Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi

GÜNEŞ, M. Handan; özdemir, oğuz; DEMİR KAÇAN, SİBEL

Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi

Oğuz ÖZDEMİR, (Muğla Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Muğla, Türkiye)

M. Handan GÜNEŞ, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Samsun, Türkiye)

SİBEL DEMİR KAÇAN (Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul, Türkiye)

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

54 17

Yıl: 2010 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 53 - 68 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi

Öz:

Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO)’lara yönelik bilgi düzeyi ve tutumlarının belirlenmesini ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesini konu almaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Samsun İl Merkezi’ndeki çeşitli fakültelerin son sınıfında öğrenim gören 300 kişilik öğrenci grubuna araştırmacılar tarafından geliştirilen “GDO’lara Yönelik Bilgi Düzeyi ve Tutum Ölçeği” uygulanmış ve toplanan veriler SPSS bilgisayar paket programında analiz edilerek bulgular yorumlanmıştır. Sonuçta, araştırmaya katılan öğrencilerin çoğunluğunun GDO’ların üretimi, kullanımı, yaygınlığı ve olası sakıncaları hakkında gerçek duruma yakın şekilde bilgi sahibi oldukları; diğer yandan “güvenirliği”, “çevresel etkileri”, “sosyo-ekonomik etkileri” ve “yönetilebilirliği” açılarından sözkonusu ürünlerin üretimi ve kullanımına karşı tutum içinde oldukları ortaya konulmuştur. Ayrıca, araştırmaya katılanların GDO’lara yönelik tutumlarının kişisel özelliklerine göre anlamlı düzeyde farklılık göstermediği belirlenmiştir. Çalışmanın sonunda ise, araştırmaya katılanların GDO’lara yönelik bilgi düzeyleri ve tutumları, sürdürülebilir tüketim eğitiminin temel ilkeleri açısından irdelenmiştir.

Anahtar Kelime: genetiği değiştirilmiş ürün bilgi düzeyi tutum genetiği değiştirilmiş organizmalar tüketim

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Davranış Bilimleri

The level of knowledge-attitudes of students towards genetically modified organism (GMO) and its evaluation according to sustainable consumption education

Öz:

This study deals with the level of knowledge and attitude of students regarding genetically modified organism (GMO) and the evaluation of sustainable consumption education. For these purposes, the questionnaire (The level of knowledge and attitudes towards GMO’s) produced by the researchers has been applied to 300 fourth-year students of Ondokuz Mayıs University who have been selected randomly. The data has been analyzed by a computer statistics program, SPSS. The analysis of data has shown that the knowledge of the majority of the students regarding the GMO is in accordance with the reality. However, they have negative attitudes towards the dimensions of reliability, environmental effects, socio-economical effects and its inspection and towards the production and usage of GMO. In addition, the results have revealed that there is no significant impact of personal variable on the attitude toward GMO’s. At the end of the study, the level of knowledge and attitude of students have been evaluated according to the basic principles of sustainable consumption.

Anahtar Kelime: attitude genetically modified organisms consumption genetically modified foods knowledge level

