Bu çalışmanın amacı, piroliz uygulanmış pirinç sapları ile (PPS) sulu çözeltilerden metilen mavisi (MB) giderim performansını
değerlendirmektir. pH (4, 5.9 (doğal pH), 7, 9 ve 11), başlangıç boya konsantrasyonu (5, 10, 15 ve 20 mg / L) ve temas süresi (0, 1, 5,
15, 30, 60, 90 ve 120 dakika) gibi çeşitli deneysel parametrelerin etkisini değerlendirmek için sabit sıcaklıkta (20 oC) ve sabit adsorban
dozunda (1 g/L) kesikli çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca; farklı dozlarda (500, 1000, 1500, 2000 ve 2500 mg/L NaCl) tuz ilavesiyle iyonik
şiddetin boya çözeltisinden renk giderim verimi üzerine etkisi değerlendirilmiştir. Boya çözeltisinin pH değerinin 4’ten 11’e
yükseltilmesiyle PPS tarafından boya tutulumunun bir miktar azaldığı (qe değerleri için 8.5 mg/g’dan yaklaşık 8.2 mg/g’a) ve en iyi
giderme veriminin doğal pH’ta elde edildiği gözlenmiştir. Bütün deneylerde boya tutulumu hızlı olmakta ve artan temas süresi ile
birlikte adsorpsiyon artmaktadır. Metilen mavisi giderim verimi artan iyonik şiddet ile birlikte hafif artış göstermiştir. 2000 mg/L NaCl
uygulamasında %91 giderme verimi elde edilirken, 2500 mg/L NaCl uygulamasında giderme verimi % 87’e düşmüştür. PPS ile MB
adsorpsiyonunda R2 değerleri dikkate alındığında Freundlich modeline göre Langmuir modelinin daha uyumlu olduğu belirlenmiştir.
MB boyarmaddesi için PPS adsorbanının maksimum adsorpsiyon kapasitesi 12.5 mg/g’dır. PPS için deneysel kinetik veriler yalancı
birinci derece modele uyumludur (R2=0.9952).
|
Bu araştırmada, Türkiye’nin afetlere hazırlık politikalarının toplum algısı üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır.
Bu bağlamda, yakın tarihte (2011) afetin yaşandığı Van ile yakın tarihte herhangi bir afetin yaşanmadığı Bitlis ilinde bir alan
araştırması gerçekleştirilmiştir. Böylelikle afetlere hazırlık politikaları doğrultusunda yapılan uygulamalara yönelik toplum algısının
bu iki il arasında herhangi bir farklılık oluşturup oluşturmadığı tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ana kütlesini her iki ildeki
üniversite personeli, örneklemi ise bu iki üniversiteden araştırmaya gönüllü katılım sağlayan personel oluşturmaktadır. Araştırma
kapsamında elde edilen veriler, tanımlayıcı istatistiki analizlerin yanı sıra, faktör, korelasyon, T testi ve ANOVA analizlerine tabi
tutulmuştur. Yapılan analizler sonucunda, genel olarak ülkemizdeki afetlere hazırlık politikalarının etkin bir düzeyde olmadığı
görülmüştür. Ayrıca, afetin yaşanma durumunun bireylerin afet farkındalığı ve bilinç düzeyini etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır.
Araştırma sonuçlarının paydaşlara afete hazırlık konusunda durum tespiti yapma açısından yardımcı olacağı düşünülmektedir.
Bununla birlikte sonuçların politika yapıcılara da yol gösterici bir nitelikte katkı sunması beklenmektedir.
|
Yeniden kullanım potansiyeline sahip olan, endüstriyel atıkların yeni alternatif yöntemlerle değerlendirilmesi oldukça önemlidir.
Arıtma tesisi çamurları ve uçucu kül faydalı geri kullanım potansiyeli olduğu bilinen endüstriyel atıklardandır. Bu endüstriyel atıkların
yararlı yeniden kullanımları, çevresel kirliliğin azaltılması, depolama maliyetlerini düşürülmesi, sınırlı olan doğal kaynakların
kullanımının azaltılması ve yeni nesil malzeme sağlanması ile kuruluşların ve ülkenin ekonomik gelişimine katkı sağlayabilecektir.
