Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi

Basak, Tulay; UZUN, Şenay; Arslan, Filiz

Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi

Tülay BAŞAK, (GATA Hemşirelik Yüksek Okulu, Ankara, Türkiye)

Şenay UZUN, (GATA Hemşirelik Yüksek Okulu, Ankara, Türkiye)

Filiz ARSLAN (GATA Haydarpaşa Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, Türkiye)

Gülhane Tıp Dergisi

34 4

Yıl: 2010 Cilt: 52 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 76 - 81 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi

Öz:

Yoğun bakım hemşirelerinin, etik problemleri tanıması ve çözümlenebilmesi konusunda doğru kararları alabilmesi için, etik sorunu ayırt edebilme yeteneği olarak tanımlan etik duyarlılıklarının gelişmiş olması gerekmektedir. Bu çalışmada, yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanan çalışmanın örneklemini, Ankara'da bir eğitim hastanesinin yoğun bakım ünitelerinde görev yapan hemşirelerden (n=102), araştırmaya katılmayı kabul eden 90 hemşire oluşturmuştur. Veri toplama formu sosyodemografik özellikleri ve çalışma koşullarını içeren 15 sorudan oluşmaktadır. Çalışmaya katılan yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Toplam etik duyarlılık puanının yaş, medeni durum, öğrenim durumu, yoğun bakımda çalışma süresi, meslekte çalışma süresi, mezuniyet öncesi ve sonrası etik konusunda eğitim alma durumları ile ilişkili olmadığı, ancak yaş ve meslekte çalışma süresinin, etik duyarlılığın bazı alt boyutları ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılığının artırılması ve dolayısıyla etik sorunları tanıma ve çözümünün sağlanabilmesi için, mezuniyet sonrası ve sürekli eğitim programlarının düzenlenmesi önerilmektedir. Ayrıca yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarını etkileyen farklı değişkenleri belirlemek amacıyla, daha geniş gruplarda çalışmalar yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Etik Yoğun Bakım, Tıp Hemşirelik

Investigation of the moral sensibility of intensive care nurses

Öz:

In order for the intensive care nurses to recognize the ethical problems and to take proper decisions towards the solution of these problems, their moral sensibility, which is defined as the capability of distinguishing an ethical problem should be developed. In this study, it was aimed to investigate the moral sensibilities of intensive care nurses. Ninety out of 102 nurses who were working in the intensive care units of a teaching hospital in Ankara and accepted to be enrolled in the study constituted the study group in this definitive and sectional study. Data collection form is composed of 15 questions consisting of sociodemographic characteristics and study conditions. Moral sensibility of intensive care nurses in the study was in the moderate degree. The total moral sensibility score was not related with age, marital status, educational status, time exercised in intensive care, time exercised in profession, and taking any ethical courses before or after graduation, whereas age and time exercised in profession were closely related with some sub-dimensions of moral sensibility. In order to increase the level of moral sensibility of intensive care nurses and thus to recognize and solve ethical problems, it is suggested to plan postgraduate and continuous education programs. Furthermore it is necessary to conduct larger scale studies to determine different variables affecting the moral sensibility of intensive care nurses.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi Etik Yoğun Bakım, Tıp Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 13.03.2007 tarihli ve 17086 (2007/73) Sayılı Genelge Eki. Yoğun bakım üniteleri standartları, www.saglik. gov.tr/THGM/dosyagoster.aspx?DIL=1&BELGEANA H=20483&DOSYAISIM=yogunbakim_standarlari.doc (Erişim Tarihi: 30.05.2009).
2. Akdeniz S, Ünlü H. Yoğun bakım hemşireliği. Yoğun Bakım Dergisi 2004; 4: 179-185.
3. Eşer İ, Khorshid L, Demir Y. Yoğun bakım hemşirelerinde eleştirel düşünme eğilimi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 11: 13-22.
4. Erkekol FÖ, Numanoğlu N, Gürkan ÖU, Kaya A. Yoğun bakım ünitelerine ilişkin etik konular. Toraks Dergisi 2002; 3: 307-316.
5. Büyükkoçak Ü, Çakırca M. Anestezi ve yoğun bakım ile ilgili etik konular. Turkiye Klinikleri J Anest Reanim 2007; 5: 19-30.
6. Pekcan HS. Yalova ili ve çevresinde görev yapan hekimlerin ve hemşirelerin etik duyarlılıkları. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2007.
7. Tosun H. Sağlık uygulamalarında deneyimlenen etik ikilemlere karşı hekim ve hemşirelerin duyarlılıklarının belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2005.
8. Savaşkan F. KKTC’deki yataklı tedavi kurumlarında çalışan hemşire ve hekimlerin hasta haklarına duyarlılığının belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.
9. Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık Ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik. 2 Şubat 2008 Resmi Gazetesi Sayı: 26775 http://www. resmi-gazete.org/sayi/676/doktorluk-hemsirelik- ebelik-dis-hekimligi-veterinerlik-eczacilik-ve-mimarlik- egitim-programlarinin-asgari-egitim-kosullarininbelirlenmesine-dair-yonetmelik.html (Erişim Tarihi: 23.06.2009). 10. Fry S. ICN, Internetional Council of Nurses, Hemşirelik uygulamalarında etik. Bağ B (Çeviri editörü). Erzurum: Bakanlar Matbaacılık, 2000: 185-193.
11. Yoğun Bakım Hemşireliği Eğitim Programı Uygulama Yönergesi (Sayı: B.10.0.THG.0.10.0.T HG.012.00.03-216/99/ Tarih: 13.05.2008) http://www. saglik.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F88 92433CFF1A9547B61DAFFE2A4D672E5A3C2792B4 (Erişim Tarihi: 23.06.2009).
12. Lützen K, Johansson A, Nordström G. Moral sensitivity: some differences between nurses and physicians. Nursing Ethics 2000; 7: 520-530.
13. Aytaç N, Naharcı H, Öztunç G. Adana’da eğitim araştırma hastanelerinin yoğun bakım hemşirelerinde hastane enfeksiyonları bilgi düzeyi. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 9: 9-15.
14. Göz F, Gürelli ŞŞ. Yoğun bakım hemşirelerinin organ bağışı ile ilgili düşünceleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2007; 2: 77-88.
15. Çelen Ö, Karaalp T, Kaya S, Demir C, Teke A, Akdeniz A. Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Eğitim Hastanesi Yoğun Bakım Ünitelerinde görev yapan hemşirelerin uygulanan hizmet içi eğitim programlarından beklentileri ve bu programlar ile ilgili düşünceleri. Gülhane Tıp Dergisi 2007; 49: 25-31.
16. Kavaklı O, Uzun Ş, Arslan F. Yoğun bakım hemşirelerinin profesyonel davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2009; 51:168-173.
17. Sabuncu N, Gülseven B, Karabacak Ü. Yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerin stres kaynaklarının belirlenmesi. Yoğun Bakım Dergisi 1999; 3: 10-14.
18. Hakverdioglu G, Demir A, Ulusoy FM. Yoğun bakım hemşirelerinin fiziksel kısıtlamaya ilişkin bilgilerinin değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2006; 26: 634-641.
19. Atalay M, Tel H. Gelecek yüzyılda hemşirelikte lisans eğitiminin vizyonu. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 1999; 3: 47-54.
20. Çobanoğlu N, Algıer LA Qualitive analysis of ethical problems experienced by physicians and nurses in intensive care units in Turkey. Nursing Ethics 2004; 11: 444-458.
21. Barutçu E, Serinkan C. Günümüzün önemli sorunlarından biri olarak tükenmişlik sendromu ve Denizli’de yapılan bir araştırma. Ege Akademik Bakış 2008; 8: 541-561.
22. Kutsal YG, Yaşlanan dünya, yaşlanan toplum, yaşlanan insan. Toplum Hekimliği Bülteni 2003: 3-4 http://www. thb.hacettepe.edu.tr/arsiv/2003/sayi_3-4/baslik1.pdf (Erişim Tarihi: 23.06.2009).

APA	Basak T, UZUN Ş, Arslan F (2010). Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. , 76 - 81.
Chicago	Basak Tulay,UZUN Şenay,Arslan Filiz Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. (2010): 76 - 81.
MLA	Basak Tulay,UZUN Şenay,Arslan Filiz Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. , 2010, ss.76 - 81.
AMA	Basak T,UZUN Ş,Arslan F Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. . 2010; 76 - 81.
Vancouver	Basak T,UZUN Ş,Arslan F Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. . 2010; 76 - 81.
IEEE	Basak T,UZUN Ş,Arslan F "Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi." , ss.76 - 81, 2010.
ISNAD	Basak, Tulay vd. "Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi". (2010), 76-81.

APA	Basak T, UZUN Ş, Arslan F (2010). Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 52(2), 76 - 81.
Chicago	Basak Tulay,UZUN Şenay,Arslan Filiz Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi 52, no.2 (2010): 76 - 81.
MLA	Basak Tulay,UZUN Şenay,Arslan Filiz Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, vol.52, no.2, 2010, ss.76 - 81.
AMA	Basak T,UZUN Ş,Arslan F Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2010; 52(2): 76 - 81.
Vancouver	Basak T,UZUN Ş,Arslan F Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2010; 52(2): 76 - 81.
IEEE	Basak T,UZUN Ş,Arslan F "Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi." Gülhane Tıp Dergisi, 52, ss.76 - 81, 2010.
ISNAD	Basak, Tulay vd. "Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi". Gülhane Tıp Dergisi 52/2 (2010), 76-81.