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Davranış Bilimleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Bayram, M. (2008). Gıdalar, ambalalajlar, silahlar ve açlar. İstanbul: Hay Kitap Yayınları.
Demir, A., & Pala, A. (2007). Genetiği değiştirilmiş organizmalara toplumun bakış açısı. Hayvansal Üretim, 48(1), 33-43
Demirci, A., & Arlı, M. (2001). Tüketici eğitimi alan ve almayan öğrencilerin bilgi, tutum ve davranışları. Ankara Üniversitesi Ev Ekonomisi Dergisi, 7(9), 18- 26
Fairbairn, C., Scoles, G., & McHughen, A. (2000). Horizontal transfer of antibiotik resistance genes from transgenic plants to bakteria. 6th International Symposium on The Bıosafety of GMO, (146-154), University Extension Press, Saskatchewan, ISBN0-88880-412-1,Saskatoon, Canada.
Gardner, G., Assadourian, E., & Sarin, R. (2004). Günümüzde tüketim. Dünyanın durumu, Özel konu: Tüketim toplumu (3-21). İstanbul : TEMA Yayınları.
Gaskell, G., Allum, N., & Stares, S. (2003). Europeans and biotechnology in 2002 (Report No: QLG7-CT-1999-00286). A Report to the EC Directorate General for Research from the project 'Life Sciences in European Society.
Grunert, K. G. (1999). Consumer attitudes and decision-making with regard to genetically modified food products. European Comission Research Project. Retrieved April 21, 2009, from http://ec.europa.eu/research/quality-oflife/ gmo/04-food/04-01-project.html.
Ho, W. M. (2001). Genetik mühendisliği, rüya mı kabus mu?, Çeviren: Emral Çakmak, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
James, C. (2008). Global status of commercialized biotech/gm crops: 2008 (Report No: 38 ISBN 978-1-892456-44-3I), ISAAA Brief , ISAAA: Ithaca, NY.
Heffernan, J. W., & Hillers, V. N. (2002). Attitudes of consumers living in Washington regarding food biotechnology. Journal of American Dietetic Association, 102(1), 85-89.
Frewer L. J., Shepherd, R., & Sparks, P. (1994). Biotechnology and food production: knowledge and perceived risk. British Food Journal, 96(9), 26- 33.
Kahveci, D., & Özçelik, B. ( 2008). Attitudes of turkish consumers towards genetically modified foods. International Journal of Natural and Engineering Sciences, 2(2), 53-57,
Mehmetoğlu, A.C. (2007). Preferences of Turkish people for irradiated, GM or organic foods. Journal of Food, Agriculture & Environment, 5(3-4 ), 74-80.
Morris, S. H., & Adley, C. C. (2000). Genetically modified food issues attitudes of Irish university scientists. British Food Journal, 102(9), 669-677.
Quist, D. (2007). Vertical (trans)gene flow: ımplications for crop diversity and wild relatives. In A. Traavik, T., Ching L., Tapir (Eds.), Holilstic approaches to risk and uncertainty in genetic enginieering and genetically modified organisms-biosafety fırst (pp: 205): Trondheim.
Özdemir, O.(2003). Genetik olarak değiştirilmiş organizmaların (GDO’ların) doğal çevreye etkileri ve avrupa birliği açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Özdemir, O. (2009). Attitudes of consumers toward the effects of genetically modified organisms (GMO’s): The example of Turkey. Journal of Food, Agriculture & Environment, 7(3-4), 132-138.
Özgen, Ö., Emiroğlu, H., Yıldız, M., Taş, A.S., & Purutçuoğlu, E. (2007) . Tüketiciler ve Modern Biyoteknoloji: Model Yaklaşımlar. Ankara: A.Ü. Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları.
Pusztaı, A., & Bordocz, S. (2007). Potential health effects of foods derived frodm genetically modified (gm) plants-what are the ıssues?, In A. Traavik, T., Ching L., Tapir (Eds.), Holilstic approaches to risk and uncertainty in genetic enginieering and genetically modified organisms-biosafety fırst (pp: 239): Trondheim.
Shiva, V. (2006). Çalınmış hasat. Çeviri: Ali K. Saysel, İstanbul: Bgst yayınları.
Zhao, J., & Widdows, R. (2001). Consumer attitudes to biotechnology and food products: Asurvey of younger, educated consumers. Consumer Interests Annual, 47, 1-8.
Zimmermann, F., & Brunner, F. (2005). Nachhaltige Lehre. Humangeographisches Seminar Inst. Für Geographie und Raumforsschung der Karl-Franzen UniversitatGraz. 16 Aralık 2007 tarihinde http//www.oikosinternational.org/graz adresinden ulaşılmışır.

APA	özdemir o, GÜNEŞ M, DEMİR KAÇAN S (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. , 53 - 68.
Chicago	özdemir oğuz,GÜNEŞ M. Handan,DEMİR KAÇAN SİBEL Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. (2010): 53 - 68.
MLA	özdemir oğuz,GÜNEŞ M. Handan,DEMİR KAÇAN SİBEL Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. , 2010, ss.53 - 68.
AMA	özdemir o,GÜNEŞ M,DEMİR KAÇAN S Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. . 2010; 53 - 68.
Vancouver	özdemir o,GÜNEŞ M,DEMİR KAÇAN S Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. . 2010; 53 - 68.
IEEE	özdemir o,GÜNEŞ M,DEMİR KAÇAN S "Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi." , ss.53 - 68, 2010.
ISNAD	özdemir, oğuz vd. "Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi". (2010), 53-68.

APA	özdemir o, GÜNEŞ M, DEMİR KAÇAN S (2010). Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 53 - 68.
Chicago	özdemir oğuz,GÜNEŞ M. Handan,DEMİR KAÇAN SİBEL Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29, no.1 (2010): 53 - 68.
MLA	özdemir oğuz,GÜNEŞ M. Handan,DEMİR KAÇAN SİBEL Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.29, no.1, 2010, ss.53 - 68.
AMA	özdemir o,GÜNEŞ M,DEMİR KAÇAN S Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010; 29(1): 53 - 68.
Vancouver	özdemir o,GÜNEŞ M,DEMİR KAÇAN S Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010; 29(1): 53 - 68.
IEEE	özdemir o,GÜNEŞ M,DEMİR KAÇAN S "Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, ss.53 - 68, 2010.
ISNAD	özdemir, oğuz vd. "Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO'lara) yönelik bilgi düzeyleri-tutumları ve sürdürülebilir tüketim eğitimi açısından değerlendirilmesi". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29/1 (2010), 53-68.