Üzerine yapı inşa edilen zemin ve kaya ortamların jeolojik kökenleri çok değişken bir yapıya sahiptir ve farklı tipteki jeolojik
malzemeler tasarım açısından farklı çözümler gerektirir. Zayıf zemin şartlarına sahip sahalarda inşa edilecek yapılarda geleneksel
temel inşaatı yöntemleri pahalıya mal olmakta ve ekonomikliğini kaybetmektedir. Bu tür zeminlerde geleneksel yöntemler ile yapılan
inşaat maliyetinin yüksek olması, çevre faktörlerinin oluşturduğu sayısız sıkıntılar bulunmaktadır. Günümüzde farklı katkı malzemeleri
ile zeminlerin nasıl davranış gösterdiği oldukça önem kazanmıştır. Bu çalışmada, endüstriyel atık olan içme suyu arıtma tesisi
çamurları ile uçucu kül malzemelerin kumlu zemin ortamında geçirimsizlik davranışları incelenmiştir. Çalışma kapsamında kum
zemine, %2, %4, %6, %8, %10, %12, %14, %16, %18, %20, %22 oranlarında ağırlıkça içme suyu arıtma çamuru ve uçucu kül
eklenmiştir. Hazırlanan karışımların geçirimlilik davranışları, küçük ölçekli model deneyler yardımı ile katkı oranlarına ve zamana
bağlı olarak araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, her iki endüstriyel atık malzemelerin de kumlu zeminlerde geçirimsizliğini
kayda değer oranda artırdığı görülmüştür. Endüstriyel atık malzemelerin %2 oranında katıldığında 106 ve %22 oranında katıldığında
ise 1691 kata varan artışlar tespit edilmiştir.
|
Ülkemizde sağlık hizmetleri, sağlık bakanlığına ve üniversitelere bağlı kamu hastaneleri ile özel hastaneler tarafından sağlanmaktadır.
Üniversite araştırma hastaneleri, sağlık bakanlığından sonra en önemli sağlık hizmeti veren kurumlardır. Üniversitedeki sağlık
hizmetleri, sağlık sistemi içerisinde doğrudan hasta tedavisi ve bakımının yanı sıra çeşitli sağlık eğitimi ve tıbbı araştırma faaliyetlerini
de kapsamaktadır. Bu yüzden üniversite sağlık kurumları diğer hastanelere göre daha kompleks ve kalabalıktır. Bu sağlık kurumlarında
poliklinikler, derslikler, laboratuvarlar, yemekhane, ofisler, mutfak, kazan dairesi, çatı katı, arşiv, elektrik tesisatı, parlayıcı ve
patlayıcı maddeler, oksijen sistemleri gibi birçok mekân tek çatı altında toplanmaktadır. Bununla birlikte üniversite hastanelerinde
diğer hastanelere göre çalışan, öğrenci, hasta ve ziyaretçi sayısı daha fazladır. Bu nedenle özellikle üniversite hastanelerinde meydana
gelebilecek bir yangın felakete sebep olabilir. Yangın tehlikesi açısından orta tehlikeli sınıfta yer alan hastanelerde yangın güvenlik
önlemlerinin en üst safhada olması gerekmektedir. Bu çalışmada, ülkemizde faaliyet gösteren hastanelerde son yıllarda çıkan
yangınlar, yangın nedenleri ve alınması gereken yangın önlemleri açısından değerlendirilmiştir. Ülkemizde hastanelerde son yıllarda
meydana gelen yangınların başlıca elektrik ve dikkatsizlik nedeniyle çıktığı belirlenmiştir. Sağlık kurumlarında, bina tasarımında
önemli rol oynayan pasif sistemler ve yangın olayının büyümesine müsaade etmeyen aktif söndürme sistemlerinin günümüz
teknolojisine uygun dizayn edilmesi ile yangın riski ortadan kaldırılabilir ya da risk minimuma indirilebilir.
|
Afet; deprem, tsunami, sel, heyelan, volkan patlaması, kasırga, hortum, uçak kazaları, tren kazaları, nükleer santral kazaları,
patlamalar ve terör saldırıları gibi çok sayıda insanın yaralanması ve ölümü ile birlikte ciddi fiziksel tahriplerle sonuçlanan olaylar
olarak tanımlanmaktadır. Deprem, terör saldırısı ve heyelan gibi olaylar sonucunda yapılarda meydana gelen çökmeler sonrası
yıkılmış yapı altında mahsur kalan insan ve hayvanların bulunması için kentsel arama ve kurtarma çalışmaları önem arz etmektedir.
