İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler

ŞENTÜRK, Erman; KITAY, Şenol; GÜLCAN, Mehmet Akif; ÇALIK, Esat; SÜRÜCÜ, Serkan; YETİŞ, Çağaç; Uçku, Reyhan; SEZER, Mehmet; KORKUT, Hazbin; KURALAY, Mustafa; KAYALI, Doğuş; SÖNMEZ, Yonca

İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler

Yonca SÖNMEZ, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Isparta, Türkiye)

Reyhan UÇKU, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Şenol KITAY, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Hazbin KORKUT, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Serkan SÜRÜCÜ, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Mehmet SEZER, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Esat ÇALIK, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Doğuş KAYALI, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Çağaç YETİŞ, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Erman ŞENTÜRK, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Mustafa KURALAY, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Mehmet Akif GÜLCAN, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dönem 3 Öğrencisi, İzmir, Türkiye)

Diğer Yazarlar

Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi

12 0

Yıl: 2007 Cilt: 21 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 145 - 153 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler

Öz:

Amaç: Araştırmanın amacı İzmir Esentepe Sağlık Ocağı Bölgesi’nde yaşayan 75 yaş ve üzerindeki yaşlıların yaşam kalitesini ve etkileyen etmenleri belirlemektir. Gereç ve yöntem: Kesitsel tipteki çalışma Ekim 2006-Mayıs 2007 tarihleri arasında İzmir Esentepe Sağlık Ocağı Bölgesi’nde gerçekleştirildi. Araştırma evreni bu bölgede yaşa¬yan 75 yaş ve üzeri 851 kişiydi. Standart sapma 46, ± 5 hata, %95 güven düzeyinde 235 kişi, sistematik örneklemeyle belirlendi. Araştırmanın bağımlı değişkeni yaşam kalitesi, bağımsız değişkenleri sosyo-demog¬rafik özellikler, sosyal destek, depresyon, günlük yaşam etkinlikleri ba¬ğımlılık durumuydu. Yaşam kalitesi için SF 12, günlük yaşam etkinlikleri için Barthel İndeksi, depresyon için Geriatrik Depresyon Ölçeğinin kısa formu kullanıldı. Veri yüz-yüze görüşme tekniğiyle toplandı, bağımsız gruplarda t testi, Mann-Whitney U Testi ve çoklu regresyon ile çözümlendi.Bulgular: Araştırma grubunun yaş ortalaması 79,1 ± 4,3 (75-98), %58,9’u kadın, %51,4’ü evli, %45,9’u ilkokul mezunuydu. %92,5’inin sağlık güvencesi vardı. Yaşlıların %24,7’sinin GYE’de bağımlı olduğu ve %24,0’ında depresyon varlığı saptandı.İki değişkenli analizlerde Fiziksel Bileşen Özet Skor (FBÖS) ve Ussal Bileşen Özet Skor (UBÖS) kadınlarda anlamlı olarak daha düşükken ortaokul veya üstü eğitimlilerde, geliri giderine eşit veya fazla olanlarda anlamlı olarak daha yüksekti. Baston kullananlarda hem FBÖS hem de UBÖS daha düşüktü (p<0,05). FBÖS evlilerde ve sağlık güvencesi olanlarda daha yüksekken kronik hastalığı olanlarda daha düşüktü (p<0,05). FBÖS ve UBÖS, depresyon ve GYE’de bağımlılık saptananlarda anlamlı olarak daha düşüktü. Çoklu regresyon analizi sonucunda cinsiyet, baston kulla¬nımı, bağımlılık puanı ve kronik hastalık sayısı ile FBÖS, bağımlılık ve depresyon puanı ile UBÖS arasında anlamlı ilişki olduğu saptandı.Sonuç: Yaşlılarda bağımlılık, kronik hastalık, depresyon varlığı, baston kullanımı ve cinsiyet yaşam kalitesi için önemli risk etmenleri olarak bu¬lunmuştur. Risk grupları göz önünde bulundurularak yaşlı nüfusun YK’lerini arttırmak önemli sağlık hedeflerinden olmalıdır.

