bakış açısına sahip olması onu diğer dergilerden ayırmaktadır. Buçalışmada Akis dergisinin kadının toplumsal hayattaki yeri üzerine olan düşünsel perspektifianaliz edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla 15 Mayıs-25 Aralık 1954 yılları arasındaki 33 sayıniteliksel içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Derginin “Kadınlar Arasında” bölümü köşeyazıları ve haber metinleri olmak üzere iki kategoride değerlendirilmiştir. Araştırmasonucunda köşe yazılarında Türk kadının toplumsal, ekonomik ve siyasal yaşamda etkin birkimliğe sahip olması gerekliliği üzerinde durulmuştur. Özellikle ekonomik ve siyasalanlamda Amerikan kadınının rol model olarak sunulduğu görülmektedir. Habermetinlerindeyse kadının geleneksel rolleri, günlük yaşam pratikleri içerisindedeğerlendirilmiştir. Sonuç olarak Akis dergisinde kadın algısı geleneksel, popüler yaşam veCumhuriyetin kadına veridiği haklar ekseninde şekillendiği görülmektedir.
|
Roma hukukunda exilium, yani sürgün cumhuriyetin ilk dönemlerinde yazılı biryasaya dayanarak uygulanmamıştır. Bununla birlikte sürgün, sanığın işlediği iddia edilensuça göre gönüllü veya zorunlu sürgün olarak uygulanmıştır. Özellikle ağır suçlamalarlayargılanan sanıklar zorunlu sürgün ile birlikte ciddi yaptırımlara maruz kalmışlardır.Vatandaşlıkları ile birlikte mal varlıklarını da kaybetmişlerdir. Ancak zamanla sanıklaryargılama sonucu ciddi neticelerden kaçınmak için daha insancıl bir uygulama olan gönüllüsürgünü tercih etmişlerdir. Bazen de sanıklar, dini kökenli olduğu düşünülen aquae et ignisinterdictio ile barınma ve beslenme imkânlarından yoksun bırakılmışlardır. Bu yaptırımyargılamadan kaçan sanıklar için de uygulanmıştır. Sürgünün bir yönü de, sürgün yerininseçimi olmuştur. Sürgün yeri, sürgünün kalıcı mı yoksa geçici mi olduğuna görebelirlenmiştir. Sürgün yerine gitmek ise başka bir problem oluşturmuştur. Sürgüne gidecekkişi, öncelikle sürgüne gideceği yerde yaşamını idame ettirebilmek için sahip olduğuservetini yanında götürebilecek şekilde planlama yapmıştır. Her şeye rağmen sürgün,Roma’nın özellikle soylu vatandaşları için önemli olmuştur. Toplumsal sınıfların olduğuRoma’da, alt sınıf mensubu sanıklar için sürgün uygulamasının varlığı bilinmemektedir.
|
Kimlik, tanımlanması zor, kullanım alanı geniş ve çok boyutlu bir kavramı temsiletmektedir. Bu çalışmada Fırat Mollaer’e ait Kimlik, Tanınma Mücadelesi ve Şarkiyatçılık kitabıanaliz edilmiştir. Mollaer, kimlik konusunu tanınma mücadelesi bağlamında ele almış veEdward Said’in şarkiyatçılık çalışmalarından hareketle bu mücadele biçimini şarkiyatçılıklailişkilendirmiştir. Böylece kimlik konusunu alışılagelmiş ele alış biçimlerinden farklı olarakeserine konu edinmiştir. Ayrıca kitapta kimliğin farklılıklarla birlikte kendini nasıl inşa ettiğihususu farklı politika biçimleriyle açıklanmış ve bu sayede kimlik olgusu sadece birkavramsal olarak değil aynı zamanda bir politika biçimi olarak da incelemeye tabitutulmuştur. Bu anlamda eserde kimliğin tarihsel, sosyal ve felsefi olarak farklı boyutlarıylaele alınması, ilerde bu konu ile ilgili yapılacak çalışmalara da çok boyutlu bir yaklaşımkazandırması açısından ilham vermesi muhtemeldir.