Afetin ilk saatlerinde kentsel arama ve kurtarma çalışmalarının başlaması mahsur kalanların canlı olarak çıkarılma oranını
arttırmaktadır. İlk 24 saat sonrası afetzedelerin hayatta olma oranı %50 azalmaktadır. Özellikle depremlerle ilgili çok sayıda vaka
çalışmasından elde edilen verilere göre, afet sonrası hayatta kalanların %50–95'i depremden sonraki ilk 24-48 saat içinde yerel halk
tarafından kurtarıldığı belirtilmiştir. Fakat molozlar altında sıkışmış ve erişilmesi zor olan afetzedelere ulaşmada profesyonel ekiplere
ihtiyaç duyulmaktadır. Çökmüş yapı içerisindeki artçı sarsıntılar ve diğer nedenlerden kaynaklı (molozların kaldırılması veya
sabitlenmesi sırasında oluşan çökmeler ve afetzede yakınlarının enkaz üstünde yakınlarını aramasından kaynaklı çökmeler vb.) oluşan
ikincil çökmeler, tehlikeli kimyasal madde sızıntıları, gaz kaçakları ve kazazedeye erişimdeki geçiş rotalarının dar olması gibi olumsuz
etkenler kentsel arama ve kurtarma ekiplerinin güvenliğini tehdit eden unsurlardır. Bu tehditler arama ve kurtarma personelinin
kentsel arama kurtarma çalışmalarında tek başına etkin ve verimli olmasını engellemektedir. Kentsel arama ve kurtarma
çalışmalarında yerel halk ve profesyonel ekipler ile birlikte köpekler, robotlar, sismik ve akustik (dinleme) cihazlar ve görüntüleme
cihazları gibi aktörler de rol almaktadır. Bu aktörlerin her biri farklı görevler ile kentsel arama ve kurtarma çalışmalarında etkili ve
verimli olarak kullanılmakla beraber çalışmaların bütünsel olarak yürütülmesini sağlama ve birbirini tamamlama özelliklerine
sahiptir. Bu çalışmada kentsel arama ve kurtarma çalışmalarında görev alan afet gönüllüleri, profesyonel arama ve kurtarma
personelleri, arama ve kurtarma köpekleri, dinleme ve görüntülü arama cihazları ile robotların arama ve kurtarma çalışmalarındaki
pozisyonları incelenmiştir.
|
Dünyada, hızlı nüfus artışına bağlı olarak çevre kirliliği artmıştır. Çevre kirliliği, toplumun çevre duyarlılığıyla azaltılabilir. Anket
uygulamaları ile, halkın duyarlılığının olup olmadığı ve çevresel konulardaki farkındalıkları belirlenebilir. Ayrıca anket
değerlendirmeleri, çevre kirliliğini önlemeye yönelik çalışmalar yapan belediyeler, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının
çalışmalarına yön vermektedir. Bu çalışma, Malatya ili merkez ilçeleri olan Battalgazi ve Yeşilyurt'ta yaşayan bireylere "atık bitkisel
yağların çevreye etkileri ve geri dönüşümü" ile ilgili farkındalıklarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. 19 sorudan oluşan anket
uygulanarak sonuçları değerlendirilmiştir. Demografik bilgiler, atık bitkisel yağların çevreye etkileri ve geri dönüşümü ile ilgili
bilgilerden oluşan ankete her ilçeden 150 birey olmak üzere 300 birey katılmıştır. Çalışma ile evsel atık yağların su, hava ve toprak
kirliliğine etkileri ve geri dönüşüme verilmesi (özellikle biyodizel üretiminde ham madde olması) hususunda halkın ne derece bilinçli
olduğu belirlenmiştir. Anket sonrası atık yağların çevreye etkileri hakkında bilgilendirmeler yapılarak, bu etkilerin olmaması ya da
asgari seviyelerde olabilmesi için farkındalığı oluşturma hedeflenmiştir. Anket uygulaması sonucunda (i) kızartma tüketiminin
katılımcı yaşı ile ters orantılı olduğu; (ii) ankette spesifik sorular olmasına rağmen halkın büyük çoğunluğunun bu spesifik konulara
hakim olduğu; (iii) bu farkındalıkta çevre duyarlılıkları başta olmak üzere konu ile ilgili internet, TV, radyo, gazete ve dergileri takip
ettikleri; (iv) sivil toplum kuruluşları ve belediyelerin bilgilendirme faaliyetlerinin etkili olduğu tespit edilmiştir.