Anahtar Kelime: Psikolojik testler İzmir Yaşlı Konu ile ilgili görüşmeler Kesitsel çalışmalar Demografi Günlük yaşam etkinlikleri Depresyon Yaşam kalitesi Sosyal destek Formlar

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Kadın Araştırmaları Psikiyatri

Quality of life and the factors affecting it among people aged 75 years and over living in a health center region in İzmir

Öz:

Objective: The aim of the study is to define the quality of life (QoL) and the factors affecting it in elderly pe¬ople over 75 years living in Izmir Esentepe Health Center Region. Material and method: The cross-sectional study was conducted during October 2006 and May 2007 in Izmir Esentepe Health Center Region. The study population of the research consisted of 851 elderly people of 75 years of age or over living in this region. Twohun¬dredthirtyfive people were deter¬mined by systematic sampling, with a standard deviation of 46, ±5 error, and 95% confidence level. The de¬pendent variable of the study was QoL, the independent variables were socio-demographic character¬istics, social support, depression, and dependency on activity of daily living (ADL). The SF-12 was used for QoL assessment, Barthel Index for ADL, and the short form of Geri¬atric Depression Scale for depres¬sion assessment. The data were collected by face to face interviews and analyzed by t test, Mann-Whit¬ney U test and multiple regression analysis. Results: The average age was 79.1 ± 4.3 (75-98), with a female proportion of 58.9%, 51.4% of the study population were married, 45.9% of them primary school graduates, and 92.5% had health insurance. It was determined that 24.7% of the elderly people were dependent on GYE and 24.0% of them had depression. In univariate analyses, Mental Com¬ponent Summary Score (MCSS) and Physical Component Summary Score (PCSS) were significantly lower in women, although MCSS and PCSS were significantly higher in elderly people with middle school or higher education, in those with spending equal to income or more income than spending. In the elderly people using the stick, both MCSS and PCSS were lower (p<0.05). MCSS were higher in married peo¬ple and in the ones with health in¬surance although in the ones with a chronic disease were lower (p<0.05). MCSS and PCSS were significantly lower in those with dep¬ression or dependency to ADL. At the end of multiple regression analy¬sis, significant relations were found between sex, dependency score, number of chronic diseases and using stick and MCSS and between dependency, depression score and PCSS. Conclusion: The presence of de¬pendency, chronic disease, and depression, using stick and gender were found as significant risk factors for QoL. Taking risk groups into con¬sideration, improving the QoL’s of the elderly population should be one of the important health goals.

Anahtar Kelime: Demography Activities of Daily Living Depression Quality of Life Social Support Forms Psychological Tests İzmir Aged Interviews as Topic Cross-Sectional Studies

