Dövize endeksli tüketici kredilerinde uyarlama sorunu ve yargıtay'ın bakışı

YILMAZ ,Süleyman

Süleyman YILMAZ

(Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Medeni Hukuk Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

Yıl: 2010Cilt: 59Sayı: 1ISSN: 1301-1308Sayfa Aralığı: 131 - 172Metin Dili: Türkçe

181 2

Türkçe
İngilizce

Dövize endeksli tüketici kredilerinde uyarlama sorunu ve yargıtay'ın bakışı

Öz: Çalışmamızın konusu, dövize endeksli tüketici kredilerinde uyarlama sorunu ve Yargıtay’ın bakışıdır. Dövize endeksli kredi alan tüketiciler, ekonomik kriz sebebiyle dövizin aşırı derecede değerlenmesi sonucunda ödeme güçlüğüne düşebilirler. Bu durumda tüketiciler, kredi sözleşmelerinin uyarlanmasını mahkemelerden talep etmektedirler. Mahkemeler, uyarlamanın şartları var ise, kredi sözleşmelerini uyarlamaktadırlar. Bu çalışmada, uyarlamanın şartları hem genel olarak hem de dövize endeksli krediler açısından incelenmektedir. Bu bağlamda, doktrindeki görüşler ve Yargıtay’ın uygulaması değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Konu Alanı: Sosyal > Hukuk

Adjustment problem in the foreign currency indexed credits and the view of the Turkish court of appeals

Öz:The subject of this paper is the adjustment problem in the foreign currency indexed credits and the view of Turkish Court of Appeals on this matter. Consumers who get foreign currency indexed credit could fall into financial difficulty because of an economic crisis which causes an extreme appreciation of foreign currency. Under these circumstances, consumers could demand the adjustment of the credit agreement from the courts. Courts can adjust the credit agreement in the existence of adjustment provisions. In this paper, adjustment provisions are examined both in general and also specifically with regards to the concept of foreign currency indexed credit. In this respect, opinions in doctrine and practices of Turkish Court of Appeals are examined.

Anahtar Kelimeler:

Konu Alanı: SOCIAL > LAW

Belge Türü: DergiMakale Türü: DerlemeErişim Formatı: Erişime Açık

AĞCAER, Arzu : “Dalgalı Kur Rejimi Altında Merkez Bankası Müdahalelerinin Etkinliği”, http://www.tcmb.gov.tr/kutuphane/
TURKCE/tezler/arzuagcaer.pdf (16.02.2009).
AKİPEK, Şebnem : Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi, Ankara 1999.
AKMAN, Sermet : “Karşılaştırmalı Olarak Alman ve İsviçre – Türk Hukuklarında Yüksek Oranlı Enflâsyonun Para Borçlarına Etkisi ve Bu Konudaki Yargısal Kararlar”, İBD., Y. 1989, C. 63, S. 10-11-12, s. 624-636. (AKMAN, Para Borçları).
AKMAN, Sermet : “Yüksek Oranlı Enflâsyon ve Ani Ekonomik Krizin Para ve Döviz Borçlarına Etkisi, Ek (Munzam) Zararın Tazmini”, İBD., Y. 1994, C. 68, S. 4-5-6, s. 181-194 (AKMAN, Döviz Borçları).
AKYAZAN, Sıtkı : “Taahhüt Sözleşmelerinde Görülen Götürü Bedel, Sabit Fiyat, Mücbir Sebepler, Önceden Tahmin Edilmeyen Haller ve Bunlardan Peşinen Feragat Hükümleri Üzerine Bir İnceleme”, Batider 1973, C. VIII, S. 2, s. 291-310.
AKYOL, Şener : Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, İstanbul 2006.
ALBAŞ, Hakan : Paranın Değer Kaybından Doğan Zararın Tazmin Edilebilirliği, Ankara 2004.
ALPTÜRK, Ercan : Soru ve Cevaplarıyla Mortgage Sistemi (Tutsat), Ankara 2007.
ALTAŞ, Hüseyin : Eserin Teslimden Önce Telef Olması, Ankara 2003.
ALTUNKAYA, Mehmet : Edimin Başlangıçtaki İmkânsızlığı, Ankara 2005.
APPLEBEY, George : Contract Law, London 2001.
ARAL, Fahrettin : Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 7. B., Ankara 2007.
ARAT, Ayşe : Sözleşmenin Değişen Şartlara Uyarlanması, Ankara 2006.
ASLAN, İ. Yılmaz : En Son Değişiklerle ve Yargıtay Kararları Işığında Tüketici Hukuku, 2. B., Bursa 2004.
ATABEK, Reşat : “Uzun Süreli Sözleşmelerde Yeni Durumlara Uyum”, BATIDER, 1984, S. 4, s. 87-103.
BAŞPINAR, Veysel : Borç Sözleşmelerinin Kısmî Butlanı, Ankara 1998 (BAŞPINAR, Butlan).
BAŞPINAR, Veysel : “Kişilik Hakkı Açısından Kelepçeleme Sözleşmeleri”, ABD., Y. 1999, S. 1, s. 17-34 (BAŞPINAR, Butlan).
BAYGIN, Cem : Yabancı Para Üzerinden Borçlanmalar ve Hukuki Sonuçları, İstanbul 1997.
BAYKAL, Murat : “Yabancı Para Üzerinden Yapılan Banka Kredi Sözleşmelerinde Uyarlama Sorunu ve Yargıtay’ın Yaklaşımı”,
BATİDER, Aralık 1998, C. XIX, S. 4, s. 231-265.
BAYSAL, Başak : Sözleşmenin Uyarlanması, İstanbul 2009.
BISCHOFF, Jacques : Vertragrisiko und clausula rebus sic stantibus, Zürich 1983.
BURCUOĞLU, Haluk : Hukukta Beklenmeyen Hal ve Uyarlama, İstanbul 1995, (BURCUOĞLU, Beklenmeyen Hal).
BURCUOĞLU, Haluk : “Hukukta Uyarlama Özellikle Taşınmaz Kiralarında ve (Dövize Endeksli) Kredi Sözleşmelerinde Uyarlama”, MHAD., Y. 1996, S. 20, s. 60-91 (BURCUOĞLU, Uyarlama).
BUZ, Vedat : “Gabin Halinde Edimler Arasındaki Aşırı Orantısızlığın Giderilerek Sözleşmenin Ayakta Tutulması”, BATİDER, Aralık 1998, C. XIX, S. 4, s. 51-82.
DOĞAN, İzzettin : “Paranın Değerden Düşmesi ve Akitlerin Hukukî Durumu”, MHAD., 1972, S. 9, s.161176.
DOĞANAY, İsmail : “Sözleşme Yapıldıktan Sonra Devalüasyon Sebebiyle Para Değerinde Meydana Gelen Büyük Değişiklikler, Akdin Yerine Getirilmesine Mani Olur Mu?”, YD., Y. 1975, C. 1, S. 4, s. 23-46.
DURAL, Mustafa : Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki imkânsızlık, İstanbul 1976.
DURSUN, Sanem A. : Borçlar Hukukunda Hakimin Sözleşmeyi Tamamlaması, İstanbul 2008.
EDİS, Seyfullah : Türk-İsviçre Borçlar Hukuku Sistemine Göre Akdin Lüzumlu Vasıflarında Hata, Ankara 1973 (SEYFULLAH, Hata).
