Yıl: 2009 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 40 - 47 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi

Öz:
Amaç: Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımını ve bunun aile sorunları ile ilişkisini belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bulunan Yakın Doğu Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde öğrenim gören toplam 192 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada araştırma-cılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, Aile Yapısını Değerlendirme Aracı (AYDA) ve Gençlik Döneminde Aile Sorunlarını Değerlendirme Ölçeği (GDASDÖ) kullanılmıştır. Sonuçlar: Araştırmaya katılan deneklerin yaş ortalaması 22.38±2.0 yıldır. Öğrenciler arasında yaşam boyu en az bir kez sigara deneme oranı %61.5, yaşam boyu alkol deneme oranı ise %70.8 bulunmuştur. Sigara deneyen öğrencilerin denemeyen öğrencilere göre aile ortamlarında AYDA’ya göre ‘iletişim’, ‘birlik’, ‘yönetim’, ‘yetkinlik’ ve ‘duygusal bağlam’ boyutlarını daha düşük algıladıkları (p=0.004, p=0.018, p=0.044, p=0.007, p=0.004), aynı zamanda aile ortamlarında GDASDÖ’ne göre ‘otoriter baskıcı tutum’, ‘ilişkilerde duyarsızlık ve tutarsızlık’ ile ‘anne-baba ilişkilerinde uyumsuzluğun’ daha yüksek (p=0.023, p=0.009, p=0.003) olduğu saptanmıştır. Alkol deneyen öğrenciler denemeyen öğrencilerle karşılaştırıldığında aile ortamlarında AYDA’ya göre ‘duygusal bağlam’ boyutunun anlamlı olarak daha düşük (p=0.044) olduğu, GDASDÖ’ne göre daha fazla ‘otoriter baskıcı tutum’, ‘anne-baba ilişkilerinde uyumsuzluk’, ‘ilişkilerde sınırsızlık ve istismar’ (p=0.000, p=0.00, p=0.001) olduğu saptanmıştır. Çoklu regresyon analizi sonuç-ları ‘sigara deneme’ üzerinde yaşın (β=0.193, t=2.474, p=0.014), ‘sigara içme sıklığı’ üzerinde ise cinsiyet (β=-0.196, t=-2.814, p=0.004) ve alkol denemiş olmanın (β=0.153, t=2.192, p=0.030) yordayıcı olduğunu göstermek-tedir. ‘Alkol deneme’ üzerinde ‘uyruk’ (β=-0.227, t=-2.958, p=0.004) ve ‘GDASDÖ-toplam’ (β=0.259, t=2.473, p=0.014) yordayıcı bulunurken, ‘alkol deneme sıklığı’ üzerinde göreli önem sırasıyla ‘GDASDÖ-toplam’ (β=0.418, t=1.976, p=0.000), ‘uyruk’ (β=-0.259, t=-3.514, p=0.001), ‘AYDA-toplam’ (β=0.229, t=4.161, p=0.025) ve ‘sigara deneme’ yordayıcı (β=0.140, t=2.267, p=0.050) görülmektedir. Tartışma: Sonuçlar bize sigara-alkol deneyen gençlerin aile ortamlarını daha olumsuz algıladıklarını göstermektedir. Sigara-alkol içme ile ilgili önleme çalışmalarının üniversite yıllarında da sürdürülmesi ve bu çalışmalarda aile etkisinin göz önüne alınması gerekmektedir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Hogan MJ. Diagnosis and treatment of teen drug use. Med Clin North Am 2000; 84:927-966.
  • 2. Ögel K. Bağımlılığı Önleme Anne-Babalar-Öğretmenler İçin Kılavuz. İstanbul, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2002.
  • 3. Ögel K, Erol B. Çocuklarda Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı “Çocuğum Madde Bağımlısı Olmasın”. Ankara, Morpa Kültür Yayınları, 2005.
  • 4. Çakıcı M. Uyuşturucu Madde kullanımı. Lefkoşa, KKTC Devlet Basımevi, 2000.
  • 5. Çakıcı M, Çakıcı E. K.K.T.C. Madde Kullanımının Yaygınlığı. Lefkoşa, Dört Renk Matbaacılık, 1996.
  • 6. Alikaşifoğlu M, Ercan O. Ergenlerde madde kullanımı. Türk Pediatri Arşivi 2002; 37:66-73.
  • 7. Demircioğlu, A. Üniversite Öğrencilerinde Sigara- Alkol Kullanım Özellikleri ve Risk Faktörleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Lefkoşa, Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2006.
  • 8. Steinberg L. Ergenlik. F Çok (Çev.), Ankara, İmge Kitabevi, 2007, s.489-499.
  • 9. Ünal M. Madde bağımlılığı ve alkolizimde aile. Aile ve Toplum Dergisi 1991; 1:80-85.
  • 10. Ekşi A. Gençlerimiz ve Sorunları. İstanbul, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları,1982, s.44-46.
  • 11. Ekşi A. Çocuk, Genç, Ana Babalar. Ankara, Bilgi Yayınevi, 1990, s.101-126.
