Son yıllarda adları daha sık telaffuz edilen yavaş filmler, 2010’larla birlikte tanımlanmaya başladı, sahip oldukları ortak özellikler belirlenmeye çalışıldı. Uzun çekimlerin yer aldığı, sabit kameranın baskın olduğu, genelde suskun karakterlere sahip yavaş filmler, bir film türü olmaktan çok bir tarz olarak özelikle festivallerde izleyicinin karşısına çıkmaktadır. Gerçekçi film kuramlarıyla ilişkilendirilen ve Béla Tarr, Tsai Ming-liang gibi yönetmenlerin filmlerinin ilk sıralara yazıldığı yavaş filmler listesinde Nuri Bilge Ceylan’ın filmleri de yer almaktadır. Bu yazıda yavaş sinema tartışmalarından yola çıkarak Nuri Bilge Ceylan’ın filmleri öykü ve söylem açısından incelenmiş, filmlerinin yavaş sinemaya ne oranda dâhil olduğu tartışılmıştır.
|
Avrupa düzeyinde ilk kez 1980’lerin ortalarında İngiltere’de ortaya çıkan multip-leksler, projeksiyon sisteminin özellikleri ve mekâna özgülüğü ile yüceltilegelmiş bir seyir biçimini tek tipleştirdiği iddia edilen yeni alanlar olarak çok sayıda eleştirinin hedefi olmuştur. Tek perdeli salonların gösterim altyapısının halen önemli bir bileşenini oluşturduğu Avrupa’dan farklı olarak Türkiye pazarının baskın kategorisi olan multipleksler, ülke özelinde içinde bulundukları alışveriş merkezleri nedeniyle kentsel dönüşüm krizinin bir parçası olarak da kabul edilebilirler. Yine Avrupalı muadillerinden farklı biçimde İstanbul’da kent çeperlerine ek olarak merkezlerinde konuşlanan bu AVM’lerde film izlemek seyir deneyimini nasıl etkiler? Aynı filmi alışveriş merkezi koridorlarına çıkan çoklu bir salonda veya kapısı sokağa açılan bir mahalle sinemasında izlemek bizim için neyi değiştirir? Bu ve benzeri sorulara yanıt aramak amacıyla bu çalışma; hafızası olan, evin bir uzantısı gibi görülen mahalle sinemalarıyla kimliksizlik ve tek tiplikleri ile Augé’nin “yok-yerler” kategorisi içerisinde değerlendirilmeye uygun görünen multipleksler arasındaki ayrımdan yola çıkmakta ve İstanbul’da farklı tip salonlarda gerçekleştirilmiş 15 katılımcı gözlem aracılığıyla günümüz seyir deneyimine dair fotoğraflar sunmayı hedeflemektedir. Salon seçiminin giderek daha çok bir kimlik sorunu haline gelişini tartışan çalışma, her an bağlantıda kalma arzusunu ise farklı tip salonları birleştiren ortak bir seyirci eğilimi olarak sunmaktadır.
|
Literary utopias and dystopias reflect a wide variety of concerns, from class and gender issues to the environment. These works not only reflect current social matters but also provide a glimpse of possible futures and a warning of perils to come. This article analyzes two science fiction films that have been in the spotlight during the last decade: Elysium (Neill Blomkamp, 2013) and Avatar (James Cameron, 2009). The two films depict disparate, dystopian visions of humanity’s future, yet both center on the themes of colonialism and the exploitation of the natural environment and offer ambiguous, open-ended conclusions. Focusing on these themes, this study applies postcolonial ecocriticism to expose the relationship between colonialism and ecocriticism and to show that the subtexts of both films deliver messages about the irrevocable destruction of the natural environment as an unconditional result of colonialism, impressing upon viewers the urgent need to adopt and implement an ecocentric mentality that will lead humanity to a peaceful and sustainable future.
