Tıbbi cihazlar hastalıkların teşhis, tedavi ve rehabilitasyon işlemlerinde her geçen gün daha etkili hale gelmekte, tıbbi cihazların yönetimi ve finansal planlamalara temel olacak çalışmalar giderek daha da önem kazanmaktadır. Sağlık yöneticilerinin baş etmesi gereken önemli konular arasında yer alan tıbbi cihaz ihtiyaçlarının belirlenmesi ve satın alınması için ömür devrine dayalı planlama çalışmaları önemlidir. Bu çalışmada, tıbbi teknoloji yönetimine ilişkin yazın alanı incelenerek yazın alanından elde edilen bilgiler kapsamında bir kamu hastanesinde tıbbi cihazların ömür devrine dayalı olarak yenilenmesi ve hastanede stratejik hedefleri karşılayabilecek yeni teknoloji alımları için sürdürülebilir bir plan oluşturulması
amaçlanmıştır. Çalışmada, tıbbi cihazların ömür devrinin belirlenmesi için, Flinders Üniversitesi ile Güney Avustralya Biyomedikal Mühendisliği Danışma Grubu (The South Australian Biomedical Engineering Advisory Group [BEAG]) tarafından evrensel tıbbi cihaz terminoloji sistemi (Universal Medical Device Nomenclature
System [UMDNS]) kullanılarak geliştirilen tıbbi cihazların hizmet sürelerinin listelendiği tablolar kullanılmıştır. Çalışmada, bu tablolar kullanılarak Sağlık Bakanlığı’na bağlı bir kamu hastanesinin eskiyen ve hizmet süresini tamamladığı için değişmesi gereken bazı tıbbi cihazları belirlenmiş, bu tıbbi cihazlar için (uluslararası sınıflandırma kategorileri ve ömür devri tablolarında tavsiye edilen yaşam süreleri kullanılarak) yenileme tarihleri ortaya çıkarılmıştır. Daha sonra kurum için finansal planlamaya esas olacak biçimde ömür devrine dayalı beş yıllık bir stratejik plan hazırlanmıştır. Çalışmada ayrıca bu kurumun vizyonu içerisinde saptanmış olan yeni bir tıbbi teknolojiye yatırım yapılması durumu da hazırlanan stratejik plan içerisinde yer almış; 2022 yılında jinekoloji, üroloji ve genel cerrahi uzmanlıkları için “Robotik Cerrahi Sistemi”ne yatırım yapılması planlandığından, bu cihaz da stratejik teknoloji planına dâhil edilmiştir.
|
Bu metodolojik çalışmanın amacı hekimlerin malpraktis korkularını ölçmek amacı ile Katz vd. (2005) tarafından geliştirilen Malpraktis Korku Ölçeğinin Türkçeye adaptasyonunu yapmaktır. Bu çalışma Gülhane Eğitim ve Araştırma hastanesinde görev yapan 248 hekimi kapsamaktadır. Orijinal Malpraktis Korku Ölçeğinin
Türkçeye tercümesinde geri çeviri yöntemi uygulanmıştır. Ölçeğin geçerlilik analizlerinde yüzeysel geçerlilik ve yapı geçerliliği; güvenilirlik analizinde ise iç tutarlılık güvenilirliği ile bileşik güvenilirlik katsayıları hesaplanmıştır. Bu amaçla SPSS 23 ve AMOS 24 istatistik yazılımlarından faydalanılmıştır. Analizler
sonucunda Türkçeye çevrilen Malpraktis Korku Ölçeği maddelerinin orijinalinde olduğu gibi yapısal olarak tek boyutta toplandığı ve iç tutarlılığının olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgulara göre Türkçe Malpraktis Korku Ölçeğinin hekimlerin mesleklerini icra ederken hissettikleri malpraktis korkusunun ölçümünde kullanılabileceği değerlendirilmektedir.
