Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri

KANSUN, Gürsel; KOÇAK, Kerim

Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri

Kerim KOÇAK, (Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Konya, Türkiye)

Gürsel KANSUN (Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Konya, Türkiye)

Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi

2 0

Yıl: 2008 Cilt: 23 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 41 - 50 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri

Öz:

Bu çalışmada geniş bir P‐T aralığında gerçekleşen metamorfik tarihçeye sahip Ortaköy (Aksaray, Kırşehir Masifi) ve Alanya (Antalya, Alanya masifi) yörelerindeki farklı kayaçlarda gelişen granatlardaki mineralojik ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi ve bunlarda gelişen kimyasal zonlanmanın yorumlanması amaçlanmıştır. Ortaköy ve Alanya örneklerinde genellikle almandin(alm)’ce zengin granatlar gelişmektedir. Ortaköy yöresindeki (Aksaray, KM) pelitik gnays ve paragnaysik granitlerde sırası ile Prb0,37‐0.65 Alm4.12‐4.92 Sps0.26‐1.33 Grs0.12‐0.27; ve Prb0,45 ‐0.47 Alm4.75‐4.78 Sps0.56‐0.62 Grs0.2 bileşiminde granatlar oluşmaktadır. Alanya örneklerindeki granatlar ise daha fazla Ca (Grs1.19‐1.65), ve daha düşük $Fe^ {2+}$ (Alm3.79‐4.19) ve Mn (Sps0.03‐1.4 ) içeriğine sahiptirler. Buna karşılık magmatik granatlar (Ortaköy) pelitik granatlara göre daha düşük Mg ve yüksek $Fe^ {3+}$ içermektedirler: Prb0,12 Alm4.83‐4.92 Sps0.91‐0.92 Grs0.04. Ortaköy pelitik restitleri ise, içerisinde yer aldığı paragnaysik granitlere göre daha fazla Prb, ve daha az Alm ve Sps içerirler. Örneklerde genel olarak iki tip mineralojik ve kimyasal zonlanma açığa çıkmaktadır; a)Alanya örneklerinde granat merkezinin Mn ve kenarlarının Mg ve Fe‘ce zenginleşmesi ile tanımlanan büyüme zonlanması b)Ortaköy restitlerinde merkezin Mg, kenarların Mn, Ca ve $Fe^ {2+}$‘ce zenginleşmesi ile tanımlanan zonlanma ise yüksek T ‘deki kristal hacim difüzyonu, heterojen değişim, kafes transfer reaksiyonları ve/veya sıvı akışı süreçleri ile açıklanabilmektedir. Ortaköy gnayslarında ve Ortaköy granitinde yer alan granatlarda muhtemelen önceden var olan büyüme zonlanmasının difüzyon süreçleri ile silinmesi sonucu çok zayıf bir kimyasal zonlanma gelişmiş veya hiç gelişmemiştir

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

Chemical and Mineralogical Characteristics of The Garnets from Ortaköy (Kırşehir massif) and Alanya (Alanya Massif) Areas

Öz:

This study aims to determination of mineralogical and chemical characteristics, and interpretation of chemical zoning of the garnets, that formed in Kırşehir and Alanya massifs (KM and AM) experienced metamorphic history with wide P‐T conditions. Almandine (alm)‐rich garnet generally developed in Ortaköy and Alanya samples. The garnets grown in pelitic gneisses and paragneissic granites, have compositions of Prb0,37‐0.65 Alm4.12‐4.92 Sps0.26‐1.33 Grs0.12‐0.27, and Prb0,45 ‐0.47 Alm4.75‐4.78 Sps0.56‐0.62 Grs0.2 , repectively while garnets from Alanya samples have relatively higher Ca ( Grs1.19‐1.65 ), and lower $Fe^ {2+}$ (Alm3.79‐4.19 ) and Mn (Sps0.03‐1.4 ) contents. In contrast, igneous garnets contain lower Mg and higher $Fe^ {3+}$ contents than those formed in pelitic rocks: Prb0,12 Alm4.83‐4.92 Sps0.91‐0.92 Grs0.04. Pelitic restites are compositionally different than their hosts, with their higher Prb, and lower Alm and Sps contents. In the garnets, two types of chemical zonings were mainly distinguished: a) as exemplified by Alanya sample, growth zoning defined by enrichment of core in Mn, and consequently enrichment of rim in Mg and Fe. b) Enrichment of core in Mg, and consequently enrichment of rim in Mn, Ca and $Fe^ {2+}$: As examplified by Ortaköy restites, this zoning is attributed to processes of high‐T crystalline volume diffusion and heterogeneous exchange, net transfer reactions and/or fluid flow. A slight or no chemical zoning have developed in the garnets from Ortaköy gneisses and Ortaköy granite owing to destruction of previous growth zoning by diffusional processes.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık

Carswell, D.A. (1990). Eclogites and the eclogite facies: Definitions and classi‐fications, In eclogite facies rocks (ed. Carswell, D.A.), Blackie and Son Itd., 396 pp.
Christensen, J.N., Rosenfeld, J. ve DePaolo, D.J. (1989). Rates of tectonometamorphic processes from rubidium and strontium isotopes in garnet. Science, 244, 1465ˉ1469.
Chernoff, C.B. ve Carlson W.D. (1997). Disequilibrium for Ca during growth of pelitic garnet, Journal of Metamorphic Geology, 15, 4, 421‐438.
Cygan, R.T. ve Lasaga, A.C. (1982). Crystal growth and the formation of chemical zoning in garnets, Cont. Min. Pet., 79, 187‐200.
Erkan, Y. (1978). Kırşehir masifinde granat minerallerinin kimyasal bileşimi ile metamorfizma arasındaki ilişkiler, Türkiye Jeol. Kur. Bült., 21, 43‐50.
Estrada, J.R. (2000). Homogenization of high‐T garnets during deformation, fluid flow and metasomatism Catalonian Coastal Ranges, NE Iberian Peninsula, Journal of Geochemical Exploration, 69‐70, 557‐60.
Ganguly, J., Dasgupta, S , Cheng, W ve Neogi, S. (2000). Exhumation history of a section of the Sikkim Himalayas, India: records in the metamorphic mineral equilibria and compositional zoning of garnet, Earth and Planetary Science Letters, 183, 3‐4, 471‐486.
Getty, S.R. Selverstone J., Wernicke, B.P. Jacobsen, S.B. Aliberti E. ve Lux, D.R. (1993). SmˉNd dating of multiple garnet growth events in an arcˉcontinent collision zone, northwestern U.S. Cordillera, Contributions to Mineralogy and Petrology, 115, 1, 45ˉ57.
Hames, W.E. ve Menard, T. (1993). Fluid‐assisted modification of garnet composition along rims, cracks, and mineral inclusion boundaries in samples of amphibolite facies schists, American Mineralogist, 78, 3‐4, 338‐344.
Ikeda, T. (1993). Compositional zoning patterns of garnet during prograde metamorphism from the Yanai district, Ryoke metamorphic belt, southwest Japan, Lithos, 30, 2, 109‐121.
Kansun, G. (2000). Alanya‐Demirtaş‐Bucak‐Kızılcaşehir (ANTALYA) civarının stratigrafi, petrografi ve jeokimyasal incelenmesi. Doktora Tezi, S.Ü. Fen Bil. Enst., Konya, 334 s.
Koçak, K. (1993). The petrology and geochemistry of the Ortaköy area, Central Turkey: PhD thesis, Glasgow Uni., Scotland, 280.
Koçak, K. (2000). Regional metamorphism of the detritic rocks in Ortaköy (Aksaray) area, Bul. Min. Res. Exp., 122, 31‐39.
Kocak, K. ve Leake, B.E. (1994). The petrology of the Ortaköy district and its ophiolite at the western edge of the Middle Anatolian Massif, Turkey, Jour.A.Earth Sciences, 18, 2, 163‐174.
Korikovsky, S.P. ve Hovorka, D. (2001). Two types of garnet‐clinopyroxene‐plagioclase metabasites in the Mala Fatra Mountains crystalline complex, Western Carpathians: Metamorphic evolution, PT conditions, symplectitic and kelyphitic textures, Petrology, 9, 2, 119‐141.
Loomis , T.P. (1975). Reaction zoning of garnet, Con. Min. Pet., 52, 285‐305.
Loomis, T.P., Ganguly, J. ve Elphick, S.C. (1985). Experimental determination of cation diffusivities in alumino silicate garnets: II. Multicomponent simulation and tracer diffusion coefficients, Con. Min. Pet., 90, 45ˉ51.
Mezger , K., Hanson, G.N. ve Bohlen, S.R. (1989). UˉPb systematics of garnet: dating the growth of garnet in the Late Archaean Pikwitonei granulite domain at Cauchon and Natawahuna Lakes, Manitoba, Canada, Contrib. Mineral. Petrol., 101, 136ˉ148.
Spear, F.S. (1993). Metamorphic phase equilibria and pressure –temperature‐time paths, Mineralogical Society of America Monograph, 799p.
Spear F.S ve Daniel C.G. (2001). Diffusion control of garnet growth, Harpswell Neck, Maine, USA, Journal of Metamorphic Geology, 19, 2, 179‐195.
Vance, D., Strachan R.A. ve Jones, K.A. (1998). Extensional versus compressional settings for metamorphism: garnet chronometry and pressureˉtemperatureˉtime histories in the Moine Supergroup, northwest Scotland. Geology, 26, 10, 927ˉ930.
Whitney, D.L., Mechum, T.A., Dilek, Y. ve Kuehner, S.M. (1996). Modification of garnet by fluid infiltration during regional metamorphism in garnet through sillimanite‐zone rocks, Dutchess County, New York, American Mineralogist, 81, 696ˉ705.
Yang, P ve Rivers, T. (2001). Chromium and manganese zoning in pelitic garnet and kyanite: Spiral, overprint, and oscillatory (?) zoning patterns and the role of growth rate, Journal of Metamorphic Geology, 19, 4, 455‐474.
Young, E.D. ve Rumble, D. (1993). The origin of correlated variations in insitu 18O/16O and elemental concentrations in metamorphic garnet from southeastern Vermont, USA, Geochimica et Cosmochimica Acta, 57, 11, 2585‐2597.

