Yıl: 2008 Cilt: 32 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 221 - 239 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Modern Kontrol: Tüketim

Öz:
Ekonomik, sosyal ve siyasal içerikli her süreç, kendi koşullarını beraberinde getirmektedir. Yaşadıkları süreçlerin etkisinde kalan toplumlar, yapısal özelliklerine göre farklılaşan ideal yaşam şekli oluştururlar. Öncelikler, kabuller ve değerler bileşiminden oluşan bu ideal yaşam şekli, tarihten günümüze değişmektedir. Sanayileşmenin başlangıcına kadar, toplumsal yaşamın sadece bir öğesi olan ekonomi, bu tarihten itibaren insan ilişkilerinde belirleyici etkinliğini daha fazla artırmaktadır. Sanayileşmeyle birlikte şekillenen kapitalist sistem, ayakta kalabilmek için çalışma ve üretimi esas almıştır. Sistem, yönlendirme ve kontrol etme yöntemini çalışma ve üretme temelinde gerçekleştirmiştir. Bunu, M. Foucault, “gözetleme”, “kapatma” ve “denetleme” eylemlerinin gerçekleştiği “panoptikon” örneğiyle açıklamaktadır. Ancak içinde yaşadığımız yüzyılda esas olan ve hayata geçirilmek istenen üretim değil, tüketimdir. Bilimsel bilgi ve teknolojinin olağanüstü gelişimi, hem geçmişle kıyaslanamayacak kadar fazla üretimi gerçekleştirmekte, hem de insan emeğine olan ihtiyacı azaltmaktadır. Bu açıdan, önemli olan üretilen mal ve ürünlerin tüketilmesidir. Sistemin dayattığı ve ihtiyacı olan, tüketimin mümkün olduğunca artırılmasıdır. Bu bağlamda, insanları yönlendirme ve kontrol etme harcama ve tüketim esaslı gerçekleşmektedir. Kontrol etmede gerçekleşen bu kaymayı konu edinen çalışma, M. Foucault’un “panoptikon” örneğini günümüz tüketim toplumunda değerlendirme amacı taşımaktadır.
Anahtar Kelime:

Modern Control: Consumption

Öz:
Every process dealing mainly with economic, social and politics brings about its own conditions alongside. Societies under the effects of the processes they live form an ideal way of life that are becoming distinct according to their structural characteristics. This ideal way of life formed by the composition of the priorities, admissions and values have changed from past to this date. The economy which was only a component of the social life until the begining of the industrializiation has increased its determining efficiency on human relationships more as from that date. The capitalist system formed with industrialization has primarily focused on working and production to keep its existence. The system has carried out the directing and the controlling methods on the basis of working and production. M. Foucault has explained this situation with the example of “panoptikon” in which the “observing”, “closing” and “supervising” processes occurred. However, it’s not the production that is wanted to be introduced into life and that is basic in the century we live in. It’s the consumption. The incredible development of the scientific knowledge and technology has both produced too much, which can’t be compared with the past and has decreased the necessity for human power. From this point of view, it’s important that the produced goods and products be consumed. What the system needs and insists is that the consumption be increased as much as possible. For that reason, directing and controlling the people have principally been occuring on the basis of spending and consumption. The study whose subject is the slipping on the controlling aims the evaluation of the M. Foucault’s “panoptikon” example on today’s society of consumption.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ARGIN, Şükrü (1998), : “Tüketicinin Üretimi ve Benlik Promosyonu”, Birikim Dergisi, Haziran Sayısı, Birikim Yay., İstanbul.
  • BARBER, Benjamin R. (2003), : McWorld’e Karşı Cihad, (Çev.: Eser Birey), Cep Kitapları, İstanbul.
  • BAUMAN, Zygmunt (1999a), : Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, (Çev.: Ümit Öktem), Sarmal Yay., İstanbul.
  • BAUMAN, Zygmunt (1999b), : Küreselleşme Toplumsal Sonuçları, (Çev.: Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yay., İstanbul.
  • BOZKURT, Veysel (2000), : Püritanizmden Hedonizme Yeni Çalışma Etiği, Alesta Yay., Bursa.
  • DOLGUN, Uğur (2005a), : Enformasyon Toplumundan Gözetim Toplumuna, Ekin Kitabevi, Bursa.
  • DOLGUN, Uğur (2005b), : İşte Büyük Birader, Hayykitap Yay., İstanbul.
  • ERGUR, Ali (1996), : “Bireyin Son Kaleleri Düşüyor: Cep Telefonu ve Ötesi”, Birikim Dergisi, Eylül Sayısı, Birikim Yay., İstanbul.
  • ERGUR, Ali (1998),: “Elektronik Denetimin Sınırlarında Demokrasi”, Birikim Dergisi, Haziran Sayısı, Birikim Yay., İstanbul.
  • FOUCAULT, Michel (2003), : İktidarın Gözü Seçilmiş Yazılar 4, (Çev.: Işık Ergüden), Ayrıntı Yay., İstanbul.
  • FOUCAULT, Michel (2005a), : Büyük Kapatılma Seçme Yazılar 3, (Çev.: Işık Ergüden- Ferda Keskin), Ayrıntı Yay., İstanbul.
  • FOUCAULT, Michel (2005b), : İktidar ve Özne Seçme Yazılar 2, (Çev.: Işık Ergüden-Osman Akınay), Ayrıntı Yay., İstanbul.
  • FOUCAULT, Michel (2006), : Hapishanenin Doğuşu, 3.Baskı, (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara.
  • FROMM, Erich (1996), : Çağdaş Toplumların Geleceği, Bütün Eserleri:8, (Çev.: Gülnur Kaya, Kaan H. Ökten), Arıtan Yay., İstanbul.
  • FROMM, Erich (2002), : Yeni Bir İnsan Yeni Bir Toplum, (Çev.: Necla Arat), Say. Yay., İstanbul.
  • HAROOTUNIAN, Harry (2006), : Tarihin Huzursuzluğu Modernlik, Kültürel Pratik Hayat Sorunu, (Çev.: Mehmet Evren Dinçer), Boğaziçi Üniv. Yayınevi, İstanbul.
  • ILLICH, Ivan (1990), : Tüketim Çılgınlığı, (Çev.: Mesut Karaşahan), Pınar Yay., İstanbul.
  • İNSEL, Ahmet (1990), : “Topluma Karşı İktisadi İnsan”, Birikim Dergisi, Şubat Sayısı, Birikim Yay., İstanbul.
  • İNSEL, Ahmet (1997), : “Geçmişten Geleceğe”, Birikim Dergisi, Aralık Sayısı, Birikim Yay., İstanbul.
  • KAZGAN, Gülten (2000), : Küreselleşme ve Ulus-Devlet Yeni Ekonomik Düzen, İstanbul Bilgi Üniv. Yay., İstanbul.
  • KESKİN, Ferda (2005), : “Büyük Kapatılma’ya Önsöz”, Foucault, Michel, Büyük Kapatılma Seçme Yazılar 3, (Çev.: Işık Ergüden-Ferda Keskin), Ayrıntı Yay., İstanbul.
  • LYON, David (2006),: Günlük Hayatı Kontrol Etmek Gözetlenen Toplum, (Çev.: Gözde Soykan), Kalkedon Yay., İstanbul.
  • POLANYI, Karl (1986), : Büyük Dönüşüm Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, (Çev.: Ayşe Buğra), Alan Yay., İstanbul.
  • RITZER, George (2000), : Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, (Çev.: Şen Süer Kaya), Ayrıntı Yay., İstanbul.
  • SOMBART, Werner (1998), : Aşk, Lüks ve Kapitalizm, (Çev.: Necati Aça), Bilim ve Sanat Yay., Ankara.
  • TÜRKEŞ, A. Ömer (1999), : “Edebiyat Alanında Otoritenin Şekillenişi”, Birikim Dergisi, Kasım Sayısı, Birikim Yay., İstanbul.
  • WEBER, Max (1997), : Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, 2. Baskı, (Çev.: Zeynep Aruoba), Hil Yay., İstanbul.
  • WERNICK, Andrew (1996), : Promosyon Kültürü Reklâm, İdeoloji ve Sembolik Anlatım, (Çev.: Osman Akınay), Bilim ve Sanat Yay., Ankara.
APA ŞENTÜRK Ü (2008). Modern Kontrol: Tüketim. , 221 - 239.
Chicago ŞENTÜRK ÜNAL Modern Kontrol: Tüketim. (2008): 221 - 239.
MLA ŞENTÜRK ÜNAL Modern Kontrol: Tüketim. , 2008, ss.221 - 239.
AMA ŞENTÜRK Ü Modern Kontrol: Tüketim. . 2008; 221 - 239.
Vancouver ŞENTÜRK Ü Modern Kontrol: Tüketim. . 2008; 221 - 239.
IEEE ŞENTÜRK Ü "Modern Kontrol: Tüketim." , ss.221 - 239, 2008.
ISNAD ŞENTÜRK, ÜNAL. "Modern Kontrol: Tüketim". (2008), 221-239.
APA ŞENTÜRK Ü (2008). Modern Kontrol: Tüketim. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 221 - 239.
Chicago ŞENTÜRK ÜNAL Modern Kontrol: Tüketim. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 32, no.2 (2008): 221 - 239.
MLA ŞENTÜRK ÜNAL Modern Kontrol: Tüketim. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.32, no.2, 2008, ss.221 - 239.
AMA ŞENTÜRK Ü Modern Kontrol: Tüketim. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2008; 32(2): 221 - 239.
Vancouver ŞENTÜRK Ü Modern Kontrol: Tüketim. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2008; 32(2): 221 - 239.
IEEE ŞENTÜRK Ü "Modern Kontrol: Tüketim." Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32, ss.221 - 239, 2008.
ISNAD ŞENTÜRK, ÜNAL. "Modern Kontrol: Tüketim". Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 32/2 (2008), 221-239.