|
Medikal turizm, düşük bekleme süreleri, düşük maliyetler, alanında uzman sağlık görevlileri ve yeni ülkeleri keşfetme olanağı gibi avantajlarıyla hastalar için cazip bir turizm hizmetidir. Çok sayıda hizmet sağlayıcının dâhil olduğu bu hizmetin sunumu ve gerçekleştirilmesi için hizmet sağlayıcılar ve hastalar arasındaki etkileşim
önemlidir. Bu çalışmanın amacı, medikal turistlerin tercihlerini anlamak ve bu doğrultuda bir aracı kurum tarafından sunulan hizmet paketi alternatiflerini ortaya koymak ve değerlendirmektir. Medikal turistlerin hizmete ilişkin tercihleri uyarlamalı seçime-dayalı konjoint analiziyle beş dilde hazırlanan bir anket aracılığıyla
elde edilerek bir medikal turizm hizmet paketinde muhakkak olması gereken veya isteğe bağlı bırakılması gereken hizmetler netleştirilmiştir. Buradan yola çıkarak çeşitli hizmet paketi senaryoları oluşturulmuş ve pazar simülasyonuyla medikal turistlerin bu paketleri nasıl değerlendirebileceği ortaya konmuştur. Çalışmanın
sonuçları, bir aracı kurumun hizmet paketlerini tasarlaması ve bu kapsamda diğer hizmet verenlerle yapması gereken işbirliklerinin düzeylerinin belirlemesi için yol gösterici niteliktedir.
|
Gamze YORGANCIOĞLU TARCAN
Gamze YORGANCIOĞLU TARCAN
Tatmin ya da doyum (satisfaction) kavramı yıllardır birçok araştırmacının ilgi odağı olmuştur. Sınırsız talep
ve ihtiyacı olan insan, bu talep ve ihtiyaçlarını karşılayabildiği ölçüde mutluluk ve haz duymaktadır. Ancak
ortaya çıkan bu haz durumunun niteliği ve niceliği zaman, ortam ve bireye göre farklılık göstermektedir. Bu
farklılıkları ortaya çıkaran durum bazen bireyin kendisinden, bazen de kendisi dışındaki faktörlerden
kaynaklanmaktadır. Özellikle emek yoğun sağlık sektöründe çalışan personelin işine ve örgütüne yönelik
hissettiği doyum hizmetin sunum sürecini, kalitesini ve çıktılarını doğrudan etkileyebilmektedir. Bu araştırmada
hastane örgütleri için önemli olan, iş doyumunu etkileyebilecek, demografik faktörler ile sistem kullanılabilirliği
skoru ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında bireysel sorular, iş doyumunu ölçmek
için Minnesota İş Doyum Ölçeği ve sistem kullanılabilirliğini ölçmek için Sistem Kullanılabilirliği Ölçeği (SUS)
kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre içsel doyum üzerinde sistem kullanılabilirliği, cinsiyet ve hastanede
çalışma süresi değişkenlerinin pozitif yönde etkisi bulunmaktadır. Yaş değişkeninin ise içsel doyum üzerinde
negatif etkisinin olduğu göze çarpmaktadır. Dışsal doyum üzerinde sistem kullanılabilirliği skoru, cinsiyet ve
hastanede çalışma süresi değişkenlerinin pozitif yönde etkisi bulunmaktadır.
|
Haydar HOŞGÖR, Emrah CENGİZ
Haydar HOŞGÖR, Emrah CENGİZ
Bu çalışmanın amacı sağlık hizmetlerinden memnuniyetsizliklerini yetkili mercilere şikâyet eden bireylerin
genel bir profilini çıkarmak ve şikâyet nedenlerini sistematik olarak incelemektir. Literatürde konuyla ilgili 63
yayına erişilmiş olup, araştırmaya dâhil etme kriterlerine uyan 19 yayın çalışma kapsamında
değerlendirilmiştir. 15452 şikâyetçi ve 16489 şikâyet ortalamasına sahip olduğu hesaplanan bu çalışmada; en
fazla şikâyet başvurusunda bulunan bireylerin 41 ve üzeri yaş grubuna dâhil, lise mezunu erkek hastalardan
oluştuğu sonucuna erişilmiştir. En fazla şikâyete konu olan ana temaların ise sırayla; yönetim, ilişkiler ve klinik
olduğu belirlenmiştir. Erişilen sonuçların etkili bir şikâyet yönetimi hususunda sağlık işletmesi yöneticilerine
rehberlik edebileceği ve hasta tatminini iyileştirmeye yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
|
Bu çalışmanın amacı, Avolio ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilen Otantik Liderlik Ölçeği’ni (Authentic
Leadership Questionnaire- ALQ) Türkçeye uyarlamak ve sağlık yöneticileri üzerinde geçerlik ve güvenirliğini
test etmektir. Orijinali İngilizce olan Otantik Liderlik Ölçeği farklı tercümanlarca çeviri ve geri çevirisi
yapılarak Türkçeye uyarlanmış ve Ankara’daki 19 hastanede görev yapan orta düzey (başhekim yardımcısı,
müdür yardımcısı) ve alt düzey sağlık yöneticileri (idari birim sorumluları) (n=263) üzerinde uygulanmıştır.
Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 22.0 ve LISREL 9.30 programlarında analiz edilmiştir. Ölçeğin yapı
geçerliğini test etmek için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda,
ölçeğin orijinal ölçekle benzer biçimde “ilişkilerde şeffaflık”, “içselleştirilmiş ahlak anlayışı”, “dengeli
davranış-işlem” ve “öz-farkındalık” boyutlarından oluşan dört boyutlu ikinci düzey çok faktörlü yapıya uygun
olduğu görülmüştür (X2/SD=2,65; RMSEA=0,079; GFI=0,89; CFI=0,98). Ölçek boyut ve alt boyutlarının
yüksek güvenirliğe sahip olduğu tespit edilmiştir. Cronbach alfa değeri ölçeğin geneli için 0,95 olup alt boyutlar
için 0,84 ile 0,89 arasında değişmektedir. Araştırmadan elde edilen bulgular Otantik Liderlik Ölçeğinin Türkçe
versiyonunun sağlık yöneticilerinin Otantik Liderlik özelliklerini ölçmede geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu
göstermektedir.
|
Bu çalışmada, ulusal ve uluslararası literatürde nitel ve nicel araştırma türünde yapılan yoğun bakım
maliyet çalışmalarının mevcut durumunun analizinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma
yöntemi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada verilerin toplanmasında doküman incelemesi
kullanılmıştır. Literatürde yoğun bakım maliyet çalışmaları kapsamında yapılan 240 çalışma araştırma
kapsamına alınmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma konusu hakkında
genel bir bilgiye sahip ve nitel araştırma yöntemleri konusunda uzman beş kişinin görüşlerine başvurularak
araştırmanın inanırlığı arttırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre nicel araştırma yöntemi kapsamında yapılan
çalışmaların çoğunluğu oluşturduğu; enfeksiyon, ilaç, sağlık personeli ve kronik hastalık araştırma konularında
daha fazla araştırmanın yapıldığı görülmüştür. Veri analiz yöntemi olarak ekonomik analiz ve maliyet etkililik
analizi daha çok tercih edilmiştir. Yatılan gün sayısının uzaması ve ilaçların yoğun bakım maliyetini arttırdığı;
teletıp ve parenteral beslenmenin ise yoğun bakım maliyetini azalttığı görülmüştür. Ayrıca geri ödeme kurumu
tarafından yapılan ödemelerin ve hemşire takip programının yoğun bakım maliyetini hem arttırdığı hem de
azalttığı görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre yoğun bakım maliyetlerindeki değişmenin hangi yoğun bakım
ünitesinin neden olduğunu belirlemeye yönelik nicel çalışmaların yapılması önerilmektedir.
|
Hastanelerde gerçekleşen harcamalar, birçok ülkede, toplam sağlık harcamalarının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu harcamaların çoğu eğitim ve araştırma hastanelerinde gerçekleşmektedir. Bu nedenle, özellikle, eğitim ve araştırma hastanelerinin verimliliğinin incelenmesi önem arz etmektedir. Buradan hareketle, bu çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren eğitim ve araştırma hastanelerinin verimliliğindeki değişimin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Türkiye’de 2014-2017 yılları arasında faaliyet gösteren 47 eğitim ve araştırma hastanesinin verimliliğindeki değişim Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (MTFV) ile analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları incelendiğinde, çalışma kapsamındaki eğitim ve araştırma hastanelerinin ortalama MTFV skorlarının; 2014-2015 döneminde 0,84, 2015-2016 döneminde 0,81 ve 2016-2017 döneminde 0,73 olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren eğitim ve araştırma hastanelerinin incelenen yıllar itibariyle verimlilik düzeylerinde bir düşüş yaşandığı bulunmuştur. Bu nedenle, söz konusu hastanelerde verimliliği artırmaya yönelik eylem ve politikaların geliştirilmesi ve kaynak tahsisinin toplumsal ihtiyaçlar dikkate alınarak yapılması önerilmektedir.
