Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri

AKDEMİR, Tekin; Karakurt, Birol

Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri

Birol KARAKURT, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Tekin AKDEMİR (Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Kayseri, Türkiye)

Maliye Dergisi

65 5

Yıl: 2010 Cilt: 0 Sayı: 158 Sayfa Aralığı: 226 - 261 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri

Öz:

Son 25 yıllık dönemde gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülke bütçe açığını elimine etmek ya da sınırlamak, kamu borcunu düşürmek ve böylelikle maliye politikasının kalitesini arttırmak amacıyla mali kuralları kabul etmişlerdir. Mali kurallar, mali disiplini ve makroekonomik istikrarı sağlamanın temel araçlarından biridir. Türkiye’de anayasal ve yasal olarak garanti altına alınmış mali kurallar olmamakla birlikte, mali kural niteliği almış uygulamalar ve düzenlemeler söz konusudur. Özellikle 2003 yılı sonrasında yapılan yasal düzenlemelerle sayısal olmayan nitelikteki kurallarda önemli iyileşmeler sağlanmıştır. Ancak, sayısal nitelikli kurallar daha çok IMF programları çerçevesinde yürütülmüş ve IMF programının sona ermesiyle birlikte bu kurallar esnetilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada, anayasal ve yasal olarak garanti altına alınmayan düzenlemelerin kolaylıkla esnetilebildiğinden hareketle, Türkiye’de büyüme ve mali dengede kalıcı iyileşme sağlamak ve ekonominin kırılganlığını azaltmak için kurallı maliye politikası uygulamasının yasal zemine oturtulması gerektiği vurgulanmıştır. Çalışmada ayrıca, mali kuralların, mali düzenlemelerde süreklilik sağlayarak, politikaların görünürlüğünü arttıracağından kamu maliyesinin sürdürülebilirliğine de katkı sağlayacağı ifade edilmiştir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Rule-based fiscal policy: The case of rule-based fiscal policy in Turkey

Öz:

Many developed and developing countries applied fiscal rules to eliminate or limit the budget deficit, to reduce public debt and so to improve the effectiveness of financial policy during the last 25 years. fiscal rules are one of the main goals to sustain financial discipline and macroeconomic stability. In Turkey, even though there are no constitutionally or legally determined financial rules, there are some certain practices accepted as financial rules. In particular after 2003, legal regulations have significantly emphasized the importance of numerical fiscal rules. However, quantitative rules have been implemented in the framework of IMF programs and they have been released at the end of the IMF programs. This study emphasis the importance of constitutional and legal regulations to prevent releasing numerical rules and to improve economic growth, fiscal balance and to eliminate economic fragility permanently by the rule-based fiscal policy. This study also emphasizes the role of fiscal rules to keep continuity of fiscal regulations and transparency of fiscal policy regarding the sustainability of the public finance.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Bali, B. B. ve Çelen, M. (2007), Kurala Bağlı Maliye Politikaları ve Avrupa Birliği Uygulaması, İstanbul, Beta Yayınları.
Binay, Ş. (2003), “Some Issues in Fiscal Policy and Central Banking: The Case of Turkey”, BIS Papers, No: 20, October, 245-259, http://www.bis.org/publ/bppdf/ bispap20y. pdf, (Erişim. 22/10/2009).
Biraschi, P. (2008), “Searching for the Optimal EMU Fiscal Rule: An Ex-post Analysis of the SGP Reform Proposals”, Ministry of Economy and Finance Department of the Treasury Working Papers, No. 7, 1-42. http://notizie.unimo.it/ campusfile/file/ECO_ DEP/file22901.pdf, (Erişim: 15/12/2008).
Boran, E. (2008), “Brezilya’dakine Benzer Bir Mali Sorumluluk Düzenlemesi Yapılmalı”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Politika Notu, 1-9, http://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/ege_boran_pn.pdf, (Erişim: 21/11/2009).
Buti, M.; Roeger, W. ve in’t Veld, J. (2001), “Monetary and Fiscal Policy Interactions Under a Stability Pact”, In: Fiscal Rules (279-318), The Third Banca d’Italia Workshop on Public Finance Organized by the Bank of Italy, February 1-3, Rome, http://www.bancaditalia.it/studiricerche/convegni/atti/ fiscrules/session2/27918_buti_roeger_and_int_veld.pdf, (Erişim: 22/11/2009).
Buti, M. ve Noord, P. (2004), “Fiscal Policy in EMU: Rules, Discretion and Political Incentives”, European Commission Economic Papers, No: 206, 1-47. http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/publication686_en.pdf, (Erişim 21/10/2009).
Belediye Kanunu, Kanun No: 5393, Kabul Tarihi: 3/7/2005, 13/07/2005 tarih ve 25874 sayılı Resmi Gazete.
BKK (2009), 2010 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı, http://www.sp.gov.tr/documents/P2010.pdf, (Erişim: 27/12/2009).
BSB (2006), IMF Gözetiminde On Uzun Yıl, 1998-2008, Farklı Hükümetler, Tek Siyaset, Bağımsız Sosyal Bilimciler 2006 Yılı Raporu, http://www.bagimsizsosyalbilimciler.org/Yazilar_BSB/BSB2006_Final.pdf, (Erişim: 09/09/2009).
Corsetti, G. ve Roubini, N. (1996), “European Versus American Perspectives on Balanced-Budget Rules”, The American Economic Review, Vol. 86, No. 2, (May), 408-413.
Dabán-Sánchez, T.; Detragiache, E., di Bella, G.; Milesi-Ferretti, G. M. ve Symansky, S. (2003), Rules-Based Fiscal Policy in France, Germany, Italy, and Spain, IMF Occasional Paper, No: 225, Washington DC.
DPT (2006), 9.Kalkınma Planı (2007-2013), Ankara, www.dpt.gov.tr/DocObjects/ Download/1968/plan9.pdf, (Erişim:10/11/2009).
DPT (2009), Orta Vadeli Program (2010-2012), Ankara, www.dpt.gov.tr/ DocObjects/.../Orta_Vadeli_Program_2010-2012, (Erişim:10/11/2009).
European Commission. (2006), Public Finances in EMU-2006, European Commission, Directorate-General for Economic and Financial Affairs Public Finance Unit, European Economy Number:3, Printed in Belgium.
Fiess, N. (2005), “Chile’s Fiscal Rule”, In C. Burnside (Eds), Fiscal Sustainability in Theory and Practice, (175-204), Washington DC, The Worldbank.
Franco, D.; Balassone, F. ve Francese, M. (2004), “Fiscal Policy in Europe: The Role of Fiscal Rules”, National Tax Association Proceedings, 95TH Annual Conference on Taxation, 1-11, http://www.ief.es/investigacion/Recursos/ Seminarios/Economia Publica/2004_11Febrero_ 1.pdf, (Erişim:12/10/2009).
Günay, A. (2007), Mali Disiplinin Sağlanmasında Anayasal Denk Bütçe Yaklaşımı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Ankara, T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını, Yayın No: 2007/375.
Gürsel, S. (2008), “Ekonomik Zirve Hafif Kaldı”, Referans Gazetesi, 10/04/2008.
HM (2005), 19. Stand-By Düzenlemesi (Mayıs 2005-Mayıs 2008) 1. ve 2. Gözden Geçirmelere İlişkin Niyet Mektubu, Ankara, http://www.hazine.gov.tr/irj/portal/ anonymous?NavigationTarget=navurl://1927b7119b5defda74ea0b8dba558dff& LightDTNKnobID=-1148383271, (Erişim: 09/12/2009).
HM (2006), 19. Stand-By Düzenlemesi (Mayıs 2005-Mayıs 2008) 3. ve 4. Gözden Geçirmelere İlişkin Niyet Mektubu, Ankara, http://www.hazine.gov.tr/irj/portal/ anonymous?NavigationTarget=navurl://1927b7119b5defda74ea0b8dba558dff& LightDTNKnobID=-1148383271, (Erişim: 09/12/2009).
HM (2007), 19. Stand-By Düzenlemesi (Mayıs 2005-Mayıs 2008) 6. Gözden Geçirmeye İlişkin Niyet Mektubu, Ankara, http://www.hazine.gov.tr/irj/portal/ anonymous?NavigationTarget=navurl://1927b7119b5defda74ea0b8dba558dff& LightDTNKnobID=-1148383271, (Erişim: 09/12/2009).
