Karmaşık bir olgu olan rüya, insan ve toplumhayatında önemli bir yere sahiptir. Rüyalarınbarındırdıkları anlamların çözülmesi çabası tarihin yazılıolarak ve belgelerle takip edilen ilk dönemlerinden buyana insanoğlunun ilgisini çekmiştir. Rüyalardagörülenlerin, gerçek hayattaki olguların sembol dilinedönüşmüş şekiller olarak kabul edilmesi de kadim birolgudur. Bu sembol dilini anlamlandırma çabalarıkarşımıza geleneksel, toplumsal ve dolayısıyla da kültürelbir yapı çıkarmıştır. Sembol dilinin en yaygın ve ortakdillerinden biri olan rüyaların oluşum süreci günlükyaşamın akışından etkilenirken, aynı zamanda rüyalargünlük yaşam algımızı da etkilemektedir.Bu çalışma, Türkiye’de Van Gölü Havzası olarakadlandırdığımız bir alanda Van, Bitlis, Hakkari, Muş, Ağrıillerinden karışık ve rastlantısal olarak örneklem almaksuretiyle, saha çalışmasıyla oluşturulmuştur. Türkdünyasını teşkil eden toplulukların ölümle ilintili rüyalarıyazılı kaynaklardan derlenmiştir. Ölüm belirtisi olarakkabul edilen, ölüme yorulan rüyaların oluşturduğusembolik dilin Türk dünyasındaki yaygınlığı ve ortaklığıincelenmiştir. Ölüm belirtisi olarak kabul edilen, ölümeyorulan rüyaların oluşturduğu sembolik dilin incelemesahamızdaki yaygınlığı ve ortaklığı ele alınmıştır. Rüyalar, hayata dair olguların, istek veyahayallerin bilinçaltından bilince sızdığı anlardır. Buolgular, oldukları şekliyle değil, sembolleşerek rüyalarayansırlar. Bir olgu olarak ölüm insanın hem bilincinde hemde bilinçaltında derin izler bırakır. Ölüm olgusunun,rüyalara yansıması veya rüyada görülenlerin ölümeyorumlaması bir sembol dili oluşturur. Bu dil aynızamanda toplum tarafından paylaşılan bir nitelik kazanır.Sözkonusu yorumlar sözlü ve yazılı olarak yayılarakçoğalır.