• ÖZ

Ekonomik büyümenin sağlanması ve istikrarlı hale getirilmesi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin önem verdiği konuların başında yer almaktadır. Bu açıdan bakıldığında, literatürde ekonomik büyüme sürecinde beşeri sermayenin önemine vurgu yapan çalışmaların eğitim ve sağlık alanına yoğunlaştığı görülmektedir. Bu araştırmada sağlığın ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma kapsamında “sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi nedir?” sorusuna cevap aranmaktadır. Araştırmada, sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi bir panel veri analizi ile test edilmektedir. Bu çerçevede Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’ın 1995-2014 dönemi yıllık verileri kullanılmaktadır. Araştırmada sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerindeki açıklayıcı etkisi kurulan dört ayrı modelde test edilmektedir. Ekonomik gösterge değişkenleri olarak gayri safi yurtiçi hâsıla, hane halkı nihai tüketim harcaması, ihracat, ithalat, işsizlik, dış borç stoku ve tüketici fiyat endeksi kullanılmaktadır. Sağlık gösterge değişkenleri olarak ise kişi başına düşen sağlık harcaması, bebek ölüm oranı, yenidoğan ölüm oranı, beş yaş altı çocuk ölüm oranı ve anne ölüm oranı kurulan modellerin her birine dâhil edilmektedir. Modellerin tahmini için havuzlanmış en küçük kareler metodu (Pooled OLS) kullanılmaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; çoklu doğrusal bağlantı varsayımı vif (variance inflation factor) testi ile test edilmekte olup, panelin geneli için ortalama vif değerleri modellerde çoklu doğrusal bağlantı sorunu olmadığını göstermektedir. Değişen varyans varsayımı White testi ile test edilmekte olup, test sonucu olasılık değerleri modellerde değişen varyans sorunu olmadığını göstermektedir. Birimler arası otokorelasyon varsayımı Wooldridge testi ile test edilmekte olup, test sonucu elde edilen olasılık değerleri modellerde otokorelasyon sorunu olmadığını göstermektedir. Sonuç olarak araştırmada kurulan modellere göre sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi tespit edilememiştir.

• ÖZ

Altaylar ve Türkiye üzerine yaptığı bilimsel faaliyetler ile dünya çapında ün kazanan Rus bilim insanı Pyetr Aleksandroviç Çihaçov‟un (1808-1890) Türkiye ile ilk tanışması 1835 yılında gerçekleşir. 1847-1858 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu‟na yaptığı geziler sonucunda sekiz ciltlik Asie Mineure (Anadolu) çalışması yayımlanır. Yazarın Anadolu topraklarının iklimi, doğası, hayvan ve bitki örtüsüne ilişkin bilimsel verilerin yanı sıra bu topraklarda yaşayan halkların tarihi, kültürel değerleri ve yaşamı ile ilgili bilgi içeren bu bilimsel mirasına zamandaşları tarafından da büyük değer verilir. Araştırmamızın konusunu oluşturan Çihaçov‟un Türkiye Mektupları adlı çalışması, ilk defa 1858 yılında Fransız La Nord gazetesinde ve ancak 1960 yılında Rusçaya çevrilerek Rusya‟da yayımlanır. Toplam 15 mektuptan oluşan Türkiye Mektupları eserinde Çihaçov, Osmanlı‟nın daha önceki seyahatlerde konu edilmemiş bölgelerini tanıtmakta ve incelemektedir. 20 Haziran-17 Ağustos 1858 tarihleri arasında gerçekleşen, Giresun, Gümüşhane, Erzurum ve Erzincan gibi şehirlerden geçen gezisi sırasında yazar, bu topraklarda yaşayan Rum, Ermeni ve Kürt aşiretlerinin günlük yaşamı, gelenekleri ve bölgedeki başka halklar ve ülkeler ile olan ilişkilerine ışık tutar. Aynı zamanda mektuplarda Osmanlı İmparatorluğu‟nun çeşitli devlet daireleri ve yürüttükleri faaliyetler, İmparatorluğun mali durumu, devlet borçları, vergi sistemi ile ilgili detaylı bilgiler yer almaktadır. Çihaçov‟un Osmanlı İmparatorluğu‟nda geçirdiği süre Tanzimat reformlarıyla aynı döneme denk gelmektedir. Dolayısıyla yazarın asıl amacı, bu reformların büyük şehirlerin yanı sıra asıl, Türkiye‟nin uzak bölgelerinde nasıl gerçekleştirildiğini gözlemlemek ve anlatmaktır.

