Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi

Ayşe ERDEM YILMAZ, (Boş)
Filiz BİLGE (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi
39 0
Yıl: 2008 Cilt: 3 Sayı: 29 Sayfa Aralığı: 95 - 114 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi

Öz:
Bu araştırmada lise öğrencilerine yönelik olarak Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği (MSAOİÖ) geliştirilmiş, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırmada 180 (98 kız, 82 erkek), 1460 (704 kız, 756 erkek) ve 315 öğrenci (140 kız, 175 erkek) olmak üzere üç grupla çalışılmıştır. Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi çalışmaları sonucunda MSAOİÖ 33 madde ve beş faktörden (mükemmeliyetçilik, dışsal kontrol, yanlış çıkarımlar, genellemeler, özsaygı) oluşmuştur. Beşli Likert tipi olan araca ait alt ölçeklerin Cronbach alfa katsayıları sırasıyla .67, .62, .60, .61, .50’dir. Testin tekrarı katsayıları ise .62, .70, .71, .70, .55’dir. Mükemmeliyetçilik faktörü dışındaki diğer faktörlerin birbirleri ve toplam puan ile olumlu ve anlamlı ilişki içinde olduğu görülmüştür. Mükemmeliyetçilik faktörü ise yanlış çıkarımlar (.17, p<.01) ve toplam puanla (.439, p<.01) anlamlı ve olumlu bir ilişki göstermiştir. Alt ölçekler ile akılcı olmayan inançlar, denetim odağı, benlik saygısı arasında olumlu ve anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Bulgular tartışılarak bazı önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime: lise öğrencileri kurultu geçerliliği korelasyon analizi meslek seçimi psikometrik ölçek doğrulayıcı faktör analizi ergenler akılcı olmayan inançlar ölçeği mükemmeliyetçilik akılcı duygusal davranış terapisi denetim odağı iç tutarlılık katsayısı test-tekrar test güvenirliği benlik saygısı ölçeği

The Scale for Irrational Beliefs in Career Choices of High School Students

Öz:
This study aimed at developing the Scale for Irrational Beliefs in Career Choices of High School Students (SIBCC-HS) and testing its psychometric properties. Three samples of participants were utilized: 190 (98 F, 82 M); 1460 (704 F, 756 M); and 315 (140 F, 175 M). Results of exploratory and confirmatory factor analyses resulted in 33 items and 5 factors (perfectionism, external locus of control, faulty inference, overgeneralization and self-esteem). The scale was a 5-point Likert-type measure which had Cronbach alpha coefficients of .67, .62, .60, .61 and .50 for subscales respectively. Test-retest reliability coefficients for subscales were .62, .70, .71, .70 and .55. Total score and all the factors, except perfectionism, had significant positive relationships with one another. Perfectionism had significant positive relationships with faulty inferences (.17, p<.01) and the total score (.439, p<.01). Subscales and; irrational beliefs, locus of control, and self-esteem also had significant positive relationships. Results and recommendations for future were discussed.
Anahtar Kelime: rational emotive behavioral therapy locus of control internal consistency coefficient test-retest reliability self-esteem scale high school students construct validity correlation analysis career choice psychometric scale confirmatory factor analysis adolescents irrational beliefs scale perfectionism