EDİS, Seyfullah: Medeni Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, 4. Basından Tıpkı Basım, Ankara 1993 (EDİS, Medeni Hukuk).
EREN, Fikret : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 11. B., İstanbul 2009.
ERMAN, Hasan : İstisna Sözleşmesinde Beklenilmeyen Haller, İstanbul 1979.
FEYZİOĞLU, Turhan : İdare Hukukunda Emprevizyon Nazariyesi, Ankara 1947.
GÖZÜBÜYÜK, Abdullah Pulat : “Olağanüstü Sebepler veya Beklenmedik Haller Hukuku”, AD. 1953, S. 2, s. 903-911.
GÜLEKLİ, Yeşim : “Aşırı İfa Güçlüğü ve Alacaklının Tasavvurunun Boşa Çıkması Halinde İşlem Temelinin Çökmesi Öğretisi”, MHAD. 1990, s. 43-69.
GÜRSOY, Kemal Tahir : Hususi Hukukda Clausula Rebus Sic Stantibus (Emprevizyon Nazariyesi), Ankara 1950.
JAGGI, Peter/GAUCH, Peter : Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Art. 1-529 OR, Teilband V 1b, Zürich 1980.
KAPLAN, İbrahim : Hakimin Sözleşmeye Müdahalesi, 2. b., Ankara 2007.
KARAYALÇIN, Yaşar : “Para Değerindeki Değişmeler – Yabancı Sermaye ve Anonim Şirketlerde Aynî Pay”, Prof. Dr. Mahmut Koloğlu’ya 70 inci Yaş Armağanı, Ankara 1975, s. 493-545.
KILIÇOĞLU, Ahmet : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 10. B., Ankara 2008.
KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip : “İşlem Temelinin Çökmüş Sayılabilmesi için Sosyal Felaket Olarak Nitelenebilecek Olağanüstü Bir Olayın Gerçekleşmesi Şart Mıdır?”, Prof. Dr. Kemal Oğuzman Anısına Armağan, İstanbul 2000, s. 503-514 (KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, İşlem Temeli).
KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip: Güven Nazariyesi Karşısında Borç Sözleşmelerinde Hata Kavramı, İstanbul 1968, (KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Hata).
OĞUZMAN, Kemal/ÖZ, Turgut : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 5. B., İstanbul 2006.
ÖNAL, Y. Beyazıt/TOPALOĞLU, Mustafa : İpotekli Konut Finansmanı ve Hukuku Mortgage (Tutsat), Adana 2007.
REİSOĞLU, Safa : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 21. B., İstanbul 2010.
SARIAL, M. Enis : “Beklenmeyen Halin Sözleşmeye Etkisi”, Günümüzde Yargı, Nisan 1980, S. 48, s. 24-30.
SEROZAN, Rona : İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, 3. B., İstanbul 2002 (KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/HATEMİ, Hüseyin/ARPACI, Abdülkadir, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, C. III), (SEROZAN, İfa Engelleri).
SEROZAN, Rona : “Karşılıklı Sözleşmelerde Baştan Dayatılmış veya Sonradan Oluşmuş Edimler Arası Dengesizliğin Uyarlama Yoluyla Düzeltilmesi, Prof. Dr. Kemal Oğuzman Anısına Armağan, İstanbul 2000, s. 1013-1030 (SEROZAN, Uyarlama).
SİRMEN, Lale : Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Ders Notları), Ankara 1996.
SMITH, S. John : The Law Of Contract, London 2002.
TANDOĞAN, Halûk : Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, C. II, 3. B., Ankara 1987.
TEKİNAY/AKMAN/BURCUOĞLU/ALTOP : Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. B., İstanbul 1993.
TOPUZ, Seçkin : Türk - İsviçre ve Alman Borçlar Hukukunda Denge Bozulması ve İfa Güçlüğü Durumlarında Sözleşmeye Müdahale, Ankara 2009.
TUNÇOMAĞ, Kenan : “Borcun İfasında Aşırı Güçlük ve Alman Yargıtayı”, MHAD., 1967, S. 1, s. 87- 108.
YAVUZ, Cevdet : Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. B., İstanbul 2007.
ZEVKLİLER, Aydın/AYDOĞDU, Murat : Tüketicinin Korunması Hukuku, 3. B., Ankara 2004.