Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi

SÜRÜCÜOĞLU, Metin Saip; FAYDAOĞLU, Emine

Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi

Emine FAYDAOĞLU, (DSİ Genel Müdürlüğü, İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı Su Ürünleri Şube Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Metin Saip SÜRÜCÜOĞLU (Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Ankara, Türkiye)

Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi

123 18

Yıl: 2011 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 52 - 67 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi

Öz:

Ülkemiz zengin florasıyla (Belirli bir bölge veya ülkede yetisen bitki çesidi) çok sayıda tıbbi ve aromatik bitkiyi bünyesinde barındırmaktadır. Bitkiler, insan yasamının sürdürebilmesi için gerekli olan oksijen ile besinleri sağlar ve sağlığı korurlar. Bitkilerin tedavide kullanımları insanlık tarihiyle birlikte baslamıstır. Binlerce yıl önce insan, bitkilerin tedavi edici gücünü tanımıs ve sağlıklı yasayabilmek için ondan yararlanmıstır. Halk hekimliği uygulamalarına yaygın olarak rastlanan Anadolu’da halk ilaçları, uzun tecrübeler sonunda günümüze kadar gelmis uygulamalardır. Modern tıpta kullanılan pek çok ilaç da bitkilerden elde edilmektedir. Ülkemizde bitkisel zenginlik; üç fitocoğrafik bölgenin kesistiği bölgede bulunması, Güney Avrupa ile Güneybatı Asya floraları arasında köprü olması, pek çok cins ve seksiyonun orijin ve farklılasım merkezi olmasından kaynaklanmaktadır. Buna rağmen bu bitki zenginliğinden yeterince faydalanılamamaktadır. Bitkilerin mikroorganizmaları öldürücü ve insan sağlığı için önemli olan özellikleri 1926 yılından bu yana laboratuvarlarda arastırılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) arastırmalarına göre tedavi amaçlı kullanılan tıbbi bitkilerin sayısı 20.000 civarındadır. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de doğal florada bulunan bitkilerin halk arasında tedavi amaçlı, gıda, çay, baharat, boya, insektisit, hayvan hastalıklarının tedavisi, reçine, zamk, uçucu sabit yağlarından faydalanma, mesrubat ve kozmetik sanayinde kullanımı uzun yıllardan beri süregelen geleneksel kültürel zenginliğimizin bir parçası olmustur. Ancak bu olgu sehirlesmeyle paralel olarak kaybolmaya yüz tutmustur. Bu çalısmada, geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemini belirlemek amaçlanmıstır.

Anahtar Kelime: genel bakış tıbbi bitkiler ekonomik önem Türkiye uçucu yağ bitkileri

Konular: Tamamlayıcı ve Entegre Tıp

History of the use of medical and aromatic plants and their economic importance

Öz:

Our country with a huge variety of flora (type of plants that grow in a region or a country) reserves lots of medical and aromatic plants within its structure. Plants provide the necessary oxygen and nutrient for human beings to survive and protect the human health. Usage of plants for treatment begins with history of humanity. Thousands of years ago, humans had found out power of plants for treatment and have derived benefit from it to sustain healthy way of living. Public medicines are the applications which have extended from past to today as the outcomes of a long term experience in Anatolia where public medical science applications are encountered extensively. Many types of medicines used in modern medical science are derived from plants as well. The botanic fertility of our country is a result of its location at the intersection of three phyto-geographical regions, its being a bridge between the floras of South Europe and South-west Asia as well as being the center of origination and differentiation of many kinds and sections. However, this botanic fertility has not been used adequately. Laboratory researchers have been carried out since 1926, on the germicidal effects of plants on micro-organisms as well as their major charecteristics in term of human health. According to the investigations of WHO, there are approximately 20.000 plants used for medical purposes. As in whole world, use of plants existing in the natural flora for different purposes in public such as treatment food tea, spice, paint, insecticide, veterinary cure, resin, glue, essential oil, beverage and cosmetic industry has been a part of our traditional cultere for years. On the other hand, this existance is facing a danger of being lost by contemperary urbanisation. In this study, it is aimed to review the history of the use of medical and aromatic plants and their economic value.

Anahtar Kelime: Turkey essential oil plants reviews medicinal plants economic importance

Konular: Tamamlayıcı ve Entegre Tıp

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Acevedo, J.G.A., Lopez, J.L.M., Cortes, A.M., Bores, A.M.G., Cortes, G.M., Castro, I.P. 2005. In vitro Anti-Vibrio cholerae Activity of Essential Oil from Lepechinia caulescens. 76 (1): 104-107.
Akgül, A., Kıvanç, M. 1989. Sensitivity Four Foodborne Moulds to Essential Oils from Turkish Spices, Herbs, and Citrus Peel. Journal of the Science of Food and Agriculture, 47: 129-132. Alzoreky, N.S., Nakahara, K. 2003.
Antibacterial Activity of Extracts from some Edible Plants Commonly Consumed in Asia. Đnternational Journal Food Microbiology, 80: 223-230.
Anonim, 1998. Europe's Medicinal and Aromatic Plants: Their Use, Trade and Conservation A TRAFFIC Species in Danger Report, First Int. Symposium on the Conservation of Medicinal Plants in Trade in Europe, 22- 23 June.
Anonim, 2002. How to Avoid Antibiotic Đnteraction. Consumer Reports on Health, 14:7.
Anonim, 2004. Türkiye Ormanlarında Odun Dısı Ürünler, Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
Anonim, 2005. Medicinal and Aromatic Plants Working Group-ECP/GR.
Aydın, S. 2004. Anadolu Diyagonali: Ekolojik Kesinti Tarihsel-Kültürel bir Farklılığa Đsaret edebilir mi?, Kebikeç Đnsan Bilimleri için Kaynak Arastırmaları Dergisi, 17, ss117-137.
Baser, K.H.C. 1990. Tıbbi Bitki ve Baharatların Dünyada ve Türkiye’deki Ticareti ve Talep Durumu, Tarım Orman ve Köy Đsleri Bakanlığı Dergisi, 53; ss18-22.
Baser, K.H.C. 1995. Tıbbi Bitkiler, Bilim ve Teknik, Sayı 331, Haziran, ss76-79.
Baser, K.H.C. 1997. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Đlaç ve Alkollü Đçki Sanayinde Kullanımı. Đstanbul Ticaret Odası Yayın No:39.
Baser, K.H.C. 1998. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Endüstriyel Kullanımı. TAB Bülteni, 13-14, ss.19-43.
Baydar, H. 2009. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. SDÜ Ziraat Fakültesi Yayın No: 51, ss.122-123.
Bayram, E., Kırıcı, S., Tansı, S., Yılmaz, G., Arabacı, O., Kızıl, S., Telci, İ., 2010. “Tıbbi Ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları”. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-I, 437–456, 11– 15 Ocak, Ankara.
Bayramoğlu, M.M., Toksoy., D. 2008. Aktarlar ve Tıbbi Bitki Ticareti Üzerine Bir Arastırma (Doğu Karadeniz Bölgesi Örneği) TMMOB Orman Mühendisleri Odası Dergisi. Yıl: 45 Sayı: 4-5-6.
Baytop, T.1990. Anadolu’da Bitkisel Drog Ticaretinin Tarihi. Tarım Orman ve Köyisleri Bakanlığı Dergisi, Sayı: 53,ss 6.
Baytop, T. 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi, Geçmiste ve Bugün. Nobel Tıp Kitabevleri, II. Baskı ISBN: 975-420-021- 1.İstanbul, 480s.
Binici, A., 2002. Baharat Değerlendirme Raporu, Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, ss.1-37.
Bozdoğangil, E. E. 1996. Çukurova Bölgesinde Doğal Olarak Bulunan Faydalı Bitkiler ve Kültür Olanakları Üzerinde Arastırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Bulut, G. 2005. Narman (Erzurum) ve Köylerinde Halk Đlacı Olarak Kullanılan Bitkiler, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Bunkova, R., Marova, I., Pokorna, Z., Lojek, A. 2005. Analysis of Plant Extracts Antimutagenicity Using the Ames Test and the Cytogenetic Analiysis of Peripheral Blood Lymphocyte. Food Science and Tecnology Đnternational. Vol.11, No.2, 107-112.
Ceylan, A. 1995. Tıbbi Bitkiler I. E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları III. Basım No:312. Bornova/İzmir.
Craker, L.E., Z. Gardner, Etter, S.C. 2003. Herbs in American Fields: A Horticultural Perspective of Herb and Medical Plant Production in the United Sates, 1903–2003. Horticultural Science 38:977–983.
Craker, L.E., Z. Gardner, 2005. Sustaining the Harvest: Challenges in MAP Production and Markets. Acta Horticulturae. 676 : 25–30.
Cupp, M.J. 1999. Herbal Remedies: Adverse Effects and Drug Interactions. Clinical Pharma., 1245-1254. http://www.aafp.org/afp/ 990301ap/1239.html. Erisim tarihi: 09.12.2009.
Dagmar, L. 2002. The Role of East and Southeast Europe in the Medicinal and Aromatic Plants Trade, Medicinal Plant Conservation Group, Germany.
Davis, P.H. 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 1-9. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Davis, P. H., Mill, R.R., Tan, K. 1988. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 10, Edinburgh University Press. Edinburgh.
Dığrak, M., Đlçim, A., Alma, M.H. 1999. Antimicrobial Activities of Several Parts of Pinus brutia, Juniperus oxycedrus, Abies cilicia, Cedrus libani and Pinus nigra. Phytotherapy Research, 13: 584-587.
Elgayyar, M., Draughon, F.A., Golden, D.A., Mount J.R. 2001. Antimicrobial Activity of Essential Oils from Plants Againts Selected Pathogenic and Saprofhytic Microorganisims. J.Food Prot, 64: 1019-1024.
Ekim, T., Koyuncu, M., Erik, S. Đlarslan, R. 1989. Türkiye’nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitkileri, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Yayınları.
Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N. 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Ankara (Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler), Red Data Book Of Turkish Plants (Pteridophyta And Spermatophyta), 246s, Ankara.
Erik, S., Tarıkahya, B. 2004. Türkiye Florası Üzerine. Kebikeç Đnsan Bilimleri için Kaynak Arastırmaları Dergisi, Alp Matbaası, Ankara, 17, 139-163.
Ertuğ, F. 2004. Bodrum Yöresinde Halk Tıbbında Yararlanılan Bitkiler. 14. Bitkisel Đlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, 29-31 Mayıs 2002, Eskisehir, Eds. K.H.C.Baser ve N.Kırımer, ISBN 975-94077-2-8. Web’de yayın tarihi: Haziran 2004.
Essawi, T., Srour, M. 2000. Screening of Some Palestinian Medicinal Plants for Antibacterial Activity. J.Ethnoparmacol. 70: 343- 349.
Farnsworth, N. R., Akerev, O. Bingel, A.S. 1985. The Bullettion of WHO., 63: 9865-9871. Gezgin, D. 2006. Bitki Mitosları. Sel Yayıncılık.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Baser, K.H.C. 2000. Flora of Turkey, Volume 11, Edinburgh University Press. Edinburgh.
Gürün, M.S. 2004. Bitkisel Tıp. ANKEM Dergisi, 18 (2) : 133-136. 19.ANKEM Klinikler ve Tıp Bilimleri Kongresi’nde Kahvaltılı Oturum- 4 Sunumu, (30 Mayıs-03 Haziran, Antalya).
Gürhan, G., Ezer, N. 2004. Halk Arasında Hemoroit Tedavisinde Kullanılan Bitkiler-I Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, Cilt 24 , Sayı 1, ss.37-55.
Gürsoy, O.V., Gürsoy, U., K., 2004. Anadolu’da Dis ve Diseti Đle Đlgili Hastalıkların Tedavisinde Halk Arasında Yaygın Olarak Kullanılan Bitkiler, Kullanım Sekilleri Ve Bitkisel Özellikleri. Cumhuriyet Üniversitesi Dis Hekimliği Fakültesi Dergisi, Cilt:7 Sayı:1, ss.64- 67, Sivas.
Heinrich, M., Barnes, J., Gibbons, S., Williamson, E.M. 2004. Fundementals of Pharmacognosy and Phytotherapy, Churchill Livingstone, Edinburgh.
İlisulu, K., 1992. İlaç Ve Baharat Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 1256, Ders Kitabı: 360, S:63-75.
Kalaycıoğlu, A., Öner, C. 1994. Bazı Bitki Ekstraktlarının Antimutajenik Etkilerinin Amest- Salmonella Test Sistemi ile Arastırılması. Tr. Botany., 18: 117-122.
Kendir, G., Güvenç., A. 2010. Etnobotanik ve Türkiye’de Yapılmıs Etnobotanik Çalısmalara Genel Bir Bakıs, Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi Cilt 30, Sayı 1, ss. 49-80.
Khan, I.A., Smillie, T.J. Craker, L.E., 2005. Quality and Safety Issues Related to Botanicals. Z.E. Gardner (eds.), Acta Horticulturae. 720.
Koçyiğit, M. 2005. Yalova Đlinde Etnobotanik Bir Arastırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Kumar, S.A. 2009. Plants-based Medicines in India. http://pib.nic.in/feature/feyr2000/fmay2000 /f240520006.html. Erisim Tarihi: 06.06.2010
Lange, D., 2006. International Trade in Medicinal and Aromatic Plants, Medicinal and Aromatic Plants, 155-170.
Leal-Cardosa, J.H., Fonteles, M.C. 1999. Pharmacological Effects of Essential Oil of Plants of the Northeast of Brazil. Acad Bras Cienc., 71 (2): 207-13.
Limet, H. 1978. Pharmacopee et Pharmacie Sumeriennes- Rev. Hist. Pharm. 25 (238): 147.
Levey, M. 1973. Early Arabic Pharmocology 173, Leiden.
Lewin, R. 2000. Modern İnsanın Kökeni, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, Çeviri: N. Özüaydın, 7. basım, TÜBİTAK, Ankara.
