Bu çalışmada, Türkiye’de yayılış gösteren Oenanthe (Delimaydanoz) cinsine ait türlerin
son durumları verilmiştir. Türkiye Florasına göre ülkemizde 8 tür bulunmaktayken,
çalışmamız sonucunda yeni sayı 9 türdür. Oenanthe globulosa türünün yayılış alanından
yapılan toplamalar sonucunda örneklerin Oe. cyclocarpa olduğu anlaşılmıştır ve tür listeden
çıkartılmıştır. Endemik Oe. cyclocarpa türüne tehlike kategorisi önerilmiştir. Oenanthe
sophiae türünün lektotipi belirlenmiştir. Oenanthe pimpinelloides subsp. incrassans, Oe.
incrassans türünün yeni bir sinonimi olarak değerlendirilmiştir. Oenanthe millefolia türüne
Türkçe isim önerilmiştir. Ayrıca bu çalışmada, her türün sinonimleri, nomenklatürel tipleri,
ekolojik özellikleri ve ülkemizdeki yayılış alanları ile güncel tür anahtarı sunulmuştur.
|
Yedi Thlaspi sensu lato taksonunun (T. arvense, T. kotschyanum, T. perfoliatum, T.
annuum, T. praecox subsp. praecox, T. densiflorum ve T. alliaceum) tohumlarında yüzey
musilaj hücreleri bulunur ve hidrasyon boyunca miksospermi örtü formasyonunu üretirler.
İncelenen taksonlarda musilaj, pektinlerden veya selülozdan oluşur ve musilaj hücreleri
tohumlarda farklı anatomik tabakalarda bulunmuştur. Ek olarak, incelenen Thlaspi
taksonlarında belirgin, azaltılmış veya düzleştirilmiş kolumella şekillerinde farklılıklar vardı.
Çalışma konusu içindeki Thlaspi taksonlarında toprak yapışma kapasiteleri 39 mg ila 271 mg
arasında değişmiştir. Musilaj; tohumun dağılmasında ve Thlaspi taksonlarındaki yeni
habitatlara yayılmada kilit bir role sahip olabilir.
|
Cortinarius caninus (Fr.) Fr.’un bazidiyomaları Ekim 2019’da Trabzon, Düzköy, Fengo
Yaylası’ndaki çayırlık alanda saptanmıştır. Bazidiyomaların öncelikle fotoğrafları çekilmiş,
morfolojik özellikleri kabaca not edilmiş ve birkaçı ıspatula yardımı ile toplanarak
laboratuvara getirilmiştir. Mikroskobik yapıları görüntülemek için lamellerden kesitler
alınmış veya sıkma preparat hazırlanmış, amonyak ve Kongo kırmızısı ile işleme tabi tutulmuş
ve daha sonra Zeiss A2 Axio Imager araştırma mikroskobu ile incelenmiştir. DNA dizi analizi
hizmet alınarak gerçekleştirilmiş, teşhis hem morfolojik ve hem de moleküler yöntemlerden
yararlanılarak yapılmıştır. Fungaryum numunesi haline getirilen kurutulmuş mantar
örnekleri Trabzon Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi’ndeki kişisel herbaryumda
saklanmaktadır.
|
Draba orientalis Karabacak & Behçet türü 2007 yılında Erciş’ten (Van, Türkiye)
toplanarak tanımlanmış olan endemik bir türdür. Bu türe ait tür tanımı yayınında (protolog)
holotip örneği ICN’e göre doğru düzenlenmiştir ancak tip örneklerinin saklandığı VANF
herbaryumda birden fazla holotip örneği bulunmaktadır. Bu çalışmada bu türe ait herbaryum
örneklerinden bir tanesi lektotip diğerleri ise isolektotip olarak belirlenmiştir.
|
Draba (Kayadolaması) cinsine ait olan dört taksonun [Draba bruniifolia Steven subsp.
bruniifolia (kayadolaması), Draba heterocoma Fenzl. (tüylüdolama), Draba haradjianii
Rech. f. (hataydolaması) ve Draba nemorosa L. (ormandolaması)] tohum morfolojileri,
taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile incelenerek taksonomik karakter olarak önemleri
belirlendi. Makro-mikromorfolojik karakterleri, tohum rengi, şekli, kanat, uzunluğu ve tohum
yüzey modeli incelendi. İki tohum yüzeyi süslemesi (düzensiz-ağsı ve düzenli-ağsı ) gözlendi
ve dört tane de tohum şekli (ovat, dar ovat, eliptik ve geniş eliptik) tespit edilmiştir. Sonuçlar
tohumların morfolojik karakterlerinin taksonların ayrımına katkı sağlayabileceğini
göstermiştir.
|
Bu çalışma Erzincan’a özgü ve aromatik özelliğe sahip Scrophularia erzincanica R.R.Mill
(Scrophulariaceae) türünün polinatörlerini belirlemek üzere 2019-2020 Nisan-Haziran ayları
arasında yürütülmüştür. Polinatörlerin yanında, türe zarar verdiği görülen diğer böcek
çeşitleri de tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda Halictus quadricinctus Fabricius
(Halictidae) ve Halictus pauxillus Schnck. (Halictidae) türlerinin S. erzincanica için temel
polinatörler olduğu anlaşılmıştır. Eristalis tenax L. (Syrphidae) ve Eristalinus taeniops
Wiedemann (Syrphidae) türlerinin ise ikinci derece polinatörü olduğu belirlenmiştir. Bazı
Coleoptera ve Lepidoptera türlerinin ise larva ve erginlerinin S. erzincanica’nın değişik
kısımlarına zarar verdikleri gözlenmiştir. S. erzincanica için en önemli iki zararlının
Coleoptera takımından Gymnetron villosulum Gyllenhal ve Cionus hortulanus Geoffroy
olduğu belirlenmiştir. Bu zararlıların özellikle meyvelere zarar verdiği görülmüştür. Ayrıca
bazı predatör böceklerin de bitkiyi konak olarak kullandığı ve bitkiden nektar almak veya
değişik amaçlar için gelen böcekleri avlamayı amaçladıkları gözlenmiştir. Türün yetişme
ortamlarında polinatör ve zararlı olduğu bilinen fakat S. erzincanica ile doğrudan bir ilişkisi
bulunmayan farklı böcek takımlarına ait başka böcek taksonları da tespit edilmiştir.
Çalışmada tespit edilen bu taksonlardan da söz edilmiştir.
|
Önceki bir çalışmada, Türkiye florası için yeni kayıt olarak verilen Muscari kerkis
Karlén’in kanıt örneklerinin ilgili yayında ISTE numarası aldığı görülmüştür. Ancak buradaki
çalışmada ilk yazarın ISTE herbaryumunda 2016 ve 2019 yıllarında incelediği örnekler
arasında M. kerkis kaydının kanıt örneklerine ulaşılamamıştır. Bunun üzerine yeni kaydın
verildiği orijinal yayında gösterilen adreslerde yaptığımız detaylı saha çalışmalarında, daha
önce toplanan örneklerin aslında M. neglectum Guss. ex Ten. olduğu anlaşılmıştır. Aydın
Dağları’ndan 2019 ve 2020 yıllarında topladığımız örneklerin ise tip örneğiyle de
karşılaştırılmasıyla, özgün M. kerkis’i temsil ettiği sonucu ortaya konulmuştur. Dolayısıyla, bu
çalışma ile M. kerkis Aydın Dağları’ndan toplanan örneklere göre Türkiye’den ilk kez
kaydedilmiştir. Yeni kayıt taksonun yakın akraba olduğu Botryanthus altcinsi içerisinde yer
alan M. neglectum ve M. pulchellum Heldr. & Sart. ex Boiss. subsp. pulchellum ile olan
taksonomik ilişkileri karşılaştırılmış ve yeni kaydın genişletilmiş bir betimi ve habitat
özellikleri verilmiştir.
|
“Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler)” kitabında Türkiye’de yetişen bitkilerden
Hodangiller (Boraginaceae) familyasından Lappula cinsine ve L. barbata türüne Türkçe
bilimsel ad olarak “Gürke” ve cinse ait diğer altı türe de bu isimden türetilmiş adlar verilmiştir.
Aslında, “Gürke” adı L. barbata, L. microcarpa, L. patula ve L. sessiliflora kombinasyonlarını
yapan yazarın adıdır ve muhtemelen bilinçli şekilde bitki adı olarak kullanılmamıştır.
Dolayısıyla, bitkinin halk tarafından kullanılan adı değildir. Arazi ve literatür çalışmalarında
L. barbata bitkisine “Dikenli çiğit” ya da “Çiğit otu” denildiği tespit edilmiştir. Bu nedenle,
Türkçe Bilimsel Bitki Adları Yönergesi’ne uygun olarak, Lappula cinsi ve L. barbata için
“Dikenli çiğit” ve Türkiye'de yayılış gösteren diğer türleri için de “Çiğit otu”ndan türetilmiş
yeni isimler önerilmektedir
|
Aethionema Aiton Brassicaceae familyasının taksonomik açıdan en zor cinslerinden
biridir ve son zamanlarda yayımlanan çok sayıda yeni taksonlarla cins Türkiye’de 33’ü
endemik yaklaşık 52 takson ile temsil edilmektedir. Bu çalışmada, Aethionema coridifolium
tür kümesi içerisinde değerlendirilen, Ae. coridifolium, Ae. armenum ve Ae. grandiflorum
türleri ile bu türlerle yakın ilişkili Ae. huber-morathii ve Ae. karamanicum türleri arasındaki
filogenetik ilişkiler ITS gen bölgesi kullanılarak ortaya çıkarıldı. Küme içerisindeki taksonların
akrabalık ilişkilerini belirlemek için ITS gen dizileri hizalanarak bir veri matrisi oluşturulmuş
ve filogenetik bir ağaç üretilmiştir. Verilere göre Ae. coridifolium kümesi monofiletiktir
(BS:%91, PP:1). Oluşturulan ağaca göre Ae. coridifolium kümesinde yer alan taksonların farklı
türler olarak değerlendirilmesi kuvvetlice desteklenmektedir.
|
Bu çalışmada, Malatya ili sınırları içerisinde yer alan Kubbe Dağı’ında bulunan iletim
demetli bitki türleri 2016 Nisan ayından 2017 Temmuz ayına kadar araştırılmıştır. Araştırma
alanından 1.093 bitki örneği toplanmıştır. Çalışmalar sonunda 76 familya, 344 cinse ait 851
tür saptanmıştır. Bu türlerlerin dışında 35’i alttür ve 7’si varyete olmak üzere tür altı
kategoride toplam 42 takson belirlenmiştir. Tür ve tür altı taksonlar ile beraber çalışma
alanındaki toplam takson sayısı 893 olmuştur. Belirlenen türlerden 2’si Pteridophyta
divizyosuna, 849’u ise Spermatophyta divizyosuna aittir. Gymnospermae alt divizyosu 3 türe,
Angiospermae alt divizyosu ise 846 türe sahiptir. Angiosperm’lerden 740 tür Dicotyledone,
106 tür ise Monocotyledone sınıfına aittir. Takson sayıları ve oranlarına göre fitocoğrafik
bölgeler: İran–Turan 325 takson (% 36,39), Akdeniz 68 takson (% 7,61), Avrupa-Sibirya 52
takson (% 5,82) ve çok bölgeli yada fitocğrafik bölgesi bilinmeyen 448 takson (% 50,16) olarak
yer almaktadır.Tür sayısı bakımından en büyük ilk beş familya sırasıyla, Asteraceae (94 tür; %
11,05), Brassicaceae (79 tür; % 9,28), Fabaceae (66 tür; % 7,76), Lamiaceae (56 tür; % 6,58)
ve Caryophyllaceae (51 tür; % 5,99)’ dir. Tür sayısı bakımından en büyük ilk beş cins sırasıyla
Astragalus (20 tür; % 2,35), Alyssum (17 tür; % 2,00), Silene (15 tür; % 1,76), Veronica (14
tür; % 1,65) ve Allium (13 tür; % 1,53)’ dur. Araştırma alanında belirlenen 893 taksonun 127’
si endemiktir. Bu sayılara göre alanımızdaki taksonların endemizm oranı % 14,22 olmuştur.
En çok endemik takson içeren ilk 3 familya ve oranları, Asteraceae (22 takson; % 17,32),
Lamiaceae (13 takson; % 10,23) ve Caryophyllaceae (11 takson; % 8,66)’ dir.
|