|
Bu çalışmada Borçka Baraj Rezervuarında baraj gövdesine 4 km uzaklıkta bulunan paleo-heyelan malzemesinin aktif hale gelmesi
durumunda oluşacak itki dalgalarının çevresel etkilerinin ampirik ilişkiler kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada,
heyelan malzemesine ait farklı kalınlık ve genişlik değerleri dikkate alınarak, 0.5 ile 1 milyon metreküp arasında değişen hacimlerde
malzemenin rezervuara akması durumu için 3 farklı senaryo geliştirilmiştir. Heyelan kaynaklı dalganın rezervuarda her yöne dairesel
olarak yayılacağı belirlenmiş, dalga özellikleri 3 boyutlu ampirik yaklaşımlarla değerlendirilmiştir. Farklı senaryolar için, dalga
hızının 27.1 ile 27.7 m/s arasında değişeceği, en yüksek hız değeri için karşı kıyıya ulaşacak dalga yüksekliğinin 23 metre olacağı ve
bu dalganın karşı kıyıda yamaç boyunca 42.3 metre yükseleceği hesaplanmıştır. En düşük dalga hızı değeri için ise dalga yüksekliği
18.5 m ve yamaç boyunca ilerleme yüksekliği ise 32.5 metre olacaktır. Baraja ait 4 metrelik dalga payı değeri dikkate alındığında,
rezervuar boyunca ilerleyerek baraj gövdesine ulaşacak dalganın gövde için bir tehlike oluşturmayacağı belirlenmiştir. Basit rezervuar
geometrileri ve kısa mesafeler için heyelan kaynaklı dalga özelliklerinin hesaplanmasında ampirik eşitliklerin kullanılması önerilirken,
kompleks rezervuar geometrileri için mutlaka 3 boyutlu sayısal modellerin kullanılması, bu modellerde ise sayısal tabanlı yamaç
duraylılık analizleri uygulanarak hesaplanacak heyelan hacmi değerinin kullanılması gerekliliği göz ardı edilmemelidir.
|
Bu çalışmada Uluabat Gölü havzasında bulunan noktasal kirletici kaynaklara ait debi değerleri ve kirlilik yükleri, Ağustos 2013-
Temmuz 2014 dönemlerini kapsayan süreçte, 12 ay boyunca, 4 farklı örnekleme noktasında izlenmiş ve parametrelerin mekânsal ve
zamansal değişimleri irdelenmiştir. İzlenen parametreler; askıda katı madde (AKM), kimyasal oksijen ihtiyacı (KOI), biyolojik
oksijen ihtiyacı (BOI), amonyum azotu (NH4-N), nitrat azotu (NO3-N), toplam azot (TN), fosfat fosforu (PO4-P) ve toplam fosfor (TP)
parametreleridir. Çalışma sonucunda, Mustafakemalpaşa Çayı’nın (MKP Çayı)ortalama debi değerinin 8.91 m3
/sn ve Kocasu
Çayı’nın ise 19.72 m3
/sn olduğu tespit edilmiştir. Bulunan ortalama debi değerlerinin diğer noktasal kaynaklara göre yüksek olduğu
gözlenmiştir. Akçalar Deresi en düşük debiye sahip noktasal kaynak olup ortalama debisi 0.03 m3
/sn’dir. Göle giriş akarsuyu olan
MKP Çayı’nın göle yüksek miktarda kirlilik taşıdığı tespit edilmiştir. Kirlilik yükleri değerlendirildiğinde Akçalar Deresi’nin göle en
az kirletici yükü taşıdığı (TN:19.6 ton/yıl; TP:0.3 ton/yıl; KOI:74 ton/yıl; BOI:50.5 ton/yıl; AKM:41.4 ton/yıl), Uluabat pompa
istasyonunun ise en çok kirletici yükü (TN:333.6 ton/yıl; TP:5.3 ton/yıl; KOI:1570 ton/yıl; BOI:662.5 ton/yıl; AKM:368.4 ton/yıl)
taşıdığı tespit edilmiştir.