Malyer, H., Aydın, Ö.S., Tümen, G., Er, S. 2004. Tekirdağ ve Çevresindeki Aktarlarda Satılan Bazı Bitkiler ve Tıbbi Kullanım Özellikleri. Dumlupınar Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Sayı:7, ss.103-111.
Marino, M., Bersani, C., Comi, G. 1999. Antimicrobial Activity of the Essential Oils of Thymus vulgaris L. Measured Using a Bioimpedometric Method. J. Food Prot., 62: 1017-1023.
Mau, J.L., Chen, C.P., Hsieh, P.C. 2001. Antimicrobial Effects of Extacts from Chinese chive, Cinnamon and Corni fructus. J. Agric. Food Chem., 49: 183-188.
Maksimovic, Z.A., Dordeviv, S., Mraovic, M. 2005. Antimicrobial Activity of Chenopodium botrys Essential Oil. Fitoterapia. 76: 112-114.
O’Gara, E., Hill, D.J., Maslin, D.J. 2000. Activities of Garlic Oil, Garlic Powder and their Diallyl Constituents Againts Helicobacter pylori. Appl. Environ. Microbiol., 66: 269-273.
Ohno, T., Kita, M., Yamaoka, Y., Imamura, S., Yamamoto, T., Mitsufuji, S., Kodama, T., Kashima, K., Imanishi, J. 2003. Antimicrobial Activity of Essential Oils Againts Helicobacter pylori. Helicobacter, 8:3. pp.207.
Özbek, H., 2005. Cinsel ve Jinekolojik Sorunların Tedavisinde Bitkilerin Kullanımı. Van Tıp Dergisi: 12 (2):170-174.
Özer, Z., Tursun, N., Önen, H. 2001. Yabancı Otlarla Sağlıklı Yasam (Gıda ve Tedavi). Ankara. 4Renk Yayınları. 133s.
Özhatay, N., Koyuncu, M., Atay, S., Byfield, A. 1997. Türkiye'nin Doğal Tıbbi Bitkilerinin Ticareti Hakkında Bir Çalısma. Wwfuk/Stanley Smith Horticultural Trust. Doğal Hayatı Koruma Derneği, Đstanbul, Türkiye I.S.B.N. 975-96081-9- 7.
Özhatay, N., Atay, S. 1997. Kekik in Trade in Turkey, Proceeding of the XI World Forestry Congress, Vol:3:234-237, 13-22 October, Antalya.
Öztürk, M., Uskun, E., Özdemir, R., Çınar, M., Alptekin, F., Doğan, M. 2005. Isparta Đli’nde Halkın Geleneksel Tedavi Tercihi, T K J Medical Ethics, 13, 179-186.
Penso, G. 1983. Index Plantarum Medicinalium Totius Mundi Eorumque Synonymorum, Milano.
Phillipson, J.D. 1993. Quality Assurance of Medicinal Plants Acta Horticulturae, 333:117- 122.
Saber, A.H. 1982. Chronological Notes On Medicinal Plants, Hamdard 25(1-4):57.
Sar, S. Asil, E. 1988. "Đç Anadolu Bölgesinde Hemoroid Tedavisinde Kullanılan Halk Đlaçları. Ankara Üniv. Eczacılık Fakültesi Dergisi. 18, 1, ss.8-23.
Sarer, E. 1991. Uçucu Yağların Biyolojik Etkileri ve Tedavide Kullanımları, 9.Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler Kitapçığı, Eskisehir.
Simsek, I., Aytekin, F., Yesilada, E., S., Yıldırım 2002. Anadolu’da Halk Arasında Bitkilerin Kullanılıs Amaçları Üzerinde Etnobotanik Bir Çalısma. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, 29-31 Mayıs, Eskisehir.
Yıldırımlı, S. 2004. Etnobotanik ve Türk Etnobotaniği. Kebikeç Đnsan Bilimleri için Kaynak Arastırmaları Dergisi, 17, ss.175-193.
Tarakçı, S. 2006. Beykoz Civarındaki Tıbbi Özellik Tasıyan Bitkiler Üzerine Arastırmalar, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bil. Enstitüsü.
Tuzlacı, E., Erol, M. K. 1999. Turkish Folk Medicinal Plants, Part 2: Eğirdir (Isparta), Fitoterapia 70: 593-610.
Van Overwalle, G., 2007. Medicinal and Aromatic Plants, Chapter 9.
Vonderbank, H. 1949. Ergebnisse der Chemotherapie der Tuberculose. Pharmazie, 4: 198-207.
Warren, J.R. 1983. Unidentified Curved Bacilli on Gastric Epithelium in Active Chronic Gastiritis. Lancet, 1 : 1273-1275.
WHO: 1979. “Traditional Medicine”, World Health Organization, Geneva.
World Health Organization (WHO), 1998. Guidelines for the Appropriate Use of Herbal Medicines. WHO, Manila. WHO Regional Publications, Western Pacific Series no. 23. [http://www.wpro.who.int/publications/pub_9290 611243.htm]
WHO: 2002. “Traditional Medicine Strategy 2002-2005”, Document HO/EDM/TRM/2002.1, World Health Organization, Geneva.
Yarnel, E., Abascal, K. 2004. The Leading Publisher in Biotechnology. Alternative & Complementary Therapies Part 2: Vol. 10, No.5: 277-284.
Yücel, E., Tülüklüoğlu, A. 2000. Gediz (Kütahya) Çevresinde Halk İlacı Olarak Kullanılan Bitkiler. Ekoloji Çevre Dergisi, Cilt: 9, Sayı:36, ss12-14.