|
Beden toplumsal alanda inşa edilen bir göstergedir. Toplumların ideal beden anlayışları çerçevesinde bir beden, kendisini görenlerin zihinlerinde pek çok anlam yaratabilir. İdeal dışı olarak tüm tarih boyunca sanat eserlerinde ve çeşitli anlatılarda karşılaştığımız dev bedenler ise çoğunlukla olumsuz eylemlerle birlikte anılmıştır. Dev bedenlerin canavarlık ve kötülük dışında bazı durumlarda yoldaş ve koruyucu arkadaş olarak da gösterildiği görülür. Ancak devlik ile ilgili olumlu anlamları yaratmak daha zordur ve var olan anlatıların genel anlamda olumsuz olması nedeniyle devlikle ilgili anlamların üretimi devin olumlu eylemlerinin gösterilmesiyle mümkün olmuştur. Her iki durumda da dev bedenin tarihsel süreçte farklı ve özel görüldüğü ifade edilmelidir. Sanatın hemen her alanında olduğu gibi sinemada da dev bedenin bir gösterge olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışma dev bedenin soy kütüğünü esas alarak sanatsal kullanımlarından yola çıkıp bir sinema filminde kullanımını ve anlamsal süreçlerinin nasıl yaratıldığını göstergebilimsel olarak ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada bu amaç doğrultusunda Tolga Karaçelik’in Sarmaşık (2015) filminin “Kürt” (Baki Kurtuluş) isimli dev karakteri incelenmektedir. Literatür taramasıyla devlik fenomenini araştıran çalışma inceleme kısmında örnek filmin dev karakterinin potansiyel anlamlarını, etkileniş ve etkileyiş bağlamında çözümlemektedir. Çö-ümlemede hem paradigmatik analiz hem de sentagmatik analiz kullanılmıştır.
|
Edited by Adrian Silvan Ionescu, Marian Țuțui, and Savaş Arslan, Balkan Cinema and the Great Wars is a testament to the fertility of Balkan cinema. The collection is the product of a conference held in Bucharest in 2018 on the representation of wars and conflicts in Balkan cinema, and it explores, among other things, how battlefield heroism, patriotic sentiment, alternative histories, and the landscapes of death and destruction are presented in fiction films, documentaries, and newsreels.
|
Todd Phillips’in yönetmenliğini yaptığı Joker (2019) filminde ünlü süper kahraman Batman’in ezeli düşmanı ve karşıtı olarak yaratılan Joker’in her zamanki gibi bir kötü adam olarak değil, geçmiş hayatındaki gerçek kimliği Arthur Fleck üzerinden, yaşadığı yabancılaşmış toplumun ve tekinsiz kent atmosferinin etkisi altında bir anti-kahraman olarak tasarlandığı görülür. Dünya çapında 1 milyar dolar hasılatı geçen filmin popülaritesinin temelinde, kitlelerin Joker’i bir anti-kahraman olarak benimsemesi ve karakterin çağın gerçekliğini yansıtabilmesibulunur. Filmdeki ana karakterin hikâyesi, klasik kahraman anlatılarından farklıdır. Batman ve Joker arasındaki çatışmada da görüleceği gibi, tarihin her döneminde bulunan kahraman anlatılarında çoğu zaman kahramanın kötülüğe ya da suçlu bir karaktere karşı olan mücadelesi iyi-kötü ekseni çerçevesinde ve zıt ikilikler düzleminde ele alınır. Modern kahraman anlayışının değişimiyle beraber, postmodern dönemde kitlelerin kahraman arayışları değişime uğrar. Böylece modern kahraman, hikâyelerdeki ana karakter rolünü 21. yüzyılda postmodern çağda kitlelerle daha çok bağ kurabilen anti-kahramana bırakmaya başlar. Hakikatin kaybolduğu, iyi ve kötü arasındaki ayrımın aşındığı ve kitle iletişim araçlarının yarattığı simülasyonun iletilerinin gerçeğin yerini aldığı postmodern dönemde anti-kahramanların popülerleştiği görülür. Bu çalışmada, modernlikten postmodernliğe uzanan süreçte hikâye anlatılarındaki kahramanların zaman içinde değişen özellikleri sosyokültürel bağlamda ele alınacak ve Joker filmindeki esas karakter Arthur Fleck’in Joker personasına dönüşümü postmodernite perspektifinden incelenecektir.
