Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi

AYDIN, ADEM; ÖZDEMİR, Güzel Pınar; BEŞİROĞLU, LÜTFULLAH; Selvi, Yavuz; Özdemir, Osman

Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi

Yavuz SELVİ, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Güzel Pınar ÖZDEMİR, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Osman ÖZDEMİR, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Adem AYDIN, (Van Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, Van, Türkiye)

Lütfullah BEŞİROĞLU (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Van, Türkiye)

Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi

24 3

Yıl: 2010 Cilt: 23 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 238 - 243 Metin Dili: Diğer İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi

Öz:

Amaç: Bu çalışmada, sağlık çalışanlarında vardiyalı sistemin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve bunların yaşam kalitesi üzerindeki etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya bir kamu hastanesinde görevli hemşireler dâhil edilmiştir. Gündüz görev yapan 42 ve vardiyalı sistemde çalışan 45 hemşire, ruhsal belirtilerin ve şiddetlerinin taranması amacıyla SCL-90-R ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi amacıyla SF-36 ölçekleriyle değerlendirilmiştir. Bulgular: Vardiyalı sistemde çalışan bireylerde SCL-90-R alt ölçeklerinden somatizasyon, obsesif-kompulsif, kişiler arası duyarlılık, kaygı, paranoid düşünce puanları ile genel belirti indeksi puanı istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde daha yüksekti. Depresyon, hostilite, fobi ve psikotisizm alt ölçeklerinde gruplar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Vardiyalı çalışan grupta, SF-36 alt ölçeklerinden fiziksel fonksiyon ve ağrı alanlarında yaşam kalitesinin gündüz çalışanlara göre daha bozuk olduğu; genel sağlık, fiziksel rol güçlüğü, emosyonel rol güçlüğü, mental sağlık, enerji ve sosyal fonksiyon yönünden iki grup arasında anlamlı farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç: Bu çalışma, vardiyalı sistemde çalışmanın hemşirelerde psikiyatrik bozuklukların oluşması ve düşük yaşam kalitesi açısından olası bir risk etkeni olduğunu göstermiştir. Bu nedenle, çalışma saatlerinin çalışanlarda oluşabilecek sorunlar dikkate alınarak düzenlenmesi yaşam kalitesinin iyileştirilmesine katkıda bulunacaktır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. İncir G. Vardiya çalışması ve kronobiyolojik araştırmalar. Verimlilik Dergisi 1998; 1:59-72.
2. Ha M, Park J. Shiftwork and metabolic risk factors of cardiovascular disease. J Occup Health 2005; 47: 89-95.
3. Nicholson PJ, D’Auriat DAP. Shift work, health, the working time regulations and health assessments. Occup Med (Lond) 1999; 49:127-137.
4. Dochi M, Sakata K. Relationship between shift-work and hypercholesterolemia in Japan. Scand J Work Environ Health 2008; 34:33-39.
5. Morikava Y, Nakagawa H, Miura K, Soyama Y, Ishizaki M, Kido T. Shift-work and the risk of diabetes mellitus among Japanese male factory workers. Scand J Work Environ Health 2005; 31:179-183.
6. Oishi M, Suwazano Y, Sakata K, Okubo Y, Harada H, Kobayashi E. A longitudinal study on the relationship between shiftwork and the progression of hypertension in male workers. J Hypertens 2005; 23:2173-2178.
7. Knutsson A, Hallquist J, Reuterwall C, Theorell T, Akerstedt T. Shift-work and infarction: a case control study. Occup Environ Med 1999; 56:46-50.
8. Ohayon MM, Lemoine P, Arnaud-Briant V, Dreyfus M. Prevalence and consequences of sleep disorders in a shift worker population. J Psychosom Res 2002; 53:577-583.
9. Scott AJ, Monk TH, Brink LL. Shiftwork as a risk factor for depression: a pilot study. Int J Occup Environ Health 1997; 3 (Suppl.3):2-9.
10. Drake CL, Roehrs T, Richardson G, Walsh JK, Roth T. Shift work sleep disorder: prevalence and consequences beyond that of symptomatic day workers. Sleep 2004; 27:1453-1462.
11. Akerstedt T, Wright KP. Sleep loss and fatigue in shift work and shift work disorder. Sleep Med Clin 2009;4:257-271.
12. Culpepper L. The social and economic burden of shift-work disorder. J Fam Pract 2010; (Suppl.1):3-11.
13. Dittner AJ, Wessely SC, Brown RG. The assessment of fatigue: a practical guide for clinicians and researchers. J Psychosom Res 2004; 56:157-170.
14. Puca FM, Perrucci S, Prudenzano MP, Savarese M, Misceo S, Perilli S, Palumbo M, Libro G, Genco S. Quality of life in shift work syndrome. Funct Neurol 1996;11:261-268.
15. Saijo Y, Ueno T, Hashimoto Y. Twenty-four-hour shift work, depressive symptoms, and job dissatisfaction among Japanese firefighters. Am J Ind Med 2008;51:380-391.
