Yıl: 2010 Cilt: 25 Sayı: 66 Sayfa Aralığı: 57 - 72 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği

Öz:
Bu çalışmanın amacı öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir grup terapisi programı hazırlamak ve öfke ve saldırganlık gösteren ergenlerde programın etkililiğini değerlendirmektir. İlk olarak yazarlar tarafından terapi programı hazırlanmıştır. Ardından programın sorun ve eksikliklerini değerlendirmek için bir pilot çalışma yürütülmüştür. Bu ön çalışmanın ardından programa son şekli verilmiştir. On iki oturumluk program bilişsel yeniden yapılandırma, kendine yönerge verme, gevşeme ve dikkat dağıtma tekniklerini içermiştir. Asıl çalışmada yedinci ve sekizinci sınıflardan katılım ölçütlerini karşılayan 40 (terapi =19, kontrol = 21) öğrenci katılımcı grubu oluşturmuştur. Terapi programının etkililiğini değerlendirmek için ön test, son test ve 6 aylık izlem ölçümleri olarak Sürekli Öfke ve Öfke Tarz Ölçeği (SÖÖTÖ), SÖÖTÖ ebeveyn formu, Çocukların Hareket Eğilimi Ölçeği, Novaco Öfke Envanteri kısa formu uygulanmıştır. Sonuçlar terapi grubunda hem öz bildirime hem ebeveyn bildirimine dayalı öfke ve saldırganlık ölçümlerinde anlamlı iyileşmeler olduğunu göstermiştir. İzlem değerlendirmesinde varolan 8 katılımcıda terapi sonrasında elde edilen kazanımlarm çoğu 6 ay sonra da korunmuştur. Çalışmanın sonuçları, sınırlılıkları ve güçlü yanları yazın ışığında tartışılmıştır.
Anahtar Kelime: etkililik saldırgan davranış ergenler öfke denetimi sürekli öfke ifade tarzı ölçeği bilişsel psikoloji saldırganlık grup tedavisi bilişsel davranışçı terapi öfke

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdeniz, M. (2007). Öfke kontrolü eğitiminin lise öğrencilerinin öfke kontrolü becerilerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Aviles, A. M., Anderson, T. R. ve. Davila, E. R. (2006). Child and adolescent social-emotional development within the context of school. Child and Adolescent Mental Health, 11(1), 32-39.
  • Batıgün, A. D. ve Şahin, N. H. (2003). Öfke, dürtüsellik ve problem çözme becerilerindeki yetersizlik gençlik intiharlarının habercisi olabilir mi? Türk Psikoloji Dergisi, 75(51), 37-52.
  • Bilge, F. (1996). Danışandan hız alan ve bilisel yaklaşımlarla yapılan grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin kızgınlık düzeyleri üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Borst, S. ve Noam, G. (1989). Suicidality and psychopathology in hospitalized children and adolescents. Acta Paedopsychiatrica, 52,165-175.
  • Boxmeyer, C. L., Lochman, J. E.,Powell, N., Yaros, A. ve Wojnaroski, M. (2007). A case study of the coping power program for angry and aggressive youth. Journal of Contemporary Psychotherapy, 37(3), 165-174.
  • Brook, J. S„ Whiteman, M. ve Finch, S. J. (1992). Childhood aggression, adolescent delinquency, and drug use: A longitudinal study. Journal of Genetic Psychology, 153(4), 369-383.
  • Cenkseven, F. (2003). Öfke yönetimi becerileri programının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeyine etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 2(4), 153-167.
  • Chambless, D. L. ve Hollon, S. (1998) Defining empirically supported therapies. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 66(1), 7-18.
  • Coie, J. D., Terry, R., Lenox, K., Lochman, J. ve Hyman, C. (1996). Childhood peer rejection and aggression as predictors of stable patterns of adolescent disorder. Development and Psychopathology, 7, 697-713.
  • Deffenbacher, J. L. (1999). Cognitive behavioral conceptualization and treatment of anger. Journal of Clinical Psychology, 55, 295-309.
  • Defenbacher, J. L. (2006). Evidence for effective treatment of anger related disorders. E. L. Feindler, (Ed.), Anger related disorders: A practitioner s guide to comparative treatments içinde. NewYork: Springer Publishing.
  • Deluty, R. H. (1979). Children's Action Tendency Scale: A self- report measure of aggressiveness, assertiveness, and sub- missiveness in children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47(6), 1061-1071.
  • Devilly D. J. (2002) The psychological effects of a lifestyle management course on war veterans and their spouses. Journal of Clinical Psychology, 58(9), 1119-1134.
  • DiGiuseppe, R. ve Tafrate, R. C. (2007). Understanding anger disorders. New York: Oxford University press.
  • Duran, Ö. ve Eldeklioğlu, J. (2005). Öfke kontrol programının 15-18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğinin araştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 267-280.
  • Eckhardt ve Deffenbacher (1995). Diagnosis of anger disorders. H. Kassinove, (Ed.), Anger disorders: Definition, diagnosis and treatment içinde. Washington, DC: Taylor & Francis.
  • Eftekhari, A., Turner, A. P. ve Larimer, M. E. (2004). Anger expression, coping, and substance use in adolescent offenders. Addictive Behavior, 29, 1001-1008.
  • Feindler, E. L., Marriot, S. A. ve Iwata, M. (1984). Group anger control for junior high school delinquents. Cognitive Therapy & Research, 5(3), 299-311.
  • Feindler, E. L. (1990). Adolescent anger control: Review and critique. Progress in Behavior Modification, 26, 11-59.
  • Feindler, E. L. (1995). Ideal treatment package for children and adolescents with anger disorders. H. Kassinove, (Ed.), Anger disorders: Definition, diagnosis and treatment içinde. Washington, DC: Taylor & Francis.
  • Fraser, M. W. (1996). Aggressive behavior in childhood and early adolescence: An ecological-developmental perspective on youth violence. Social Work, 41, 347-361.
  • Gansle, K. A. (2005). The effectiveness of school based interventions and programs: A meta-analysis. Journal of School Psychology, 43, 321-341.
  • Gorenstein, E. E., Tager, F. A., Shapiro, P. A., Monk, C. ve Sloan, R. P. (2007). Cognitive-behavior therapy for reduction of persistent anger. Cognitive and Behavioral Practice, 41, 168-184
  • Herrmann, D. S. ve McWhirter, J. J. (2003). Anger and aggression management in young adolescents: An experimental validation of the SCARE program. Education & Treatment of Children, 26(3) 273-303
  • Hudley, C ve Graham, S. (1995). School-based interventions for aggressive African-American boys. Applied and Preventive Psychology, 4,185-195.
  • Hudley, C. ve Graham, S. (1993). An attributional intervention to reduce peer directed aggression among African-American boys. Child Development, 64, 124-138.
  • Hudley, C., Graham, S. ve Taylor, A. (2007). Reducing aggres sive behavior and increasing motivation in school. Educational Psychologist, 47, 251-260.
  • Huesmann, L. R., Eron, L. D. ve Dubow, E. F. (2002). Childhood predictors of adult criminality: Are all risk factors reflected in childhood aggressiveness? Criminal Behavior and Mental Health, 12(3), 185-208.
  • Kazdin, A. E. (1996). Conduct disorders in childhood and adolescence (2. baskı). California: Sage Publication.
  • Kellner, M. H. ve Bry, B. H. (1999). The effects of anger management groups in a day school for emotionally disturbed adolescents .Adolescence, 34(136), 645-651.
  • Knort, E. J., Klomp, M., van den Bergh, P. M. ve Noom, M. J. (2007).Aggressive adolescents in residential care: A selective review of treatment requirements and models. Adolescence, 42(161), 461-485.
  • Kokko, K., Pulkkinen, L., Huesmnann, L. R., Dubow, E. F. ve Boxer, P. (2009). Intensity of aggression in childhood as a predictor of different forms of adult aggression: A twocountry (Finland and the United States) analysis. Journal of Research on Adolescence, 19( 1), 9-34.
  • Larson, J. ve Lochman, J. E. (2002). Helping school children cope with anger. NewYork: The Guilford Press.
  • Lochman, J. E., Powell, N., Boxmeyer, C., Deming, A. M. ve Young, L. (2007). Cognitive behavior group therapy for angry and aggressive youth. R. W. Christner, J. L. Stewart ve A. Freeman, (Ed.), Handbook of cognitive-behavior therapy (CBT) groups with children and adolescents: Specific settings and presenting problems içinde. New York: Taylor & Francis.
  • Lochman, J. E. ve Wells, K. C. (2002). The Coping Power Program at the middle school transition: Universal and indicated prevention effects. Psychology of Addictive Behaviors, 16, 40-54.
  • Lochman, J. E. ve Wells, K. C. (2004). The Coping Power program for preadolescent aggressive boys and their parents: Outcome effects at the one-year follow-up. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72, 571-578.
  • Manasis, K. (2009). Cognitive behavioral therapy with children: A guide for the community practitioner. New York: Taylor & Francis.
  • Novaco, R. W. (1975). Anger control: The development and evaluation of an experimental treatment. Lexington, MA: DC Heath.
  • Novaco, R. W. (2000). Anger. A. E. Kazdin, (Ed.), Encyclopedia of psychology içinde. Washington, DC: American Psychological Association.
  • Özer, A. K. (1994). Sürekli Öfke (SL-Öfke) ve Öfke İfadesi Tarzı (Öfke-Tarz) Ölçekleri ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
  • Pope, A. W. ve Bierman, K. L. (1999). Predicting adolescent peer problems and antisocial activities: The relative roles of aggression and dysregulation. Developmental Psychology, 35(2), 335-346.
  • Ramirez, J. M. (2003). Hormones and aggression in childhood and adolescence. Aggression and Violent Behavior, 8(6), 621-644.
  • Robinson, T. R., Smith, S. W., Miller, M. D. ve Brownell, M. T. (1999). Cognitive behavior modification hyperactivity, impulsivity and aggression: A meta-analysis of school based studies. Journal of Educational Psychology, 91(2), 195-203.
  • Rose, S. D. (1998). Group therapy with troubled youth: A cognitive behavioral interactive approach. Tousand Oaks. CA: Sage Publications.
  • Siddle, R., Jones, F. ve Awenat, F. (2003). Group cognitive behavior therapy for anger: A pilot study. Behavioral and Cognitive Psychotherapy, 31, 69-83.
  • Snyder, J., Schrepferman, L., McEachern A. ve DeLeeuw, J. (2010). The contribution of child anger and fear and parental discipline to early antisocial behavior: An integrative model. M. Potegal, G. Stemmler ve C. Spielberger, (Ed.), International handbook of anger: Constituent and concomitant biological, psychological and social process içinde. NewYork: Springer Publishing.
  • Sukhodolsky, D. G., Kassinove, H. ve Gorman, B. S. (2004). Cognitive behavioral therapy for anger in children and adolescents: A meta-analysis. Aggression and Violent Behavior, 9(3), 247-269.
  • Swaim, R. C., Deffenbacher, J. L. ve Wayman, J. C. (2004). Concurrent and prospective effects of multi-dimensional aggression and anger on adolescent alcohol use. Aggressive Behavior, 30, 356-372.
  • Tekinsav-Sütcü, S. (2006). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, izmir.
  • Tekinsav-Sütcü, S. ve Aydın, A. (basımda). İki farklı öfke ölçeğinin çocuk ve ergenler için psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
  • Tsytsarev, S. V. ve Grodnitzy, G. R. (1995). Anger and criminality. H. Kassinove, (Ed.), Anger disorders: Definition, diagnosis and treatment içinde. Washington, DC: Taylor & Francis.
  • van Beijsterveldt, C. E. M., Bartels, M., Hudziak, J. J. ve Boomsma, D. I. (2003). Causes of stability of aggression from early childhood to adolescence: A longitudinal genetic analysis in Dutch twins. Aggression, 15, 591-605.
  • Weisz, J. R. ve Gray, J. S. (2008) Evidence-based psychotherapy for children and adolescents: data from the present and a model for the future. Child and Adolescent Mental Health 13(2), 54-65.
  • Yavuzer, H. (1992). Çocuk ve suç. Istanbul: Remzi Kitabevi.
APA SÜTÇÜ TEKİNSAV S, Aydın A (2010). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. , 57 - 72.
Chicago SÜTÇÜ TEKİNSAV Serap,Aydın Arzu Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. (2010): 57 - 72.
MLA SÜTÇÜ TEKİNSAV Serap,Aydın Arzu Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. , 2010, ss.57 - 72.
AMA SÜTÇÜ TEKİNSAV S,Aydın A Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. . 2010; 57 - 72.
Vancouver SÜTÇÜ TEKİNSAV S,Aydın A Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. . 2010; 57 - 72.
IEEE SÜTÇÜ TEKİNSAV S,Aydın A "Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği." , ss.57 - 72, 2010.
ISNAD SÜTÇÜ TEKİNSAV, Serap - Aydın, Arzu. "Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği". (2010), 57-72.
APA SÜTÇÜ TEKİNSAV S, Aydın A (2010). Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, 25(66), 57 - 72.
Chicago SÜTÇÜ TEKİNSAV Serap,Aydın Arzu Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi 25, no.66 (2010): 57 - 72.
MLA SÜTÇÜ TEKİNSAV Serap,Aydın Arzu Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi, vol.25, no.66, 2010, ss.57 - 72.
AMA SÜTÇÜ TEKİNSAV S,Aydın A Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi. 2010; 25(66): 57 - 72.
Vancouver SÜTÇÜ TEKİNSAV S,Aydın A Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği. Türk Psikoloji Dergisi. 2010; 25(66): 57 - 72.
IEEE SÜTÇÜ TEKİNSAV S,Aydın A "Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği." Türk Psikoloji Dergisi, 25, ss.57 - 72, 2010.
ISNAD SÜTÇÜ TEKİNSAV, Serap - Aydın, Arzu. "Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmak için bilişsel davranışçı bir grup terapisi programının etkililiği". Türk Psikoloji Dergisi 25/66 (2010), 57-72.