• ÖZ

İçinde bulunduğumuz çağın kültürü inovasyon kültürüdür. Hızla değişen ve gelişen dünyada işletmelerin rekabette üstünlük sağlayabilmelerinin en etkili yolu inovasyondur. İnovasyon ürünlerde ve tüm süreçlerde yenilik olarak ifade edilebilir. İnovasyon farklı olmaktır. İnovasyon dünyayı, olayları, durumları farklı görmeyi gerektirir. Fırsatları fark etmek ve tehditleri fırsata dönüştürmek farklı görmekle sağlanabilir. Bu bağlamda inovasyon açısından esas üzerinde durulması gereken konu, kurumda bütün çalışanların inovasyon yapmasını destekleyecek bir kültür oluşturmaktır. İnovasyon kültürü, yeni fikirlerin üretildiği, değer verildiği ve desteklendiği bir kültürdür. İşletmelerde inovasyon kültürü oluşması ve yaygınlaşması için öncelikle tepe yöneticilerin bunu benimsemesi ve desteklemesi gerekir. Farklı bir kültür ve anlayış gerektiren inovasyon, geniş bir vizyon oluşturan ve bu vizyonu paylaşan, entelektüel teşvikle yaratıcılığı destekleyen, esinsel motivasyonla çalışanları harekete geçirerek gerekli inovasyonu gerçekleştirebilen dönüştürücü liderliği gerektirmektedir. Dönüştürücü liderlik, toplumsal kalkınmanın itici gücü olarak inovasyon için ayrı bir önem taşımaktadır. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın amacı, Manisa Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren büyük ölçekli işletmeler kapsamında (Türkiye’nin ilk 500 büyük sanayi kuruluşu arasında yer alan) yöneticilerin dönüştürücü liderlik özelliklerini hangi düzeyde taşıdıklarını ve inovasyon kültürünü hangi düzeyde yaygınlaştırdıklarını ortaya koyarak dönüştürücü liderliğin inovasyon düzeyi ve inovasyon kültürüne etkisini incelemektir. Yapılan istatistiksel analiz sonucunda dönüştürücü liderliğin inovasyon düzeyi ve inovasyon kültürü üzerinde olumlu ve anlamlı etkisi olduğu görülmüştür.

• ÖZ

Kurulduğu günden günümüze kadar Dünya‟nın en güzel ve etkili şehri olan Ġstanbul, her zaman insanların ilgisini çekmiştir. Roma Ġmparatorluğu‟nun başkenti olduğu günden bugüne kadar hep güzelliğiyle anılmıştır. Gerek konumu, iklimi, doğal limanları ve pek çok özelliği ile tarih boyunca pek çok seyyah ve coğrafyacı eserinde Ġstanbul‟la ilgili bilgilere yer vermiştir. Üç imparatorluğa başkentlik etmiş olan Ġstanbul, Doğu Roma, Bizans ve Osmanlı Ġmparatorluklarının en zengin şehri olmasını da sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı Ġslam coğrafyacılarının Bizans dönemi Ġstanbul‟una dair izlenimlerini ortaya koymaktır. Bu amacı gerçekleştirmek amacıyla 10 ile 14. yüzyıllar arasında yazılmış olan Arapça eserler incelenmiştir. Ġslam coğrafyacı ve seyyahların eserlerinde surlar ve Ayasofya ayrıca önemli yer tutmaktadır. Araştırmanın sonucunda Ġstanbul surları, kapıları, hipodrom, Ayasofya Kilisesi ve çevresine dair verilere ulaşılmıştır. Ġstanbul surları oldukça karmaşıktır ve her dönem bakımdan geçirilmiştir. Ġstanbul denince akla gelen bir diğer Bizans dönemi eseri de Ayasofya Kilisesi‟dir. I. Konstantin‟in Hıristiyanlığı kabulünden sonra Ġstanbul‟un sadece siyasi bir merkez olarak değil, aynı zamanda dini bir merkez olmuştur. Dünya‟nın ilk katedrali olarak kabul edilen Ayasofya tarih boyunca çeşitli olaylara şahitlik etmiştir. Bizans döneminde Ayasofya‟nın sadece dini bir merkez olmayıp, siyasi ve toplumsal bir merkez olduğu anlaşılmıştır. Bununla beraber Ayasofya ve Hipodromda kutlanan bayramlar, kutlama hazırlıkları, keşiş imparator ve manastırlarla ilgili çarpıcı sonuçlar bulunmaktadır.

