Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme

GÖNÜLAL, Yasemin Özcan

Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme

Yasemin Özcan GÖNÜLAL (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Genel Kültür Dersleri Bölümü, İzmir, Tükiye)

Turkish Studies (Elektronik)

29 3

Yıl: 2011 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1155 - 1166 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme

Öz:

Bir toplumdaki siyasî, sosyal, kültürel ve ekonomik alanlardaki değişimler bir diğerine yansır. Toplumda meydana gelen bu türlü değişimler dilde de kendini gösterir ve dili değişken kılar. Bu sebeple dilden bağımsız toplumu, toplumdan bağımsız dili düşünmek imkânsızdır. Türkçenin tarihî seyrine bakıldığında ise Cumhuriyet dönemine, dil tartışmalarının damgasını vurduğu görülür. Türkiye‟de dil tartışmaları Osmanlı İmparatorluğu‟nun modernleşme süreciyle başlar, ardından Cumhuriyet‟in uluslaşma süreciyle devam eder. Bunun neticesinde bu dönem Türkçe tartışmaları lengüistik olmaktan ziyade modernleşme sürecindeki politik duruşlara göre belirlenmiştir. Bu makalede dile “toplumsal bir olgu” olarak yaklaşılarak söz konusu dönemde dil, toplum ve kültür arasındaki sıkı ancak karmaşık ilişkinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelime:

An evaluation about relatıonshıp between language and society in terms of discussions on language in the post 1940 in Turkey

Öz:

A society of political, social, cultural and economic fields is reflected in the changes from one to another. Manifests itself in this kind of language changes that occur in society and makes the language receptive to be variable. For this reason, it is impossible to think on language or society independently of each other. The historical period of modern Turkish Republic is considered through the language discussions which happened at that time. The modernization process from Ottoman to Turkish Republic began from exactly that language discussion and later it continued in the process of nationalization. As the result of that period the political and economical changes were more rather than at linguistic. As the result of that period the political and economical changes were more rather than at linguistic. In this article, by approaching to the language “as a social phenomenon”, language, society and culture, but complicated relationship between the firm aims to determine.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