APA	FAYDAOĞLU E, SÜRÜCÜOĞLU M (2011). Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. , 52 - 67.
Chicago	FAYDAOĞLU Emine,SÜRÜCÜOĞLU Metin Saip Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. (2011): 52 - 67.
MLA	FAYDAOĞLU Emine,SÜRÜCÜOĞLU Metin Saip Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. , 2011, ss.52 - 67.
AMA	FAYDAOĞLU E,SÜRÜCÜOĞLU M Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. . 2011; 52 - 67.
Vancouver	FAYDAOĞLU E,SÜRÜCÜOĞLU M Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. . 2011; 52 - 67.
IEEE	FAYDAOĞLU E,SÜRÜCÜOĞLU M "Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi." , ss.52 - 67, 2011.
ISNAD	FAYDAOĞLU, Emine - SÜRÜCÜOĞLU, Metin Saip. "Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi". (2011), 52-67.

APA	FAYDAOĞLU E, SÜRÜCÜOĞLU M (2011). Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1), 52 - 67.
Chicago	FAYDAOĞLU Emine,SÜRÜCÜOĞLU Metin Saip Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 11, no.1 (2011): 52 - 67.
MLA	FAYDAOĞLU Emine,SÜRÜCÜOĞLU Metin Saip Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, vol.11, no.1, 2011, ss.52 - 67.
AMA	FAYDAOĞLU E,SÜRÜCÜOĞLU M Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2011; 11(1): 52 - 67.
Vancouver	FAYDAOĞLU E,SÜRÜCÜOĞLU M Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2011; 11(1): 52 - 67.
IEEE	FAYDAOĞLU E,SÜRÜCÜOĞLU M "Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi." Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11, ss.52 - 67, 2011.
ISNAD	FAYDAOĞLU, Emine - SÜRÜCÜOĞLU, Metin Saip. "Geçmisten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi". Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 11/1 (2011), 52-67.