HM (2008), 19. Stand-By Düzenlemesi (Mayıs 2005-Mayıs 2008) 7. Gözden Geçirmeye İlişkin Niyet Mektubu, Ankara, http://www.hazine.gov.tr/irj/ portal/anonymous?NavigationTarget=navurl://1927b7119b5defda74ea0b8dba55 8dff&LightDTNKnobID=-1148383271, (Erişim: 09/12/2009).
HM (2009), Borç Göstergeleri, http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/ Hazine%20Web/İstatistikler/Borc_Gostergeleri_Sunumu/borc_gostergeleri.pdf, (Erişim:22/11/2009).
IMF (2007a), Turkey-2007 Article IV Consultation, Concluding Statement of the
IMF Mision, http://www.imf.org/external/np/ms/2007/030907.htm, (Erişim: 05/10/2009).
IMF (2007b), IMF Executive Board Concludes 2007 Article IV Consultation with Turkey, Public Information Notice (PIN) No 07/66 June 12, http://www.imf.org/external/np/ sec/pn/2007/pn0766.htm, (Erişim:05/10/2009).
IMF. (2007), IMF Country Report, Turkey: Selected Issues, Prepared by Kevin Fletcher et all, Approved by European Department, 46p. http://www.imf.org/external/pubs/ ft/scr/2007/cr07364.pdf, (Erişim:05/10/2009).
IMF (2009), Fiscal Rules-Anchoring Expectations for Sustainable Public Finances, International Monetary Fund Fiscal Affairs Department, December 16, Washington DC,1-72.
İl Özel İdaresi Kanunu, Kanun No: 5302, Kabul Tarihi: 22/2/2005, 04/03/2005 tarih ve 25745 sayılı Resmi Gazete.
Kalkan, S. (2007), “Kurallı Maliye Politikası” TEPAV Bülten, Haziran, Sayı:1, 3-5. http://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/tepav_bulten_haziran.pdf, (Erişim:10/10/2009).
Karanfil, N. (2008), “Faiz ve Yatırım Harcamalarını 'Mali Kural' Dışı Bırakma Planı”, Referans Gazetesi, 22/04/2008.
Kennedy, S.; Robbins, J. ve Delorme, F. (2001), “The Role of Fiscal Rules in Determining Fiscal Performance”, In: Fiscal Rules (237-266), The Third Banca d’Italia Workshop on Public Finance Organized by the Bank of Italy, February 1-3, Rome, Italy,http://www.bancaditalia.it/studiricerche/convegni/atti/fisc_ rules/session1/237-266_kennedy_robbins_&_delorme.pdf, (Erişim:22/09/2009).
KEP (2009), 2008 Yılı Katılım Öncesi Ekonomik Programı, Ankara. http://www.sp.gov.tr/documents/KEP2008.pdf, (Erişim:17/09/2009).
Kopits, G. (2001), “Fiscal Rules: Useful Policy Framework or Unnecessary Ornament”, IMF Working Paper, WP/01/145, Washington DC, 1-24.
Kopits, G. ve Saymansky, S. A. (1998), “Fiscal Policy Rules”, IMF Occasional Paper, No: 162, Washington DC.
Marshall, J. (2003), “Fiscal Rule and Central Bank Issues in Chile”, BIS Papers, No: 20, October, 98-106, http://www.bis.org/publ/bppdf/bispap20f.pdf, (Erişim: 21/11/2009).
Mihaljeck, D. & Tissot, B. (2003), Fiscal Positions in Emerging Economies: Central Banks’ Perspectives. BIS Papers, No: 20, 10-37, http://www.bis.org/publ/bppdf/ bispap20b.pdf, (Erişim:17/09/2009).
Milesi-Ferretti, G. M. ve Moriyama, K. (2006), “Fiscal Adjustment in EU Countries: A Balance Sheet Approach”, Journal of Banking & Finance, Vollume: 30, Issue: 12, December, 3281–3298.
Moreno, R. (2003), “Fiscal Issues and Central Banking in Emerging Economies: an Overview”, BIS Papers, No: 20, October, 1-9, http://www.bis.org/publ/bppdf/ bispap20a.pdf, (Erişim:17/09/2009).
Maliye Bakanlığı (2007), 2008 Mali Yılı Bütçe Gerekçesi, Ekim, Ankara, http://www.bumko.gov.tr/TR/Genel/rg.ashx?DIL=1&BELGEANAH=11685& RESIMISIM=Adobepdfreader7_icon.gif, (Erişim:17/11/2009).
Maliye Bakanlığı (2008), 2009 Yılı Bütçe Gerekçesi, Ekim, Ankara, http://www.bumko.gov.tr/TR/Genel/dg.ashx?DIL=1&BELGEANAH=10916&D OSYAISIM=2009YiliButceGerekcesi.pdf, (Erişim:17/11/2009).
Maliye Bakanlığı (2009), Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, http://www.bumko.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF7A2 395174CFB32E191C5B747978912DF, (Erişim 22/12/2009).
OECD (2008), Economic Surveys: Turkey, Volume 2008/14 July, 1-167, http:// www.turkey-now.org/db/Docs/OECD_TR_outlook.pdf, (Erişim:12/11/2009).
Pınar, A. (2006), Maliye Politikası, Ankara, Naturel Kitabevi.
Sak, G. (2007), “Aradığınız Yeni Çıpa Kurallı Maliye Politikası Kurulu Olabilir”, tepav bülten, Haziran, 1-3, http://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/ upload/tepav_bulten_haziran.pdf, (Erişim:10/10/2009).
Serdengeçti, S. (2008), “Yeni Program Şart”, http://www.tepav.org.tr/tur/ index.php?type=event&title=S&cid=401, (Erişim:10/09/2009).
Schick, A. (1998), A Contemporary Approach to Public Expenditure Management, Washington DC, The World Bank, 1-143. www1.worldbank.org/publicsector/pe/ PEM_book.pdf, (Erişim: 12/09/2009).
Sutherland, D., Price, R. ve Joumard, I. (2005), “Sub-Central Government Fiscal Rules”, OECD Economic Studies, No:41, 141-181. http://www.oecd.org/ dataoecd/62/12/ 40506699.pdf, (Erişim:03/09/2009).
Sutherland, D., Price, R. ve Joumard, I. (2006), “Fiscal Rules For Sub-Central Governments: Design and Impact”, OECD Network on Fiscal Relations Across Levels of Government, COM/CTPA/ECO/GOV/WP(2006)/1, 1-74; http://www.oecd. org/dataoecd/53/0/37388379.pdf, (Erişim: 11/10/2009).
Şen, H., Sağbaş, İ. ve Keskin, A. (2007), Bütçe Açıkları ve Açık Finansman Politikası Teori ve Türkiye Uygulaması, Ankara, Orion Kitabevi.
Şevik, E. (2008), “Mali Kurallar”, Bütçe Dünyası Dergisi, Cilt: 3 Sayı: 28, 50-59.
Şimşek, M. (2008), “Türkiye'nin İstikrar ve Büyüme Hamlesi: Ekonomik İstikrar: Çıpalar ve Ötesi-Türkiye'nin Küresel Sermaye Akışı ve Gelişen Piyasalar Haritasındaki Yeri”, Forum İstanbul'un Yedinci Buluşması (Devlet Bakanı Mehmet Şimşek’in Konuşması), Referans Gazetesi, 25/04/2008.
TEPAV (2007), “22 Temmuz Seçimlerinin Ardından İkincil Reform Sürecinin Öncelikleri”, 1-43, http://www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/oncelikler raporu.pdf , (Erişim: 14/11/2009).
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Karar No: 4651, Karar Tarihi 25/4/2001, 05/05/2001 tarih ve 24393 sayılı Resmi Gazete.