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Aydın, G. ve Aydın, O. (1990). Otomatik Dü-şünceler Ölçeği’nin geçerlik ve güvenilirliği. Psikoloji Dergisi, 7 (4), 51-57.
  • Baykul, Yaşar (2000). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması, Ankara: ÖSYM Yayınları.
  • Beck, A. T. (1970). Cognitive therapy: Nature and relation to behavior therapy. Behavior Therapy, 1, 184–200.
  • Betz, N. E. (1994). Basic issues and concepts in career counseling for women. In W. B. Walsh & S. H. Osipow (Eds), Career counseling for women. New Jersey: Erlbaum, 1-41.
  • Bilge, F. ve Arslan, A. (2001). Yetişkinlerin akılcı olmayan düşüncelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 23-33.
  • Borders, L. D. ve Archadel, K. A.(1987). Self beliefs and career counseling. Journal of Career Development, 14, 69-79.
  • Brown, S. D. ve Lent, R. W. (1996). A social cognitive framework for career choice counseling. Career Development Quarterly, 44, 354-366.
  • Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, Ankara: Pegema Yayıncılık.
  • Corbishley, M. A. ve Yost, E. B. (1989). Assessment and treatment of disfunctional cognitions in career counseling. Career Planning and Adult Development Journal, 5, 20-26.
  • Çakır, M. A. (2003). Bir mesleki grup rehberliği programının lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Çankaya, Ö. (1997). Lise son sınıf öğrencilerinde sınav kaygısı, benlik saygısı ve akademik başarı ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
  • Çivitci, A. (2006). Ergenler için Mantıkdışı İnançlar Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 69-80.
  • Çörüş, G. (2001). Son ergenlikte öz-değeri etkileyen ailesel değişkenler: Bilişsel kuram açısından bir değerlendirme. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • Çuhadaroğlu, F. (1986). Adölesanlarda benlik saygısı. Yayımlanmamış uzmanlık tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi.
  • Doğan, H. (2005). Bilgi verici danışmanlık programının üniversiteye giriş sınavı ve üniversite eğitimine ilişkin yanlış inançlara etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Dorn, F. J. ve Welch, N. (1985). Assessing career mythology: A profile of high school students. The School Counselor, 33, 136-142.
  • Elliott, K. J. (1995). Anthetic dialogue: A new method for working with dysfunctional beliefs in counseling. Journal of Career Development, 22(2), 141-148.
  • Ellis, A. (1962). Reason and Emotion in Psychoteraphy, New York, A Birch Lane Press Book.
  • Ellis, A. (1993). Reflections on Rational-Emotive Therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61(2), 199-201.
  • Hamamcı, Z. (2002). Bilişsel davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş psikodrama uygulamasının kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ve temel inançlar üzerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
  • Hamamcı, Z. ve Büyüköztürk, Ş. (2004). The Interperonal Cognitive Distortions Scale: Development and psychometric characteristics. Psychological Reports, 95, 291-303.
  • Hamamcı, Z. ve Esen Çoban, A. (2007). Mesleki olgunluk ve mesleki kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 31-42.
  • Herring, R. D. (1990). Attacking career myths among native Americans: Implications for counseling. School Counselor, 38, 13-19.
  • Hornak, J. ve Gillingham, B. (1980). Career indecision: A self-defeating behavior. Personnel and Guidance Journal, 59(4), 252-253.
  • Ivey, A. E., Ivey, M. B. ve Morgan, L. S. (1997). Counseling and Psychotherapy: A Multicultural Perspective (4nd edition). Boston: Allyn and Bacon. 196-206.
  • Kalkan, M. (2006). İlişkilerde İnanç Envante-ri’nin (İİE) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 45-54.
  • Kottman, T. ve Ashby, J. A. (2000). Perfectionistic children and adolescents: Implications for school counselors. Professional School Counseling, 3, 182-187.
  • Krumboltz, J. D. (1992). Challenging troublesome career beliefs. Eric Clearinghouse on Counseling and Personnel Services Ann Arbor MI. www.ericdigests.org/1992-3/beliefs.htm. Erişim tarihi: 11.07.2006.
  • Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Lent, R. W., Hackett, G. ve Brown, S. D. (2000). Contextual supports and barriers to career choice: A social cognitive analysis. Journal of Counseling Psychology, 47, 36-49.
  • Lewis, R. A. ve Gilhausen, M. R. (1981). Myths of career development: A cognitive approach to career counseling. Personnel and Guidance Journal, 59, 296-299.
  • Liptak, J. J. (1989). Irrational expectations in the job search process. Journal of Employment Counseling, 26, 35-40.
  • Mitchell, L. K. ve Krumboltz, J. D. (1987). The effects of cognitive restructuring and decisionmaking training on career indecision. Journal of Counseling and Development, 66, 171-174.
  • Nevo, O. (1987). Irrational expectations in career counseling and their confronting arguments. The Career Development Quarterly, 35, 239-249.
