Antere, Necd bölgesinde yaşamış Abs kabilesine mensup, kahramanlığı ve azmi sayesinde kölelikten
kurtuluşu, erdemli yaşamı ve amcasının kızı Able’ye olan platonik aşkıyla meşhur olmuş, günümüzde de tüm Arap
coğrafyasında tanınan, muallaka sahibi Câhiliye dönemi şairidir. Antere hakkında bilgiler içeren ilk kaynaklar hicri
üçüncü asra aittir. Antere’nin hayatıyla ve edebi yönüyle ilgili bilgilere edebiyat kitapları, dilbilgisi eserleri,
sözlükler, tarih ve coğrafya kaynaklarında rastlamak mümkündür. Annesinin köle olmasından dolayı zamanın cari
adetlerine göre kendisi de köle kabul edilen Antere ancak babasını, amcasını, sevgilisi Able’yi ve kabile halkını
düşmanların esaretinden kurtardıktan sonra özgürlüğüne kavuşabilmiştir. Antere kabilesi Abs ile kardeş kabile
Zübyân arasında Dâhis ve Gabrâ ve 40 yıl süren savaşlarda gösterdiği kahramanlıklarla ve söylediği hamasî ve nesîb
türü şiirleriyle süvari bir şair ve platonik âşık olarak Arap kabileleri arasında adını duyurmuştur.
|
Coronavirus, which has become a global epidemic, has and continues to affect entire societies on a
global scale in a multidimensional way. After the first case detected in Turkey on March 11, 2020, a number of restrictive
measures were implemented to reduce human movement, such as the practice of quarantine in social and public spaces,
in order to reduce or eliminate the impact of the epidemic. In this context, health, economy, education, religion, family,
business, politics, etc., it has led to significant permanent or temporary changes, transformations and developments in
many Social Space. In this framework, it is very important to analyze the changes, transformations and developments
arising in social life, religious life and practices and in the service areas of the Presidency of Religious Affairs (PRA) in the
context of the coronavirus epidemic. In addition, as an extraordinary situation, due to the extremely shocking,
destructive and socio-traumatic multidimensional impact of the epidemic crisis, people have engaged in a number of
searches for religious meaning. All this makes it necessary to conduct such research aimed at addressing society, religion,
religious life and PRA in Turkey in the context of coronavirus in the field of sociology of religion. The study is a qualitative
research and is based on the analysis of the findings with a sociological perspective within the framework of the text
scanning method.
|
Memlükler döneminde (648-923/1250-1517) İslamî ilimlerin muhtelif dallarındaki yoğun yazın
faaliyeti, tarih ve siyer yazıcılığında da kendini göstermektedir. Bu eserlerin bazısı, siyerin her konusunu ele almış,
bir kısmı oldukça hacimli eserler ortaya koymuş, kimi de bir kitabın bölümü olarak yahut şemâil, delâil ve hasâis
türüne dair müstakil eserler kaleme almıştır. Yine bu dönemin siyer yazıcılığında dikkat çeken bir özelliği de yoğun
şerh faaliyetinin sürdürülmüş olmasıdır. Ayrıca siyer telif geleneğinin önemli bir yazım türü muhtasarlardır. Bu
çalışmada, Memlükler döneminde yazılan muhtasar siyer eserlerine dikkat çekmek amacıyla, dönemin önemli
tarihçilerinden İbn Kesîr’in el-Fuṣûl fî sîreti’r-Resûl adlı muhtasar siyeri ele alınmıştır. Kronolojik siyer anlatımının
yanı sıra hasâis, şemâil ve kısa da olsa delâil konularını da içeren bu muhtasar siyer kitabı, ilim adamlarının yanı
sıra halkın da anlayacağı dilde sade bir üslupla kaleme alınmıştır. Daha çok hadis kaynaklarına dayanılarak kaleme
alınmış olan bu eserde, farklı ilim dallarına ait pek çok eserden de istifade edilmiştir. Muhtasar olmasına rağmen
siyerin pek çok konusunu ele alan bu eser, konumu, kaynakları, muhtevası ve usulü şeklinde dört başlık altında
incelenmiştir.
