XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları
Yıl: 2011 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 290 - 308 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları
Öz: Halıya dokuma sanatı içinde karakterini veren ilk düğümlü teknik örneği Orta Asya'da Türklerin bulunduğu bölgelerde ortaya çıkmıştır. Bu eşsiz sanat Anadolu'da ilk parlak dönemini Selçuklular eliyle yapılan düğümlü halı dokumacılığıyla yaşamıştır. Türk halı sanatının ikinci parlak dönemi ise; XVI. yy.'da Uşak ve çevresinde dokunan madalyon motifi ve çiçekli kompozisyonların yer aldığı halılarla başlamıştır. Türk halıları içinde en hiiyük ve tanınmış grup olan Uşak halıları, Avrupalı ressamların tablolarında sık sık tasvir edilip XVIII.yy. sonuna kadar çok tutulduğu halde envanter kayıtlarında Uşak adı geçmez ve bunlar Türk haltları diye bilinir. Aslanapa (2005,s.8). XV.yy. ortasından başlayarak; şimdi Londra National Gallery'de bulunan Gentile Bellini'nin "Bakire ve Baştacı Çocuk" adlı yağlıboya resminde olduğu gibi, XVIII. yüzyıl sonuna değin sık sık ince ayrıntılarla betimlenmiştir. Uşak halılarını resimleyen Avrupalı ressamların arasında İtalyan Rönesans sanatçılarından Paris Bordone, Lorenzo Loto, Hans Holbein, Johannes Vermeer, Gerard ter Bourch hemen ilk akla gelen isimlerdir. Kayıtları bulunamayan çoğu Uşak halısının üslupları ve yapılış tarihleri; bir resim elemanı olarak resim sanatında yer alan Uşak halıları yardımıyla, halı sanatı uzmanlarınca tespit edilmiştir. Halı sanatı tarihinde çok zengin çeşitleri bulunan Uşak halılarının en çok resmedilenleri arasında: Küçük Örnekli Birinci Tip Holbein Halıları ile,II.Tip Holbein veya Lotto Halıları olarak adlandırılan halı tipi ve iki ana grup; "Madalyonlu" ve "Yıldızlı" Uşak haltları bulunur.
Anahtar Kelime: UŞAK Carpets In European Paıntıng Art In The xvı-xvıı.Century
Öz: The art of carpet weaving in the character of the first node which contains technical example of Turks in Central Asia has emerged in the region. This unique art of the Seljuk period in Anatolia, the first bright hand knotted carpet weaving with the lived. The second brilliant period of Turkish carpet art: Motif medallion in the vicinity of Usak in the XVI.century woven floral compositions, where the rich and varied began with carpet. Turkish carpets in the largest and well-known group, the Uşak carpets, European artists in the table, starting with Fatih revolution in the XVIII. century until the end was often depicted in fine detail. Uşak carpets among European artists of the Italian Renaissance artists who illustrate the Paris Bordone, Lotto, the German Hans Holbein, Vermeer from the north, Terbourch names immediately come to mind first. A picture element as the records can not be found Uşak carpets of most styles and construction dates of Uşak carpets, carpet art by experts with the help of these images have been identified. On the art of carpet that has a very rich variety of Uşak carpets among the most it may portray: First type or small-pattern Holbein carpets with the Holbein or the second type, called Lotto carpets, carpet type and the two main groups: "Medallion" and "Star" are Uşak carpets.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aslanapa, O. (2005). Türk Halı Sanatının Bin Yılı, İstanbul: İnkılap Kitabevi. Atalay, B. (1967). Tiirk Halıcılığı ve Uşak Halıları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Çokay, M. Ö. (1999). XV-XVl!I.yy Avrupa'sında Masa Örtiisii Tiirk Halıları. Ev Tekstili, Sayı:22, İstanbul: Ev Tekstilcileri Derneği Yayın Organı.
- King, D. and Sylvester D. (1983). The Eastern Carpel in the Western World, From the 15th to the 17th century. London.
- Ertuğ, A. (1996). Turkish Carpets from the 13th- 18th centuries. Istanbul: Tekstilbank Kültür Yayınları.
- Fawcett, J. (1998-2001). Historic Floors, Their Care and Conservation, Architectural Press,.
- Gombrich, E.H (1980). Sanatın Öyküsü, İstanbul: Remzi Kitabevi, Ankara C.93. Gürçağlar, A. (1998). "Yansımalar, Gelenekler ve Değişim', Antik&Dekor, Sayı:45, İstanbul: Antik A.Ş. Yayınları.
- Mert, O. (1989). Halıcılığımız Üzerine Uşak Halıları, Tekstil&Teknik, Sayı:57, Bursa.
- Mills, J. (1975). Carpets in Pictures, London. Varnano L. John (1986). "Caravaggio and the Decorative Arts in the Two Suppers at Suppers at Emmaus ", Art Bulletin College Art Association.
- Varnano L. John (2006) Caravaggio, The Art of Realism, Penn State Pres.
- Yetkin, Şerare (1973). Yeni Bulunan Hayvan Figürlü Haltların Türk Sanatındaki Yeri. Sanat Tarihi Yıllığı.V. İstanbul.
- Yetkin, Şerare (1991). Türk Hah Sanatı, Türkiye İş bankası Kültür Yayınları. İstanbul, 1991.
- http://www.essentialvenneer.comymuseumstwo.html (05.12.2009)
- http://www.essentialvermeer.com/catalogue/procuress.html (05.12.2009)
- www.hans-holbein.org (12.07.2009)
- http://en. wikipedia.org/wiki/Oriental_carpets_in_Renaissance jıaintin g (07.07.2009)
- http://www.spongobongo.com/em/em9733.htm Oushak Rugs:Lorenzo Lotto's Madonna and child, (11.12.2009)
| APA | PERDAHCI N (2011). XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. , 290 - 308. |
| Chicago | PERDAHCI NURCAN XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. (2011): 290 - 308. |
| MLA | PERDAHCI NURCAN XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. , 2011, ss.290 - 308. |
| AMA | PERDAHCI N XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. . 2011; 290 - 308. |
| Vancouver | PERDAHCI N XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. . 2011; 290 - 308. |
| IEEE | PERDAHCI N "XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları." , ss.290 - 308, 2011. |
| ISNAD | PERDAHCI, NURCAN. "XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları". (2011), 290-308. |
| APA | PERDAHCI N (2011). XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 290 - 308. |
| Chicago | PERDAHCI NURCAN XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13, no.1 (2011): 290 - 308. |
| MLA | PERDAHCI NURCAN XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.13, no.1, 2011, ss.290 - 308. |
| AMA | PERDAHCI N XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2011; 13(1): 290 - 308. |
| Vancouver | PERDAHCI N XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2011; 13(1): 290 - 308. |
| IEEE | PERDAHCI N "XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları." Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13, ss.290 - 308, 2011. |
| ISNAD | PERDAHCI, NURCAN. "XVI-XVIII. Yüzyıl Avrupa Resim Sanatı'nda Uşak Halıları". Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13/1 (2011), 290-308. |