Konular: Temel Sağlık Hizmetleri Geriatri ve Gerontoloji Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Kadın Araştırmaları Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Uçku R. Yaşlılık ve Sağlık. Eleştirel Sağlık Sosyolojisi Sözlüğü içinde Ed: E Nalçacı, O Hamzaoğlu, E Özalp, Nâzım Kitaplığı, İstanbul 2006;472-483.
2. World Health Organization. Social Development and Ageing Crisis or opportunity. Special panel at Geneva 2000.
http://www.who.int/ageing/publications/development/alc social development.pdf, Erişim Tarihi: 26.09.2005.
3. Tatar M, Tatar F. Sağlığın ölçülmesi: Kavramsal bir çerçeve. Toplum ve Hekim 1997;78:54-61.
4. Uz MH. Sağlık düzeyi ve sağlık hizmetlerinin sonuçlarının ölçülmesinde yapılan hatalar. Sağlık ve Toplum 1998;8: 8-10.
5. Fidan D, Ünal B, Demiral Y. Sağlığa ilişkin yaşam kalitesi kavramı ve ölçüm yöntemleri. Sağlık ve Toplum 2003; 13:3-8.
6. Şahin B. Sağlığın ölçümü ve kullanım alanlarına teorik bir bakış. Sağlık ve Toplum 1999;9:3-11.
7. Tüzün EH, Eker L. Sağlık değerlendirme ölçütleri ve ya¬şam kalitesi. Sağlık ve Toplum 2003;13:3-7.
8. Arslan Ş, Gökçe-Kutsal Y. Geriatride yaşam kalitesinin değerlendirimi. Türk Geriatri Dergisi 1999;2:173-178.
9. Eser E. Yaşam kalitesinin sınıflandırılması ve sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin ölçümü. 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu 2004. http://www.bayar.edu.tr/~saykad/g_erhan1.html, Erişim Ta¬rihi: 08.08.2007.
10. Başaran S, Güzel R, Sarpel T. Yaşam kalitesi ve sağlık sonuçlarını değerlendirme ölçütleri. Romatizma 2005;20: 55-63.
11. Telatar TG, Özcebe H. Yaşlı nüfus ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi. Türk Geriatri Dergisi 2004;7:162-165.
12. Kurtuluş Z, Yıldız H, Pınar R. Sağlıkla ilişkili yaşam kalite¬sinin geriatride kullanımı. Sağlıkta Birikim 2006; 1:21-25.
13. World Health Organization. A Glossary Of Terms For Community Health Care And Services For Older Persons, 2004.
http://whqlibdoc.who.int/wkc/2004/WHO_WKC_Tech.Ser.04.2.pdf, Erişim tarihi: 10.02.2006.
14. Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik. Hatipoğlu Yayınları, Ankara 2005;264-267.
15. Çalıştır B, Dereli F, Ayan H, Cantürk A. Muğla il merke¬zinde yaşayan yaşlı bireylerin yaşam kalitelerinin ince¬lenmesi. Türk Geriatri Dergisi 2006;9:30-33.
16. Shah A, Herbert R, Lewis S, Mahendran R, Platt J, Bhattacharyya B. Screening for depression among acutely ill geriatric inpatients with a short geriatric depression scale. Age Ageing 1997;26:217-221.
17. Valderrama Gama E, Damian J, Perez Del Molino J, Romero Lopez M, Lopez Perez M, Gavira Iglesias FJ. Association of individual activities of daily living with self-rated health in older people. Age Ageing 2000;29:267-270.
18. Kaynak C. İnönü Emin Aytan Sağlık Ocağı Bölgesi’nde yoksulluğun sağlık üzerine etkisi Uzmanlık Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, 2006.
19. Clearly KK, Howell DM. Using the SF-36 to determine perceived health-related quality of life in Rural Idaho Seniors. J Allied Health 2006;35:156-161.
20. Arslantaş D, Metintaş S, Ünsal A, Kalyoncu C. Eskişehir Mahmudiye İlçesi yaşlılarında yaşam kalitesi. Osmangazi Tıp Dergisi 2006;28:81-89.
21. Stenzelius K, Westergren A, Thorneman G, Hallberg I.R. Patterns of health complaints among people 75+ in relation to quality of life and need of help. Arch Gerontol Geriatr 2005;40:85-102.
22. Wha Lee T, Sun Ko I, Ja Lee K. Health promotion behaviors and quality of life among community-dwelling elderly in Korea: A cross-sectional survey. Int J Nurs Stud 2006;43:293-300.
23. Guallar-Castillon P, Sendino A R, Banegas J R, Lopez-Garcia E, Rodriguez-Artalejo F. Differences in quality of life between women and men in the older population of Spain. Soc Sci Med 2005;60:1229-1240.
24. Lüleci E, Hey W, Subaşı F. Assessing selected quality of life factors of nursing home residents in Turkey, Arch Gerontol Geriatr 2008;46:57-66.
25. Wada T, Ishine M, Sakagami T et al. Depression, activities of daily living, and quality of life of community-dwelling elderly in three Asian countries: Indonesia, Viet¬nam and Japan. Arch Gerontol Geriatr 2005;41:271-280.
26. Eyigör S, Karapolat H, Durmaz B. Bir üniversite kliniğine başvuran yaşlı kadınların yaşam kalitesi ve depresyon bulguları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Türk Geri¬atri Dergisi 2006;9:130-135.

