KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer

YILDIZ, Erdal

KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer

Erdal YILDIZ (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları

2 0

Yıl: 2009 Cilt: 0 Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 53 - 76 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer

Öz:

Bu çalışmada Herakleitos'un 98 nolu fragmanında yer alan temel kavramlardan hareketle antik yunan düşünmesinde ruh ve öte dünya kavramlarına farklı bir açıdan yaklaşılacaktır. Herakleitos'un bu fragmanındaki ruhların duyumlaması için neden koklama fiilinin söz konusu olduğu tartışılacaktır. Bu konuda özellikle Homeros'un Odysseia adlı yapıtında Hades'e, yeraltı dünyasına yapılan yolculuk göz önünde bulundurulacaktır. Son olarak koku ve inanma arasındaki ilişki gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe

Smell:There it Binds,Here Unbinds

Öz:

In this article, we try to approach the concepts of soul and the other world in Ancient Greek thinking from another point of view, and we will start our exploration of these concepts from the basic concepts in the fragment 98 of Heraclitus. We will argue why the act of smelling is considered for the sensing of the souls in this fragment of Heraclitus. The journeys to Hades, to underworld in the Odyssey of Homer will be considered in this context. Finally, we will try to show the relation between the smell and believing.

Anahtar Kelime:

Konular: Felsefe

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Abdülkadir İnan, "Ölüm ve Ölüler Kültü", Tarihte ve Bugün Şamanizm, TTK. Yayınları, 4. Baskı, Ankara 1995.
Alain Ballabriga, "Arkaik ve Klasik Yunan Edebiyatında Yeraltı dünyasının Topografyası", Çev.: Nedret T. Öztokat, Mitolojiler Sözlüğü 2. Cilt, Yöneten Yves Bonnefoy, Türkçe Baskıyı Yay. Haz.: Levent Yılmaz, Dost Kitabevi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2000.
Ali Rafet Özkan, Dinlerde Kurban Kültü, Akçağ Yayınevi, 1. Baskı, Ankara 2003.
Aristoteles, Ruh Üzerine, Çev.: Zeki Özcan, Alfa Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul 2000.
Ayman Shihadeh, "From al-Ghazalî to al-Razî: 6th/12th Century Developments in Muslim Philosophical Theology", Arabic Sciences and Philosophy, vol. 15 (2005), pp. 141-179
Azra Erhat, İşte İnsan, Can Yayınları, 3.Baskı, İstanbul 2003.
---, Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, 14.Baskı, İstanbul 2006.
Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi 1. Cilt, TTK Yayınları, 2. Baskı, Ankara 1993.
Benedictus Spinoza, Teolojik-Politikİnceleme, Çev.: Cemal Bali Akal-Reyda Ergün, Dost Kitabevi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2008.
Bruno Snell, Heraklit Fragmente, Artemis&Winkler Verlag, 13.Baskı, Regensburg 2004.
Cemil Sena, "Heraklit", Filozoflar Ansiklopedisi, 2.Cilt E-H, Remzi Kitabevi, 1.Baskı, İstanbul 1975.
Cengiz Çakmak, 'Alkmaion ve Deneysel Bilginin Temelleri',Teoman Duralı'ya Armağan (Armağan Kitabı), Yayına Hazırlayan: Cengiz Çakmak, Dergâh Yayınları, 1.Baskı, İstanbul 2008.
Charles H. Kahn, The art and thought of Heraclitus, Cambridge University Press, 1. Baskı, London 1979.
Çiğdem Duruşken, "Vergilius'ta Yeraltı Dünyası," Navisalvia 2003: Çeşitlemeler, Yayına Haz.: Faruk Akyol, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2005.
---, "Ruhların Dünyası Hades", Klasik Filoloji Seminerleri 4, İstanbul 2009 (Baskıda).
---, Roma 'nın Gizem Dinleri, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2000.
Edmund Pfleiderer, Die Philosophie des Heraklitus von Ephesus im Lichte der Mysterienidee, Berlin 1886.
Eduard Zeller, Philosophie der Griechen, II. Cilt, Yayma Haz.: Wilhelm Nestle, O.R. Reisland, 6. Baskı, Leipzig 1920.
Egon Friedell, Antik Yunan 'in Kültür Tarihi, Çev.: Necati Aça, Dost Kitabevi, 1.Baskı, Ankara 1999.
Erman Gören, "Antikçağ Destan Geleneğinde Ruh ve Öte Dünya", Doğu Batı (Dergi), Sayı: 40, İstanbul 2007.
Erwin Rodhe, Psyche, Cilt II, Verlag J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), 9. ve 10. Baskı, Tubingen 1925.