  • Öner, N. (1997). Türkiye‘de kullanılan psikolojik testler: Bir başvuru kaynağı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası.
  • Öngen, D. (2003). Denetim Odağı Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 9(35), 436–447.
  • Roedell, W. C. (1984). Vulnerabilities of highly gifted children. Roeper Review, 6(3), 127-130.
  • Roll, T. ve Arthur, N. (2002). Beliefs in career counselling. www.contactpoint.ca/natcon-conat/2002/pdf/pdf-02-03.pdf. Erişim tarihi: 05.08.2006.
  • Sahranç, Ü. (2000). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin denetim odaklarına göre bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
  • Sampson, J. P., Peterson, G. W., Lenz, J. G. ve Reardon, R. C. (1998). The design and use of a measure of dysfunctional career thoughts among adults, college students and high school students: The Career Thoughts Inventory. Journal of Career Assessment, 6(2), 115-134.
  • Saunders, D. E., Peterson, G. W., Sampson, J. P. ve Reardon, R. C (2000). Relation of depression and dysfunctional career thinking to career indecision. Journal of Vocational Behavior, 56, 288-298.
  • Slaney, R. B., Rice, K. G. , Mobley, M., Trippi, J. ve Ashby, J. S. (2001). The revised almost perfect scale. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 34, 130-145.
  • Stead, G. B. ve Watson, M. B. (1993). The Career Myths Scale: Its validity and applicability. International Journal for the Advancement of Counseling, 16, 89-97.
  • Suner-İkiz, E. F. (2000). Farklı liselerdeki ergenlerin benlik saygısı, akademik başarı ve sürekli kaygı düzeyi arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49–74.
  • Sümer, N., Sümer, C., Çifci, S. ve Demirkulu, K. (2000). Subay kişilik özelliklerinin ölçülmesi ve yapı geçerliği çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 15–36.
  • Şahin, N. H. ve Şahin, N. (1992a). Reliability and validity of the Turkish version of the Automatic Thoughts Questionnaire. Journal of Clinical Psychology, 48, 334-340.
  • Şahin, N. H. ve Şahin, N. (1992b). How dysfunctional are the dysfunctional attitudes in another culture? British Journal of Medical Psychology, 65, 17-26.
  • Thompson, A. P. (1976). Client misconceptions in vocational counseling. Personnel and Guidance Journal, 55, 30-33.
  • Türküm, A. S. (2003). Akılcı Olmayan İnanç Ölçeği’nin geliştirilmesi ve kısaltılması çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 18, 19-31.
  • Türküm, A. S., Balkaya, A., ve Karaca, E. (2005). Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği’nin lise öğrencilerine uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 77-87.
  • Walsh, B. D., Thompson, B. ve Kapes, J. T. (1997). The construct validity of scores on the Career Beliefs Inventory. Journal of Career Assessment, 5, 31-46.
  • Watson, J. C. Rational Emotive Behavior Therapy: Origins, constructs, and applications. 1999: 2005 yılında ERIC veri tabanından alınmıştır.
  • Yeşilyaprak, B. (1988). Lise öğrencilerinin içsel yada dışsal oluşlarını etkileyen faktörler. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
  • Yurtal, F. (2001). Akılcı olmayan inançların bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(15), 41-48.
APA ERDEM YILMAZ A, BILGE F (2008). Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. , 95 - 114.
Chicago ERDEM YILMAZ Ayşe,BILGE FILIZ Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. (2008): 95 - 114.
MLA ERDEM YILMAZ Ayşe,BILGE FILIZ Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. , 2008, ss.95 - 114.
AMA ERDEM YILMAZ A,BILGE F Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. . 2008; 95 - 114.
Vancouver ERDEM YILMAZ A,BILGE F Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. . 2008; 95 - 114.
IEEE ERDEM YILMAZ A,BILGE F "Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi." , ss.95 - 114, 2008.
ISNAD ERDEM YILMAZ, Ayşe - BILGE, FILIZ. "Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi". (2008), 95-114.
APA ERDEM YILMAZ A, BILGE F (2008). Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 95 - 114.
Chicago ERDEM YILMAZ Ayşe,BILGE FILIZ Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 3, no.29 (2008): 95 - 114.
MLA ERDEM YILMAZ Ayşe,BILGE FILIZ Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, vol.3, no.29, 2008, ss.95 - 114.
AMA ERDEM YILMAZ A,BILGE F Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2008; 3(29): 95 - 114.
Vancouver ERDEM YILMAZ A,BILGE F Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2008; 3(29): 95 - 114.
IEEE ERDEM YILMAZ A,BILGE F "Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi." Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, ss.95 - 114, 2008.
ISNAD ERDEM YILMAZ, Ayşe - BILGE, FILIZ. "Lise Öğrencileri İçin Meslek Seçimine İlişkin Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği'nin Geliştirilmesi". Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 3/29 (2008), 95-114.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 13:54

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları