Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi

ÖNCÜL, Nuray; YÜCESOY ÖZKAN, Şerife

Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi

Nuray ÖNCÜL, (Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Şerife YÜCESOY ÖZKAN (Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

20 0

Yıl: 2010 Cilt: 10 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 143 - 156 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere günlük yaşambecerilerinin öğretiminde videoyla model olmanın etkilerini değerlendirmektir. Araştırmada (a) videoyla model olmanın zihin yetersizliği olan yetişkinlere günlük yaşam becerilerinin öğretiminde etkili olup olmadığı, (b) kazanılan becerilerin öğretim sona erdikten bir yıl sonra korunup korunmadığı ve (c) kazanılan becerilerin farklı araç gereçlere genellenip genellenmediği sorularına yanıt aranmıştır.Araştırmada videoylamodel olmanın etkiliğini belirlemek üzere denekler arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Çalışmaya yaşları 23-37 arasında değişen üç kadın katılmıştır. Deneklerin tümü bir bakımevinde yaşamaktadırlar. Çalışmanın bağımlı değişkenleri günlük yaşam becerileri (hijyenik ped değiştirme, para tanıma ve diş fırçalama), bağımsız değişkeni videoyla model olmadır. Çalışma; yoklama, öğretim, izleme ve genelleme oturumlarından oluşmuştur.Araştırma bulguları deneklerin; günlük yaşam becerilerini öğrendiklerini, kazandıkları becerilerin kalıcılığını sağladıklarını ve kazandıkları becerileri farklı becerilere genellediklerini göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Teaching the daily living skills to adults with moderate and severe intellectual disabilities using video modeling

Öz:

The purpose of the present study was to examine the effectiveness of videomodeling on teaching daily living skills to adultswithmoderate and severe intellectual disabilities. The following questionswere addressed in the study: (a) the effectiveness of video modeling on teaching daily living skills to adults with intellectual disabilities, (b) the maintenance effects of video modeling a year after the instruction was over, (c) the effects of generalization across differentmaterials.Multiple probe designwith probe conditions across subjectswas used to assess the effects of video modeling. Three women, ages between 23 and 37, participated in the study. All of the participants have lived in the residential care center. Dependent variables of the study were daily living skills (changing sanitary napkin, identificationmoney, and brushing teeth), and independent variable of the study was videomodeling. The study was composed of probe, instruction, maintenance, and generalization sessions. The findings showed that participants; learned the daily living skills,maintained the acquired skills to a certain extent, and generalized the acquired skills to different materials.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akmanoğlu, N. (2009). Otistik çocuklara kötü niyetli yabancı kişilerin kaçırma girişimlerinden kaçınmayı öğretme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. No: 1890.
Alberto, P.A., Cihak, D.F., & Gama, R. I. (2005). Use of static picture prompts versus video modeling during simulation instruction. Research in Developmental Disabilities, 26, 327-339.
Alcantra, P.R. (1994). Effects of videotape instructional package on purchasing skills of children with autism. Exceptional Children, 61, 40-55.
Apple, A.L., Billingsley, F., & Schwartz, I.S. (2005). Effects of video modeling alone and with selfmanagement on compliment-giving behaviors of children with high-functioning ASD. Journal of Positive Behavior Interventions, 7, 33-46.
Bidwell, M.A., & Rehfeldt, R.A. (2004). Using videomodeling to teach a domestic skill with an embedded social skill to adults with severe mental retardation. Behavioral Intervention, 19, 263-274.
Billingsley, F.,White, O.R., & Munson, R. (1980). Procedural reliability: A rationale and an example. Behavioral Assessment, 2, 229-241.
Branham, R.S., Collins, B.C., Schuster, J.W., & Kleinert, H. (1999). Teaching community skills to students with moderate disabilities: Comparing combined techniques of classroom simulation, videotape modeling, and communitybased instruction. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 34, 170-181.
Buggey, T. (1995). An examination of the effectiveness of videotaped self-modeling in teaching specific linguistic structures to preschoolers. Topics in Early Childhood Special Education, 15, 434-459.
Buggey, T., Toombs, K., Gardener, P., & Cervetti, M. (1999). Training responding behaviors in students with autism: Using videotaped self-modeling. Journal of Positive Behavior Interventions, 1, 205-214.
Burgstahler, S. (2003). The role of technology in preparing youth with disabilities for postsecondary education and employment. Journal of Special Education Technology, 18, 7-19.
Charlop-Christy, M.H., & Daneshvar, S. (2003). Using video modeling to teach perspective taking to children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 5, 12-10.
Charlop-Christy, M.H., Le, L., & Freeman, K.A. (2000). A comparison of video modeling with in vivo modeling for teaching children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30, 537-552.
Charlop, M.H., & Milstein, J.P. (1989). Teaching autistic children conversational speech using video modeling. Journal of Applied Behavior Analysis, 22, 275–285.
Clark, E., Kehle, T.J., Jenson, W.R., & Beck, D.E. (1992). Evaluation of the parameters of selfmodeling interventions. School Psychology Review, 21, 246-254.
D’Ateno, P., Mangiapanello, K., & Taylor, B.A. (2003). Using video modeling to teach complex play sequences to a preschooler with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 5, 5-11.
Dowrick, P.W. (1999). A review of self modeling and related interventions. Applied & Preventative Psychology, 8, 23-39.
Embregts, P.J.C.M. (2000). Effectiveness of video feedback and self-management on inappropriate social behavior of youth with mild mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 21, 409-423.
Embregts, P.J.C.M. (2002). Effects of video feedback on social behavior of young people with mild intellectual disability and staff responses. International Journal of Disability, Development, and Education, 49, 105-116.
Embregts, P.J.C.M. (2003). Using self-management, video feedback, and graphic feedback to improve social behavior of youth with mild mental retardation. Education and Training in Developmental Disabilities, 38, 283-295.
Haring, T.G., Kennedy, C.H., Adams, M.J., & Pitts-Conway, V. (1987). Teaching generalization of purchasing skills across community settings to autistic youth using videotape modeling. Journal of Applied Behavior Analysis, 20, 89-96.
Kırcaali-İftar, G., & Tekin, E. (1997). Tek denekli araştırma yöntemleri. (1. Baskı). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Mechling, L. (2005). The effects of instructor-created video programs to teach students with disabilities: A literature review. Journal of Special Education Technology, 20,25-36.
Mechling, L.C., Gast, D.L., & Langone, J. (2002). Computerbased video instruction to teach persons with moderate intellectual disabilities to read grocery aisle signs and locate items. The Journal of Special Education, 35, 224-240.
Nikopoulos, K.C., & Keenan, M. (2003). Promoting social initiations in children with autism using video modeling. Behavioral Interventions, 18, 87-108.
Norman, J.M., Collins, B.C., & Schuster, J.W. (2001). Using an instructional package including video technology to teach selfhelp skills to elementary students with mental disabilities. Journal of Special Education Technology, 16, 5-18.
Payne, E., & Antonow, J. (1982). Development and applications of user produced interactive videotape instructional materials. Journal of Special Education Technology, 5, 33-36.
Rehfeldt, R.A., Dahman, D., Young, A., Cherry, H., & Davis, P. (2003). Teaching a simple meal preparation skill to adults with moderate and severe mental retardation using video modeling. Behavioral Intervention, 18, 209-218.
Shipley-Benamou, R., Lutzker, J.R., & Taubman, M. (2002). Teaching daily living skills to children with autism through instructional video modeling. Journal of Positive Behavior Interventions, 4, 165-175.
Taylor, B.A., Levin, L., & Jasper, S. (1999). Increasing play-related statements in children with autism toward their siblings: Effects of video modeling. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 11, 253-264.
Tekin-İftar, E., & Kırcaali-İftar, G. (2006). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Wert, B.Y., & Neisworth, J.T. (2003). Effects of video self-modeling on spontaneous requesting in children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 5, 30-34.
Wissick, C.A., Gardner, J.E., & Langone, J. (1999). Video-based simulations: Considerations for teaching students with developmental disabilities. Career Development for Exceptional Individuals, 22, 233-249.
Woodward, J., & Rieth, H. (1997). A historical review of technology research in special education. Review of Educational Research, 67, 503-536.

APA	ÖNCÜL N, YÜCESOY ÖZKAN Ş (2010). Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. , 143 - 156.
Chicago	ÖNCÜL Nuray,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. (2010): 143 - 156.
MLA	ÖNCÜL Nuray,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. , 2010, ss.143 - 156.
AMA	ÖNCÜL N,YÜCESOY ÖZKAN Ş Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. . 2010; 143 - 156.
Vancouver	ÖNCÜL N,YÜCESOY ÖZKAN Ş Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. . 2010; 143 - 156.
IEEE	ÖNCÜL N,YÜCESOY ÖZKAN Ş "Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi." , ss.143 - 156, 2010.
ISNAD	ÖNCÜL, Nuray - YÜCESOY ÖZKAN, Şerife. "Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi". (2010), 143-156.

APA	ÖNCÜL N, YÜCESOY ÖZKAN Ş (2010). Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 143 - 156.
Chicago	ÖNCÜL Nuray,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10, no.3 (2010): 143 - 156.
MLA	ÖNCÜL Nuray,YÜCESOY ÖZKAN Şerife Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.10, no.3, 2010, ss.143 - 156.
AMA	ÖNCÜL N,YÜCESOY ÖZKAN Ş Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2010; 10(3): 143 - 156.
Vancouver	ÖNCÜL N,YÜCESOY ÖZKAN Ş Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2010; 10(3): 143 - 156.
IEEE	ÖNCÜL N,YÜCESOY ÖZKAN Ş "Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi." Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, ss.143 - 156, 2010.
ISNAD	ÖNCÜL, Nuray - YÜCESOY ÖZKAN, Şerife. "Orta ve ileri düzeyde zihin yetersizliği olan yetişkinlere videoyla model olma kullanılarak günlük yaşam becerilerinin öğretilmesi". Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10/3 (2010), 143-156.