• ÖZ

Mimarlığın temel konularından olan mekânın anlamı, kişilerin kullanımı ve algılama biçimi ile farklılaşır. Söz konusu farklılıklar sebebiyle var olan mekân zaman içinde dönüşerek farklı biçimlerde karşımıza çıkabilmektedir. Bu çalışmada kelime anlamı iki şeyin arası olan “mâbeyn” sözcüğünün bir mimarlık terimi olarak ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel faktörlerden etkilenerek mekânsal kullanım biçiminin değişiminin terimin anlam çeşitliliğine verdiği katkılar incelenmiştir. Osmanlı’da konut, köşk, konak ve saraydaki durumu değerlendirilen ve üç önemli saray yapısında da kullanımlarının izi sürülebilen mabeynin kullanım çeşitliliği bazı veriler sunmaktadır. Bir mekân olarak mabeynin konuttaki kullanımlarından yola çıkılarak saray yapılarındaki konumu ve bir yapıya dönüşmesine ilişkin süreç, çeşitli yapı türleri üzerinden değerlendirilerek, terimin zaman içindeki anlamsal katmanlaşması ve sözlüklerin dışında yer alan tanımları makalede ele alınmıştır.

• ÖZ

Oluşturuldukları dil ve o dili konuşan milletin tarihi, kültürü ve yaşadığı coğrafya hakkında çok değerli bilgiler saklayan yeradlarının değişim ve dönüşümlerinde çeşitli unsurların etkili olduğu bilinmektedir. Ses uyumu (İzmir < Smyrna), anlam aktarması (Krasnoyarsk < Kızılyar), yeniden adlandırma (Aydın) ve yanlış semantik dönüşüm (Anadolu, Adilcevaz) bu unsurlardan bazılarıdır. Yeradlarının değişim-dönüşüm tiplerinden biri de sosyal, siyasi ya da coğrafi nedenlerle etkileşim içerisinde bulunulan ve kaynak dil konumundaki bir dile ait çeşitli türden adları kullanmaktır. Kaynak dile ait olan bu ad yerlileştirilip alıcı dile ait yeni bir leksik ya da morfolojik unsurla birleştirildiğinde iki parçalı, karışık bir yapı karşımıza çıkar. Bu tür yapılar hibrit (Lat.), mixedname (İng.), Mischname (Alm.) ve gibridnoye imya (Rus.) terimleri ile karşılanmaktadır. Çalışmamız karışık yapıdaki bu yeradlarıyla ilgilidir. Çalışmamız kapsamında özel adların çeşitli türlerinde görülebilen bu yapılarla ilgili teorik bilgi verilmiş ve Türkiye coğrafyasından çeşitli örnekler incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda bu tür yapılar için melez yeradı terimi önerilmiş; bir yerin adının iki parçadan oluşmasının ve bu parçaların farklı dillere ait olmasının bu adı melez olarak nitelendirmek için yeterli olmadığı, bu parçaların söz konusu yeradında farklı katmanları da yansıtması gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