APA	KOÇAK K, KANSUN G (2008). Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. , 41 - 50.
Chicago	KOÇAK Kerim,KANSUN Gürsel Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. (2008): 41 - 50.
MLA	KOÇAK Kerim,KANSUN Gürsel Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. , 2008, ss.41 - 50.
AMA	KOÇAK K,KANSUN G Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. . 2008; 41 - 50.
Vancouver	KOÇAK K,KANSUN G Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. . 2008; 41 - 50.
IEEE	KOÇAK K,KANSUN G "Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri." , ss.41 - 50, 2008.
ISNAD	KOÇAK, Kerim - KANSUN, Gürsel. "Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri". (2008), 41-50.

APA	KOÇAK K, KANSUN G (2008). Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1), 41 - 50.
Chicago	KOÇAK Kerim,KANSUN Gürsel Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi 23, no.1 (2008): 41 - 50.
MLA	KOÇAK Kerim,KANSUN Gürsel Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, vol.23, no.1, 2008, ss.41 - 50.
AMA	KOÇAK K,KANSUN G Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2008; 23(1): 41 - 50.
Vancouver	KOÇAK K,KANSUN G Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi. 2008; 23(1): 41 - 50.
IEEE	KOÇAK K,KANSUN G "Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri." Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23, ss.41 - 50, 2008.
ISNAD	KOÇAK, Kerim - KANSUN, Gürsel. "Ortaköy (Kırşehir Masifi) ve Alanya (Alanya Masifi) yörelerindeki granatların kimyasal ve mineralojik özellikleri". Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi 23/1 (2008), 41-50.