|
Uzun yıllardır video deneme çalışmaları yapan ve bu alanın akademik olarak tanınmasında önemli katkısı olan Catherine Grant bu metninde videografik derleme deneyiminden söz ederek, estetik bir yöntem olan videografik eleştirinin çok biçimli düşünme aşamalarına tanık olma şansını bize veriyor. Fakat bu sefer videografik eleştiride olduğu gibi, teorik düşünce tohumlarının pratik içerisinde nasıl filizlendiğine veya yeniden üretilebildiğine ya da bu iki alanın birbirine içkinliğine “bakarak veya görerek” dahil olmuyor, bu metinde paylaşılan deneyimleri “okuyarak” da bunları sezebiliyor ve açıkça anlayabiliyoruz. Sonuçta metinde de belirtildiği gibi, pratik işlerin özünde zaten var olanı görebilmek, teorik bilginin bilinç yüzeyine çıkarak bir tür yeniden keşfine dönüşüyor. Diğer yandan arka planda, dijital teknolojilerin film yapımında sağladığı olanakların film eleştirisinde yarattığı dönüşümü düşünmemiz ise zorunlu hâle geliyor. Grant’in bu metni, hem bu sürece nasıl adapte olduğunu, hem de video deneme çalışmalarının akademik çalışmalarla bir arada olduğunu görmemiz açısından önemli bir metin. Ama aynı zamanda bu metni, akademik dayanışmanın ve paylaşımın açık yürekli, dürüst ve saf bir göstergesi olarak da kabul edebiliriz.
|
Bu yazıda, Türkiye’de sansür uygulamalarının tarihini sansür karar defterleri üzerinden inceleyeceğimiz proje hakkında kısa bilgi vereceğiz. Aynı zamanda Alp Zeki Heper tarafından yönetilmiş Türk sinemasının gizemli filmlerinden biri olan Soluk Gecenin Aşk Hikayeleri (1966) filmi hakkında verilmiş sansür ve mahkeme kararlarını değerlendireceğiz.
|
Uygarlık tarihinde kadının erkek karşısında ikincil pozisyonda resmedilmesi
ile dini anlatılar arasında derinlikli bir ilişki mevcuttur. Feminist teoloji, bu
derinlikli ilişkiyi açığa çıkarmak ve yok etmek için bir fırsat sunarak kimi zaman
linguistik çerçevede var olan söylemsel yapıları bozar, kimi zaman da dini
figürlerin alternatiflerini düşündürmeyi amaçlar. Dini figürlerin sinema sanatı
aracılığıyla yeniden üretimi süregelen tartışmalara katkıda bulunur. Ancak
yapılan tartışmalar incelendiğinde din, felsefe, mitoloji, feminizm ve sinema
arasında kurulan ilişki bağlamında kadın sorunlarına bütünleyici bir yaklaşımın
eksikliği gözlenmektedir. Bu çalışma, kutsal anlatılarda ve söylenlerde var
olan ataerkil tahakkümü tartışmaya açarak Batı tektanrılı dini geleneklerini
ve uygulamalarını feminist çerçevede yeniden değerlendiren feminist teolojik
yaklaşımla Breaking the Waves (Dalgaları Aşmak, Lars von Trier, 1996) filmindeki
kadın Mesih figürüne odaklanır. Filmdeki karakterlerin eylem ve söylemlerinin
Hıristiyan teoloji ile kurduğu ilişki ve kadın Mesih figürü, feminist teoloji
üzerinden tematik analiz yöntemiyle incelenir. Çalışmada, kadın Mesih
figürünün olanaklılığının eril tahakkümün belirleyici sınırları çerçevesinde
yapılandırıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
|
Sinema filmini meydana getiren görsel ve işitsel ögeler bir arada yapımın anlatısını
oluşturmaktadır. Bir sanat olarak ortaya çıktığı andan itibaren sinema,
anlatım gücünü geliştirmeye devam etmiştir. Görsel anlatı araçları yanında işitsel
olarak diyaloglar, efekt ve müzik kullanımının bu gücün artmasında etkili
olduğunu söylemek mümkündür. Bu çalışmada, sinemada anlatının oluşturulmasında
sesin etkili olduğu varsayımından hareketle ses tasarımının kökenleri
ve temel ögeleri ele alınmıştır. Ses tasarımı ögelerinin belirtilmesinin ardından
Aile Arasında (Ozan Açıktan, 2017) isimli komedi filminin bu ögelerin kullanımı
bağlamında metinsel çözümlemesi yapılmıştır. Filmin metin analizi bağlamında
kamera, mizansen, kurgu, devinim, oyunculuk ve senaryo gibi ögelere ses ile
yapılan katkı değerlendirilmiştir. Müziğin kullanımı, diyalogların anlatıya katkısı
ve ses ile ilgili olan ögelerin film metni üzerindeki etkisi ele alınmıştır.
|