|
Çok kültürlü toplumlarda kurumsal sağlık okuryazarlığı, önemi artan konular arasındadır. Kurumların sahip olduğu sağlık okuryazarlığı düzeyinin, bireyin sağlık okuryazarlığı düzeyinden ayrı tutulması gerekmektedir. Sağlık hizmeti sunumunda, kurumların fiziki yapısı, işaret ve yönlendirmeler, internet sayfası gibi düzenlemeleri içeren kurumsal sağlık okuryazarlığı, bireyin sağlık hizmetlerine kolay erişebilmesini sağlayacak şekilde, stratejik olarak benimsenmelidir. Çalışma, kamu hastanelerinin kurumsal sağlık okuryazarlığına ilişkin durumunu ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bir durum çalışması olan bu araştırma, Sağlık Bakanlığı bünyesinde hizmet veren ve kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenen üç hastanede gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri iki aşamada toplanmıştır. Birinci aşamada, Harvard Üniversitesi tarafından geliştirilen ve Özer (2018) tarafından Türkçeye uyarlanan “Kurumsal Sağlık Okuryazarlık Gözlem Formu”nu gözleme dayalı olarak her hastaneden 3 gözlemciden doldurmaları istenmiştir. İkinci aşamada, aynı hastanelerde, kurumsal sağlık okuryazarlığının gelişiminde katkısı olduğu düşünülen farklı birimlerde görevli 73 yöneticiye, Kowalski ve diğerleri (2015) tarafından geliştirilen “Sağlık Okuryazarı Sağlık Kurumları-10 (HLHO-10)” anketi uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22.0 ile analiz edilmiştir. Araştırmada, gözlemci ve yöneticilerin çoğunluğu hemşirelerden oluşmaktadır. 9 gözlemci, ortalama 76,6 dakikada gözlemlerini tamamlamıştır. Gözlemciler, özellikle telefon sistemi boyutunda eksiklik bildiriminde bulunurken, web sitesi ve koridorlar boyutunda daha olumlu bildirimde bulunmuşlardır. Yöneticilerin katılımı ile yanıtlanan HLHO-10’a göre ise medya çeşitliliği boyutu en düşük puana sahipken, iletişim standartları boyutu en yüksek puana sahiptir. Buna ek olarak, yapılan ANOVA testi sonucuna göre okuryazarlık becerileri, iletişim standartları, maliyet bilgisi ve iş gücü eğitimi boyutlarında hastaneler arasında anlamlı fark tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre belirlenen zayıf noktalara ilişkin öneriler geliştirilmiştir.
|
Medical tourism is a niche area with full of opportunities and a high added value. Many countries and healthcare institutions have realized its fundamental role and have started to develop relevant strategies. Strategies for medical tourism cover high-quality service delivery, facilitating structural reforms, infrastructure arrangements, as well as promotional and marketing activities. Like many countries, Turkey is also interested in medical tourism. Moreover, it is one of the theming topics of the “10th Development Plan 2014-2018. This strategic plan covers four strategies for medical tourism, but the importance of these strategies is still uncovered. Therefore, it is essential to assess these strategies and to prioritize the selected ones for eliminating the uncertainty. It is always imperative to analyze strengths, weaknesses, opportunities, and threats accurately to identify an effective strategy. Hence, this study aimed to analyze Turkey’s current situation regarding medical tourism and to select the most appropriate strategy among the specified ones. Twenty field experts were interviewed in the scope of the study, including obtaining the views of all stakeholders of the medical tourism sector. In this context, the Analytical Network Process (ANP) method was integrated into the SWOT analysis; thus, the most suitable strategy for Turkey’s medical tourism was able to be determined. Overall, the results revealed that “Development of institutional and legal infrastructures for medical tourism” was determined as the most critical strategy (34.99%). It was followed by “Improvement of physical and technical infrastructures for medical tourism” (24.67%), “Effective promotion and marketing” (20.47%), and “Improving the quality of medical tourism facilities” (19.87%), respectively
|
