Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler

SARI, Ali Osman; BİLGİÇ, Aynur; OĞUZ, Bilgin; TORT, Nedret; ŞENOL, Serdar Gökhan; GUVENSEN, AYKUT

Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler

Ali Osman SARI, (Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İzmir, Türkiye)

Bilgin OĞUZ, (Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İzmir, Türkiye)

Aynur BİLGİÇ, (Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İzmir, Türkiye)

Nedret TORT, (Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Aykut GÜVENSEN, (Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Serdar Gökhan ŞENOL (Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi

43 5

Yıl: 2010 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1 - 21 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler

Öz:

Çalışma, Ege ve Güney Marmara Bölgeleri Afyon, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Uşak ve Yalova illerinde dört yıl süre ile yürütülmüştür. Çalışma süresince toplam 265 kişiden, halk ilacı olarak kullanılan bitkiler ile ilgili 608 kayıtlı bilgi toplanmıştır. En fazla bilgi 158 kayıt ile İzmir ilinden toplanırken, onu 128 kayıt ile Muğla izlemiştir. Bilgi veren kişilerin %60’nın ilköğretim, %18’nin fakülte mezunu olduğu tespit edilmiştir. Okur yazar olmayanların oranı ise %5 olarak belirlenmiştir. Halk ilacı olarak kullanılan bitkilerin %74,0’i doğadan toplama yolu ile elde edilirken, %33,0’nün toprak üstü aksamından, %12,8’nin çiçeğinden, %10,3’nün de meyvesinden yararlanıldığı belirlenmiştir. Bazı bitkilerin kullanımı ile ilgili tek bir kayıt bulunurken, en fazla kekik, kantaron ve karabaş otundan söz edilmiştir. Kekik için 41, kantaron 21, karabaş otu içinse 19 kayıtta kullanımları ile ilgili bilgi verilmiştir. Hemen hemen her türlü rahatsızlığa karşı bir veya birden fazla bitki önerilirken, toplanan örneklerden 65 familyaya ait, 168 tür tespit edilmiştir. Bunun yanında tür düzeyinde belirlenmeyen, ancak cins düzeyinde tespit edilen bitkilere ait bilgilere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelime: Lavandula stoechas kekik Origanum odunsu süs bitkileri geleneksel tıp tıbbi bitkiler kullanım yerleri Ege Bölgesi yerel isimler lavanta Marmara Bölgesi Hypericum

Konular: Biyoloji Ekoloji Ziraat Mühendisliği

The plants used as folk remedies in Aegean and South Marmara regions

Öz:

This study was conducted at Afyon, Aydın, Balıkesir, Bursa, Çanakkale, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Uşak and Yalova provinces of Aegean and South Marmara regions for four years. Total of 608 accessions were collected from 265 people during the study period. Maximum number of 158 accessions was taken from İzmir and Muğla followed it with 128 accessions. The most of the people giving information were elementary school graduated at the rate of 60% and college graduated at the rate of 18% while the rate of illiterate people was 5%. Most plants (74.0%) used in folk remedies were wild crafted. Mainly used plant parts were green herbage, flower and fruit at the rate of 33.0%, 12.8% and 10.3%, respectively. While some plants had single accession, oregano, St. John’s wort and French lavender had 41, 21 and 19 accessions, respectively. One or more than one plant was reported for treatment of all illnesses. A number of 168 plant species form 65 families used in folk remedies were identified in this study. Information of plants identified at genus level was also presented here.

Anahtar Kelime: local names lavender Marmara Region Hypericum Lavandula stoechas thyme Origanum ornamental woody plants traditional medicine medicinal plants uses Aegean Region