|
مل َّخص ◄ ةدیدع صئاصخب ةیبرعلا ةغللا زیمتت تز دی ،كارتشلااو ،قاقتشلااو ،فدارتلاك ؛اھقنورو اھتعسو اھتوق نم
ضراقتی دقف ،اھظافلأ نیب ىنعملا يف ضراقتلا صئاصخلا هذھ نیب نمو .صئاصخلا نم اھریغو ،بارعلإاو ،داضتلاو
ریغ وأ فرظو فرح وأ نافرح ،رجلا فورح ظافللأا هذھ زربأ لعلو .ھنم ضرتقا يذلا ظفللا ىنعم يدؤیل ؛كلذ
ِل َف
ُّ
ُِّف َق علیھ وما اخت
َولى النحاة لھا الاھتمام في كتبھم. فسردوا ألفاظھا ما ات
ھو ي كثیرة الاستعمال في كلام العرب؛ لذا أ
أنھم درسوھا من ناحیة النیابة - فرح يدؤی نأ وھو َّ فیھ. وزادوھا اھتمام بذكر معانیھا بین مقتصد ومتوسع في ذلك إلا
لھا. وك ٌّل منھم ساق أدلتھ، وحشد ٍیز ِ رخآ فرح ىنعم - ملاكلا اورثكأو في ذلك بین مانع لنیابة، وبین متوسط، و ُمج
ُب التراث العربي. ومن بین ھؤلاء النحاة ابن مالك، الذي نصر رأي
شواھده على ذلك، فتناثرت أقوالھم في بطون ُكت
درفنا امبرو ؛هریغ ھعمجی مل ام ھفقومل عمجو ،كلذ يف عسوتو ،ضراقتلاب لاق نم عامسلا كلذ يف هدئارو .اھیف ءارأب
َ َلا بالنیابة بین
من كلام العرب نثره وشعره. وقد أسھم موقفھ من الاستدلال بالحدیث بزیادة شواھده السماعیة فع
.هدعب ةاحنلا نم ریثك اھیلع راس ةلزنم اھل لعجو فورحلا
ةیحاتفملا تاملكلا
|
İlk olarak Kur’an’ın kullandığı ve Kur’an’da dört yerde olumsuz olarak geçen ‘cahiliye’ kelimesi, şirk,
zulüm ve fitnelerin hâkim olduğu, Hz. Peygamber’in risaletinden önceki döneme işaret eder. Kur’an’da bu döneme
ait sadece dört husus ‘cahiliye’ sıfatı ile zikredilmiştir ki, onlar da cahiliye zannı, cahiliye taassubu, cahiliye
devrinin hükmü ve ilk cahiliye dönemindeki teberrucdür (kadınların açılıp saçılmasıdır). Ancak bu hususlardan
‘cahiliyeti’l-ûlâ’ ifadesi zihinlerde birtakım sorulara neden olmuştur: ‘İlk’ ya da ‘önceki cahiliye’ ifadesi ile
kastedilen nedir ve tarihin hangi dönemine işaret eder? ‘Cahiliyeti’l-ûlâ’ ile kastedilen ‘ilk cahiliye’ ise, ikinci ya da
üçüncü cahiliye var mıdır? Hz. Peygamber’in risaletinden önceki cahiliyeden başka cahiliye dönemleri var mıdır,
risaletten sonra da olacak mıdır? Bu çalışmada müfessirlerin bu ifade hakkındaki açıklamaları zikredildikten sonra
özellikle hadislere dayanılarak bu ifadenin muğlak anlamı netleştirilmeye çalışılmış, ifadenin ‘teberrüc’ kelimesi ile
birlikte kullanılmasının muhtemel nedenlerine işaret edilmiştir. Sonuç olarak ‘cahiliyeti’l-ûlâ’ ifadesinin,
sahabenin zihninde görüp şahit oldukları Mekke dönemi cahiliyesine delâlet ettiği sonucuna varılmıştır.
|
The aim of this study is to emphasize the position of France as the Protector of Catholics
living on the lands of the Ottoman Empire, starting with Latin Catholics, and the development of this
position, in accordance with the articles of capitulations given to this country. France was able to maintain
its influence in the region by acting as the Protector of the Eastern Catholics, holding this prestigious and
priority title among other European powers, giving the impression of establishing a visible alliance with the
Papacy; and through this, the ambassadors of France had ceremonial and honorary privileges in the capital
of the Ottoman Empire. With the religious Protectorate of France in the East, the issue of Eastern Christians
emerged for the first time, and these communities became a tool to increase France's influence in the East.
France represented not only Catholic clergy, but also the Catholic institutions such as schools, hospitals,
orphanages and lay people before the Ottoman administration and solved the legal problems between them.
Although France tried to extend its protection from Catholics to all Christians, this was not accepted by the
Ottoman administration. As a matter of fact, the existence of the Greek and Armenian communities, which
were the components of the Ottoman Millet System, made this request of France impossible.
|
Kültürel, sosyal, dinî ve millî değerlerin nesillere aktarımını sağlayarak bu değerlerin devamlılığına
katkıda bulunan ve böylece nesiller arasındaki bağı kuvvetlendiren menâkıbnâmeler, döneminin yaşayış
özelliklerine dair birçok bilgi ihtiva etmektedir. Sûfî menâkıbnâmelerinde de tasavvufî yaşama ve anlayışa dair
malumat bulunmaktadır. İnançla ilgili değerleri kalp ve zihinlere yerleştirmek amacıyla hayvan motiflerinden
faydalanma, menâkıbnâmelerde rastlanılan unsurlardandır. Bu sebeple, çalışmanın amacı sûfî menâkıbnâmelerinde
yer alan bazı hayvan motiflerinin ele alınması ve bu motiflerin yer aldığı menkabelerin tasavvufî açıdan
değerlendirilmesidir. Bu çalışmada nitel araştırma kapsamında belge tarama modeli, verilerin toplanmasında belge
tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmada yer alan veriler doküman incelemesi yöntemiyle elde edilmiştir.
