Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi
Yıl: 2010 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 52 - 57 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi
Öz: Bu çalışmada, Akkaraman varyetesi olarak kabul edilen Norduz erkek toklularında sperma verimi ve kalite özelliklerinin yaşa göre değişiminin saptanması amaçlanmıştır. Erkek toklularda sperma alımına ortalama 275 günlük oldukları zaman başlanmıştır. Bu amaçla 23 baş erkek toklu 5–6 hafta süreyle yapay vajinaya alıştırılmıştır. Çalışma materyali toklularda sperma verimi ve özelliklerinin saptanmasında 275–365 günlük yaş dönemlerinde ayda bir, 379–463 günlük yaş dönemlerinde ise 14 günde bir olmak üzere toplam 11 denetim yapılmıştır. Norduz erkek toklularında sperma miktarı, sperma motilitesi, spermatozoit yoğunluğu ve anormal spermatozoit oranına ilişkin en küçük kareler ortalamaları 0.67±0.05 ml, %78.7±3.96, 4.52±0.34 (x109/ml) ve %29.74±1.70 olarak gözlenmiştir. Kitle hareketi ve sperma kıvamı için tanımlayıcı değerler 3.83±0.06 ve 3.53±0.06 olarak bulunmuştur. Tekiz ve ikiz erkek toklularda sperma miktarı (ml), sperma motilitesi (%), kitle hareketi (0–5), sperma kıvamı (0–5), spermatozoit yoğunluğu (109/ml) ve anormal spermatozoit oranı (%) sırasıyla 0.73±0.02, 0.63±0.03; 76.96±1.72, 80.70±2.47; 3.85±0.09, 3.79±0.05; 3.49±0.08, 3.60±0.06; 4.74±0.14, 4.44±0.20; 30.68±0.73, 28.20±1.03 olarak bulunmuştur. Aynı şekilde 3, 4 ve 5 ana yaşlı erkek toklularda sırasıyla sperma miktarı (ml) 0.71±0.04, 0.63±0.02 ve 0.70±.03; sperma motilitesi (%) 80.96±3.56, 73.56±1.61 ve 81.97±2.47; kitle hareketi (0–5) 3.96±0.14, 3.69±0.09 ve 4.08±0.08; sperma kıvamı (0–5) 3.55±0.13, 3.41±0.08 ve 3.81±0.08; spermatozoit yoğunluğu (109/ml) 4.62±0.29, 4.15±0.13 ve 5.01±0.20; anormal spermatozoit oranı (%) ise 29.38±1.50 30.18±0.68 28.76±1.03’dir. Çevresel faktörlerden canlı ağırlık, yaş dönemi, ana yaşı ve doğum tipinin etkilerinin ise spermatolojik özelliğe göre değiştiği gözlenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
The some spermatological characteristics in Norduz ram lambs and its change based on age
Öz: This study aimed to detect the changes in the sperm output and characteristics in Norduz ram lambs (variety of Akkaraman) based on age. Sperm collection was initiated when the ram lambs were average 275 old-days age. For this aim, 23 head of ram lambs were accustomed to artificial vagina for 5-6 weeks. Sperm was collected from 275 - 365 old-days ram lambs and bi-weekly from 379 - 463 days old ram lambs for sperm output and characteristics. The least squares means for sperm volume, sperm motility, concentration of spermatozoa and abnormal spermatozoa ratio in ram lambs were detected as 0.67±0.05 ml, 78.7±3.96 %, 4.52±0.34 (109/ml) and 29.74±1.70 %, respectively. The basic values for mass motility and sperm viscosity were 3.83±0.06, 3.53±0.06. In single and twin ram lambs sperm volume (ml), sperm motility (%), mass motility (0-5), sperm viscosity (0-5), sperm concentration (109/ml), and abnormal spermatozoit ratio (%) were found as 0.73±0.02, 0.63±0.03; 76.96±1.72 80.70±2.47; 3.85±0.09 3.79±0.05; 3.49±0.08 3.60±0.06; 4.74±0.14 4.44±0.20; 30.68±0.73 28.20±1.03, respectively. Similarly, in ram lambs born from 3, 4, 5 old-years age of dam sperm volume (ml), sperm motility (%), mass motility (0–5), sperm viscosity (0–5), concentration of spermatozoa (109/ml), and abnormal spermatozoa ratio (%) were 0.71±0.04, 0.63±0.02, 0.70±.03; 80.96±3.56 73.56±1.61 81.97±2.47; 3.96±0.14, 3.69±0.09 4.08±0.08; 3.55±0.13 3.41±0.08 3.81±0.08; 4.62±0.29, 4.15±0.13, 5.01±0.20, and 29.38±1.50, 30.18±0.68, 28.76±1.03, respectively. The effects of the environmental factors which are live weight, age periods, age of dam and type of birth on sperm output varied based on sperm characteristics.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aksoy M, Ataman MB, Karaca F, Kaya A (1994). Merinos koçlarında testisin morfometrik ölçüleri ile sperma kalitesi arasındaki ilişkinin araştırılması. Vet. Bil. Derg. 10: 127–129.
- Alexopoulos K, Karagiannidis A, Tsakalof P (1991). Development of macroscopic and microscopic characteristics of ejaculates from Chios, Serres and Karaguniki breed lambs. Theriogenology 36 (4): 521–708.
- Başpınar N, Kaya A, Altunok V, Güven B, Kurtoğlu F, Ataman MB (1998). Koçlarda bazı biyokimyasal parametreler ile sperma kalitesi arasındaki ilişkiler. Vet. Bil. Derg. 14(2): 91-10.
- Dana N, Tegegne A, Shenkoru T (2000). Feed intake, sperm output and seminal characteristics of Ethiopian highland sheep supplemented with different levels of leucaena (Leucaena leucocephala) leaf hay. Anim. Feed. Sci. Tech. 86: 239–249.
- Elmaz Ö (2002). Kıvırcık Erkek Kuzuların Damızlıkta Erken Kullanılma Yaşının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bil. Enst. (Doktora Tezi), İstanbul, 80s.
- Fernandez M, Giraldex FJ, Frutos P, Hervas G, Mantecon AR (2005). Effect of undegradable protein concentratiın in the post-weaning diet on body growth and reproductive develeopment of Assaf rams. Theriogenology, 63: 2206-2218.
- Frome EL (1983). The analysis of rates using poisson regression models. Biometrics, 39: 665-674.
- Frome EL, Morris MD (1989). Evaluating goodness of fit of poisson regression models in cohort studies. The Amer. Statist. 43 (3): 144-147.
- Gülyüz F, Yıldız C (1995). Değişik ırktan koçların spermatolojik özellikleri ile döl verimleri üzerinde araştırmalar. YYÜ. Vet. Fakt. Derg. 6(1-2):60-63.
- Gündoğan M, Uçar M, Tekerli, M (2002). Afyon koşullarında yetiştirilen koçlarda testislerin morfometrik ölçümleri ve spermatolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Vet. Bil. Derg. 18(1-2): 63-67.
- Gündoğan M, Uçar M, Tekerli M, Yeni D (2003). Possible association between age and reproductive parameters in Akkaraman rams during breeding season. Hayv. Araş. Derg. 13:1-2.
- Gündoğan M (2007). Seasonal variation in serum testosterone, T3 and andrological parameters of two Turkish sheep breeds. Small Rumin. Res. 67: 312–316.
- Ibrahim SA (1997). Seasonal variations in semen quality of local and crossbred rams raised in the United Arap Emirates. Anim. Reprod. Sci. 49: 161–167.
- Kafi M, Safdarian M, Hashemi M (2004). Seasonal variation in semen characteristics, scrotal circumference and libido of Persian Karakul rams. Small Rumin. Res. 53 (1-2): 133-139.
- Karaca F, Gülyüz F, Taşal İ, Demir H (1998). Hamdane ırkı koçlarda spermatolojik özellikler ile testis ölçüleri üzerinde araştırmalar. YYÜ. Vet. Fakt. Derg., 9(1-2):14-16.
- Karagiannidis A, Varsakeli S, Alexopoulos C, Amarantidis I (2000). Seasonal variation in semen characteristics of Chios and Friesian Rams in Greece. Small Rumin. Res. 37: 125–130.
- Karakuş K (2005). Ergin Norduz ve Karakaş Koçlarında Spermatolojik Özelliklerin Döl Verimine Etkisi (Doktora Tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enst., Van, 79s.
- Kaya A, Yıldız C, Lehimcioğlu NC, Ergin A, Aksoy M (1999). Konya Merinosu koçlarında sperma kalitesi, testis ölçüleri ve kan testosteron düzeylerine ilişkin mevsimsel değişikliklerin araştırılması. Hayv. Araş. Derg. 9(1-2): 1-5.
- Rege JEO, Toe F, Mukasa-Mugerwa E, Tembely S, Anindo D, Baker R L, Lahlou-Kassi A (2000). Reproductive characteristics of Ethiopian highland sheep II. genetic parameters of semen characteristics and their relationships with testicular measurements in ram lambs. Small Rumin. Res. 37: 173-187.
- Salhap SA, Zarkawi M, Wardeh MF, Al-Masri MR, Kasem R (2003). Characterization and evaluation of semen in growing Awassi ram lambs. Tropical Anim. Health Product. 35:455-563.
- S.A.S (2005). User’s Guide: Statistics. SAS Inst. Inc., Cary, NC.
- Soylu MK, Gökçen H, Tümen H, Doğan İ (1991). Değişik ırklarda ithal koçların bazı androlojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Hayv. Araş. Derg. 1(1): 15-18.
- Taşkın T (1995). Kıvırcık ve Dağlıç Erkek Kuzularında Kimi Üreme Özelliklerinin Mevsimsel Değişimi. Ege Üniversitesi Fen Bil. Enst. (Doktora Tezi), İzmir, 132s.
- Tekin N (1990). Erkek üreme organlarının muayenesi (androlojik muayeneler). Ed. Alaçam, E. Theriogenology. Nurol Matbaacılık A.Ş. Ankara, s. 53-67.
- Zamiri MJ, Khodaei HR (2005). Seasonal thyroidal activity and reproductive characateristics of Iranian fat-tailed rams. Anim. Reprod. Sci. 88: 245-255.
APA | Yılmaz A, CENGİZ F (2010). Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. , 52 - 57. |
Chicago | Yılmaz Ayhan,CENGİZ Fırat Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. (2010): 52 - 57. |
MLA | Yılmaz Ayhan,CENGİZ Fırat Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. , 2010, ss.52 - 57. |
AMA | Yılmaz A,CENGİZ F Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. . 2010; 52 - 57. |
Vancouver | Yılmaz A,CENGİZ F Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. . 2010; 52 - 57. |
IEEE | Yılmaz A,CENGİZ F "Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi." , ss.52 - 57, 2010. |
ISNAD | Yılmaz, Ayhan - CENGİZ, Fırat. "Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi". (2010), 52-57. |
APA | Yılmaz A, CENGİZ F (2010). Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 20(2), 52 - 57. |
Chicago | Yılmaz Ayhan,CENGİZ Fırat Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 20, no.2 (2010): 52 - 57. |
MLA | Yılmaz Ayhan,CENGİZ Fırat Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.20, no.2, 2010, ss.52 - 57. |
AMA | Yılmaz A,CENGİZ F Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2010; 20(2): 52 - 57. |
Vancouver | Yılmaz A,CENGİZ F Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2010; 20(2): 52 - 57. |
IEEE | Yılmaz A,CENGİZ F "Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 20, ss.52 - 57, 2010. |
ISNAD | Yılmaz, Ayhan - CENGİZ, Fırat. "Norduz erkek toklularında bazı spermatolojik özellikler ve yaşa bağlı değişimi". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 20/2 (2010), 52-57. |