Konular: Biyoloji Ekoloji Ziraat Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abbasi, A.M., M.A. Khan, M. Ahmad and M. Zafar. 2010. Ethnobotanical study of medicinal plants used for wound healing among the tribal communities in Northern Himalaya ranges district Abbotabad, Pakistan. 6th CMAPSEEC Proceedings, April 18-22, 2010, pp. 155-168, Antalya, Turkey.
Alpınar, K. ve S. Saçlı. 1997. Türkiye’deki Etnobotanik Çalışmalar Hakkında Bir Bibliyografya. XI. BİHAT Bildiriler Kitabı, Ankara. s. 157-167.
Başer, H. C. 1998. Tıbbi ve aromatik bitkilerin endüstriyel kullanımı. TAB Bülteni.13-14:19-43. Anadolu Üniversitesi. Eskişehir.
Baytop, T. 1999. Türkiye`de Bitkiler İle Tedavi. Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti. Çapa, İstanbul.
Ertuğ, F. 2002. Bodrum yöresinde halk tıbbında yararlanılan bitkiler. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29- 31 Mayıs 2002 Eskişehir. s. 76-93. ISBN 975-94077-2-8.
Kala, C.P. 2005. Ethnomedicinal botany of the Apatani in the Eastern Himalayan region of India. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 1 (11):1-8.
Owuor, B.O. and D. Kisangau. 2006. Kenyan medicinal plants used as antivenin: a comparison of plant usage. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 2 (7):1-8.
Seçmen, Ö. ve E. Leblebici 1987. Yurdumuzun Zehirli Bitkileri. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 103. Bornova.
Şimşek, I., F. Aytekin, E. Yeşilada ve Ş. Yıldırımlı. 2002. Anadolu’da halk arasında bitkilerin kullanılış amaçları üzerinde etnobotanik bir çalışma. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29-31 Mayıs 2002 Eskişehir. s. 434-457. ISBN 975-94077-2-8.
Tuzlacı, E. 2002. Datça Yarımadası (Muğla) florası ve bu yörede halkın yararlandığı bitkiler. K.H.C. Başer ve N. Kırımer (Eds.) 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29-31 Mayıs 2002 Eskişehir. s. 394-417. ISBN 975-94077-2-8.
Uniyal, S. Kr., Kr. Singh, P. Jamwal and B. Lal. 2006. Traditional use of medicinal plants among the tribal communities of Chotta Bhangal, Western Himalaya. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. 2 (14):1-8.

APA	SARI A, OĞUZ B, BİLGİÇ A, TORT N, GUVENSEN A, ŞENOL S (2010). Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. , 1 - 21.
Chicago	SARI Ali Osman,OĞUZ Bilgin,BİLGİÇ Aynur,TORT Nedret,GUVENSEN AYKUT,ŞENOL Serdar Gökhan Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. (2010): 1 - 21.
MLA	SARI Ali Osman,OĞUZ Bilgin,BİLGİÇ Aynur,TORT Nedret,GUVENSEN AYKUT,ŞENOL Serdar Gökhan Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. , 2010, ss.1 - 21.
AMA	SARI A,OĞUZ B,BİLGİÇ A,TORT N,GUVENSEN A,ŞENOL S Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. . 2010; 1 - 21.
Vancouver	SARI A,OĞUZ B,BİLGİÇ A,TORT N,GUVENSEN A,ŞENOL S Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. . 2010; 1 - 21.
IEEE	SARI A,OĞUZ B,BİLGİÇ A,TORT N,GUVENSEN A,ŞENOL S "Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler." , ss.1 - 21, 2010.
ISNAD	SARI, Ali Osman vd. "Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler". (2010), 1-21.

APA	SARI A, OĞUZ B, BİLGİÇ A, TORT N, GUVENSEN A, ŞENOL S (2010). Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 20(2), 1 - 21.
Chicago	SARI Ali Osman,OĞUZ Bilgin,BİLGİÇ Aynur,TORT Nedret,GUVENSEN AYKUT,ŞENOL Serdar Gökhan Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 20, no.2 (2010): 1 - 21.
MLA	SARI Ali Osman,OĞUZ Bilgin,BİLGİÇ Aynur,TORT Nedret,GUVENSEN AYKUT,ŞENOL Serdar Gökhan Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, vol.20, no.2, 2010, ss.1 - 21.
AMA	SARI A,OĞUZ B,BİLGİÇ A,TORT N,GUVENSEN A,ŞENOL S Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2010; 20(2): 1 - 21.
Vancouver	SARI A,OĞUZ B,BİLGİÇ A,TORT N,GUVENSEN A,ŞENOL S Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi. 2010; 20(2): 1 - 21.
IEEE	SARI A,OĞUZ B,BİLGİÇ A,TORT N,GUVENSEN A,ŞENOL S "Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler." ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 20, ss.1 - 21, 2010.
ISNAD	SARI, Ali Osman vd. "Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Halk ilacı olarak kullanılan bitkiler". ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 20/2 (2010), 1-21.