Örnekleme yoluyla seçilen menkabeler belirlenen hedefler doğrultusunda ele alınmıştır.
|
Bu makalenin amacı, daha çok kelâm, usûl-i fıkıh ve tefsir alanındaki fikirleri ile öne çıkmış büyük İslam
âlimi Fahreddin er-Râzî’nin (ö. 606/1210) hadis anlayışına ışık tutmaktır. Râzî, düşüncelerinde tümel kategorileri
esas almış, dini metinlere bu tümel doğrular çerçevesinde yorumlar getirmeye çalışmıştır. Bundan dolayı o, tümel
doğrularına uygun gördüğü hadisleri zayıf da olsa kabul etmiş, uygun bulmadığı hadisleri kaynağından bağımsız
olarak ya tevil etmiş ya da reddetmiştir. Hadis alanında müstakil bir eser yazmayan Râzî’nin hadislere yaklaşımını
anlamak, onun kelâmî ve felsefî görüşlerini dikkate almayı gerekli kılmaktadır. Râzî’nin, peygamberlerin
masumiyeti, naklî bilginin doğruluğunu tespitte aklın ölçü alınması, bilgilerin zannî ve katʿî şekilde ikili tasnifi ve
alem-i süflî ve alem-i ulvî ayrımına dayanan kozmoloji anlayışı onun hadislere yaklaşımını belirleyen temel kriterler
arasındadır. O’nun mütevâtir-âḥâd tasnifi de kelâmî görüşlerinin bir ürünüdür. Râzî’nin bu prensipleri çerçevesinde
ele alacağımız hadislerin rivayetine ve yorumuna dair fikirleri, günümüz hadis araştırmalarında özellikle metin
tenkidi alanına yeni açılımlar kazandıracak niteliktedir.
|
Günümüzde, dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan birçok insanın farklı nedenlerle İslâm’a karşı
mesafeli olduğu ve din olarak İslâm’ıseçmediği bilinmektedir. Bu durumdaki insanlar, Müslümanlar tarafından
nasıl algılanmalıdır? Müslümanların gayrimüslimlere yaklaşımları nasıl olmalıdır? Sûfî geleneğin diğer dinlere
bakışının geniş bir perspektiften anlaşılması, bu sorulara cevap bulabilme noktasında büyük katkı
sağlayacaktır. Öncelikle, ontolojik bir ötekileştirmeyi reddeden İslâm’ın tasavvufî yorumunun, farklı din
mensupları arasındaki çatışmanın çözümü için bir adres olabileceği tarihi tecrübelerle sabittir. İbnü’l-Arabî ve
Mevlânâ çok kültürlü ve çok dinli bir dünyada, özünde her şeyin hakîkatinin bir olduğunu müşâhede
ettiklerinden bütün insanlığı birlik ve beraberliğe, sevgi, hoşgörü ve barışa çağırmışlardır. Ötekileştirme
gayretlerinin hâkim olduğu günümüz dünyasında, hoşgörü merkezli bu görüşe ne kadar muhtaç olduğumuz
son derece açıktır. Bu çalışmada, çeşitli inançların sorunsuz bir şekilde bir arada yaşayabilmelerinde, İbnü’lArabî ve Mevlânâ gibi sûfî şahsiyetlerin kültür ve düşünce yapısının bilinmesinin büyük katkı sunacağı
vurgulanmaya çalışılmıştır.
|
Bu çalışmada İslam medeniyetleri bahçelerinin genel özelliklerine, farklı kültür bahçeleriyle olan genel
benzerlik ve farklılıklarına ve İslam medeniyetlerinde öne çıkan bahçelere yer verilmiştir. İspanya’da yer alan:
Alcazar, Elhamra, Ulu Cami, Medinetü’z-Zehra, İran’da yer alan: Çihil Sütun, Bağ-ı Fin, Bağ-ı Taht, Şah Gölü Bahçesi,
Hindistan’ da yer alan: Ram Bağ, Nişat Bağ, Tac Mahal, Şalemar Bağ, Türkiye’de yer alan Osmanlı ve Selçuklu eserleri:
İstanbul sarayları (Topkapı, Yıldız, Üsküdar) ve Alanya Hasbahçe bunlardan bazılarıdır. Din felsefesiyle birlikte ilkim
ve coğrafi özellikler, kültürler arası etkileşim İslam medeniyetleri bahçelerinin oluşturulmasında ki en etkin
özelliklerdir. İslam çok geniş bir coğrafyada çok farklı kültürlerle etkileşim halinde olduğu için onlardan etkilenmiş
fakat yüzyıllarca karakteristik özelliklerini korumuştur. Bahçenin, cennetin dünyadaki yansıması olarak görülmesi,
asırlarca güzele ulaşmaya çalışan insanların çevreyi, doğayı şekillendirip oluşturduğu güzelliği, estetiği bu alanda
toplayabilme isteğini oluşturmuştur. İslami anlayışla bahçecilik yeni manevi değerler kazanmıştır. Böylece ihtişamlı,
büyük, cennet tasvirine yakın şaheserler meydana çıkarılmıştır.
|