|
Etkili benlik düzenleme; okul başarısı, kaliteli sosyal ilişkiler, psikolojik ve fizikselsağlık gibi yaşamın birçok alanındaki olumlu sonuçlar açısından oldukça önemlidir.Bununla birlikte benlik düzenleme kapasitesi sınırsız değildir. Art arda gelen öz denetimetkinlikleri benlik düzenleme başarısızlıklarına yol açabilir. Sınırlı güç modeline göre benlikdüzenleme etkinlikleri sınırlı bir kaynaktan beslenir ve bu kaynak geçici olarak tükenebilir.Kurama göre ego tükenmesi olarak adlandırılan bu durum öz denetim başarısızlıklarınınnedenidir. Bu derleme çalışmasında benlik düzenleme ve sınırlı kaynak modeli gelişimselaçıdan ele alınmıştır. Benlik düzenlemenin gelişimi, çocuklardaki benlik düzenlemebaşarısızlıkları ve öz denetim becerisinin geliştirilmesi üzerine yazın gözden geçirilmiştir.Ayrıca sınırlı güç modeline ilişkin tartışmalara değinilmiş ve gelecekteki çalışmalar için birbakış açısı sunulmuştur.
|
Türkçede eklerin büyük bir öneminin olduğu herkesin malumudur. Bu ekleriçerisinde de yapım ekleri, yeni kelimelerin türetilmesi ve çeşitli anlam ilgilerininkurulmasında kullanılır. Bu durum, Türkçenin tarihi seyri boyunca eklerin az-çokdeğişikliğe uğramasıyla belli bir düzen içerisinde devam etmiştir. Aynısı, +sAk, -sAk ekleriiçin de geçerlidir. Bu ek de zaman içerisinde hem yapı hem de anlam bakımından bazıdeğişikliklere uğramıştır. Önceleri isimden isim yapma ekiyken, ses düşmesi nedeniyledoğrudan fiillere de eklenir olmuştur. Böylece, görevleri arasına fiilden isim yapma daeklenmiştir. Buradan hareketle, çalışmada +sAk, -sAk birleşik eklerinin oluşumuna, birleşikolarak kullanıldığı örneklerin neler olduğuna, Türkçenin değişik dönemlerinde nasılkullanıldığına, isim ve fiillere eklenerek ne tür kelimeler yaptığına ve Türkçenin dönemleriüzerine yapılmış dil bilgisi çalışmalarında yer alıp almadığına bakılmıştır. Bu işlemyapılırken de Türkçenin tarihi devirlerine ait eserlerden, bu eserler üzerine yapılmışincelemelerden ve günümüzdeki dil bilgisi çalışmalarından eklerin kullanımıyla ilgiliörnekler verilmiştir.
|
Türk lehçeleri ve Anadolu ağızlarında durum biçimbirimlerinin birbirlerinin yerinekullanıldığı birçok örnek vardır. Özellikle +(y)A ve +(y)I/U durum biçimbirimleri sıklıklabirbirinin yerine kullanılır. Söz konusu kullanım aynı grup içerisinde yer alan Oğuz grubuTürk lehçelerinde de görülür. Bu lehçelerde ortak olarak -aynı ya da yakın anlamdakullanılan acı-, bak- döv-, gül- ve seyret- fiilleri bazen yönelme bazen belirtme biçimbirimlitamlayıcılar ile kullanılmıştır. Bu çalışmada mezkûr fiillerin farklı biçimbirimlerlekullanılmasının sebepleri açıklanmaya çalışılmıştır. Bahsi geçen fiiller, daha doğru sonuçlaraulaşabilmek amacıyla her bir oğuz lehçesi içerisinde ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Bir dil yada lehçe içerisindeki durum biçimbirim değişikliği zaman içerisinde meydana gelir.Dolayısıyla fiilde görülen bu değişikliklerin sebeplerinin açıklanabilmesi için o fiilin eskidönemlerde hangi anlamda hangi biçimbirimlerle kullanıldığı bilinmelidir. Bu çalışmada daacı-, bak- döv-, gül- ve seyret- fiillerinin eski dönemlerde hangi anlamda hangi biçimbirimlekullanıldığına değinilmiştir.
|