AKALIN, Şükrü Halûk (2002). Cumhuriyet Döneminde Türkçe, Türkler, C 18, Yeni Türkiye Yayınları, s. 15–51.
AKARSU, Bedia (1998). Dil-Kültür Bağlantısı, İnkılâp Yayınevi, Ankara, 104 s.
ATAY, Falih Rıfkı, (1961). Çankaya (Atatürk Devri Hatıraları), C II, Dünya Yayınları, İstanbul, s. 451–452.
BAŞGÖZ, İlhan (1999). Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 306 s.
BELGE, Murat (1989). Türk Dilinde Gelişmeler, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C: 10, İletişim Yayınları, s. 2558–2606.
BELGE, Murat (2006). 1980‟ler Sonrası Türkçe, Türkiye’de Dil Tartışmaları, Ġst. Bilgi Ü Yayınları, s.11–39.
BOSNALI, Sonel (2008). Toplumdilbilim: Disiplinlerarası (Özerk) Bir Alan, Dil Haber, Sayı 2, s. 9–11, www.dilhaber.net
COŞAR, Asiye Mevhibe (2002). Cumhuriyet Dönemi Dil Hareketleri ve Dil Tartışmaları, Türkler, C: 18, Ankara, s.65–73.
DEMİR, Gökhan Yavuz (2007). Türkçenin Pirus Zaferi, Trajik Başarı Türk Dil Reformu, Paradigma Yayınları, İstanbul, s. XXXIII-XLV.
GALLAGHER, Charles F., Language Reform And Social Modernization in Turkey, Can Language Be Planned? Sociolinguistic Theory and Practice for Developing Nations (1971). The University Press of Hawaii, s. 159–178.
HACIEMİNOĞLU, Emin (1978). Kültür Emperyalizmi, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Sayı: 3, s. 40.
İMER, Kamile (1998). Türkiye’de Dil Planlaması: Türk Dil Devrimi, Kültür Bakanlığı Yayınları, 219 s.
İMER, Kamile (1990). Dil ve Toplum, Gündoğan Yayınları, Ankara, 192 s.
KORKMAZ, Zeynep (1995). Atatürk ve Türk Dili, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C 1, TDK Yayınları, s. 727–738.
KORKMAZ, Zeynep (1992). Atatürk ve Türk Dili Belgeler, TDK Yayınları, Ankara, s. 406–407.
KORKMAZ, Zeynep (1995). Güneş-Dil Teorisi ve Yöneldiği Hedefler, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C 1, TDK Yayınları, s. 779–783.
KORKMAZ, Zeynep (2002). Atatürk ve Dil Devrimi, Türkler, C 18, Yeni Türkiye Yayınları, s. 54–63.
KORKMAZ, Zeynep (2007). Sosyo-Lengüistik Değişim Açısından Türkiye Türkçesinin Modernleşmesi, Türk Dili Üzerine Araştırmalar, C III, TDK Yayınları, s. 603–607.
LEVEND, Agâh Sırrı (1960). Dünden Bugüne, Türk Dili, C IX, Sayı: 106, s. 493–495.
LEVEND, Agâh Sırrı (1954). Yine Tasfiyecilik ve Uydurmacılık Sözleri, Türk Dili, C III, Sayı: 32, s.443–444.
LEWİS, Bernard (1993). Modern Türkiye’nin Doğuşu, TTK Basımevi, 541 s.
LEWİS, Geoffrey (2007). Trajik Başarı Türk Dil Reformu, Paradigma Yay., 247 s.
SADOĞLU, Hüseyin (2010). Türkiye’de Ulusçuluk ve Dil Politikaları, İst. Bilgi Ü Yay., 381 s.
TACHAU, Frank (1964). Language And Politics: Turkish Language Reform, The Review of Politics, Vol.26, No. 2, pp. 191–204, http://www.jstor.org/stable/1405748 (16.08.2010).
TEKİN, Talat (2004). Ataç‟ın Dilciliği ve Tilcikleri, Makaleler III, Grafiker Yayınları, Ankara, s. 67–74.
YÜCEL, Tahsin (1968). Dil Devrimi ve Kurallar, Türk Dili, Mayıs, Sayı: 200, s. 89–94.

APA	GÖNÜLAL Y (2011). Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. , 1155 - 1166.
Chicago	GÖNÜLAL Yasemin Özcan Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. (2011): 1155 - 1166.
MLA	GÖNÜLAL Yasemin Özcan Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. , 2011, ss.1155 - 1166.
AMA	GÖNÜLAL Y Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. . 2011; 1155 - 1166.
Vancouver	GÖNÜLAL Y Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. . 2011; 1155 - 1166.
IEEE	GÖNÜLAL Y "Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme." , ss.1155 - 1166, 2011.
ISNAD	GÖNÜLAL, Yasemin Özcan. "Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme". (2011), 1155-1166.

APA	GÖNÜLAL Y (2011). Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies (Elektronik), 6(1), 1155 - 1166.
Chicago	GÖNÜLAL Yasemin Özcan Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies (Elektronik) 6, no.1 (2011): 1155 - 1166.
MLA	GÖNÜLAL Yasemin Özcan Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies (Elektronik), vol.6, no.1, 2011, ss.1155 - 1166.
AMA	GÖNÜLAL Y Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(1): 1155 - 1166.
Vancouver	GÖNÜLAL Y Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme. Turkish Studies (Elektronik). 2011; 6(1): 1155 - 1166.
IEEE	GÖNÜLAL Y "Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme." Turkish Studies (Elektronik), 6, ss.1155 - 1166, 2011.
ISNAD	GÖNÜLAL, Yasemin Özcan. "Dil-Toplum ilişkisi açısından Türkiye’de 1940 sonrası dil tartışmaları üzerine bir değerlendirme". Turkish Studies (Elektronik) 6/1 (2011), 1155-1166.