Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey)

AKBULUT, MEHMET; ÇELİK, Ekrem Şanver; ODABAŞI, Deniz ANIL; ODABAŞI, Serpil Sağır; Kaya, Hasan; Selvi, Kahraman

Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey)

Mehmet AKBULUT, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye)

Hasan KAYA, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye)

Ekrem Şanver ÇELİK, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye)

Deniz Anıl ODABAŞI, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye)

Serpil Sağır ODABAŞI, (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye)

Kahraman SELVİ (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale, Türkiye)

Ekoloji

4 1

Yıl: 2010 Cilt: 19 Sayı: 74 Sayfa Aralığı: 139 - 149 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey)

Öz:

Bu çalışma Atıkhisar Barajı ve Sarıçay'ın yüzey suyu kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, hem çok değişkenli analiz tekniklerinden Kümeleme Analizi (KA), Temel Bileşenler Analizi (TBA), Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi (ÇBÖ) hem de tek değişkenli analiz tekniklerinden 2 yönlü varyans analizi (TWANOVA), verileri analiz etmek için kullanılmıştır. KA analizi sonuçlarına gore 3 farklı grup oluşmuştur. 2 yönlü ANOVA sonuçları, rezervuarda hiç bir değişkenin interaksiyon etkisinin istatistiksel olarak önemli olmadığı fakat sadece çayda pH'ın istatistiksel olarak interaksiyon etkinin önemli olduğunu göstermiştir. Buna ilaveten, rezervuarın, sıcaklık (T), iletkenlik (CE), oksijen saturasyonu (OS), biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ), kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) toplam fosfor (TP), toplam azot (TN), tuzluluk (Sal), pH, toplam askıda madde (TSS) değerlerinin mevsimler arasında istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Sarıçay'da ölçülen sıcaklık, iletkenlik, çözünmüş oksijen, toplam fosfor, klorofil-a ve askıda katı madde verileri mevsimler arasında istatistiksel olarak önemli bulunmuşken, istasyonlar arasındaki sıcaklık önemli bulunmuştur. ÇBÖ analiz sonuçları iletkenlik, tuzluluk, oksijen saturasyonu, sıcaklık ve toplam azot gibi değişkenlerin istasyonların farklılığında, kimyasal oksijen ihtiyacı, biyolojik oksijen ihtiyacı, askıda katı madde, anyonik deterjan, toplam fosfor, pH, çözünmüş oksijen ve klorofil-a' nın ise benzerliğinde rol aldığını ortaya çıkarmıştır. TBA analiz sonuçları, ilk 5 bileşenin özdeğerlerinin 1'den büyük olduğu ve bu yüzden toplam varyasyonun % 98'ini açıkladığını göstermiştir.

Anahtar Kelime: kümeleme analizi çok değişkenli analizler yüzey suyu barajlar Türkiye istatistiksel analizler Sarıçay Akarsuyu temel öğeler analizi su kalitesi Çanakkale

Konular: Çevre Mühendisliği

Atıkhisar Barajı ve Sarıçay'daki yüzey suyu kalitesinin değerlendirilmesi (Çanakkale, Türkiye)

Öz:

This study was carried out to evaluate the surface water quality of the Atikhisar Reservoir and Sarýçay Creek. Multivariate statistical techniques such as cluster analysis (CA), principal component analysis (PCA), multidimensional Scaling (MDS), and univariate statistical techniques such as two-way ANOVA were used to analyze the data. Three different groups were formed based on Cluster analysis. Two-way ANOVA test results showed that interaction effects of any variables of the reservoir were non-significant but the interaction effects of pH in the creek were significant. Temperature (T), electrical conductivity (EC), oxygen saturation (OS), biological oxygen demand (BOD), chemical oxygen demand (COD), total phosphate (TP), total nitrate (TN), salinity (Sal), pH, Chl-a, and total suspended solids (TSS) of the reservoir were significantly different among seasons. While differences of T, EC, DO, TP, Chl-a, and TSS of the Sarýçay Creek were significant among seasons, only the differences of temperature among the stations were significant. Multi dimensional scaling (MDS) analysis results revealed that the variables such as EC, Sal, OS, T and TN affected the differences among the sites, while the other variable groups were showing a similarity with the COD, BOD, TSS, AD, TP, pH, DO and Chl-a. The principle component analysis (PCA) results showed that the eigenvalues of the first 5 PCA were larger than 1.00, suggesting that they explained 98 % of the total variation.

Anahtar Kelime: dams Turkey statistical analysis Saricay Stream principal component analysis water quality Canakkale cluster analysis multivariate analysis surface water

Konular: Çevre Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anonymous (1992) Standard Methods for the Examination of water and wastewater. 18th Ed., APHA, AWWA, WPCF, Washington DC.
Arık Çolakoğlu F, Çakır F (2004) Sarıçay akarsuyunun mikrobiyolojik kalitesi. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı. Türk Sucul Yaşam Dergisi 2, 3, 320-327.
Boyacıoğlu H (2006) Surface water quality assessment using factor analysis. Water SA 32, 3, 389-393.
Bulut M, Mendeş M, Bilen S, Çelik İ (2008) Investigation on relations of blood chemistry parameters in Bluefish (Potamotos saltatrix L. 1758) using Multidimensional Scaling Tecniques. Asian Journal of Chemistry 20, 3, 2264-2274.
Carpenter SR, Caraco NF, Correl DL, Howarth RW, Sharpley AN, Smith WH (1998) Nonpoint pollution of surface waters with phosphorus and nitrogen. Ecological Applications 8, 3, 559-568.
Dixon W, Chriswell B (1996) Rewiew of aquatic monitoring program design. Water Research 30, 1935-1948.
Lee JY, Cheon JY, Lee KK, Lee, SY, Lee MH (2001) Statistical evaluation of geochemical parameter distribution in a ground water system contaminated with petroleum hydrocarbons. Journal of Environmental Quality 30, 1548-1563.
Mason CF (1996) Biology of freshwater pollution. Longman Singapore Publishers Ltd, Singapore.
McKenna Jr. JE (2003) An enhanced cluster analysis program with bootstrap significance testing for ecological community analysis of the Fuji River basin; Japan. Environmental Modelling and Software 18, 3, 205-220.
Ntengwe FW (2006) Pollutant loads and water quality in streams of heavily populated and industrialized towns. Physics and Chemistry of the Earth 31, 832-839.
Odabaşı S, Büyükateş Y (2009) Klorofil- a, Çevresel Parametreler ve Besin Elementlerinin Günlük Değişimleri: Sarıçay Akarsuyu Örnegi (Çanakkale,Türkiye). Ekoloji 19, 73, 76-85.
Quyang Y, Nkedi-Kizza P, Wu QT, Shinde D, Huang CH (2006) Assessment of seasonal variations in surface water quality. Water Research 40, 3800-3810.
Shrestha S, Kazama F (2007) Assessment of surface water quality using multivariate statistical techniques: A case study of the Fuji River basin, Japan. Environmental Modelling and Software 22, 464- 475.
Simeonov V, Stratis JA, Samara, C, Zachariadis G, Voutsa D, Anthemidis A, Sofoniou M, Kouimtzis T (2003) Assessment of the surface water quality in Northern Greece. Water Research 37, 4119-4124.
Spanos T, Simeonov V, Stratis J, Xristina X (2003) Assessment of water quality for human consumption. Microchimica Acta 141, 35-40.
Vega M, Pardo R, Barrato, Deban L (1998) Assessments of seasonal and polluting effects on the quality of river water by explorers' data analysis. Water Research 32, 3581-3592.
Voutsa D, Manoli E, Samara C, Sofoniou M, Stratis I (2001) A study of surface water quality in Macedonia, Greece: Speciation of nitrogen and phosphorus. Water Air Soil Pollution 129, 1-20.
Wunderlin DA, Diaz MP, Ame MV, Pesce SF, Hued AC, Bistoni M (2001) Pattern Recognition techniques for the evaluation of spatial and temporal variations in water quality. A case study: Suquia river basin (Cordoba, Argentina). Water Research 35, 2881-2894.
Yüksek Y (2003) Çanakkale ilindeki Sarıçay’ın mikrobiyolojik olarak irdelenmesi. MSc thesis, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.

APA	AKBULUT M, Kaya H, ÇELİK E, ODABAŞI D, ODABAŞI S, Selvi K (2010). Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). , 139 - 149.
Chicago	AKBULUT MEHMET,Kaya Hasan,ÇELİK Ekrem Şanver,ODABAŞI Deniz ANIL,ODABAŞI Serpil Sağır,Selvi Kahraman Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). (2010): 139 - 149.
MLA	AKBULUT MEHMET,Kaya Hasan,ÇELİK Ekrem Şanver,ODABAŞI Deniz ANIL,ODABAŞI Serpil Sağır,Selvi Kahraman Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). , 2010, ss.139 - 149.
AMA	AKBULUT M,Kaya H,ÇELİK E,ODABAŞI D,ODABAŞI S,Selvi K Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). . 2010; 139 - 149.
Vancouver	AKBULUT M,Kaya H,ÇELİK E,ODABAŞI D,ODABAŞI S,Selvi K Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). . 2010; 139 - 149.
IEEE	AKBULUT M,Kaya H,ÇELİK E,ODABAŞI D,ODABAŞI S,Selvi K "Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey)." , ss.139 - 149, 2010.
ISNAD	AKBULUT, MEHMET vd. "Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey)". (2010), 139-149.

APA	AKBULUT M, Kaya H, ÇELİK E, ODABAŞI D, ODABAŞI S, Selvi K (2010). Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). Ekoloji, 19(74), 139 - 149.
Chicago	AKBULUT MEHMET,Kaya Hasan,ÇELİK Ekrem Şanver,ODABAŞI Deniz ANIL,ODABAŞI Serpil Sağır,Selvi Kahraman Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). Ekoloji 19, no.74 (2010): 139 - 149.
MLA	AKBULUT MEHMET,Kaya Hasan,ÇELİK Ekrem Şanver,ODABAŞI Deniz ANIL,ODABAŞI Serpil Sağır,Selvi Kahraman Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). Ekoloji, vol.19, no.74, 2010, ss.139 - 149.
AMA	AKBULUT M,Kaya H,ÇELİK E,ODABAŞI D,ODABAŞI S,Selvi K Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). Ekoloji. 2010; 19(74): 139 - 149.
Vancouver	AKBULUT M,Kaya H,ÇELİK E,ODABAŞI D,ODABAŞI S,Selvi K Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey). Ekoloji. 2010; 19(74): 139 - 149.
IEEE	AKBULUT M,Kaya H,ÇELİK E,ODABAŞI D,ODABAŞI S,Selvi K "Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey)." Ekoloji, 19, ss.139 - 149, 2010.
ISNAD	AKBULUT, MEHMET vd. "Assessment of surface water quality in the Atikhisar Reservoir and Sarıçay Creek (Çanakkale, Turkey)". Ekoloji 19/74 (2010), 139-149.