Friedrich Nietzsche, "Der Wanderer und sein Schatten", Mensehliehes, Allzumenschliches 2, Kritische Studienausgabe (KSA) Band 2, Haz.: G. Colli ve M. Montinari, Deutscher Taschenbuch Verlag de Gruyter, 2. Baskı, München 1999.
---, Gezgin ve Gölgesi, Çev.: Mustafa Tüzel, İthaki Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2005.
---, İnsanca, Pek İnsanca 1, Çev.: Mustafa Tüzel, İthaki Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2003.
---, İnsanca, Pek İnsanca 2, Çev.: Mustafa Tüzel, İthaki Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2004.
---, Mensehliehes, Allzumenschliches I, Kritische Studienausgabe (KSA) Band 2, Haz.: G. Colli ve M.
Montinari, Deutscher Taschenbuch Verlag de Gruyter, 2. Baskı, München 1999.
---, Mensehliehes, Allzumenschliches 2, Kritische Studienausgabe (KSA) Band 2, Haz.: G. Colli ve M.
Montinari, Deutscher Taschenbuch Verlag de Gruyter, 2. Baskı, München 1999. Fydor Dostoyevski, Karamazov Kardeşler, Çev.: Leyla Soykut, Sosyal Yayınlar, 4. Baskı, İstanbul 2002.
Francis E. Peters, Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, Çev. ve Haz.: Hakkı Hünler, Paradigma Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2004.
Friedrich Schleiermacher, "Herakleitos der dunkle, von Ephesos, dargestellt aus den Trümmem seines Werkes und den Zeugnissen der Alten (1808)", Kritische Gesamtausgabe Band 6, Walter de gruyter Verlag, 1. Baskı, Berlin 1998.
G.S.Kirk/J.E.Raven/M.Schofield, Die Vorsokratischen Philosophen, Çev.: Karlheinz Hülser, J.B. Metz-ler Verlag, 1. Baskı, Stuttgart 2001.
Gürbüz Erginer, "Kan ve Tabu", Cogito (Dergi), Sayı: 37, İstanbul 2003.
Haydar Akın, Ortaçağ Avrupası'nda Cadılar ve Cadı Avı, Dost Kitabevi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2001.
Hense-Leonard, Hellen-Latin Eski-Çağ Bilgisi Cilt I, Çev.: Suad Y. Baydur, İ.Ü. E.F. Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1948.
Herakleitos - Bir Kapalı Söz Ustasıyla Buluşma Denemesi, Çeviren ve Yorumlayan: Samih Rifat, YKY, 2.. Baskı, İstanbul 2003.
---, Fragmanlar, Çev.: Aziz Yardımlı (Çevrimiçi), http//www.ideayayinevi.com/felsefe_tarihi/herakleitos/-fragmanlar.htm, 09.02.2007.
---, Fragmanlar, Çeviren ve Yorumlayan: Cengiz Çakmak, Kabalcı Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2005.
----, Kırık Taşlar (Bütün Parçalar), Çev.: Alova, Bordo Siyah Klasik Yayınları, 1.Baskı, İstanbul 2003.
Hermann Diels, Die Fragmente der Vorsokratiker, Cilt I, Yayına Haz. W. Kranz, Weidmannsche Verlags-buchhandlung, 8. Baskı, Berlin 1956.
——, Herakleitos von Ephesos, Weidmannsche Buchhandlung, 1. Baskı, Berlin 1901.
Homeros, İlyada, Çev.: Azra Erhat-A. Kadir, Can Yayınları, 21.Baskı, İstanbul 2006.
---, Odysseia, Çev.: Azra Erhat-A. Kadir, Can Yayınları, 18.Baskı, İstanbul 2006.
I.Bywater, Heraclitus of Ephesus, Argonaut Publishers, 1.Baskı, Chicago 1969.
Jaap Mansfeld, Die Vorsokratiker I, Reclam Verlag, Stuttgart 2005.
Jacques Derrida, " İman ve Bilgi, Basit Aklın Sınırlarında 'Din'in İki Kaynağı", Çev.: Melih Başaran, Toplumbilim (Dergi), Sayı: 10, İstanbul 1999.
Jean-Paul Roux, Altay Türklerinde Ölüm, Çev.: Aykut Kazancıgil, Kabalcı Yayınları, 1.Baskı, İstanbul 1999.
Jean-Pierre Vernant, "Kurban", Mitolojiler Sözlüğü 2. Cilt, Yöneten Yves Bonnefoy, Türkçe Baskıyı Yay. Haz.: Levent Yılmaz, Dost Kitabevi Yayınlan, 1. Baskı, Ankara 2000.
John Burnet, "Efesli Herakleitos", Çev.: Metin Bal, Doğu-Batı (Dergi), Sayı: 40, Ankara 2007.
Jonathan Barnes,"Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi, Çev.: Hüsen Portakal, Cem Yayınevi, 1.Baskı, İstanbul 2004.
Karl Reinhardt, Parmenides und die Geschichte der griechischen Philosophie, Vittorio Klostermann Verlag, 4. Baskı, Frankfurt am Main 1985.
Kâşgarlı Mahmûd, Divânü Lugâti't-Türk, Yay. Haz.: Seçkin Erdi, Serap T. Yurteser, Kabalcı Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul 2005.
Kathleen Freeman, Ancilla to The Pre-Socratic Philosophers, Basil Blackwell, 2.Baski, Oxford 1952.
Kitabı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit, Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul 1997.
Kur 'ân-ı Kerim Açıklamalı Meali, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2005.