  • 12. Rescnic M, Bearman L, Blum R, Bauman K, Harris K, Tabor J, et al. Protecting adolescents from harm: Findings from the nationallongitudinal study on adolescent health. JAMA 1997; 27:823-830.
  • 13. Jackson C, Henriksen L, Dickinson D, Levine WD. The early use of alcohol and tobacco: its relation to children’s competence and parents’ behavior. Am J Public Health 1997; 87:359-364.
  • 14. Gülerce A. Türkiye’de Ailelerin Psikolojik Örüntüleri. İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 1996.
  • 15. Tuğrul C. Gençlik Dönemi Aile Sorunlarını Değerlendirme Ölçeği: Faktör yapısı, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi 1996; 11:25-43.
  • 16. Türkoğlu M. Adnan Menderes Üniversitesi Öğrencilerinin Sigara İçme ve Bırakma Davranışlarının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi, Tıp Fakültesi, 2007.
  • 17. Yılmaz G, İbiş S, Sevindi T. Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu öğrencilerinin sigara ve alkol kullanımının değerlendirilmesi. Bağımlılık Dergisi 2007; 8:85-90.
  • 18. Çakmak Ş, Ayvaşık B. Üniversite öğrencilerinde alkol kullanma nedenleri ile kaygı duyarlılığı arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi 2007; 22:91-107.
  • 19. Akvardar Y, Aslan B, Ekici ZB, Öğün E, Şimsek T. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem II öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2001; 2:49-52.
  • 20. Yıldırım İ. Sigara, alkol ve uyuşturucu kullanan üniversite öğrencilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1997; 13:147-155.
  • 21. Yiğit Ş, Khorshid L. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi öğrencilerinde alkol kullanımı ve bağımlılığı. Bağımlılık Dergisi 2006; 7:24-30.
  • 22. Çivi S, Şahin TK. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinin sigara konusundaki bilgi tutum ve davranışları. Aile ve Toplum 1991; 1:49-52.
  • 23. Herken H. Gençlerin Sigara Kullanma Davranışına Anne-Baba Tutumunun, Sosyokültürel Değişkenlerin ve Sosyal Öğrenmenin Etkileri. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Konya, Selçuk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, 1997.
  • 24. Bahar HH. Sigara Alışkanlığının Oluşmasında Üniversite Öğrencileri Üzerinde Etkili Olan Sosyo-Ekonomik Faktörler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001.
  • 25. Tol C. Lise Öğrencilerinin Alkol Kullanımını Etkileyen Bazı Değişkenler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1990.
  • 26. Conners G, Maisto SA, Watson DW. Racial factors influencing college student’s ratigs of alcohol’s usefulness. Drug Depend 1988; 21:247-252.
  • 27. Nazlı S. Aile Fonksiyonlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 1997, s.54
  • 28. Çakıcı M, Çakıcı E. Child abuse and its effect on drug use. International Conference of Violence in the Family. Abstract Book, Lefkoşa, 2000, s.40.
  • 29. Coombs R, Landsverg J. Parenting style and substance use durink childhood and adolescence. J Marriage Fam 1988; 50:473-482.
  • 30. Cohen DA, Richardson J, LaBree L. Parenting behaviorsand the onset of smoking and alcohol use: a longitudinal study. Pediatrics 1994; 94:368-375.
APA AKFERT K, CAKICI E, Cakici M (2009). Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. , 40 - 47.
Chicago AKFERT Kolay Serpil,CAKICI EBRU,Cakici Mehmet Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. (2009): 40 - 47.
MLA AKFERT Kolay Serpil,CAKICI EBRU,Cakici Mehmet Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. , 2009, ss.40 - 47.
AMA AKFERT K,CAKICI E,Cakici M Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. . 2009; 40 - 47.
Vancouver AKFERT K,CAKICI E,Cakici M Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. . 2009; 40 - 47.
IEEE AKFERT K,CAKICI E,Cakici M "Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi." , ss.40 - 47, 2009.
ISNAD AKFERT, Kolay Serpil vd. "Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi". (2009), 40-47.
APA AKFERT K, CAKICI E, Cakici M (2009). Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10(1), 40 - 47.
Chicago AKFERT Kolay Serpil,CAKICI EBRU,Cakici Mehmet Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 10, no.1 (2009): 40 - 47.
MLA AKFERT Kolay Serpil,CAKICI EBRU,Cakici Mehmet Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, vol.10, no.1, 2009, ss.40 - 47.
AMA AKFERT K,CAKICI E,Cakici M Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2009; 10(1): 40 - 47.
Vancouver AKFERT K,CAKICI E,Cakici M Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2009; 10(1): 40 - 47.
IEEE AKFERT K,CAKICI E,Cakici M "Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi." Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, ss.40 - 47, 2009.
ISNAD AKFERT, Kolay Serpil vd. "Üniversite öğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları ile ilişkisi". Anadolu Psikiyatri Dergisi 10/1 (2009), 40-47.