16. Schwartz JR. Recognition of shift-work disorder in primary care. J Fam Pract 2010; 59 (Suppl.1):18-23.
17. Derogatis LR. Confirmation of the dimensional structure of the SCL- 90: a study in construct validation. J Clin Psychiatry 1977; 33:981-989.
18. Dağ İ. Belirti tarama listesi (SCL-90-R)’nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Turk Psikiyatri Derg 2001; 2:5-12.
19. Ware JE Jr, Sherbourne CD. The MOS 36-item Short-Form Health Survey (SF-36). I. Conceptual framework and item selection. Med Care 1992; 30:473-483.
20. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Fişek G, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form- 36 (KF-36)’nın Türkçe versiyonu’nun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi 1999; 12:102-106.
21. Williams C. Work-life balance of shift workers. Perspectives on labour and income 2008; 9:5-16.
22. Tamagawaa R, Lob B, Booth R. Tolerance of shift work. Applied Ergonomics 2007; 38: 635-642.
23. Zuroff D, Duncan, N. Self-Criticism and conflict resolution in romantic couples. Can J Behav Sci 1999; 31:137-149.
24. Boyce P, Parker G, Barnett B, Cooney M, Smith F. Personality as a vulnerability factor to depression. Br J Psychiatry 1991; 159:106-114.
25. Harb GC, Heimberg RG, Fresco DM, Scheiner FR, Liebowitz MR. The psychometric properties of interpersonal sensitivity measure in social anxiety disorder. Behav Res Ther 2002; 40:961-979.
26. Akerstedt T. Shift work and disturbed sleep/wakefulness. Occup Med 2003; 53:89-94.
27. Keller SM. Effects of extended work shifts and shift work on patient safety, productivity, and employee health. AAOHN J 2009; 57:497-502.
28. Takahashi M, Iwasaki K, Sasaki T, Kubo T, Mori I, Otsuka Y. Worktime control-dependent reductions in fatigue, sleep problems, and depression. Appl Ergon 2011; 42:244-250.
29. Pıçakçıefe M. Çalışma yaşamı ve anksiyete. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9:367-374.
30. Ardekani ZZ, Kakooei H, Ayattollahi SM, Choobineh A, Seraji GN. Prevalence of mental disorders among shift work hospital nurses in Shiraz, Iran. Pak J Biol Sci 2008; 11:1605-1609.
31. Kubo T, Maruyama T, Shirane K, Otomo H, Matsumoto T, Oyama I. Anxiety about starting three-shift work among female workers: findings from the female shift-workers’ health study. J UOEH 2008; 1:30:1-10.
32. Munakata M, Ichii S, Nunokawa T, Saito Y, Nobuhiko Ito, Fukudo S, Yoshinaga K. Influence of night shift work on psychologic state and cardiovascular and neuroendocrine responses in healthy nurses. Hypertens Res 2001; 24:25-31.
33. Driesen K, Jansen NW, Kant I, Mohren DC, van Amelsvoort LG. Depressed mood in the working population: associations with work schedules and working hours. Chronobiol Int 2010; 27:1062-1079.
34. Nasrabadi AN, Seif H, Latifi M, Rasoolzadeh N, Emami AH. Night shift work experiences among Iranian nurses: a qualitative study. Int Nurs Rev 2009; 56:498-503.
35. Bonnet M, Arand DL. We are chronically sleep deprivated. Sleep 1995; 18:908-911.
36. Tepasa DI, Mahana RP. The many meanings of sleep. Work & Stress 1989; 3:93-102.
37. Kahn-Greene ET, Killgore DB, Kamimori GH, Balkin TJ, Killgore WDS. The effects of sleep deprivation on symptoms of psychopathology in healthy adults. Sleep Med 2007;8: 215-221.
38. Sartorius N, Ustun TB, Costa e Silva JA, Goldberg D, Lecrubier Y, Ormel J, Von Korff M, Wittchen HU. An international study of psychological problems in primary care. Preliminary report from the World Health Organization Collaborative Project on “Psychological Problems in General Health Care.” Arch Gen Psychiatry 1993; 50:819-24.
39. Smith L, Tanigawa T, Takahashi M, Mutou K, Tachibana N, Kage Y, Iso H. Shiftwork locus of control, situational and behavioural effects on sleepiness and fatigue in shiftworkers. Ind Health 2005; 43:151-70.
40. Beurskens AJ, Bultmann U, Kant I, Vercoulen JH, Bleijenberg G, Swaen GM. Fatigue among working people: validity of a questionnaire measure. Occup Environ Med 2000; 57:353-357.
41. Samaha E, Lal S, Samaha N, Wyndham J. Psychological, lifestyle and coping contributors to chronic fatigue in shift-worker nurses. J Adv Nurs 2007; 59:221-232.
42. Sarıcaoğlu F, Akıncı SB, Gözaçan A, Güner B, Rezaki M, Aypar Ü. Gece ve gündüz vardiya çalışmasının bir grup anestezi asistanının dikkat ve anksiyete düzeyleri üzerine etkisi. Türk Psikiyatri Derg 2005; 16:106-112.
43. Demir A. Hemşirelerin vardiya ile çalışmalarının anksiyete ve arteryel kan basıncına etkisinin irdelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8:40-54.