|
Bugün olumsuz etkileri ile karşı karşıya olduğumuz küresel ısınmanın azaltılması yönünde uluslararası, ulusal, bölgesel ve yerel
düzeyde önlemler alınması yoluna gidilmektedir. Küresel ısınmanın büyük ölçüde kentleşmeden ve kentlerden kaynaklanması, yerel
yönetimlere önemli sorumluluklar yüklemektedir. Bu çalışmada İstanbul’un ilçelerinden hızlı bir şekilde gelişmekte olan ve önemli bir
nüfusu barındıran Ümraniye ilçesi pilot bölge olarak seçilmiştir. İlçe sınırları içerisinde yer alan konutlar, sanayiler, ticarethaneler
ve resmi kurumlar (hastane, okul, vb.) ile ulaşım kaynaklı karbon ayak izinin belirlenmesinin yanı sıra Ümraniye Belediyesinin kendi
faaliyetlerinden kaynaklanan karbon ayak izi de belirlenmiştir. Bu kapsamda ilgili kurumlardan toplanan 2017 yılı doğalgaz ve elektrik
tüketim verileri ile toplu taşıma ve özel araçların güzergah, sayı, yakıt cinsi ve tüketimleri dikkate alınmıştır. Elde edilen sonuçlardan,
karbon ayak izinin bu kaynaklar arasında konutlarda %43, ticarethane ve resmi kurumlarda %35, ulaşımda %16, sanayide %4 ve dış
ortam aydınlatmalarında %1 olarak dağıldığı gözlenmiştir. Bu kaynaklardan özellikle ticarethaneler ve resmi kurumlar (%29) ile
konutlarda (%22) elektrik kullanımının etkisinin büyük olduğu belirlenmiştir. Ulaşımda özel araç kullanımının etkisinin (%50), toplu
taşımaya (%12) göre oldukça yüksek olduğu tespit edilmiştir. Belediyenin kendi faaliyetlerinden kaynaklanan karbon ayak izinin ise
toplam içinde %3 oranla düşük bir paya sahip olduğu belirlenmiştir. İlçede kişi baına düşen emisyon 2,55 ton CO2/kişi olarak
hesaplanmıştır.
|
Kentleşme ile paralel olarak yoğun yerleşim alanlarında sıcaklık, kent çevresinde bulunan kırsal alanlardan daha yüksek olarak
gözlenir. Kentsel alanların etrafında bulunan doğal alanlardan daha sıcak olmasına sebep olan bu sıcaklık olayı kentsel ısı adası
olarak tanımlanmaktadır. Uzaktan algılama platformlarında termal bandların kullanılması ile birlikte yer yüzey sıcaklıklarının (YYS)
belirlenmesi ve ilgili parametrelerin konumsal dağılımları eski yöntemlere göre daha iyi bir biçimde temsil edilmeye başlanmıştır.
Uydular sayesinde algılanan görüntülerden elde edilen bu verilerin, düşük maliyetli olması ve geniş alanları kapsamasından dolayı
çok çeşitli uygulamalarda veri kaynağı olarak kullanılmalarına imkân sağlamıştır. Bu çalışmada, 2015 – 2019 yılları arasında her
yılın Temmuz ayına ait toplam 5 adet Landsat 8 uydu görüntüsünün termal bandı kullanılarak, Kocaeli il sınırları içerisindeki YYS
haritaları oluşturulmuştur. Oluşturulan haritalara göre 5 yıllık dönem içerisinde, ilin batı –sanayileşmenin yüksek olduğu– ve güney
–jeotermal aktivitenin yüksek olduğu– bölgelerinin YYS değerlerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca İzmit ve Kartepe
ilçelerindeki çeşitli sanayi tesislerinin de YYS değerlerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Hava kalitesi istasyonlarından alınan
rüzgâr hızı ve yönü bilgileri ile rüzgâr haritaları oluşturulmuş ve YYS’yi azaltıcı bir etki göstermediği tespit edilmiştir. Son olarak,
uydu görüntüleri üzerinden Düzeltilmiş Toprak Bitki İndeksi (SAVI) ve Normalleştirilmiş Fark Yerleşim Alanı İndeksi (NDBI)
görüntüleri oluşturularak YYS ile aralarında bulunan istatistiksel ilişki incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda SAVI ile ters, NDBI ile
doğrusal bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.
|