APA	Karakurt B, AKDEMİR T (2010). Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. , 226 - 261.
Chicago	Karakurt Birol,AKDEMİR Tekin Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. (2010): 226 - 261.
MLA	Karakurt Birol,AKDEMİR Tekin Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. , 2010, ss.226 - 261.
AMA	Karakurt B,AKDEMİR T Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. . 2010; 226 - 261.
Vancouver	Karakurt B,AKDEMİR T Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. . 2010; 226 - 261.
IEEE	Karakurt B,AKDEMİR T "Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri." , ss.226 - 261, 2010.
ISNAD	Karakurt, Birol - AKDEMİR, Tekin. "Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri". (2010), 226-261.

APA	Karakurt B, AKDEMİR T (2010). Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. Maliye Dergisi, 0(158), 226 - 261.
Chicago	Karakurt Birol,AKDEMİR Tekin Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. Maliye Dergisi 0, no.158 (2010): 226 - 261.
MLA	Karakurt Birol,AKDEMİR Tekin Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. Maliye Dergisi, vol.0, no.158, 2010, ss.226 - 261.
AMA	Karakurt B,AKDEMİR T Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. Maliye Dergisi. 2010; 0(158): 226 - 261.
Vancouver	Karakurt B,AKDEMİR T Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri. Maliye Dergisi. 2010; 0(158): 226 - 261.
IEEE	Karakurt B,AKDEMİR T "Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri." Maliye Dergisi, 0, ss.226 - 261, 2010.
ISNAD	Karakurt, Birol - AKDEMİR, Tekin. "Kurallı maliye politikası: Türkiye'de kurallı maliye politikası örnekleri". Maliye Dergisi 158 (2010), 226-261.