Laura Gemelli, Die Vorsokratiker Band I, Artemis&Winkler Verlag, 1.Baskı, Regensburg 2007.
Liddell-Scott-Jones, A Greek English Lexicon, Oxford Üniversitesi Yayınları, 9. Baskı, Oxford 1996.
Lucien Levy-Bruhl, İlkel İnsanda Ruh Anlayışı, Çev.: Oğuz Adanır, Doğu Batı Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2006.
Marcel Conche, Heraclite Fragments, Presses Universitaires de France, 3. Baskı, Paris 1991.
Martha C. Nussbaum, "Psyche in Heraclitus, II", Phronesis (Dergi), Sayı: 17, 1972.
Miroslav Marcovich, "Heraclitus" Paulys Realencyclopadie der Classischen Altertumswissenschaft, Supplementband X, Alfred Drückenmüller Verlag, 1. Baskı, Stuttgart 1965.
---, Heraclitus: Greek text With a Short Commentary, Academia Verlag, 2. Baskı, Almanya 2001.
Pertev Naili Boratav, Türk Folkloru, Gerçek Yayınevi, 3. Baskı, İstanbul 1994.
Peter Meineck-Paul Woodruff, Four Tragedies/Sophocles, Hackett Publishing, Indianapolis/Cambridge 2007.
Philippe Borgeaud, Dinler Tarihinde Başlangıçlar, Dost Kitabevi Yayınları, 1. Baskı, Ankara 2008.
Platon, Kratylos, Çev.: Suad Y. Baydur, MEB Yayınlan, 3. Baskı, İstanbul 1997.
---, Symposion, Çev.; Eyüp Çoraklı, Kabalcı Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2007.
Plutark, İsis ve Osiris, Çev.: Muammer Tuncer, Ruh ve Madde Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2006.
Plutarkhos,"De facie quae in orbe lunae apparet/ Ilegv toû eu4>aıvou£voı> kqoocokou tw kukâw) tnc,aeAfjvr|ç [Peri tou emphainomenou prosöpou tö kyklö tes selenes] " Plutarch, Moralia, Vol. XII: 920A-999B, Çev.: Harold Chemiss; William C. Helmbold, Haı-vard University Press, Cambridge, Massachusetts, 1968.
Robert Graves, Yunan Mitleri, Çev.: Uğur Akpur, Say Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2004.
Sedat Veyis Örnek, Anadolu Folklorunda Ölüm, AÜDTCF Yayınları, 1. Baskı, Ankara 1971.
Serdar Mutçah, Arapça-Türkçe Sözlük, Dağarcık Yayınlan, 1. Baskı, İstanbul 2001.
Ş. Teoman Duralı, Sorun Nedir, Dergâh Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 2006.
T. M. Robinson, Heraclitus, University of Toronto Press, 1. Baskı, Toronto 2003.
Tora ve Aflara, Bereşit, 1.Kitap, Gözlem Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul 2002.
---, Vayikra, 3. Kitap, Gözlem Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul 2006.
Valentina Conticelli-Mino Gabriele, "Mikrokozmos'tan Makrokozmos'a Kan'ın Öyküsü", Çev.: Ali Kaftan, Cogito (Dergi), Sayı: 37, İstanbul 2003.
Wilhelm Capelle, Sokrates'ten Önce Felsefe, Çev.: Oğuz Özügül, Pencere Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2006.

APA	YILDIZ E (2009). KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. , 53 - 76.
Chicago	YILDIZ Erdal KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. (2009): 53 - 76.
MLA	YILDIZ Erdal KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. , 2009, ss.53 - 76.
AMA	YILDIZ E KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. . 2009; 53 - 76.
Vancouver	YILDIZ E KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. . 2009; 53 - 76.
IEEE	YILDIZ E "KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer." , ss.53 - 76, 2009.
ISNAD	YILDIZ, Erdal. "KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer". (2009), 53-76.

APA	YILDIZ E (2009). KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, 0(15), 53 - 76.
Chicago	YILDIZ Erdal KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 0, no.15 (2009): 53 - 76.
MLA	YILDIZ Erdal KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, vol.0, no.15, 2009, ss.53 - 76.
AMA	YILDIZ E KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları. 2009; 0(15): 53 - 76.
Vancouver	YILDIZ E KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer. Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları. 2009; 0(15): 53 - 76.
IEEE	YILDIZ E "KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer." Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları, 0, ss.53 - 76, 2009.
ISNAD	YILDIZ, Erdal. "KOKU: Orada Bağlar, Burada Çözer". Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları 15 (2009), 53-76.