• ÖZ

Karşılaştırmalı dil çalışmaları, Türk lehçeleri arasında zamanla oluşan farklılıkların ortaya çıkarılmasında yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntem sayesinde aynı kökten gelen lehçelerdeki farklılıklar ve benzerlikler tespit edilmektedir. Bu çalışmada, Batı/Oğuz Grubuna dahil olan Türkiye Türkçesinde ve Azerbaycan Türkçesinde geniş zaman kipinin işlevi araştırılmıştır. Her ne kadar iki lehçe arasında karşılaştırmalı çalışmalar yapılmış olsa da hem Türk dilbilgisinde, hem de Azerbaycan dilbilgisinde bazı konuların tekrardan ele alınarak incelenmesi gerekmektedir. Çalışmada, öncelikle Türkiye Türkçesinde geniş zaman kipinin ayrıntılı özellikleri belirtilmiş, çekimleri gösterilmiş ve işlevi açıklanmıştır. Daha sonra geniş zaman kipinin Azerbaycan Türkçesindeki yeri araştırılmıştır. Hem Türk hem de Azerbaycan dilbilgisi kitaplarında geniş zaman ile ilgili tanımlar ele alınmıştır. Konu ile ilgili Türkiye‟de Azerbaycan Türkçesinin grameri üzerine yazılmış kitaplar incelenmiş ve bu kitaplarda geniş zaman kipi ile ilgili araştırmalar değerlendirilmiştir. Değerlendirme yapılırken her iki dilde geniş zaman kipinin tarihsel gelişimi araştırılmıştır. Türkiye Türkçesinden farklı olarak Azerbaycan Türkçesinde geniş zaman teriminin mevcut olmadığına, geniş zaman kipinin ayrıca kip olarak değil, gelecek zaman kipinin içinde öğrenildiğine dikkat çekilmiştir. Azerbaycan Türkçesinde Eski Türkçede hem şimdiki, hem de geniş zamanı bildiren eklerin sınırlarının ayrıldığına, –ır, -ir, -ur, -ür ekiyle yapılan şekillerin şimdiki zamana, -ar, -er ekiyle yapılan şekillerin ise belirsiz gelecek zamana tahsis edildiğine dikkat çekilmiştir. Türkiye Türkçesinde ise şimdiki zaman için yeni bir ekin –yor- ekinin ortaya çıkması sonucu eskiden hem şimdiki, hem de geniş zamanı karşılayan ekler günümüz Türkçesinde geniş zaman ekleri olarak ayrılmıştır. Araştırmada her iki lehçede geniş zaman kipinin işleviyle ilgili mevcut olan farklılıklar ve benzerlikler açıklanmış ve karşılaştırılma yapılmıştır. Araştırma bedii metinlerden seçilen örneklerle desteklenmiştir. Bu çalışma karşılaştırmalı dil çalışmalarına katkı sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.