• ÖZ

Günümüzde biyolojik çeşitliliğin azalması ve yok olması tehlikesi Avrupa’da bu konudaki eğitim çalışmalarını hızlandırmış, öğrencilerin çevrelerindeki biyoçeşitliliği tanımaları için öğrenme ortamları düzenlenmeye başlanmıştır. Çevrelerindeki türlere yönelik tanımlamalarının belirlenmesi öğrencilerin biyoçeşitliliğe yönelik bilgi ve algılarını kavramamızı sağlayacaktır. Ayrıca fen dersleri sonrasında çevrelerindeki canlılara yönelik algılarının incelenmesi öğrencilere verdiğimiz eğitim hakkında bir durum tespiti yapmamıza olanak verecektir. Niğde ili Yeşilgölcük beldesindeki ortaokulun 7. sınıfına devam eden 20 öğrenciyle yapılan bu çalışmada çevredeki canlılara yönelik bilgi ve algıları belirlemek amacıyla fenomenoloji modeli kullanılmıştır. Nates ve ark. (2010) tarafından hazırlanan soru formu kültürümüze adapte edilmiş, bazı sorularda yanıtların açıklanması da istenmiştir. Formun basılı hali öğrencilere dağıtılarak yanıtlamaları istenmiştir. Doküman analiziyle toplanan verilerin betimsel analizi yapılarak sonuçlar yorumlanmıştır. Öğrenciler sevdikleri türler için görünüş, fayda ve davranış (ya da koku) özelliklerini; sevmedikleri türler için ise zarar görme korkusu ileri sürmüşlerdir. Sevilen hayvan ve bitki türleri sayıca birbirlerine yakın olsa da sevilmeyen bitki türleri sevilmeyen hayvanlardan azdır. Öğrenciler kasabaya has (14 hayvan çeşidine karşı 21 bitki) ve faydalı (10 hayvan türüne karşı 17 bitki) olduğunu belirttiği bitki sayısı hayvanlardan çok olsa da okul yolunda hayvanlarla (13 hayvan çeşidine karşılık dört bitki) karşılaşmakta ve hayvanlara merak duymaktadır (19 hayvan ve 9 bitki).

• ÖZ

İnsanların en temel ihtiyaçlarından birisi olan güvenlik, farklı disiplinler tarafından ele alınan bir konudur. Yaşama hakkı ile temel hak ve özgürlüklere sahip olmak ve bunları etkin bir şekilde kullanmak ancak emniyetli ve güvenli bir kentte mümkündür. Fakat günümüzde kentsel sorunların ve güven(siz)liğin bölgesel ve küresel düzeyde tehditler oluşturması, kentlerin de emniyet ve güvenlik bağlamında ele alınmasını zorunlu kılmıştır. Dolayısıyla, kentlerde emniyet ve güvenlik olgusunu ve kent emniyeti ve güvenliğini tehdit eden unsurları, çağın anlayışına uygun bir biçimde tekrar ele almak durumundayız. Bunu başarabilmek, öncelikle emniyet ve güvenlik terimlerinin ne ifade ettiğini doğru bir şekilde kavramaya bağlıdır. Bununla birlikte, günümüzde çoğu terimlerde olduğu gibi ‘emniyet’ ve ‘güvenlik’ terimlerinde de bir anlam kargaşası yaşanmaktadır. Kent emniyeti bağlamında toplumun, kent güvenliği bağlamında ise kolluğun ne gibi sorumluklarının olduğunun bilinmesi, bu terimlerin anlamlarının, benzerliklerinin ve farklılıklarının doğru bilinmesine bağlıdır. Emniyet ve güvenlik terimlerinin benzer kavramlar olarak kabul edilmesi, kentlerde emniyet ve güvenliğin sağlanmasına yönelik uygun strateji ve etkin çözüm yollarının bulunmasını zorlaştıracak, bu terimler arasında ayrım yapmak ise, emin ve güvenli kent idealine daha hızlı ulaşmak için bir fark oluşturacaktır. Bu makalede, İngilizcedeki ‘safety’ kelimesi için “emniyet” kelimesinin, ‘urban safety’ kelimesi için ‘kent emniyeti’ kelimesinin ve İngilizcedeki ‘security’ kelimesi için ‘güvenlik’ kelimesinin, ‘urban security’ kelimesi için ise ‘kent güvenliği’ kelimesinin kullanılmasının daha uygun olduğu sonucu çıkmaktadır. Bununla birlikte, ‘emniyet’ ve ‘güvenlik’ terimleri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar göz önüne alınarak kentlerde emniyet ve güvenlik yönetiminin koordine edilmesi ve yürütülmesi gerekir. Bu amaçla bu makalede, bu terimler arasındaki anlam kargaşasının ortadan kaldırılması, tanımlarının net bir biçimde yapılması ve kavram sınırlarının çizilmesi amaçlanmaktadır.