APA	SÖNMEZ Y, Uçku R, KITAY Ş, KORKUT H, SÜRÜCÜ S, SEZER M, ÇALIK E, KAYALI D, YETİŞ Ç, ŞENTÜRK E, KURALAY M, GÜLCAN M (2007). İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. , 145 - 153.
Chicago	SÖNMEZ Yonca,Uçku Reyhan,KITAY Şenol,KORKUT Hazbin,SÜRÜCÜ Serkan,SEZER Mehmet,ÇALIK Esat,KAYALI Doğuş,YETİŞ Çağaç,ŞENTÜRK Erman,KURALAY Mustafa,GÜLCAN Mehmet Akif İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. (2007): 145 - 153.
MLA	SÖNMEZ Yonca,Uçku Reyhan,KITAY Şenol,KORKUT Hazbin,SÜRÜCÜ Serkan,SEZER Mehmet,ÇALIK Esat,KAYALI Doğuş,YETİŞ Çağaç,ŞENTÜRK Erman,KURALAY Mustafa,GÜLCAN Mehmet Akif İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. , 2007, ss.145 - 153.
AMA	SÖNMEZ Y,Uçku R,KITAY Ş,KORKUT H,SÜRÜCÜ S,SEZER M,ÇALIK E,KAYALI D,YETİŞ Ç,ŞENTÜRK E,KURALAY M,GÜLCAN M İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. . 2007; 145 - 153.
Vancouver	SÖNMEZ Y,Uçku R,KITAY Ş,KORKUT H,SÜRÜCÜ S,SEZER M,ÇALIK E,KAYALI D,YETİŞ Ç,ŞENTÜRK E,KURALAY M,GÜLCAN M İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. . 2007; 145 - 153.
IEEE	SÖNMEZ Y,Uçku R,KITAY Ş,KORKUT H,SÜRÜCÜ S,SEZER M,ÇALIK E,KAYALI D,YETİŞ Ç,ŞENTÜRK E,KURALAY M,GÜLCAN M "İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler." , ss.145 - 153, 2007.
ISNAD	SÖNMEZ, Yonca vd. "İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler". (2007), 145-153.

APA	SÖNMEZ Y, Uçku R, KITAY Ş, KORKUT H, SÜRÜCÜ S, SEZER M, ÇALIK E, KAYALI D, YETİŞ Ç, ŞENTÜRK E, KURALAY M, GÜLCAN M (2007). İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 21(3), 145 - 153.
Chicago	SÖNMEZ Yonca,Uçku Reyhan,KITAY Şenol,KORKUT Hazbin,SÜRÜCÜ Serkan,SEZER Mehmet,ÇALIK Esat,KAYALI Doğuş,YETİŞ Çağaç,ŞENTÜRK Erman,KURALAY Mustafa,GÜLCAN Mehmet Akif İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 21, no.3 (2007): 145 - 153.
MLA	SÖNMEZ Yonca,Uçku Reyhan,KITAY Şenol,KORKUT Hazbin,SÜRÜCÜ Serkan,SEZER Mehmet,ÇALIK Esat,KAYALI Doğuş,YETİŞ Çağaç,ŞENTÜRK Erman,KURALAY Mustafa,GÜLCAN Mehmet Akif İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, vol.21, no.3, 2007, ss.145 - 153.
AMA	SÖNMEZ Y,Uçku R,KITAY Ş,KORKUT H,SÜRÜCÜ S,SEZER M,ÇALIK E,KAYALI D,YETİŞ Ç,ŞENTÜRK E,KURALAY M,GÜLCAN M İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007; 21(3): 145 - 153.
Vancouver	SÖNMEZ Y,Uçku R,KITAY Ş,KORKUT H,SÜRÜCÜ S,SEZER M,ÇALIK E,KAYALI D,YETİŞ Ç,ŞENTÜRK E,KURALAY M,GÜLCAN M İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2007; 21(3): 145 - 153.
IEEE	SÖNMEZ Y,Uçku R,KITAY Ş,KORKUT H,SÜRÜCÜ S,SEZER M,ÇALIK E,KAYALI D,YETİŞ Ç,ŞENTÜRK E,KURALAY M,GÜLCAN M "İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler." Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 21, ss.145 - 153, 2007.
ISNAD	SÖNMEZ, Yonca vd. "İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler". Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 21/3 (2007), 145-153.