APA	Selvi Y, ÖZDEMİR G, Özdemir O, AYDIN A, BEŞİROĞLU L (2010). Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. , 238 - 243.
Chicago	Selvi Yavuz,ÖZDEMİR Güzel Pınar,Özdemir Osman,AYDIN ADEM,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. (2010): 238 - 243.
MLA	Selvi Yavuz,ÖZDEMİR Güzel Pınar,Özdemir Osman,AYDIN ADEM,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. , 2010, ss.238 - 243.
AMA	Selvi Y,ÖZDEMİR G,Özdemir O,AYDIN A,BEŞİROĞLU L Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. . 2010; 238 - 243.
Vancouver	Selvi Y,ÖZDEMİR G,Özdemir O,AYDIN A,BEŞİROĞLU L Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. . 2010; 238 - 243.
IEEE	Selvi Y,ÖZDEMİR G,Özdemir O,AYDIN A,BEŞİROĞLU L "Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi." , ss.238 - 243, 2010.
ISNAD	Selvi, Yavuz vd. "Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi". (2010), 238-243.

APA	Selvi Y, ÖZDEMİR G, Özdemir O, AYDIN A, BEŞİROĞLU L (2010). Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23(4), 238 - 243.
Chicago	Selvi Yavuz,ÖZDEMİR Güzel Pınar,Özdemir Osman,AYDIN ADEM,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 23, no.4 (2010): 238 - 243.
MLA	Selvi Yavuz,ÖZDEMİR Güzel Pınar,Özdemir Osman,AYDIN ADEM,BEŞİROĞLU LÜTFULLAH Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, vol.23, no.4, 2010, ss.238 - 243.
AMA	Selvi Y,ÖZDEMİR G,Özdemir O,AYDIN A,BEŞİROĞLU L Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi. 2010; 23(4): 238 - 243.
Vancouver	Selvi Y,ÖZDEMİR G,Özdemir O,AYDIN A,BEŞİROĞLU L Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi. 2010; 23(4): 238 - 243.
IEEE	Selvi Y,ÖZDEMİR G,Özdemir O,AYDIN A,BEŞİROĞLU L "Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi." Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23, ss.238 - 243, 2010.
ISNAD	Selvi, Yavuz vd. "Sağlık çalışanlarında vardiyalı çalışma sisteminin sebep olduğu genel ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi üzerine etkisi". Düşünen Adam - Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 23/4 (2010), 238-243.